Adacel to szczepionka stosowana w celu wzmocnienia ochrony przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (kokluszowi) u dzieci w wieku od 4 lat, u nastolatków i dorosłych po pełnym cyklu szczepienia podstawowego. Szczepionka zawiera toksoid tężcowy, toksoid błoniczy w zmniejszonej dawce oraz zmniejszoną dawkę bezkomórkowych antygenów krztuśca. Jest dostępna na receptę.
Adacel Polio to szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy w zmniejszonej dawce, toksoid tężcowy, zmniejszoną dawkę bezkomórkowych antygenów krztuśca oraz inaktywowany wirus polio. Jest stosowana w celu wzmocnienia ochrony przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (kokluszowi) u dzieci w wieku od 4 lat, u nastolatków i dorosłych po pełnym cyklu szczepienia podstawowego. Lek jest dostępny na receptę.
Boostrix to szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Jest przeznaczona dla dzieci powyżej 4 roku życia, młodzieży oraz dorosłych. Boostrix jest szczepionką przypominającą, nie podstawową. Szczepionka ta jest dostępna na receptę.
Boostrix Polio to szczepionka przeciwko błonicy, tężcowi, krztuścowi i poliomyelitis. Jest przeznaczona do szczepienia przypominającego (tzw. booster) osób w wieku od 4 lat. Szczepionka nie jest wskazana do szczepienia podstawowego. Jest dostępna na receptę.
Hexacima to szczepionka złożona, która zawiera szczepy bakterii oraz wirusów uczących organizm odporności na krztusiec, błonicę, tężec, wirusowe zapalenie typu B, poliomyelitis oraz Haemophilus influenzae typu B. Stosuje się ją u dzieci w wieku od sześciu tygodni do dwóch lat. Szczepionkę Hexacima stosuje się w podaniu domięśniowym – dziecko jest szczepione w ramię lub górną część nogi. Jest dostępna na receptę.
Infanrix hexa to skojarzona szczepionka stosowana u dzieci w celu zapobiegania sześciu chorobom: błonicy, tężcowi, krztuścowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, poliomyelitis i zakażeniom wywoływanym przez Haemophilus influenzae typ b. Szczepionka jest przeznaczona do szczepienia pierwotnego i uzupełniającego niemowląt i dzieci. Jest dostępna na receptę.
Infanrix-DTPa to szczepionka stosowana u dzieci w celu zapobiegania trzem chorobom: błonicy, tężcowi i krztuścowi. Szczepionka jest przeznaczona do uodparniania podstawowego przeciwko tym chorobom u dzieci od 2 miesiąca życia, a także jako dawka przypominająca u dzieci w szóstym roku życia. Składniki aktywne szczepionki to substancje niezakaźne wytworzone przez bakterie wywołujące błonicę i tężec oraz oczyszczone białka bakterii wywołującej krztusiec. Infanrix-DTPa jest dostępny na receptę.
Infanrix-IPV to szczepionka stosowana u dzieci w celu zapobiegania błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz poliomyelitis. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, antygeny krztuśca oraz inaktywowany wirus polio. Jest zalecana do czynnego uodporniania dzieci od 2. miesiąca życia. Lek ten jest dostępny na receptę.
Pentaxim to szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenzae typ b. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, 2 rodzaje bezkomórkowych antygenów krztuśca (toksoid krztuścowy i hemaglutyninę włókienkową), inaktywowany wirus polio (antygen D wirusów polio typu 1, 2 i 3) oraz polisacharyd otoczkowy Haemophilus influenzae typ b. Szczepienie pierwotne obejmuje podanie 3 dawek w pierwszym roku życia (2., 3–4., 5–6. miesiąc życia) oraz dawkę uzupełniającą w 16–18. miesiącu życia. Lek jest dostępny na receptę.
Tdap Szczepionka to szczepionka przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi, zawierająca bezkomórkowe antygeny krztuśca. Preparat zawiera substancję toksoid błoniczy, szczepionkę przeciw krztuścowi (bezkomórkową) oraz toksoid tężcowy. Szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi typu Tdap. Szczepionka Tdap zawiera zatem toksoid tężcowy, toksoid błoniczy w zmniejszonej dawce oraz zmniejszoną dawkę bezkomórkowych antygenów krztuśca w postaci toksoidu krztuścowego. Jest dostępna na receptę.
