5-Fluorouracil-Ebewe to lek przeciwnowotworowy, który należy do grupy antymetabolitów. Jego działanie polega na wstrzymywaniu podziału komórek dzięki hamowaniu syntezy DNA, co prowadzi do zahamowania rozrostu nowotworu. Lek jest stosowany w monoterapii lub w terapii skojarzonej w leczeniu nowotworów złośliwych, szczególnie raka piersi, okrężnicy i odbytnicy, żołądka i trzustki.
Abecma zawiera idekabtagen wikleucel, lek stosowany w leczeniu szpiczaka mnogiego u dorosłych, gdy wcześniejsze terapie zawiodły lub doszło do wznowy choroby. Lek wytwarzany jest z genetycznie zmodyfikowanych limfocytów T pacjenta, które po infuzji atakują i niszczą komórki szpiczaka w organizmie.
Abevmy to lek zawierający bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne, które wiąże się z białkiem VEGF. Hamuje wzrost naczyń krwionośnych zaopatrujących guz, co zatrzymuje rozwój nowotworu. Stosowany w leczeniu zaawansowanych nowotworów okrężnicy, odbytnicy, piersi, płuc, nerek, jajnika i szyjki macicy, często w połączeniu z chemioterapią. Abevmy pomaga spowolnić wzrost i rozprzestrzenianie się guzów nowotworowych.
Lek Abirateron Zentiva zawiera substancję czynną abirateronu octan. Jest stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka gruczołu krokowego z przerzutami do innych części ciała. Działa poprzez hamowanie produkcji testosteronu w organizmie, co może spowolnić rozwój raka gruczołu krokowego. Lek jest dostępny na receptę.
Abiraterone Glenmark to lek zawierający substancję czynną abirateronu octan. Jest stosowany w leczeniu raka gruczołu krokowego z przerzutami do innych części ciała u dorosłych mężczyzn. Działanie leku polega na hamowaniu wytwarzania testosteronu w organizmie, co może spowolnić rozwój choroby. Lek jest dostępny na receptę.
Abiraterone Krka to lek zawierający octan abirateronu, stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka gruczołu krokowego z przerzutami do innych części ciała. Hamuje wytwarzanie testosteronu, co może spowolnić rozwój raka prostaty. Stosowany na wczesnym etapie choroby reagującej na terapię hormonalną, w połączeniu z terapią supresji androgenowej oraz prednizonem lub prednizolonem, aby zmniejszyć ryzyko nadciśnienia, zatrzymania płynów i obniżenia stężenia potasu.
Abiraterone Mylan to lek zawierający octan abirateronu, stosowany u dorosłych mężczyzn w leczeniu raka gruczołu krokowego z przerzutami do innych części ciała. Hamuje wytwarzanie testosteronu, co spowalnia rozwój raka. Jest stosowany razem z terapią supresji androgenowej oraz prednizonem lub prednizolonem w celu zmniejszenia ryzyka nadciśnienia, zatrzymania płynów i obniżenia stężenia potasu.
Abiraterone Olainfarm zawiera abirateronu octan i jest stosowany w leczeniu raka prostaty z przerzutami u dorosłych mężczyzn. Lek hamuje wytwarzanie testosteronu, co spowalnia rozwój raka. Podawany jest razem z terapią zmniejszającą stężenie testosteronu oraz prednizonem lub prednizolonem, aby zmniejszyć ryzyko nadciśnienia, zastoju płynów i niskiego poziomu potasu we krwi.
Abraxane to lek zawierający paklitaksel połączony z ludzkim białkiem albuminą w postaci małych cząsteczek nazywanych nanocząsteczkami. Paklitaksel hamuje podział komórek rakowych, co prowadzi do ich śmierci. Lek jest stosowany w leczeniu przerzutowego raka piersi, przerzutowego gruczolakoraka trzustki oraz niedrobnokomórkowego raka płuc. Jest dostępny na receptę.
