Absimky zawiera ustekinumab, przeciwciało monoklonalne, które celowo łączy się z określonymi białkami w organizmie, zmniejszając stan zapalny. Stosuje się go w leczeniu łuszczycy plackowatej u dorosłych i dzieci od 6 roku życia, oraz łuszczycowego zapalenia stawów i umiarkowanej do ciężkiej choroby Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego u dorosłych. Absimky pomaga zmniejszać objawy tych chorób zapalnych, poprawiając stan zdrowia i komfort życia pacjentów.
Alofisel to lek zawierający namnożone ludzkie alogeniczne mezenchymalne komórki macierzyste pobrane z tkanki tłuszczowej osób dorosłych. Jest stosowany w leczeniu złożonych przetok okołoodbytniczych u osób dorosłych z postacią nieaktywną/łagodną choroby Leśniowskiego i Crohna, w przypadku niedostatecznej odpowiedzi na stosowanie co najmniej jednej terapii konwencjonalnej lub biologicznej w celu leczenia przetoki. Lek jest dostępny na receptę.
Amsparity to lek zawierający adalimumab, przeznaczony do leczenia różnych chorób zapalnych u dzieci i młodzieży, takich jak młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, łuszczyca zwyczajna, choroba Leśniowskiego-Crohna oraz zapalenie błony naczyniowej oka. Działa poprzez blokowanie czynnika martwicy nowotworów (TNFα), co pomaga zmniejszyć proces zapalny. Stosowany jest w przypadku niewystarczającej skuteczności innych leków.
Budenofalk to lek z grupy miejscowo działających steroidów stosowanych w leczeniu chorób zapalnych jelit. Wskazany jest w leczeniu czynnego, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, ograniczonego do odbytnicy i esicy.
Colitan to lek stosowany w leczeniu i zapobieganiu nawrotom nieswoistych zapalnych chorób jelit, takich jak łagodne do umiarkowanego wrzodziejące zapalenie jelita grubego oraz choroba Leśniowskiego-Crohna, zwłaszcza gdy proces chorobowy dotyczy jelita grubego. Może być stosowany w skojarzeniu z postacią doodbytniczą innego leku. Każda tabletka dojelitowa zawiera 250 mg mesalazyny. Lek jest dostępny na receptę.
Cyltezo to lek biologiczny, który zawiera substancję czynną adalimumab. Jest stosowany w leczeniu różnych stanów zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, łuszczyca, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, spondyloartropatia i inne. Cyltezo jest dostępny na receptę.
Eksunbi zawiera ustekinumab, przeciwciało monoklonalne, które osłabia część układu odpornościowego. Stosowany w leczeniu łuszczycy plackowatej u dorosłych oraz dzieci od 6 lat, łuszczycowego zapalenia stawów, umiarkowanej do ciężkiej choroby Crohna i wrzodziejącego zapalenia jelita grubego. Pomaga zmniejszyć stan zapalny i inne objawy chorób zapalnych skóry, stawów oraz jelit.
Entyvio to lek stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z czynnym wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego o nasileniu umiarkowanym lub ciężkim, którzy nie reagują wystarczająco, przestali reagować na leczenie albo nie tolerują leczenia konwencjonalnego lub antagonistami czynnika martwicy nowotworów-alfa (TNFα). Lek jest dostępny na receptę. Dawkowanie wynosi 300 mg w tygodniach 0., 2. i 6., a następnie co 8 tygodni.
Lek Fymskina to nowoczesny preparat medyczny zawierający substancję czynną ustekinumab, która jest przeciwciałem monoklonalnym. Przeciwciała te mają zdolność do precyzyjnego rozpoznawania i łączenia się z określonymi białkami w ludzkim organizmie. Fymskina jest klasyfikowana jako lek immunosupresyjny, co oznacza, że osłabia część układu odpornościowego.
Jest stosowany w leczeniu różnych chorób zapalnych, takich jak łuszczyca plackowata (zarówno u dorosłych, jak i dzieci powyżej 6 roku życia), łuszczycowe zapalenie stawów u dorosłych, umiarkowana do ciężkiej postać choroby Crohna u dorosłych oraz umiarkowane do ciężkie wrzodziejące zapalenie jelita grubego u dorosłych.