Tdap Szczepionka SSI to szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Zawiera toksoid tężcowy, toksoid błoniczy w zmniejszonej dawce oraz zmniejszoną dawkę bezkomórkowych antygenów krztuśca w postaci toksoidu krztuścowego. Szczepionka jest wskazana do szczepienia przypominającego przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi u osób w wieku od czterech lat. Tdap Szczepionka SSI jest dostępna na receptę.
Tetraxim to szczepionka stosowana do ochrony przed błonicą, tężcem, krztuścem i poliomyelitis. Jest przeznaczona do szczepienia pierwotnego i uzupełniającego dla niemowląt i dzieci od ukończenia 2. miesiąca życia. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, 2 rodzaje bezkomórkowych antygenów krztuśca (toksoid krztuścowy i hemaglutyninę włókienkową) oraz inaktywowany wirus polio (antygen D wirusów polio typu 1, 2 i 3). Tetraxim jest dostępny na receptę.
Tripacel to szczepionka skojarzona stosowana w zakażeniach o właściwościach przeciwinfekcyjnych oraz uodparniających. Jest stosowana w celu uodpornienia przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi. Szczepienie podstawowe i szczepienie przypominające przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi jest wskazane u dzieci w wieku od ukończenia 2. miesiąca życia do ukończenia 7. roku życia. Tripacel jest dostępny na receptę.
Krztusiec, znany również jako koklusz lub „100-dniowy kaszel”, jest wysoce zakaźną chorobą bakteryjną dróg oddechowych wywoływaną przez pałeczkę krztuśca (Bordetella pertussis). Ta niebezpieczna choroba atakuje tchawicę i oskrzela, powodując charakterystyczne napady uporczywego kaszlu, które mogą utrzymywać się nawet przez kilka miesięcy. Krztusiec stanowi poważne zagrożenie zarówno dla niemowląt i małych dzieci, jak i dla osób dorosłych, szczególnie seniorów oraz kobiet w ciąży. Jest on niezwykle zaraźliwy – jedna osoba chora może zakazić nawet 17 niezaszczepionych osób, a ryzyko zakażenia po kontakcie z chorym przekracza 80%. W Polsce od wielu lat notowano średnio 2000-3000 przypadków krztuśca rocznie, jednak w 2024 roku liczba zachorowań dramatycznie wzrosła do ponad 20 000, co podkreśla znaczenie profilaktyki poprzez szczepienia. Niestety, choroba ta może nawracać wielokrotnie w ciągu życia, ponieważ jej przebycie nie zapewnia trwałej odporności.
Krztusiec jest jedną z najbardziej zaraźliwych chorób bakteryjnych. Przenosi się drogą kropelkową podczas mówienia, kaszlu czy kichania, gdy bakterie zawieszone w drobnych kropelkach śluzu i śliny dostają się do układu oddechowego osoby zdrowej.
Zakaźność krztuśca jest wyjątkowo wysoka – szacuje się, że jedna osoba chora może zarazić średnio od 5 do nawet 17 osób nieposiadających odporności. Szczególnie niebezpieczna jest sytuacja, gdy chory znajduje się wśród domowników – ryzyko zachorowania pozostałych niezaszczepionych członków rodziny wynosi wówczas od 70% do niemal 100%.
Warto podkreślić, że osoba zarażona jest najbardziej zakaźna w początkowej fazie choroby, kiedy objawy przypominają zwykłe przeziębienie, co znacząco utrudnia wczesną diagnozę i zwiększa ryzyko dalszego rozprzestrzeniania się infekcji. Okres zakaźności trwa zwykle przez pierwsze 2-3 tygodnie choroby i może zostać skrócony do około 5 dni po rozpoczęciu odpowiedniej antybiotykoterapii.
Okres wylęgania (inkubacji) choroby, czyli czas od momentu zakażenia do pojawienia się pierwszych objawów, wynosi zazwyczaj około 7-10 dni, ale może się przedłużyć nawet do 21 dni.
Krztusiec to choroba o charakterystycznym przebiegu, który można podzielić na trzy wyraźne fazy. Nasilenie objawów zależy w dużej mierze od wieku pacjenta oraz jego statusu szczepienia, przy czym najcięższym przebiegiem charakteryzuje się krztusiec u niemowląt i małych, nieszczepionych dzieci.
