Alyftrek

Jakie są wskazania? Na co stosowany jest Alyftrek?

Alyftrek to preparat złożony zawierający trzy substancje czynne: deutiwakaftor, tezakaftor oraz wanzakaftor, przeznaczony do terapii mukowiscydozy u osób od 6. roku życia. Lek ten znajduje zastosowanie u pacjentów posiadających przynajmniej jedną mutację genu CFTR (ang. cystic fibrosis transmembrane conductance regulator) inną niż klasa I. Białko CFTR odgrywa kluczową rolę w transporcie jonów chlorkowych przez błonę komórkową, a jego nieprawidłowe funkcjonowanie prowadzi do charakterystycznych objawów mukowiscydozy.

Mukowiscydoza stanowi poważne, genetycznie uwarunkowane schorzenie, które wpływa na wiele układów organizmu, szczególnie na układ oddechowy i układ pokarmowy. W tej chorobie dochodzi do produkcji nieprawidłowo gęstego śluzu, który zatyka drogi oddechowe oraz przewody trzustkowe, prowadząc do nawracających infekcji płuc, problemów trawiennych i innych powikłań zdrowotnych. Zastosowanie preparatu umożliwia korektę funkcjonowania zmutowanego białka CFTR poprzez działanie na trzech różnych poziomach.

Mechanizm terapeutyczny preparatu opiera się na synergistycznym działaniu trzech substancji. Wanzakaftor i tezakaftor pełnią funkcję korektorów białka CFTR – wiążą się z białkiem w różnych miejscach, ułatwiając jego prawidłowe przetwarzanie wewnątrz komórki oraz transport do powierzchni błony komórkowej. Dzięki temu większa ilość zmutowanego białka CFTR dociera do swojego docelowego miejsca działania. Następnie deutiwakaftor, działając jako potencjator, zwiększa prawdopodobieństwo otwarcia kanału chlorkowego na powierzchni komórki, co prowadzi do wzmocnienia transportu jonów chlorkowych.

Lek przeznaczony jest dla pacjentów z potwierdzoną mukowiscydozą, u których obecna jest co najmniej jedna z szerokiej listy mutacji CFTR uznanych za wrażliwe na działanie preparatu. Rozpoznanie mukowiscydozy musi zostać ustalone zgodnie z obowiązującymi wytycznymi diagnostycznymi oraz na podstawie oceny klinicznej. Jeżeli genotyp pacjenta nie jest znany przed rozpoczęciem leczenia, konieczne jest przeprowadzenie dokładnego genotypowania w celu potwierdzenia obecności odpowiedniej mutacji CFTR.

Preparat znajduje zastosowanie u pacjentów heterozygotycznych pod względem mutacji F508del (posiadających jedną kopię tej mutacji) z drugą mutacją przewidującą brak wytwarzania białka CFTR lub obecność białka niereagującego na inne modulatory. Stosowany jest również u osób homozygotycznych pod względem mutacji F508del (posiadających dwie kopie tej mutacji) oraz u pacjentów z innymi wrażliwymi mutacjami bramkowania lub funkcji resztkowej. Istotne jest, że preparat może być rozważany również u pacjentów z rzadkimi mutacjami CFTR niewymienionymi w oficjalnej liście, pod warunkiem że nie występują u nich dwie mutacje klasy I (zerowe), które całkowicie blokują produkcję białka CFTR.

Preparowanie leku powinno być przepisywane wyłącznie przez specjalistów posiadających doświadczenie w leczeniu mukowiscydozy. Terapia wymaga regularnego monitorowania parametrów klinicznych i laboratoryjnych, w szczególności czynności wątroby, co pozwala na wczesne wykrycie potencjalnych działań niepożądanych i optymalizację leczenia.

Aktualna ulotka leku Alyftrek

Jaki jest skład Alyftrek, jakie substancje zawiera?

Alyftrek dostępny jest w dwóch mocach, dostosowanych do masy ciała pacjenta, co pozwala na precyzyjne dopasowanie dawkowania:

Tabletki o mocy niższej (50 mg/20 mg/4 mg):

Każda tabletka powlekana zawiera 50 mg deutiwakaftoru, 20 mg tezakaftoru oraz 4 mg wanzakaftoru (w postaci wanzakaftoru wapniowego dwuwodnego). Tabletki te mają charakterystyczny fioletowy kolor, okrągły kształt o średnicy 7,35 mm, z wytłoczonym napisem „V4" na jednej stronie.

Tabletki o mocy wyższej (125 mg/50 mg/10 mg):

Każda tabletka powlekana zawiera 125 mg deutiwakaftoru, 50 mg tezakaftoru oraz 10 mg wanzakaftoru (w postaci wanzakaftoru wapniowego dwuwodnego). Tabletki charakteryzują się fioletowym kolorem i kształtem przypominającym kapsułkę o wymiarach 15 mm × 7 mm, z wytłoczonym napisem „V10" na jednej stronie.

