Anaplazmoza to rzadka, ale potencjalnie groźna choroba odkleszczowa, która wymaga odpowiedniego leczenia antybiotykowego. Gdy u pacjenta zostanie zdiagnozowana ta infekcja bakteryjna, kluczowe jest szybkie wdrożenie właściwej terapii. Podstawą leczenia anaplazmozy są antybiotyki z grupy tetracyklin, które wykazują wysoką skuteczność przeciwko bakteriom wywołującym tę chorobę. W polskich aptekach dostępnych jest kilka preparatów, które lekarze przepisują w przypadku rozpoznania anaplazmozy. Jakie są najskuteczniejsze leki w terapii tej choroby odkleszczowej i jak należy je stosować? Odpowiedź znajdziecie w tym artykule.
Spis treści
Czym jest anaplazmoza?
Anaplazmoza, nazywana również ludzką anaplazmozą granulocytarną, to choroba zakaźna przenoszona przez kleszcze z rodzaju Ixodes. Wywołują ją Gram-ujemne bakterie Anaplasma phagocytophilum, które są wewnątrzkomórkowymi patogenami atakującymi głównie krwinki białe, szczególnie granulocyty obojętnochłonne (neutrofile).
Szacuje się, że ponad 2/3 zakażeń Anaplasma phagocytophilum przebiega w sposób całkowicie bezobjawowy lub łagodny i samoograniczający się. Najczęściej występujące objawy to gorączka, dreszcze, bóle głowy i bóle mięśniowe. Rzadziej występują: kaszel, nudności, wymioty, biegunka i bóle brzucha. Około 1/3 chorych na anaplazmozę ma wysypkę.
W Polsce rozpowszechnienie zakażenia wśród kleszczy wynosi średnio 19,2% (od 0 do 38,5%). Badania prowadzone w krajach europejskich wykazały, że około 3-17% osób pogryzionych przez kleszcze ma serologiczne cechy zakażenia Anaplasma phagocytophilum.
Leki stosowane w leczeniu anaplazmozy dostępne w Polsce
Leczenie anaplazmozy polega na właściwej antybiotykoterapii oraz leczeniu objawowym. Lekiem z wyboru są antybiotyki z grupy tetracyklin, zwykle doksycyklina. W polskich aptekach dostępnych jest kilka preparatów zawierających tę substancję czynną.
Doxycyclinum TZF, kapsułki twarde
Preparat Doxycyclinum TZF zawiera jako substancję czynną doksycyklinę, półsyntetyczny, długo działający antybiotyk z grupy tetracyklin. Mechanizm działania doksycykliny polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych poprzez zablokowanie bakteryjnych rybosomów, struktur komórkowych niezbędnych do syntezy białek.
Lek Doxycyclinum TZF ma postać kapsułek twardych i jest dostępny tylko na receptę. Stosuje się go w różnych zakażeniach wywołanych przez wrażliwe na doksycyklinę drobnoustroje. Kapsułki należy połykać w całości, popijając szklanką wody, najlepiej w pozycji siedzącej lub stojącej.
Preparat jest przeznaczony dla osób dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku od 8 roku życia ze względu na ryzyko zaburzeń wzrostu zębów u młodszych dzieci.
Unidox Solutab, tabletki do sporządzania zawiesiny doustnej
Unidox Solutab to preparat zawierający 100 mg doksycykliny w postaci doksycykliny jednowodnej w każdej tabletce. Lek ma formę tabletek do sporządzania zawiesiny doustnej, co ułatwia podawanie pacjentom mającym trudności z połykaniem kapsułek.
Preparat Unidox Solutab stosuje się w leczeniu zakażeń bakteryjnych wrażliwych na doksycyklinę. Antybiotyk z grupy tetracyklin wykazuje działanie bakteriostatyczne o szerokim spektrum działania. Tableta rozpuszczana jest w niewielkiej ilości wody przed podaniem.
Doxycycline Genoptim, kapsułki twarde
Doxycycline Genoptim to kolejny dostępny w Polsce preparat zawierający doksycyklinę w postaci kapsułek twardych. Lek jest dostępny na receptę i zawiera 100 mg substancji czynnej w każdej kapsułce.
Preparat ten charakteryzuje się takim samym mechanizmem działania jak pozostałe leki zawierające doksycyklinę – hamuje syntezę białek bakteryjnych, co prowadzi do zatrzymania namnażania się bakterii.
Doxycyclinum Polfarmex, kapsułki twarde
Doxycyclinum Polfarmex to długodziałający antybiotyk z grupy tetracyklin, który wykazuje działanie bakteriostatyczne. Posiada szerokie spektrum działania, zarówno na bakterie Gram-dodatnie i Gram-ujemne, tlenowce i beztlenowce.