Abseamed to lek zawierający substancję czynną epoetynę alfa, która jest białkiem pobudzającym szpik kostny do wytwarzania większej liczby krwinek czerwonych. Lek stosuje się w leczeniu objawowej niedokrwistości spowodowanej chorobą nerek, zarówno u dzieci poddawanych hemodializie, jak i u dorosłych poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej. Abseamed jest również stosowany u dorosłych z ciężką niedokrwistością, którzy nie są jeszcze poddawani dializom. Ponadto, lek jest stosowany w leczeniu niedokrwistości u pacjentów poddawanych chemioterapii z powodu guzów litych, chłoniaka złośliwego lub szpiczaka mnogiego. Abseamed jest dostępny na receptę.
Accofil to lek zawierający filgrastym, który jest stosowany w określonych jednostkach chorobowych takich jak chemioterapia, przeszczep szpiku, przewlekła neutropenia. Filgrastym zwiększa ilość neutrofili w krwi obwodowej poprzez pobudzenie szpiku kostnego do wytwarzania białych krwinek odpowiedzialnych za zwalczanie infekcji i zakażeń. Lek jest dostępny na receptę.
Acydex to lek z grupy inhibitorów aromatazy, który hamuje działanie enzymu aromatazy, odpowiedzialnego za przemianę androgenów w estrogeny. Lek ten jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie ze stwierdzonym receptorem estrogenowym. Acydex jest dostępny na receptę.
Adabonib to lek przeciwnowotworowy, który działa jako wybiórczy odwracalny inhibitor proteasomu. Działa poprzez hamowanie czynności 26S proteasomu, co prowadzi do apoptozy, czyli programowanej śmierci komórek nowotworowych. Jest stosowany w leczeniu szpiczaka mnogiego, zarówno u pacjentów, którzy otrzymali wcześniej co najmniej jeden inny program leczenia, jak i u tych, którzy nie kwalifikują się do przeszczepienia hematopoetycznych komórek macierzystych. Adabonib jest dostępny na receptę.
Adcetris to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną brentuksymab wedotin. Jest to koniugat przeciwciała i leku, który transportuje lek przeciwnowotworowy powodujący wybiórczo apoptozę komórek nowotworowych z ekspresją CD30. Lek jest stosowany w terapii pacjentów dorosłych z nawrotowym lub opornym na leczenie chłoniakiem ziarniczym po autologicznym przeszczepie komórek macierzystych szpiku bądź po minimum dwóch wcześniejszych terapiach, w sytuacji, gdy ASCT lub wielolekowa chemioterapia nie są możliwe. Adcetris jest dostępny na receptę.
Adriblastina PFS to lek przeciwnowotworowy stosowany w chemioterapii nowotworów. Preparat zawiera substancję doksorubicynę, która jest cytotoksycznym antybiotykiem z grupy antracyklin o działaniu przeciwnowotworowym. Adriblastina PFS może zwiększać toksyczność innego leczenia przeciwnowotworowego. Opisywano zaostrzenie indukowanego cyklofosfamidem krwotocznego zapalenia pęcherza oraz nasilenie hepatotoksyczności 6-merkaptopuryny.
Adriblastina R.D. to lek onkologiczny, który jest stosowany wyłącznie w leczeniu zamkniętym (szpitalnym). Jest to cytotoksyczny antybiotyk o działaniu przeciwnowotworowym. Lek ten może być podawany w monoterapii (jako jedyny lek) lub w skojarzeniu z innymi lekami cytotoksycznymi. Wskazania do stosowania tego leku obejmują między innymi ostrą białaczkę limfoblastyczną, ostrą białaczkę szpikową, białaczki przewlekłe, ziarnicę złośliwą, chłoniaki nieziarnicze, szpiczak mnogi, mięsaki kości i tkanek miękkich, mięsak Ewinga, neuroblastomę, mięsak prążkowanokomórkowy, guz Wilms’a, raka piersi, raka trzonu macicy, raka jajnika, nienasieniakowy nowotwór jądra, raka gruczołu krokowego, raka pęcherza moczowego, raka płuca, raka żołądka, pierwotny rak wątrobowokomórkowy, nowotwory głowy i szyi oraz raka gruczołu tarczowego. Adriblastina R.D. jest dostępna na receptę.