Hulio to lek biologiczny zawierający substancję czynną adalimumab, który jest stosowany w leczeniu różnych chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, łuszczyca, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa i niektóre postacie zapalenia tęczówki. Jest dostępny na receptę.
Humira to lek biologiczny, który zawiera substancję czynną adalimumab. Jest to rekombinowane ludzkie przeciwciało monoklonalne o działaniu immunomodulującym. Lek jest stosowany w leczeniu wielu chorób autoimmunologicznych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczycowe zapalenie stawów, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i łuszczyca plackowata. Humira jest dostępna tylko na receptę.
Hyrimoz to lek immunosupresyjny, który zawiera substancję czynną adalimumab. Jest to rekombinowane ludzkie przeciwciało monoklonalne, które wiąże się swoiście z czynnikiem martwicy nowotworów (TNF) i neutralizuje jego aktywność. Lek jest stosowany w leczeniu różnych chorób, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca, choroba Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejące zapalenie jelita grubego. Hyrimoz jest dostępny na receptę.
Idacio to lek zawierający substancję czynną adalimumab, który jest rekombinowanym ludzkim przeciwciałem monoklonalnym o działaniu immunomodulującym. Jest stosowany w leczeniu czynnego reumatoidalnego zapalenia stawów o umiarkowanym i ciężkim nasileniu u dorosłych, gdy odpowiedź na leki modyfikujące przebieg choroby okazała się niewystarczająca. Może być stosowany w monoterapii, jeśli metotreksat jest źle tolerowany lub gdy dalsze leczenie metotreksatem jest niewskazane. Lek Idacio jest dostępny na receptę.
Imraldi to lek na receptę, który zawiera substancję czynną adalimumab. Jest to rekombinowane ludzkie przeciwciało monoklonalne o działaniu immunomodulującym. Imraldi jest przeznaczony do leczenia różnych schorzeń, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, wielostawowe młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów, zapalenie stawów z towarzyszącym zapaleniem przyczepów ścięgnistych, zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa, łuszczycowe zapalenie stawów, łuszczyca, choroba Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejące zapalenie jelita grubego i nieinfekcyjne zapalenie błony naczyniowej oka.
Imuldosa zawiera ustekinumab, przeciwciało monoklonalne, które rozpoznaje i wiąże się z określonymi białkami w organizmie, zmniejszając stan zapalny. Jest stosowany w leczeniu łuszczycy plackowatej u dorosłych i dzieci od 6 roku życia, łuszczycowego zapalenia stawów oraz umiarkowanej do ciężkiej postaci choroby Crohna u dorosłych. Imuldosa pomaga zmniejszyć objawy chorób zapalnych skóry, stawów i jelit, poprawiając jakość życia pacjentów i spowalniając postęp uszkodzeń stawów.
Kromeya to lek zawierający substancję czynną adalimumab. Jest to przeciwciało monoklonalne, które moduluje układ odpornościowy. Stosowany jest w leczeniu różnych schorzeń zapalnych stawów, choroby Leśniowskiego-Crohna oraz łuszczycy. Lek jest dostępny na receptę.
Medrol to silnie działający lek glikokortykosteroidowy dostępny w postaci tabletek. Zawiera substancję czynną metyloprednizolon, która wpływa na procesy zapalne i immunologiczne, a także na metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów. Lek jest stosowany w leczeniu różnych schorzeń, takich jak choroby reumatyczne, stany alergiczne, ciężka postać astmy czy odrzucenie przeszczepu. Medrol jest dostępny na receptę.
Metex to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną metotreksat. Jest to lek z grupy cytostatyków i antymetabolitów, antagonistów kwasu foliowego, inhibitorów reduktazy dihydrofolianowej. Stosowany jest w leczeniu takich schorzeń jak czynne, reumatoidalne zapalenie stawów u dorosłych pacjentów, wielostawowe postacie ciężkiego, czynnego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów (gdy niesteroidowe leki przeciwzapalne są niewystarczające), ciężka łuszczyca oporna na leczenie oraz łuszczycowe zapalenie stawów u dorosłych.