Preparat Doxycyclinum Polfarmex dostępny jest w postaci kapsułek zawierających 100 mg doksycykliny i jest lekiem na receptę dostępnym w większości polskich aptek.
Dawkowanie i zasady stosowania
Podstawowym lekiem w leczeniu anaplazmozy jest doksycyklina stosowana przez 10 dni. Objawy ustępują zwykle w ciągu 2-3 dni od rozpoczęcia leczenia. Doksycyklina stosowana jest w dawkach 100 mg dwa razy dziennie przez około dwa tygodnie.
Lekami z wyboru są antybiotyki z grupy tetracyklin (np. doksycyklina lub tetracyklina), których podanie odnosi skutek już w pierwszych 48 godzinach stosowania.
Wszystkie preparaty zawierające doksycyklinę należy przyjmować zgodnie z zaleceniami lekarza, popijając dużą ilością wody. Lek można przyjmować niezależnie od posiłków, jednak przyjmowanie go z jedzeniem może zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych ze strony układu pokarmowego.
Przeciwwskazania i środki ostrożności
Doksycyklina jest przeciwwskazana u kobiet w ciąży, szczególnie po czwartym miesiącu, oraz w okresie karmienia piersią. Substancja przenika do mleka matki i może wpływać na rozwój zębów i kości dziecka.
Tetracyklin nie można stosować u dzieci do 12 roku życia oraz kobiet ciężarnych i karmiących piersią. Wiąże się to z ryzykiem wystąpienia przebarwień tetracyklinowych, czyli przebarwień zębów.
Podczas stosowania doksycykliny należy unikać ekspozycji na promienie słoneczne lub UV (np. w solarium), ze względu na ryzyko wystąpienia skórnych reakcji nadwrażliwości na światło.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy anaplazmoza zawsze wymaga leczenia antybiotykami?
W przypadku podejrzenia anaplazmozy należy się zgłosić do lekarza. Lekiem z wyboru są antybiotyki z grupy tetracyklin, zwykle doksycyklina. Wyraźna poprawa powinna nastąpić już po 1-2 dnach leczenia. Mimo że część zakażeń przebiega bezobjawowo, zdiagnozowana anaplazmoza wymaga leczenia antybiotykowego.
Jak długo trwa leczenie anaplazmozy?
Podstawowym lekiem jest doksycyklina stosowana przez 10 dni. Objawy ustępują zwykle w ciągu 2-3 dni od rozpoczęcia leczenia. Pełny cykl antybiotykoterapii powinien być ukończony nawet w przypadku wcześniejszej poprawy samopoczucia.
Czy można stosować doksycyklinę u dzieci?
Lek Doxycyclinum TZF przeznaczony jest dla osób dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku od 8 roku życia. Nie powinno stosować się go wcześniej, ponieważ może zaburzać prawidłowy wzrost zębów. W niektórych przypadkach (np. ciężkie lub zagrażające życiu stany) lekarz może zalecić podanie doksycykliny dzieciom w wieku poniżej 8 lat, jeśli potencjalne korzyści jej zastosowania przewyższają ryzyko pojawienia się zaburzeń.
Jakie są najczęstsze działania niepożądane doksycykliny?
Często występujące działania niepożądane to: nudności, wymioty, biegunka, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zapalenie języka, bóle głowy, wysypka oraz nadwrażliwość na światło. Do częstych działań niepożądanych należą również: zaburzenia rozwoju zębów i kości, bóle kostno-stawowe, bóle mięśniowe oraz niodwracalne przebarwienia zębów.
Czy istnieją alternatywne leki w przypadku uczulenia na doksycyklinę?
Lekiem drugiego rzutu w leczeniu anaplazmozy jest ryfampicyna. W niektórych przypadkach (np. u dzieci lub kobiet ciężarnych) lekiem zalecanym jest właśnie ryfampicyna. Decyzja o wyborze alternatywnego leczenia zawsze należy do lekarza prowadzącego.
Bibliografia
- Doxycyclinum TZF charakterystyka produktu leczniczego
- Unidox Solutab charakterystyka produktu leczniczego
- Doxycycline Genoptim charakterystyka produktu leczniczego
- Doxycyclinum Polfarmex charakterystyka produktu leczniczego
- Efracea charakterystyka produktu leczniczego
- Bakken JS, Dumler JS. Human granulocytic anaplasmosis. Infect Dis Clin North Am. 2015;29(2):341-55. DOI: 10.1016/j.idc.2015.02.007 PMID: 25999228
- Maurin M, Bakken JS, Dumler JS. Antibiotic susceptibilities of Anaplasma (Ehrlichia) phagocytophilum strains from various geographic areas in the United States. Antimicrob Agents Chemother. 2003;47(1):413-5. DOI: 10.1128/AAC.47.1.413-415.2003 PMID: 12499227
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