Początkowy okres choroby trwa zazwyczaj 1-3 tygodnie i charakteryzuje się objawami łudząco przypominającymi przeziębienie:
W tej fazie postawienie właściwej diagnozy jest szczególnie trudne, a jednocześnie chory jest najbardziej zakaźny dla otoczenia. Niestety, ze względu na niespecyficzne objawy, choroba często pozostaje nierozpoznana.
Po okresie wstępnym następuje najbardziej charakterystyczna faza choroby, która może trwać od 4 do 8 tygodni. W tym czasie pojawiają się typowe dla krztuśca objawy:
Napady kaszlu są zazwyczaj najbardziej intensywne w nocy i mogą być wywoływane przez czynniki drażniące, takie jak zimne powietrze, wysiłek fizyczny czy silne emocje. U małych dzieci jeden napad może zawierać 5-10 następujących po sobie kaszlnięć, natomiast u starszych dzieci i dorosłych liczba ta może wzrosnąć nawet do 15-25.
Okres zdrowienia trwa zwykle od 2 do 8 tygodni i charakteryzuje się stopniowym ustępowaniem objawów. Kaszel staje się mniej intensywny i rzadszy, choć może utrzymywać się jeszcze przez kilka miesięcy, zwłaszcza podczas infekcji dróg oddechowych czy w chłodne dni. Całkowity czas trwania choroby, od pierwszych objawów do całkowitego ustąpienia kaszlu, może wynosić 3-4 miesiące, stąd określenie „kaszel 100-dniowy”.
U osób zaszczepionych, a szczególnie u nastolatków i dorosłych, przebieg choroby może być znacznie łagodniejszy i ograniczać się do przewlekłego kaszlu, czasem z napadadowymi zaostrzeniami, ale bez charakterystycznego „piania”. Z tego powodu krztusiec u dorosłych bywa często mylony z długotrwałym zapaleniem oskrzeli, astmą czy przedłużającym się przeziębieniem.
Krztusiec może prowadzić do szeregu poważnych powikłań, których ryzyko jest szczególnie wysokie u niemowląt, małych dzieci i osób starszych. Nasilone, długotrwałe napady kaszlu i związane z nimi zaburzenia oddychania mogą skutkować wieloma groźnymi komplikacjami zdrowotnymi.
Niemowlęta poniżej 6 miesiąca życia stanowią grupę szczególnego ryzyka. Około 50% dzieci w tym wieku wymaga hospitalizacji z powodu krztuśca, a powikłania mogą być zagrażające życiu:
U starszych dzieci, nastolatków i dorosłych powikłania krztuśca są zwykle mniej dramatyczne, ale również mogą być uciążliwe i niebezpieczne:
Powikłania po krztuścu mogą utrzymywać się przez wiele miesięcy po ustąpieniu ostrych objawów choroby. Szczególnie niebezpieczne są wtórne infekcje bakteryjne dróg oddechowych, które mogą prowadzić do zapalenia oskrzeli, zapalenia płuc czy zapalenia ucha środkowego.
Prawidłowe rozpoznanie krztuśca, szczególnie we wczesnym etapie choroby, stanowi duże wyzwanie. Właściwa diagnoza jest kluczowa zarówno dla skutecznego leczenia pacjenta, jak i dla zapobiegania dalszemu rozprzestrzenianiu się choroby.
Diagnoza krztuśca opiera się na kombinacji objawów klinicznych, wywiadu epidemiologicznego i badań laboratoryjnych. W pierwszej kolejności lekarz przeprowadza dokładny wywiad, zwracając uwagę na charakterystyczne objawy, czas ich trwania oraz potencjalne narażenie na kontakt z osobami chorymi. Szczególnie ważne jest rozpoznanie typowych napadów kaszlu zakończonych „pianiem” lub wymiotami.
Najpewniejszą metodą diagnostyczną jest izolacja bakterii Bordetella pertussis z wydzieliny z nosogardła. Materiał do badania pobiera się specjalną wymazówką z tylnej ściany gardła lub z nosa pacjenta, a następnie jest on poddawany hodowli bakteryjnej. Ta metoda jest najbardziej wiarygodna w pierwszych 2 tygodniach choroby, zanim rozpocznie się antybiotykoterapia.
