Anoreksja, czyli jadłowstręt psychiczny, to poważne zaburzenie odżywiania wymagające kompleksowego leczenia. Choć nie istnieją leki bezpośrednio przeznaczone do leczenia anoreksji, w terapii tej choroby stosuje się preparaty wspomagające, które pomagają w radzeniu sobie z objawami towarzyszącymi oraz zaburzeniami współistniejącymi. W polskich aptekach dostępne są leki przeciwdepresyjne oraz neuroleptyki, które w ramach farmakoterapii wspomagającej mogą przynieść ulgę pacjentom zmagającym się z jadłowstrętem psychicznym. Podstawą leczenia anoreksji pozostaje jednak psychoterapia w połączeniu z rehabilitacją żywieniową, a leki pełnią jedynie funkcję pomocniczą.
Spis treści
Czym jest anoreksja?
Anoreksja (łac. anorexia nervosa), zwana również jadłowstrętem psychicznym, to poważne zaburzenie odżywiania charakteryzujące się drastycznym ograniczaniem ilości spożywanego pokarmu oraz obsesyjną kontrolą masy ciała. Choroba ta dotyka głównie młode kobiety, choć może wystąpić u osób w każdym wieku.
Główne objawy anoreksji obejmują silny lęk przed przytyciem, zaburzony obraz własnego ciała oraz znaczną utratę masy ciała. Pacjenci często postrzegają siebie jako osoby otyłe, mimo rzeczywistej niedowagi. Anoreksji mogą towarzyszyć inne zaburzenia psychiczne, takie jak depresja, stany lękowe czy zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne.
Przyczyny anoreksji są wieloczynnikowe i obejmują uwarunkowania psychologiczne, społeczne, kulturowe oraz genetyczne. Choroba prowadzi do poważnych powikłań somatycznych i może stanowić bezpośrednie zagrożenie życia.
Sprawdź ulotki i opinie pacjentów o przykładowych lekach psychiatrycznych: leki na depresję i stany lękowe (Depratal, Parogen, Amitriptylinum VP, Trittico CR, Dulsevia, Mozarin, Deprexolet, Prefaxine, Oribion, Asentra, Welbox, Bupropion Neuraxpharm, Miansec, ApoSerta, Dulxetenon, Ketipinor, Xeplion, Citaxin), leki na schizofrenię i inne psychozy (Trevicta, Abilify Maintena, Klozapol, Ketrel, Ketilept, Clopixol Depot, Reagila, Latuda, Xeplion, Egolanza), na sen i uspokojenie (Dobroson, Signopam, Rudotel, Onirex, Apo-Zolpin, Onirex, Esogno, Senzop), uzależnienie opioidów lub alkoholu (Naltex, Adepend).
Przegląd leków wspomagających leczenie anoreksji
Leczenie farmakologiczne anoreksji ma charakter wyłącznie wspomagający i koncentruje się na łagodzeniu objawów towarzyszących oraz leczeniu zaburzeń współistniejących. Nie ma leków, które bezpośrednio leczyłyby anoreksję – podstawą terapii pozostaje psychoterapia oraz rehabilitacja żywieniowa.
Bioxetin (fluoksetyna) – antydepresant z grupy SSRI
Preparat Bioxetin zawiera fluoksetynę, która należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Fluoksetyna jest stosowana w leczeniu depresji, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych oraz bulimii, która często współistnieje z anoreksją.
Lek Bioxetin działa poprzez zwiększenie stężenia serotoniny w mózgu, co może pomóc w zmniejszeniu lęku przed przytyciem oraz poprawie nastroju pacjentów z anoreksją. Fluoksetyna może również wpływać na zmniejszenie myśli obsesyjnych dotyczących jedzenia i wagi. Preparat dostępny jest w tabletkach 20 mg i wydawany wyłącznie na receptę.
Dawkowanie: Zwykle rozpoczyna się od dawki 20 mg na dobę, przyjmowanej rano. W zależności od odpowiedzi na leczenie, lekarz może dostosować dawkę.
Seronil (fluoksetyna) – alternatywny preparat z tą samą substancją czynną
Lek Seronil to kolejny preparat zawierający fluoksetynę dostępny w polskich aptekach. Seronil występuje w postaci tabletek powlekanych 10 mg oraz kapsułek twardych 20 mg. Mechanizm działania fluoksetyny w preparacie Seronil jest identyczny jak w przypadku Bioxetin.
Preparat Seronil może być szczególnie przydatny u pacjentów z anoreksją, u których występują towarzyszące zaburzenia depresyjne lub lękowe. Fluoksetyna w leku Seronil pomaga w stabilizacji nastroju i może przyczynić się do zmniejszenia obsesyjno-kompulsyjnych zachowań związanych z jedzeniem.
Zolafren (olanzapina) – neuroleptyk atypowy
Lek Zolafren zawiera olanzapinę, która należy do grupy neuroleptyków atypowych. Olanzapina jest stosowana głównie w leczeniu schizofrenii oraz epizodów manii, ale może być również wykorzystywana wspomagająco w terapii anoreksji.
Preparat Zolafren może być szczególnie przydatny u pacjentów z anoreksją, u których występują dodatkowe zaburzenia psychiczne. Olanzapina ma właściwość zwiększania apetytu, co może być korzystne w procesie przywracania prawidłowej masy ciała. Lek dostępny jest w różnych dawkach: 5 mg, 10 mg, 15 mg i 20 mg w postaci tabletek powlekanych oraz kapsułek twardych.
Dawkowanie: Dawka ustalana jest indywidualnie przez lekarza, zwykle rozpoczyna się od niskich dawek 2,5-5 mg na dobę.