Afinitor to lek, którego substancją czynną jest ewerolimus. Jest to selektywny inhibitor kinazy ssaków mTOR, który hamuje wzrost i namnażanie komórek guza, komórek śródbłonka, fibroblastów i komórek mięśni gładkich naczyń krwionośnych. Lek jest stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi z ekspresją receptorów hormonalnych, nowotworu neuroendokrynnego układu pokarmowego, raka nerkowokomórkowego oraz w profilaktyce odrzucania przeszczepu nerki lub serca. Afinitor jest dostępny na receptę.
Akeega to lek przeciwnowotworowy zawierający niraparyb i octan abirateronu, stosowany w leczeniu mężczyzn z rakiem gruczołu krokowego, który rozprzestrzenił się i nie reaguje na tradycyjne terapie obniżające poziom testosteronu. Niraparyb hamuje naprawę uszkodzonego DNA w komórkach nowotworowych, a abirateron ogranicza produkcję testosteronu, spowalniając rozwój raka. Lek stosuje się z prednizonem lub prednizolonem, aby zmniejszyć ryzyko powikłań.
Akynzeo to lek dostępny na receptę, który zawiera substancje czynne netupitant i palonosetron. Jest to preparat złożony, zawierający wybiórczego antagonistę receptorów NK1 substancji P oraz antagonistę receptora 5-HT3. Akynzeo jest wskazany do stosowania u dorosłych w celu zapobiegania ostrym i opóźnionym nudnościom i wymiotom na skutek chemioterapii przeciwnowotworowej zawierającej cisplatynę o silnym działaniu wymiotnym, a także zapobiegania ostrym i opóźnionym nudnościom i wymiotom na skutek chemioterapii przeciwnowotworowej o umiarkowanym działaniu wymiotnym.
Aldara to lek na receptę, dostępny w postaci kremu. Jest stosowany w miejscowym leczeniu brodawek kończystych zewnętrznych narządów płciowych i okolic odbytu u dorosłych. Ponadto, jest wykorzystywany do leczenia powierzchownych ognisk raka podstawnokomórkowego oraz rogowacenia słonecznego. Substancją czynną leku jest imikwimod, który jest modulatorem odpowiedzi immunologicznej.
Alecensa to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną alektynib. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z zaawansowanym ALK-dodatnim (ALK – kinaza chłoniaka anaplastycznego) niedrobnokomórkowym rakiem płuca. Lek blokuje działanie enzymu określanego mianem „kinazy tyrozynowej ALK”. Nieprawidłowe formy tego enzymu (powstałe w wyniku wadliwej wersji wytwarzającego go genu) wspomagają wzrost komórek nowotworowych. Lek Alecensa może spowolnić lub zatrzymać wzrost nowotworu. Może również zmniejszyć jego rozmiar. Jest dostępny na receptę do zastrzeżonego stosowania.
Alexan to lek przeciwnowotworowy, którego substancją czynną jest cytarabina. Jest stosowany w monoterapii oraz w skojarzeniu z innymi chemioterapeutykami, w leczeniu początkowym oraz podtrzymującym ostrych białaczek szpikowych, ostrych białaczek limfoblastycznych, nacieków białaczkowych w ośrodkowym układzie nerwowym, złośliwych chłoniaków nieziarniczych (Non-Hodgkin’s lymphoma). Lek jest dostępny na receptę.
Alfaferone to lek, który zawiera ludzki interferon alfa. Jest to substancja o działaniu przeciwwirusowym, immunomodulującym i antyproliferacyjnym. Lek jest stosowany w leczeniu chorób nowotworowych układu krwiotwórczego oraz raka nerki. Alfaferone jest dostępny na receptę.
Alimta to lek stosowany w leczeniu pewnych typów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz mezotelioma złośliwa. Jest to lek cytostatyczny, który działa poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych. Alimta jest dostępny tylko na receptę i musi być podawany pod nadzorem lekarza specjalisty.
Alkeran to lek przeciwnowotworowy dostępny na receptę, zawierający substancję czynną melfalan. Jest to lek cytotoksyczny z grupy związków alkilujących. Stosowany jest w leczeniu szpiczaka mnogiego, raka piersi, gruczolakoraka jajnika oraz czerwienicy prawdziwej.