Metex PEN to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu różnych stanów zapalnych, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca czy choroba Crohna. Substancją czynną leku jest metotreksat, który działa poprzez hamowanie aktywności niektórych enzymów komórkowych, co prowadzi do zmniejszenia szybkości podziału komórek. Metex PEN jest zalecany dla pacjentów dorosłych oraz dzieci powyżej 3 roku życia.
Methofill to lek, który zawiera substancję czynną metotreksat. Jest to antymetabolit, antagonista kwasu foliowego. Lek jest dostępny na receptę. Methofill jest wskazany w leczeniu czynnego reumatoidalnego zapalenia stawów u dorosłych pacjentów oraz w wielostawowych postaciach ciężkiego, czynnego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, jeśli leczenie niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi okazało się nieskuteczne.
Methofill SD to lek zawierający metotreksat. Jest stosowany w leczeniu wielu schorzeń, takich jak reumatoidalne zapalenie stawów, ciężkie postacie łuszczycy, choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wielostawowe postacie ciężkiego, czynnego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów. Lek ten modyfikuje i spowalnia postęp choroby. Methofill SD jest dostępny na receptę.
Methylprednisolone Sopharma to lek, którego substancja czynna – metyloprednizolon – należy do grupy glikokortykosteroidów. Dzięki swoim właściwościom, glikokortykosteroidy przenikają przez błony komórkowe i łączą się ze specyficznymi receptorami w cytoplazmie, a następnie wnikają do jądra komórkowego, stymulując syntezę enzymów. Lek jest stosowany jako leczenie objawowe w przypadkach zaburzeń endokrynologicznych, takich jak pierwotna lub wtórna niedoczynność kory nadnerczy, ostra niedoczynność kory nadnerczy oraz w leczeniu stanu wstrząsu wywołanego niewydolnością kory nadnerczy lub wstrząsu nieodpowiadającego na konwencjonalne leczenie. Lek jest dostępny na receptę.
Namaxir to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną metotreksat. Jest to roztwór do wstrzykiwań stosowany w leczeniu pewnych rodzajów zapalenia stawów i łuszczycy. Wskazany jest do stosowania w leczeniu aktywnego reumatoidalnego zapalenia stawów u dorosłych pacjentów, wielostawowych postaci ciężkiego, czynnego młodzieńczego idiopatycznego zapalenia stawów, jeśli odpowiedź na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) jest niewystarczająca. Lek ten należy stosować tylko raz w tygodniu.
Lek Otulfi zawiera substancję czynną ustekinumab, która jest przeciwciałem monoklonalnym. Przeciwciała te rozpoznają i łączą się z określonymi białkami w organizmie. Otulfi należy do leków immunosupresyjnych, które osłabiają część układu odpornościowego.
Lek Pyzchiva zawiera ustekinumab, przeciwciało monoklonalne, które osłabia część układu odpornościowego. Stosowany jest w leczeniu łuszczycy plackowatej u dorosłych i dzieci od 6. roku życia, łuszczycowego zapalenia stawów u dorosłych oraz choroby Crohna o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego u dorosłych. Pyzchiva zmniejsza stan zapalny i inne objawy tych chorób, poprawiając jakość życia pacjentów.
Solu-Medrol to silny lek o działaniu przeciwzapalnym, immunosupresyjnym oraz minimalnym działaniu mineralokortykoidowym. Stosowany jest w przypadkach, które mogą zagrażać życiu, jak wstrząs anafilaktyczny, a także w neurologii, okulistyce bądź hormonoterapii. Lek jest dostępny na receptę i zawiera metyloprednizolon, należący do grupy glikokortykosteroidów. Głównymi wskazaniami do stosowania są stany zagrażające życiu, jak: wstrząs anafilaktyczny, stan astmatyczny, obrzęk mózgu, śpiączka hipoglikemiczna, a także zachłystowe zapalenie płuc.
Solymbic to lek immunosupresyjny zawierający substancję czynną adalimumab. Jest stosowany w leczeniu wielu chorób, w tym reumatoidalnego zapalenia stawów, łuszczycowego zapalenia stawów, łuszczycy, choroby Leśniowskiego-Crohna, wrzodziejącego zapalenia jelita grubego i nieinfekcyjnego zapalenia błony naczyniowej oka. Lek ten jest dostępny na receptę.