W dalszej fazie choroby (po upływie 2-3 tygodni od pierwszych objawów) skuteczniejsze są metody diagnostyki molekularnej, takie jak łańcuchowa reakcja polimerazy (PCR), która pozwala wykryć materiał genetyczny bakterii nawet przy mniejszej ilości patogenu w organizmie.
Inną opcją diagnostyczną jest badanie serologiczne, które wykrywa obecność przeciwciał przeciwko toksynie krztuścowej w surowicy krwi. Metoda ta jest przydatna szczególnie w późniejszych fazach choroby (po 2-3 tygodniach od wystąpienia objawów) oraz w diagnostyce retrospektywnej.
W diagnostyce różnicowej należy uwzględnić inne choroby mogące dawać podobne objawy, takie jak:
Wczesne rozpoznanie i rozpoczęcie odpowiedniego leczenia ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia ryzyka powikłań i ograniczenia rozprzestrzeniania się choroby.
Leczenie krztuśca wymaga kompleksowego podejścia, obejmującego zarówno terapię przyczynową, jak i łagodzenie objawów. Skuteczność leczenia zależy w dużej mierze od szybkiego rozpoznania choroby i wdrożenia odpowiedniej antybiotykoterapii.
Podstawą leczenia przyczynowego krztuśca jest antybiotykoterapia, która ma na celu eliminację bakterii z organizmu. Do najczęściej stosowanych antybiotyków należą:
Warto podkreślić, że antybiotykoterapia jest najbardziej skuteczna, gdy zostanie rozpoczęta w ciągu pierwszych 1-2 tygodni od wystąpienia objawów. W późniejszych fazach choroby antybiotyki mają mniejszy wpływ na przebieg kliniczny, ale nadal są istotne dla zmniejszenia zakaźności. Antybiotykoterapia skraca okres zakaźności do około 5 dni od rozpoczęcia leczenia.
Dodatkowo w leczeniu objawowym stosuje się:
Hospitalizacja jest konieczna w przypadku:
W warunkach szpitalnych możliwe jest prowadzenie intensywnego leczenia, w tym:
Istotną rolę odgrywa również leczenie wspierające:
Wyzdrowienie po krztuścu następuje stopniowo, a kaszel może utrzymywać się jeszcze przez wiele tygodni po wyeliminowaniu bakterii z organizmu. Często obserwuje się również zwiększoną wrażliwość dróg oddechowych na czynniki drażniące przez kilka miesięcy po przebytej chorobie.
Szczepienia ochronne stanowią najskuteczniejszą metodę zapobiegania krztuścowi. W Polsce szczepienia przeciwko krztuścowi są obowiązkowe dla dzieci i młodzieży do ukończenia 19. roku życia, a dla dorosłych są zalecane w formie dawek przypominających co 10 lat.
Dostępne są dwa główne typy szczepionek przeciwko krztuścowi, które zawsze występują w formie skojarzonej (w połączeniu ze szczepionkami przeciwko tężcowi i błonicy):
Szczepionki bezkomórkowe mogą występować również w postaci szczepionek wysokoskojarzonych (5w1, 6w1), które dodatkowo chronią przed innymi chorobami zakaźnymi, takimi jak poliomyelitis (choroba Heinego-Medina), wirusowe zapalenie wątroby typu B czy zakażenia Haemophilus influenzae typu b.
Zgodnie z aktualnym Programem Szczepień Ochronnych, schemat szczepień przeciwko krztuścowi wygląda następująco:
Skuteczność szczepień przeciwko krztuścowi szacuje się na około 85-88% po podaniu pełnego schematu szczepienia podstawowego. Niestety, odporność poszczepienna nie jest dożywotnia i zmniejsza się z upływem czasu:
Z tego powodu konieczne jest podawanie dawek przypominających, aby utrzymać odpowiedni poziom ochrony przed zachorowaniem.
Po szczepieniu przeciwko krztuścowi mogą wystąpić niepożądane odczyny poszczepienne, takie jak:
Warto podkreślić, że ryzyko poważnych powikłań po szczepieniu jest wielokrotnie niższe niż ryzyko powikłań po zachorowaniu na krztusiec.