Zolaxa (olanzapina) – kolejny preparat z olanzapiną
Lek Zolaxa to alternatywny preparat zawierający olanzapinę. Zolaxa charakteryzuje się identycznym mechanizmem działania jak Zolafren, blokując receptory dopaminowe i serotoninowe w mózgu. Olanzapina w preparacie Zolaxa może pomóc w zwiększeniu apetytu oraz zmniejszeniu lęku u pacjentów z anoreksją.
Preparat Zolaxa dostępny jest w dawkach 5 mg, 10 mg, 15 mg i 20 mg oraz w postaci tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej (Zolaxa Rapid). Olanzapina wymaga stałego monitorowania ze względu na możliwe działania niepożądane, takie jak zwiększenie masy ciała czy zaburzenia metaboliczne.
Bezpieczne stosowanie leków w anoreksji
Leczenie farmakologiczne anoreksji wymaga ścisłego nadzoru lekarskiego. Wszystkie wymienione preparaty są dostępne wyłącznie na receptę i powinny być stosowane zgodnie z zaleceniami specjalisty. Ważne jest regularne monitorowanie stanu pacjenta, włączając w to kontrolę masy ciała, parametrów laboratoryjnych oraz funkcji wątroby.
Pacjenci powinni być świadomi, że leki nie zastąpią psychoterapii ani właściwej rehabilitacji żywieniowej. Farmakoterapia stanowi jedynie element wspomagający kompleksowego leczenia anoreksji.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Czy istnieją leki bezpośrednio na anoreksję?
Nie ma leków bezpośrednio przeznaczonych do leczenia anoreksji. Farmakoterapia ma charakter wyłącznie wspomagający i koncentruje się na leczeniu objawów towarzyszących oraz zaburzeń współistniejących, takich jak depresja czy zaburzenia lękowe.
Jakie leki najczęściej stosuje się wspomagająco w anoreksji?
W Polsce najczęściej stosowane są antydepresanty z grupy SSRI, takie jak fluoksetyna (Bioxetin, Seronil) oraz neuroleptyki atypowe, jak olanzapina (Zolafren, Zolaxa). Wybór leku zależy od indywidualnych potrzeb pacjenta i występujących objawów towarzyszących.
Czy leki przeciwdepresyjne pomagają w anoreksji?
Antydepresanty, szczególnie fluoksetyna, mogą pomóc w zmniejszeniu lęku przed przytyciem, poprawie nastroju oraz redukcji myśli obsesyjnych dotyczących jedzenia. Jednak ich skuteczność jest ograniczona u pacjentów z bardzo niską masą ciała.
Jakie są działania niepożądane leków stosowanych w anoreksji?
Fluoksetyna może powodować nudności, bezsenność, ból głowy oraz zaburzenia funkcji seksualnych. Olanzapina może prowadzić do senności, zwiększenia masy ciała oraz zaburzeń metabolicznych. Wszystkie działania niepożądane powinny być zgłaszane lekarzowi.
Jak długo trwa leczenie farmakologiczne anoreksji?
Czas leczenia ustala lekarz indywidualnie dla każdego pacjenta. Zazwyczaj terapia farmakologiczna jest kontynuowana przez kilka miesięcy, równolegle z psychoterapią i rehabilitacją żywieniową. Nie należy samodzielnie przerywać przyjmowania leków.
Czy można łączyć różne leki w leczeniu anoreksji?
Decyzję o ewentualnym łączeniu leków podejmuje wyłącznie lekarz prowadzący, po dokładnej ocenie stanu pacjenta i potencjalnych interakcji między preparatami. Samodzielne łączenie leków jest niedopuszczalne.
Kiedy należy rozpocząć leczenie farmakologiczne anoreksji?
Leczenie farmakologiczne rozpoczyna się zazwyczaj po stabilizacji stanu somatycznego pacjenta oraz w przypadku występowania znaczących objawów depresyjnych, lękowych lub innych zaburzeń psychicznych współistniejących z anoreksją.
Bibliografia
- Bioxetin charakterystyka produktu leczniczego
- Seronil charakterystyka produktu leczniczego
- Zolafren charakterystyka produktu leczniczego
- Zolaxa charakterystyka produktu leczniczego
- Fluoksetyna charakterystyka substancji czynnej
- Olanzapina charakterystyka substancji czynnej
- Walsh BT, Kaplan AS, Attia E, Olmsted M, Parides M, Carter JC, Pike KM, Devlin MJ, Woodside B, Roberto CA, Rockert W. Fluoxetine after weight restoration in anorexia nervosa: a randomized controlled trial. JAMA. 2006;295(22):2605-2612. DOI: 10.1001/jama.295.22.2605 PMID: 16772623
- Bissada H, Tasca GA, Barber AM, Bradwejn J. Olanzapine in the treatment of low body weight and obsessive thinking in women with anorexia nervosa: a randomized, double-blind, placebo-controlled trial. Am J Psychiatry. 2008;165(10):1281-1288. DOI: 10.1176/appi.ajp.2008.07121900 PMID: 18558642
Zobacz także spis leków stosowanych w leczeniu chorób psychicznych. Znajdziesz tu między innymi wykaz leków na depresję, tabletki na schizofrenię a także środki na sen i uspokojenie, leki na zaburzenia lękowe, preparaty stosowane w ADHD i wiele innych. Sprawdzisz też listę leków stosowanych w chorobie afektywnej dwubiegunowej, leki na uzależnienia od alkoholu, czy produktów stosowanych w dysleksji.
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