Aloxi to lek stosowany w profilaktyce nudności i wymiotów wywołanych chemioterapią nowotworową. Zawiera substancję czynną o nazwie palonosetron, która działa poprzez blokowanie działania serotoniny, neuroprzekaźnika w mózgu, który może powodować nudności i wymioty. Lek jest dostępny na receptę.
Alunbrig to lek na receptę, który jest inhibitorem kinazy tyrozynowej skierowanym przeciwko ALK, rearanżacji c-ros onkogenu 1 (ROS1) i receptorowi insulinopodobnego czynnika wzrostu 1 (IGF-1R). Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z ALK-dodatnim zaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca (NDRP), nieleczonych wcześniej inhibitorem ALK. Może być również stosowany u dorosłych pacjentów z ALK-dodatnim zaawansowanym NDRP, którzy byli wcześniej leczeni kryzotynibem.
Alvostan to lek, który zaburza wytwarzanie estrogenu, szczególnie u kobiet po menopauzie. Zmniejsza w ten sposób stężenia tego hormonu w organizmie. Stosowany jest w leczeniu hormonozależnego raka piersi, a także w leczeniu wczesnego hormonozależnego raka piersi u kobiet po menopauzie. Lek Alvostan jest dostępny na receptę.
Alymsys zawiera bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne, które łączy się z białkiem VEGF, blokując wzrost naczyń krwionośnych zaopatrujących guz nowotworowy. Stosowany w leczeniu zaawansowanego raka okrężnicy, odbytnicy, piersi, płuca, nerki, jajnika, jajowodu, pierwotnego raka otrzewnej i raka szyjki macicy. Podawany w skojarzeniu z chemioterapią.
Amsidyl to lek stosowany w leczeniu ostrej białaczki limfoblastycznej u dorosłych i dzieci. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje podział komórek nowotworowych. Amsidyl jest dostępny wyłącznie na receptę. Wskazaniem do stosowania Amsidyl jest ostre zapalenie białaczki limfoblastycznej (ALL) u dorosłych i dzieci, które nie odpowiedziały na standardowe schematy leczenia lub u których choroba nawróciła. Lek ten jest zwykle stosowany w połączeniu z innymi lekami przeciwnowotworowymi w ramach skomplikowanych schematów leczenia.
Anastelb to lek na receptę, który ma formę tabletek powlekanych. Jest stosowany podczas leczenia raka piersi u kobiet po menopauzie. Działa poprzez zmniejszenie wytwarzania jednego z żeńskich hormonów, estrogenu, który jest związany z rozwojem raka piersi.
Anastralan to lek zawierający substancję czynną anastrozol. Należy do grupy leków nazywanych inhibitorami aromatazy. Jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Anastralan działa poprzez zmniejszenie ilości wytwarzanego przez organizm hormonu żeńskiego – estrogenu. Jest dostępny na receptę.
Anastrin to lek, którego substancją czynną jest anastrozol. Należy do grupy leków nazywanych inhibitorami aromatazy, które hamują działanie aromatazy – enzymu biorącego udział w syntezie żeńskich hormonów płciowych, takich jak estrogeny. W wyniku działania anastrozolu zmniejsza się stężenie estrogenów we krwi. Anastrin jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono w guzie obecność receptora estrogenowego. Jest dostępny na receptę.
Anastrogen to lek, który ma formę tabletek powlekanych. Jest stosowany podczas leczenia raka piersi u kobiet po menopauzie. Działa poprzez zmniejszenie wytwarzania jednego z żeńskich hormonów, czyli estrogenu, który ma związek z rozwojem raka piersi. Lek Anastrogen jest dostępny na receptę.
Anastrozol +pharma to lek, który należy do grupy leków nazywanych inhibitorami aromatazy. Hamuje on działanie aromatazy, enzymu, który bierze udział w syntezie żeńskich hormonów płciowych, takich jak estrogeny. Lek Anastrozol +pharma jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Jest dostępny na receptę.