Substancje pomocnicze wchodzące w skład rdzenia tabletki to:

• Kroskarmeloza sodowa (E468) – substancja rozpadająca tablety
• Hypromeloza (E464) oraz hypromelozy octanobursztynian – substancje wiążące
• Magnezu stearynian (E470b) – substancja poślizgowa
• Celuloza mikrokrystaliczna (E460(i)) – wypełniacz
• Sodu laurylosiarczan (E487) – substancja powierzchniowo czynna

Otoczka tabletki składa się z:

• Karmin (E120), lak aluminiowy błękitu brylantowego FCF (E133), żelaza tlenek czerwony (E172) – barwniki nadające charakterystyczny fioletowy kolor
• Hydroksypropyloceluloza (E463) oraz hypromeloza (E464) – substancje powlekające
• Talk (E553b) oraz tytanu dwutlenek (E171) – substancje pomocnicze

Preparat zawiera mniej niż 1 mmol (23 mg) sodu na tabletkę, co oznacza, że może być uznany za „wolny od sodu".

Jak dawkować Alyftrek?

Co zrobić w przypadku przedawkowania Alyftrek?

W przypadku przedawkowania preparatu nie istnieje swoiste antidotum. Postępowanie terapeutyczne powinno być objawowe i wspomagające, dostosowane do stanu klinicznego pacjenta.

W razie podejrzenia lub stwierdzenia przedawkowania konieczne jest:

• Natychmiastowe zastosowanie ogólnego leczenia wspomagającego
• Stałe monitorowanie podstawowych parametrów życiowych (ciśnienie tętnicze, tętno, częstość oddechów, temperatura ciała)
• Obserwacja stanu klinicznego pacjenta pod kątem wystąpienia objawów niepożądanych
• Ocena czynności układu oddechowego, sercowo-naczyniowego oraz funkcji nerek i wątroby
• Monitorowanie parametrów laboratoryjnych, szczególnie testów czynności wątroby

Decyzja o zakresie interwencji medycznej powinna być podjęta przez lekarza na podstawie oceny stanu pacjenta oraz ilości przyjętego preparatu. W przypadku przedawkowania zaleca się kontakt z lekarzem, ośrodkiem kontroli zatruć lub najbliższym szpitalnym oddziałem ratunkowym w celu uzyskania szczegółowych zaleceń postępowania.

Pacjenci i opiekunowie powinni być poinstruowani o konieczności ścisłego przestrzegania zalecanego schematu dawkowania i natychmiastowego zgłoszenia się do lekarza w przypadku podejrzenia przyjęcia nadmiernej dawki leku.

Co mogę jeść i pić podczas stosowania Alyftrek – czy mogę spożywać alkohol?

Posiłki zawierające tłuszcze – wymóg obowiązkowy:

Preparat należy zawsze przyjmować z posiłkiem zawierającym tłuszcze. Obecność tłuszczów w pokarmach zwiększa wchłanianie substancji czynnych preparatu, co jest niezbędne dla osiągnięcia optymalnej skuteczności terapii. Brak przyjęcia leku z odpowiednim posiłkiem może znacząco zmniejszyć ilość substancji dostających się do organizmu.

Przykłady odpowiednich posiłków i przekąsek zawierających tłuszcze:

• Posiłki przygotowane z użyciem masła lub oleju roślinnego
• Jajka (sadzone, gotowane, w postaci jajecznicy)
• Ser i inne pełnotłuste produkty mleczne
• Orzechy i masła orzechowe
• Pełnotłuste mleko
• Mięso i wędliny
• Awokado
• Ryby tłuste (np. łosoś, makrela)

Grejpfruty – całkowicie zakazane:

Podczas całego okresu leczenia należy całkowicie unikać spożywania grejpfrutów oraz picia soku grejpfrutowego. Grejpfruty zawierają substancje, które hamują enzymy CYP3A odpowiedzialne za metabolizm leku, co może prowadzić do znacznego zwiększenia stężenia substancji czynnych w organizmie i wzrostu ryzyka działań niepożądanych.

Alkohol:

Charakterystyka produktu leczniczego nie zawiera bezpośrednich zaleceń dotyczących spożywania alkoholu podczas stosowania preparatu. Należy jednak wziąć pod uwagę, że:

• Preparat jest metabolizowany głównie w wątrobie, podobnie jak alkohol
• U pacjentów z mukowiscydozą może występować choroba wątroby lub zwiększona aktywność enzymów wątrobowych
• Leczenie wymaga regularnego monitorowania czynności wątroby
• Połączenie preparatu z alkoholem może dodatkowo obciążać wątrobę

Ze względu na te czynniki oraz potencjalne ryzyko dla wątroby, zaleca się ograniczenie spożycia alkoholu lub całkowitą abstynencję podczas leczenia. Decyzja o ewentualnym spożywaniu alkoholu powinna być skonsultowana z lekarzem prowadzącym, który uwzględni indywidualną sytuację pacjenta, stan czynności wątroby oraz ogólny stan zdrowia.