Steqeyma zawiera ustekinumab, przeciwciało monoklonalne, które osłabia część układu odpornościowego. Stosowany jest w leczeniu chorób zapalnych, takich jak łuszczyca plackowata (u dorosłych oraz dzieci od 6 lat), łuszczycowe zapalenie stawów i umiarkowana do ciężkiej choroba Crohna. Pomaga zmniejszyć stan zapalny i inne objawy chorób skóry, stawów oraz jelit.
Uzpruvo to lek immunosupresyjny zawierający ustekinumab, stosowany w leczeniu łuszczycy plackowatej u dorosłych oraz dzieci i młodzieży od 6. roku życia, łuszczycowego zapalenia stawów u dorosłych oraz umiarkowanej do ciężkiej choroby Crohna. Działa, zmniejszając stan zapalny oraz łagodząc objawy tych chorób, poprawiając jakość życia pacjentów.
Lek WEZENLA zawiera ustekinumab, przeciwciało monoklonalne, i należy do grupy leków immunosupresyjnych, które osłabiają część układu odpornościowego. Stosowany jest w leczeniu umiarkowanej do ciężkiej postaci choroby Crohna u dorosłych, zwłaszcza gdy inne leki są nieskuteczne lub nietolerowane. WEZENLA pomaga zmniejszyć objawy choroby Crohna poprzez rozpoznawanie i łączenie się z określonymi białkami w organizmie.
Lek Xirobud jest lekiem na receptę, który zawiera substancję czynną budezonid. Jest stosowany w leczeniu choroby Crohna obejmującej jelito cienkie i początkowy odcinek jelita grubego. Choroba Crohna jest chorobą zapalną jelit, która powoduje takie objawy, jak biegunka, gorączka i ból brzucha. Lek Xirobud jest również stosowany w leczeniu mikroskopowego zapalenia jelita grubego, choroby z przewlekłym zapaleniem jelita grubego, która często powoduje wodnistą biegunkę. Może być stosowany zarówno w leczeniu czynnej fazy choroby, jak i w ciężkich przypadkach, w celu zapobiegania jej nawrotom (leczenie podtrzymujące).
Choroba Leśniowskiego-Crohna należy do nieuleczalnych chorób autoimmunologicznych, których podłoże wciąż nie zostało do końca poznane, a jej przebieg charakteryzuje się okresami remisji i zaostrzeń. Schorzenie to może dotknąć każdego odcinka przewodu pokarmowego – od jamy ustnej aż po odbyt, powodując szereg uciążliwych objawów znacząco obniżających jakość życia pacjentów. W leczeniu tej choroby stosowane są leki o różnych mechanizmach działania, a ich dobór jest ściśle uzależniony od nasilenia objawów, lokalizacji zmian zapalnych oraz indywidualnych potrzeb pacjenta. Celem terapii jest zawsze jak najszybsze wyprowadzenie pacjenta ze stanu zaostrzenia i jak najdłuższe utrzymanie remisji, czyli okresu bezobjawowego przebiegu choroby. Choć choroba Leśniowskiego-Crohna jest nieuleczalna, dzięki nowoczesnym metodom leczenia większość pacjentów może prowadzić pełnowartościowe życie.
Choroba Leśniowskiego-Crohna to przewlekły stan zapalny przewodu pokarmowego, charakteryzujący się nieciągłością i odcinkowością zmian, co oznacza, że między obszarami objętymi zapaleniem występują fragmenty zdrowej tkanki. W przeciwieństwie do wrzodziejącego zapalenia jelita grubego, choroba może zajmować każdy odcinek układu pokarmowego, choć najczęściej atakuje końcowy odcinek jelita krętego i początkowy fragment jelita grubego.
Stan zapalny w chorobie Leśniowskiego-Crohna obejmuje nie tylko błonę śluzową, ale często także głębsze warstwy ściany przewodu pokarmowego, co może prowadzić do powstawania przetok, zwężeń i ropni. Jest to schorzenie o podłożu autoimmunologicznym, w którym układ odpornościowy atakuje własne tkanki organizmu, wywołując przewlekły stan zapalny.