Anastrozol Bluefish to lek dostępny na receptę w postaci tabletek powlekanych. Substancją czynną preparatu jest anastrozol, który zmniejsza wytwarzanie estrogenów. Lek jest wskazany w terapii zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono w guzie obecność receptora estrogenowego.
Anastrozol Dr. Max to lek na receptę, który jest silnym niesteroidowym inhibitorem aromatazy. Jest stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono obecność receptora estrogenowego w guzie. Może być również stosowany jako leczenie uzupełniające wczesnego raka piersi u kobiet po menopauzie, które przez 2-3 lata otrzymywały leczenie uzupełniające tamoksyfenem.
Anastrozol Jacobsen to lek, który jest silnym niesteroidowym inhibitorem aromatazy. Jest stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono obecność receptora estrogenowego. Może być również stosowany w leczeniu uzupełniającym wczesnego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono obecność receptora estrogenowego. Lek jest dostępny na receptę.
Anastrozol medac to silny i selektywny niesteroidowy inhibitor aromatazy, który jest stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie. Działa poprzez zmniejszenie produkcji jednego z żeńskich hormonów – estrogenu, który jest związany z rozwojem raka piersi. Lek jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują leczenie zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono obecność receptora estrogenowego w guzie, a także leczenie uzupełniające wczesnego inwazyjnego raka piersi u tych kobiet.
Anastrozol Synthon to lek w formie tabletek powlekanych, który jest stosowany podczas leczenia raka piersi u kobiet po menopauzie. Działa poprzez zmniejszenie wytwarzania jednego z żeńskich hormonów – estrogenu, który ma związek z rozwojem raka piersi. Wskazany jest w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono obecność receptora estrogenowego w guzie. Może być również stosowany w leczeniu uzupełniającym wczesnego raka piersi oraz po dwu- do trzyletniej terapii uzupełniającej tamoksyfenem. Lek jest dostępny na receptę.
Anastrozol Teva to silny, wybiórczy niesteroidowy inhibitor aromatazy. Jest stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono w guzie obecność receptora estrogenowego. Może być również stosowany w leczeniu uzupełniającym wczesnego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono w guzie obecność receptora estrogenowego. Lek jest dostępny na receptę.
Anastrozole Accord to lek w formie tabletek powlekanych, który jest stosowany podczas leczenia raka piersi u kobiet po menopauzie. Lek ten działa poprzez zmniejszenie produkcji jednego z hormonów żeńskich, estrogenu, który ma wpływ na powstawanie i rozwój pewnych rodzajów raka piersi. Anastrozole Accord jest dostępny na receptę.
Anastrozole Aurovitas to lek w formie tabletek powlekanych, który jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Lek ten działa poprzez zmniejszenie produkcji jednego z żeńskich hormonów – estrogenu, który jest związany z rozwojem raka piersi. Jest dostępny na receptę.
Anastrozole Eugia to lek, który zawiera substancję czynną anastrozol. Jest to silny niesteroidowy inhibitor aromatazy, który hamuje wytwarzanie estronu i estradiolu, co prowadzi do zmniejszenia stężenia estrogenów w surowicy. Lek jest stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono obecność receptora estrogenowego w guzie. Anastrozole Eugia jest dostępny na receptę.
Anastrozole Orion to silny i wysoce selektywny niesteroidowy inhibitor aromatazy, który bierze udział w przemianie androstendionu do estronu (przekształcanego następnie do estradiolu) w tkankach obwodowych. U kobiet po menopauzie, stosowanie anastrozolu w dawce 1 mg na dobę powoduje zahamowanie wytwarzania estradiolu o ponad 80%. Jest on stosowany w leczeniu zaawansowanego raka piersi u kobiet po menopauzie, u których stwierdzono w guzie obecność receptora estrogenowego. Lek jest dostępny na receptę.
Ansyn to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną anastrozol. Jest stosowany w leczeniu raka piersi u kobiet po menopauzie. Anastrozol hamuje produkcję estrogenów, które mogą stymulować wzrost niektórych komórek nowotworowych. Lek jest dostępny na receptę.