Szczepienia podstawowe rozpoczynają się już w 2. miesiącu życia dziecka. Tak wczesne rozpoczęcie szczepień jest kluczowe dla zapewnienia ochrony w okresie, gdy niemowlęta są najbardziej narażone na ciężki przebieg choroby i powikłania. Pełny cykl szczepienia podstawowego składa się z trzech dawek podawanych w 2., 3-4. i 5. miesiącu życia, z dawką uzupełniającą w 16-18. miesiącu życia.
Następnie podawane są dawki przypominające w 6. i 14. roku życia, które mają na celu wzmocnienie i przedłużenie odporności. Szczepienia te są obowiązkowe w ramach Programu Szczepień Ochronnych w Polsce.
U młodzieży i dorosłych stosuje się szczepionkę Tdap, która zawiera zmniejszoną ilość antygenów błonicy i krztuśca w porównaniu ze szczepionkami dla dzieci. W 19. roku życia zalecane jest podanie szczepionki Tdap zamiast obowiązkowej szczepionki przeciw błonicy i tężcowi.
U dorosłych zaleca się podawanie dawek przypominających co 10 lat, aby utrzymać odpowiedni poziom ochrony. Jest to szczególnie ważne dla osób z grup zwiększonego ryzyka, w tym:
Szczepienie kobiet w ciąży przeciwko krztuścowi jest obecnie jedną z najskuteczniejszych strategii ochrony noworodków przed zachorowaniem w pierwszych miesiącach życia, zanim mogą otrzymać własne szczepienia. Zalecane jest podanie jednej dawki szczepionki Tdap między 27. a 36. tygodniem ciąży, optymalnie w trzecim trymestrze.
Przeciwciała matki przechodzą przez łożysko do krwiobiegu płodu, zapewniając bierną ochronę noworodkowi na pierwsze tygodnie życia. Korzyści ze szczepienia w ciąży obejmują:
Szczepienie jest bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka, a korzyści zdecydowanie przewyższają potencjalne ryzyko.
Uzupełnieniem szczepień kobiet w ciąży jest tzw. strategia „kokonowa”, polegająca na szczepieniu wszystkich osób, które będą miały bliski kontakt z noworodkiem (rodzice, dziadkowie, opiekunowie). Strategia ta ma na celu stworzenie „kokonu” ochronnego wokół niemowlęcia, zmniejszając ryzyko przeniesienia bakterii od dorosłych, którzy mogą być nosicielami, ale u których choroba przebiega łagodnie lub bezobjawowo.
Tak, krztusiec jest wysoce zaraźliwą chorobą bakteryjną. Przenosi się drogą kropelkową podczas mówienia, kaszlu czy kichania. Jedna osoba chora może zarazić nawet do 17 osób nieposiadających odporności. Największa zakaźność występuje w pierwszej fazie choroby, gdy objawy przypominają przeziębienie, co utrudnia wczesną diagnozę i izolację chorego. Osoba zakażona może zarażać innych przez około 2-3 tygodnie od pojawienia się kaszlu, ale zastosowanie antybiotykoterapii skraca ten okres do około 5 dni.
Krztusiec jest chorobą długotrwałą, stąd jego potoczna nazwa „kaszel 100-dniowy”. Pełny przebieg choroby obejmuje trzy fazy:
Łącznie choroba może trwać 3-4 miesiące, a kaszel może utrzymywać się nawet dłużej, zwłaszcza podczas nowych infekcji dróg oddechowych. U dorosłych i osób zaszczepionych przebieg choroby jest zwykle łagodniejszy i krótszy, ale wciąż może trwać kilka tygodni.
Tak, na krztusiec można zachorować wielokrotnie w ciągu życia. W przeciwieństwie do niektórych chorób zakaźnych, przebycie krztuśca nie zapewnia dożywotniej odporności. Naturalna odporność po przebytej chorobie utrzymuje się przez około 7-20 lat, po czym słabnie. Podobnie odporność poszczepienna nie jest trwała – po szczepieniu szczepionką pełnokomórkową utrzymuje się przez około 10-12 lat, a po szczepieniu szczepionką bezkomórkową przez około 3-5 lat. Dlatego zalecane są dawki przypominające szczepionki co 10 lat, aby utrzymać odpowiedni poziom ochrony.