Choroba najczęściej diagnozowana jest u osób młodych, między 15. a 35. rokiem życia, choć może wystąpić w każdym wieku. W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowalności, szczególnie w krajach rozwiniętych.
Objawy choroby Leśniowskiego-Crohna mogą być bardzo zróżnicowane w zależności od lokalizacji zmian zapalnych, ich nasilenia oraz indywidualnych predyspozycji pacjenta. Do najczęstszych objawów należą:
U dzieci choroba może dodatkowo powodować zahamowanie wzrostu, opóźnione dojrzewanie płciowe oraz zaburzenia rozwojowe.
Przebieg choroby ma charakter falujący – okresy zaostrzeń przeplatają się z okresami remisji, kiedy objawy są mniej nasilone lub ustępują całkowicie. Niestety, trudno przewidzieć, kiedy nastąpi kolejne zaostrzenie i jak długo potrwa remisja.
Diagnoza choroby Leśniowskiego-Crohna jest często wyzwaniem, ponieważ jej objawy mogą przypominać inne schorzenia układu pokarmowego. Proces diagnostyczny obejmuje:
Właściwa diagnoza jest kluczowa dla wdrożenia odpowiedniego leczenia, które może znacząco poprawić jakość życia pacjenta i zapobiec powikłaniom.
Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna jest procesem długotrwałym i wymaga indywidualnego podejścia do każdego pacjenta. Strategia terapeutyczna zależy od lokalizacji zmian, nasilenia objawów, występowania powikłań oraz odpowiedzi na wcześniejsze leczenie.
Substancje takie jak mesalazyna i sulfasalazyna działają przeciwzapalnie i są stosowane głównie w łagodnych i umiarkowanych postaciach choroby, szczególnie gdy zmiany dotyczą jelita grubego. Ich skuteczność w chorobie Leśniowskiego-Crohna jest jednak przedmiotem dyskusji, gdyż niektóre badania nie wykazują jednoznacznej przewagi nad placebo.
Preparaty te mogą być podawane doustnie lub miejscowo (w postaci czopków lub wlewek doodbytniczych). Do najczęstszych działań niepożądanych należą bóle głowy, nudności i wysypka skórna.
Glikokortykosteroidy, takie jak prednizon, prednizolon, metyloprednizolon i budezonid, są silnymi lekami przeciwzapalnymi wykorzystywanymi do szybkiego opanowania zaostrzeń choroby. Mogą być podawane doustnie, dożylnie lub doodbytniczo, w zależności od lokalizacji zmian i nasilenia objawów.
Sterydy działają szybko i skutecznie, jednak ze względu na liczne działania niepożądane (przyrost masy ciała, osteoporoza, nadciśnienie, cukrzyca, zaburzenia nastroju) nie są zalecane jako leczenie długoterminowe. Po uzyskaniu remisji dawka powinna być stopniowo zmniejszana, a lek ostatecznie odstawiony.
Budezonid jest steroidem o działaniu miejscowym, który w mniejszym stopniu wchłania się do krwiobiegu, co zmniejsza ryzyko ogólnoustrojowych działań niepożądanych. Jest szczególnie skuteczny w leczeniu zmian w jelicie krętym i początkowym odcinku jelita grubego.
W przypadku pacjentów, którzy nie reagują wystarczająco na sterydy, są od nich zależni (nie mogą ich odstawić bez nawrotu objawów) lub mają przeciwwskazania do ich stosowania, wprowadza się leki immunosupresyjne:
Stanowią przełom w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna, szczególnie w przypadkach opornych na konwencjonalną terapię. Działają poprzez precyzyjne blokowanie konkretnych mechanizmów reakcji zapalnej:
Do najnowszych leków biologicznych dopuszczonych do leczenia choroby Leśniowskiego-Crohna lub będących w fazie badań klinicznych należą inhibitory interleukiny-23 (IL-23), takie jak guselkumab, mirikizumab i risankizumab, które wykazują obiecujące wyniki w indukcji i podtrzymaniu remisji.