Apealea to lek stosowany w leczeniu raka jajnika, raka jądra i niektórych typów raka piersi. Jest to lek cytostatyczny, który działa poprzez zatrzymanie wzrostu komórek nowotworowych. Apealea jest dostępna tylko na receptę. Wskazania do stosowania obejmują leczenie pacjentów dorosłych z nawracającym rakiem jajnika, rakiem jądra i niektórymi typami raka piersi.
Apexelsin to lek przeciwnowotworowy stosowany u dorosłych w leczeniu przerzutowego raka piersi, gruczolakoraka trzustki oraz niedrobnokomórkowego raka płuc. Apexelsin jest dostępny wyłącznie na receptę i powinien być podawany pod nadzorem onkologa.
Apo-Flutam to lek w postaci tabletek powlekanych, który zawiera substancję czynną flutamid. Jest to niesteroidowy i niehormonalny antagonista androgenów, który hamuje transport i (lub) wiązanie dihydrotestosteronu w jądrach komórek tkanki gruczołu krokowego. W rezultacie dochodzi do zahamowania wzrostu i podziału komórek gruczołu krokowego. Lek ten stosuje się w leczeniu raka gruczołu krokowego z przerzutami, a także jako środek pomocniczy po amputacji jąder. Jest dostępny na receptę.
Apo-Letro to lek hormonalny stosowany w leczeniu raka piersi. Działa poprzez zmniejszenie ilości estrogenu, jednego z hormonów żeńskich, który wpływa na wzrost raka. Lek jest dostępny w formie tabletek powlekanych. Jest wydawany na receptę.
Leki przeciwnowotworowe to różnorodna grupa preparatów farmakologicznych stosowanych w terapii nowotworów złośliwych, które działają poprzez hamowanie lub niszczenie komórek rakowych. Mają one na celu zniszczenie lub przynajmniej zahamowanie wzrostu wszystkich ognisk nowotworu w organizmie. Nowoczesne terapie przeciwnowotworowe umożliwiają skuteczne leczenie wielu typów nowotworów, a ciągły rozwój farmakologii onkologicznej daje nadzieję pacjentom na dłuższe i lepsze życie nawet w najbardziej zaawansowanych stadiach choroby.
Leki przeciwnowotworowe można podzielić na kilka głównych kategorii, różniących się mechanizmem działania, skutecznością w określonych typach nowotworów oraz profilem działań niepożądanych:
Chemioterapia to jedna z najstarszych, ale wciąż skutecznych metod leczenia nowotworów. Jej rozwój zaczął się po odkryciu uszkodzeń szpiku kostnego u personelu wojskowego narażonego na substancje chemiczne podczas I i II wojny światowej.
Leki cytotoksyczne działają przede wszystkim na komórki aktywnie dzielące się, co czyni je skutecznymi wobec szybko proliferujących komórek nowotworowych. Niestety, wpływają również na inne szybko dzielące się komórki organizmu (np. komórki szpiku kostnego, mieszków włosowych, nabłonka przewodu pokarmowego), co odpowiada za typowe działania niepożądane chemioterapii.
Podstawowe grupy leków cytotoksycznych:
Chemioterapia może być stosowana:
Wzrost niektórych nowotworów jest uzależniony od obecności określonych hormonów. Hormonoterapia działa poprzez blokowanie produkcji hormonów lub hamowanie ich oddziaływania na komórki nowotworowe.
Przykłady nowotworów hormonozależnych:
Hormonoterapia charakteryzuje się wysoką skutecznością i stosunkowo dobrą tolerancją w porównaniu z innymi metodami leczenia systemowego. Przykładem jest tamoksyfen – antagonista receptorów estrogenowych stosowany w leczeniu raka piersi.
Leki ukierunkowane molekularnie stanowią szeroką grupę substancji przeciwnowotworowych, które działają na konkretne mechanizmy molekularne odpowiedzialne za transformację nowotworową i progresję guza. W przeciwieństwie do chemioterapii, która działa nieselektywnie na wszystkie dzielące się komórki, terapie celowane oddziałują bardziej wybiórczo na komórki nowotworowe, oszczędzając w większym stopniu zdrowe tkanki.