Ogólne zalecenia żywieniowe:

Poza wyżej wymienionymi ograniczeniami nie ma specjalnych wymagań dietetycznych podczas stosowania preparatu. Pacjenci z mukowiscydozą często wymagają wysokokalorycznej diety bogatej w białko i tłuszcze, co jest zgodne z wymogiem przyjmowania leku z posiłkiem zawierającym tłuszcze. Zaleca się przestrzeganie indywidualnych zaleceń dietetycznych ustalonych przez lekarza lub dietetyka specjalizującego się w leczeniu mukowiscydozy.

Czy można stosować Alyftrek w okresie ciąży i karmienia piersią?

Ciąża:

Dane dotyczące stosowania preparatu u kobiet w ciąży są ograniczone – dostępnych jest mniej niż 300 udokumentowanych przypadków ciąż. Badania przeprowadzone na zwierzętach nie wykazały bezpośredniego ani pośredniego szkodliwego wpływu na reprodukcję, rozwój płodu ani przebieg ciąży.

W badaniach na zwierzętach wykazano, że:

• Wanzakaftor nie wykazywał działania teratogennego u szczurów i królików
• Tezakaftor nie wpływał negatywnie na płodność i wczesny rozwój embrionalny
• Iwakaftor (analog deutiwakaftoru) nie wykazywał szkodliwego wpływu na reprodukcję
• Wszystkie trzy substancje przenikają przez łożysko u zwierząt

Pomimo braku dowodów na szkodliwe działanie w badaniach na zwierzętach, w celu zachowania ostrożności zaleca się unikanie stosowania preparatu w okresie ciąży. Ograniczona ilość danych u ludzi nie pozwala na jednoznaczną ocenę bezpieczeństwa stosowania leku w tym okresie.

Jeśli kobieta w ciąży przyjmuje preparat lub zajdzie w ciążę podczas leczenia, należy niezwłocznie skonsultować się z lekarzem w celu oceny stosunku korzyści do ryzyka kontynuacji terapii. Decyzja o stosowaniu leku podczas ciąży powinna być podejmowana indywidualnie, z uwzględnieniem ciężkości mukowiscydozy i potencjalnych konsekwencji przerwania leczenia dla zdrowia matki.

Karmienie piersią:

Dostępne dane wskazują, że substancje czynne preparatu mogą przenikać do mleka kobiecego:

• Tezakaftor przenika do mleka ludzkiego – potwierdzono jego obecność w osoczu noworodków i dzieci karmionych piersią przez kobiety przyjmujące ten lek
• Iwakaftor (analog deutiwakaftoru) przenika do mleka ludzkiego – również stwierdzono jego obecność w osoczu dzieci karmionych piersią
• Wanzakaftor przenika do mleka karmiących samic szczurów

Nie można wykluczyć zagrożenia dla noworodków i niemowląt karmionych piersią. Ze względu na potencjalne ryzyko dla dziecka konieczne jest podjęcie decyzji czy:

• Przerwać karmienie piersią podczas stosowania preparatu, lub
• Przerwać/nie podawać preparatu, biorąc pod uwagę korzyści z karmienia piersią dla dziecka oraz korzyści z leczenia dla matki

Decyzja powinna być podejmowana indywidualnie przez lekarza prowadzącego, z uwzględnieniem stanu zdrowia matki, ciężkości mukowiscydozy, dostępności alternatywnych metod leczenia oraz możliwości żywienia dziecka. Należy dokładnie rozważyć znaczenie terapii dla zdrowia matki w kontekście korzyści wynikających z karmienia naturalnego dla dziecka.

Płodność:

Brak danych dotyczących wpływu preparatu na płodność u ludzi. Badania na zwierzętach wykazały:

• Wanzakaftor i tezakaftor nie wpływały na płodność ani wydajność rozrodczą u szczurów
• Iwakaftor (analog deutiwakaftoru) miał wpływ na płodność u samic i samców szczurów w badaniach na zwierzętach

Kobiety w wieku rozrodczym planujące ciążę powinny skonsultować się z lekarzem w celu omówienia potencjalnego wpływu leczenia na płodność oraz ustalenia optymalnej strategii terapeutycznej.

Jakie są skutki uboczne Alyftrek?

Czy mogę łączyć Alyftrek z innymi lekami?

Aktualna charakterystyka produktu leczniczego (ChPL)