Tak, szczepionki przeciw krztuścowi są bezpieczne i przechodzą rygorystyczne badania przed dopuszczeniem do użytku. Możliwe są łagodne niepożądane odczyny poszczepienne, takie jak ból, zaczerwienienie i obrzęk w miejscu wstrzyknięcia oraz gorączka i rozdrażnienie. Poważne niepożądane odczyny poszczepienne, takie jak drgawki gorączkowe czy reakcje alergiczne, są bardzo rzadkie (mniej niż 1 na 1000-10000 podanych dawek) i zwykle nie pozostawiają trwałych następstw. Ryzyko poważnych powikłań po szczepieniu jest wielokrotnie niższe niż ryzyko powikłań po zachorowaniu na krztusiec.
Tak, szczepienie przeciw krztuścowi w ciąży jest bezpieczne zarówno dla matki, jak i dla dziecka. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) oraz liczne towarzystwa naukowe zalecają szczepienie kobiet w ciąży jako skuteczną metodę ochrony noworodków przed krztuścem. Optymalny czas na szczepienie to okres między 27. a 36. tygodniem ciąży, co pozwala na przekazanie przeciwciał ochronnych dziecku. Badania nie wykazały zwiększonego ryzyka powikłań ciąży, wad wrodzonych czy innych niekorzystnych zdarzeń związanych ze szczepieniem przeciw krztuścowi w ciąży.
U dorosłych objawy krztuśca mogą być łagodniejsze i mniej charakterystyczne niż u dzieci. Typowo obejmują:
Ze względu na mniej typowe objawy, krztusiec u dorosłych jest często nierozpoznawany lub mylony z infekcją wirusową, zapaleniem oskrzeli czy astmą, co prowadzi do opóźnionego leczenia i zwiększonego ryzyka transmisji bakterii na inne osoby.
Tak, zapalenie płuc jest jednym z najczęstszych i najpoważniejszych powikłań krztuśca, szczególnie u niemowląt i małych dzieci. Zapalenie płuc w przebiegu krztuśca może być spowodowane bezpośrednio przez bakterie Bordetella pertussis lub może być wywołane przez wtórne zakażenie innymi bakteriami. Szacuje się, że zapalenie płuc występuje u około 22% niemowląt hospitalizowanych z powodu krztuśca. U dorosłych ryzyko zapalenia płuc jako powikłania krztuśca jest niższe, ale wciąż istotne, szczególnie u osób starszych i z chorobami współistniejącymi.
Leczenie krztuśca u niemowląt wymaga szczególnej ostrożności i często hospitalizacji, zwłaszcza u dzieci poniżej 6. miesiąca życia. Podstawą leczenia jest antybiotykoterapia, zwykle z zastosowaniem azytromycyny w dawce dostosowanej do masy ciała dziecka. Dodatkowo stosuje się:
Niemowlęta z krztuścem wymagają ścisłej obserwacji medycznej, gdyż ich stan może gwałtownie się pogorszyć. Rodzice powinni natychmiast zgłosić się do lekarza, jeśli zauważą u dziecka objawy takie jak trudności w oddychaniu, sinienie, bezdechy czy odmowa przyjmowania pokarmów.
Osoby dorosłe powinny otrzymywać dawki przypominające szczepionki przeciw krztuścowi (Tdap) co 10 lat. Szczególnie zalecane jest szczepienie dla:
Osoby dorosłe, które nigdy nie były szczepione przeciw krztuścowi, powinny otrzymać pełny cykl szczepienia podstawowego. Osoby z niekompletnym szczepieniem w dzieciństwie powinny skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia indywidualnego schematu uzupełnienia brakujących dawek.
Tak, krztusiec może prowadzić do zgonu, szczególnie u niemowląt poniżej 1. roku życia. Szacuje się, że około 1% niemowląt z krztuścem umiera, głównie z powodu zapalenia płuc, bezdechów, encefalopatii lub niewydolności oddechowej. Ryzyko zgonu jest najwyższe u niemowląt poniżej 3. miesiąca życia, które nie otrzymały jeszcze pełnego cyklu szczepień podstawowych.
U starszych dzieci i dorosłych zgony z powodu krztuśca są rzadkie, ale choroba może prowadzić do poważnych powikłań wymagających hospitalizacji. Osoby starsze i z chorobami współistniejącymi również stanowią grupę zwiększonego ryzyka ciężkiego przebiegu i zgonu z powodu krztuśca.