Leki celowane dzielimy na dwie główne klasy:
Skuteczność leków celowanych często zależy od obecności określonych biomarkerów w guzie (np. nadekspresja HER2 w raku piersi dla trastuzumabu), co wymaga przeprowadzenia odpowiednich badań molekularnych przed rozpoczęciem terapii.
Immunoterapia to stosunkowo nowa, ale dynamicznie rozwijająca się dziedzina leczenia przeciwnowotworowego, która wykorzystuje potencjał układu odpornościowego do zwalczania nowotworu. Komórki rakowe często „ukrywają się” przed układem immunologicznym, a immunoterapia ma na celu odblokowywanie naturalnych mechanizmów obronnych organizmu.
Główne rodzaje immunoterapii:
Immunoterapia przynosi spektakularne wyniki w pewnych typach nowotworów (np. czerniaku, raku płuca, nowotworach układu moczowego), ale nie jest skuteczna u wszystkich pacjentów.
Leki cytotoksyczne działają poprzez:
Leki hormonalne działają poprzez:
Leki celowane działają poprzez:
Leki immunologiczne działają poprzez:
Ostatnie lata przyniosły znaczący postęp w rozwoju nowych leków przeciwnowotworowych:
Pomimo postępów w rozwoju nowych terapii przeciwnowotworowych, dostęp do wielu z nich pozostaje ograniczony, szczególnie w krajach o niższych dochodach. W Polsce nadal około 30% nowoczesnych terapii przeciwnowotworowych nie jest refundowanych.
Główne bariery w dostępie do innowacyjnych leków:
Lista Top Ten Onko, corocznie publikowana przez Polskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej, wskazuje 10 najbardziej potrzebnych leków przeciwnowotworowych, które powinny zostać objęte refundacją. W 2024 roku na czele tej listy znalazł się cemiplimab stosowany w leczeniu raka szyjki macicy.
Chemioterapia działa poprzez niszczenie szybko dzielących się komórek, w tym komórek nowotworowych. Niestety, wpływa również na zdrowe komórki organizmu, które również się intensywnie dzielą, co prowadzi do charakterystycznych skutków ubocznych.
Najczęstsze działania niepożądane chemioterapii obejmują:
Większość tych objawów ustępuje po zakończeniu leczenia, a nowoczesne leki wspomagające pozwalają skutecznie kontrolować wiele z nich.
Główna różnica polega na selektywności działania:
Dzięki swojej większej wybiórczości, terapie celowane często mają mniej działań niepożądanych niż tradycyjna chemioterapia, choć mogą powodować inne, specyficzne dla siebie skutki uboczne.
Immunoterapia to metoda leczenia nowotworów, która wykorzystuje naturalne mechanizmy obronne organizmu do zwalczania komórek rakowych. Polega ona na stymulowaniu układu odpornościowego do rozpoznawania i niszczenia komórek nowotworowych.
Najważniejszą grupą leków immunoterapeutycznych są inhibitory punktów kontrolnych układu immunologicznego (np. pembrolizumab, nivolumab, atezolizumab), które blokują mechanizmy hamujące aktywność limfocytów T, umożliwiając im skuteczniejsze zwalczanie nowotworu.
Immunoterapia jest szczególnie skuteczna w leczeniu niektórych typów nowotworów, takich jak czerniak, niedrobnokomórkowy rak płuca, rak pęcherza moczowego czy rak nerki.
Czas trwania leczenia przeciwnowotworowego zależy od wielu czynników, takich jak:
Chemioterapia jest zazwyczaj podawana w cyklach (np. co 2-4 tygodnie) przez okres kilku miesięcy. Hormonoterapia w przypadku niektórych nowotworów (np. raka piersi) może być stosowana przez 5-10 lat. Terapie celowane i immunoterapia mogą być podawane tak długo, jak długo są skuteczne i dobrze tolerowane, niekiedy przez wiele lat.
Niektóre leki przeciwnowotworowe, szczególnie doustne, mogą być stosowane w warunkach domowych. Należą do nich:
Leki podawane dożylnie (większość chemioterapeutyków, przeciwciała monoklonalne, wiele leków immunoterapeutycznych) wymagają podania w warunkach szpitalnych lub ambulatoryjnych.