Operacja staje się konieczna, gdy leczenie farmakologiczne nie przynosi efektów lub gdy występują powikłania, takie jak:
Najczęściej wykonywane zabiegi to:
Ważne jest, by zabieg był maksymalnie oszczędzający i obejmował tylko fragmenty jelita absolutnie konieczne do usunięcia, gdyż choroba ma tendencję do nawrotów, a kolejne operacje mogą prowadzić do zespołu krótkiego jelita.
Należy pamiętać, że operacja nie leczy choroby Leśniowskiego-Crohna – jest jedynie metodą radzenia sobie z jej powikłaniami. Około 70-80% pacjentów będzie wymagało zabiegu chirurgicznego w ciągu 20 lat od diagnozy.
Odpowiednie żywienie jest istotnym elementem terapii, szczególnie u pacjentów z niedożywieniem lub w okresie zaostrzeń:
Przewlekła choroba i związane z nią ograniczenia mogą prowadzić do zaburzeń nastroju, depresji i lęku. Wsparcie psychologiczne, techniki radzenia sobie ze stresem i grupy wsparcia stanowią ważny element kompleksowej opieki nad pacjentem.
W ostatnich latach nastąpiła zmiana paradygmatu w leczeniu choroby Leśniowskiego-Crohna. Tradycyjne podejście „step-up” polegające na stopniowym wprowadzaniu coraz silniejszych leków w miarę narastania objawów, ustępuje miejsca strategii „top-down”, w której silniejsze leki (biologiczne, immunosupresyjne) wprowadza się już na wczesnym etapie choroby u pacjentów z niekorzystnymi czynnikami rokowniczymi.
Celem terapeutycznym nie jest już tylko kontrola objawów, ale także:
Leczenie staje się coraz bardziej spersonalizowane, z uwzględnieniem indywidualnych czynników ryzyka, lokalizacji zmian, fenotypu choroby i preferencji pacjenta.
Trwają intensywne badania nad nowymi terapiami, które mogłyby jeszcze skuteczniej kontrolować przebieg choroby:
Leczenie biologiczne powinno być rozważone w następujących sytuacjach:
Badania wskazują, że wczesne wprowadzenie leczenia biologicznego u wybranych pacjentów może zmienić naturalny przebieg choroby, zmniejszając ryzyko hospitalizacji, operacji i powikłań.
Choroba Leśniowskiego-Crohna znacząco wpływa na jakość życia pacjentów, ograniczając ich codzienne funkcjonowanie, możliwość pracy czy nauki oraz relacje społeczne. Skuteczne leczenie, szczególnie terapie biologiczne, może przywrócić pacjentom normalne życie.
Badania wykazują, że pacjenci w remisji klinicznej i endoskopowej zgłaszają znaczącą poprawę jakości życia, obejmującą:
Choroba Leśniowskiego-Crohna, mimo swego przewlekłego i nawrotowego charakteru, nie musi oznaczać życia w ciągłym bólu i dyskomforcie. Dzięki postępom w medycynie, szczególnie wprowadzeniu leków biologicznych i małocząsteczkowych, coraz więcej pacjentów może osiągnąć długotrwałą remisję i prowadzić pełnowartościowe życie.
Kluczem do sukcesu jest wczesna diagnoza, kompleksowe podejście do leczenia, regularne kontrole oraz dobra współpraca między pacjentem a zespołem medycznym. Coraz lepsze zrozumienie mechanizmów choroby otwiera drogę do opracowania nowych, jeszcze skuteczniejszych terapii, dając nadzieję na przyszłość bez ograniczeń dla osób dotkniętych chorobą Leśniowskiego-Crohna.
Choroba Leśniowskiego-Crohna ma pewien komponent genetyczny. Ryzyko zachorowania jest wyższe u osób, których krewni pierwszego stopnia chorują na nieswoiste zapalenia jelit. Jeśli jedno z rodziców choruje, ryzyko dla dziecka wynosi około 5-10%, a jeśli oboje rodzice – nawet do 36%. Zidentyfikowano ponad 200 genów związanych z podatnością na tę chorobę, w tym gen NOD2/CARD15, jednak sama predyspozycja genetyczna nie wystarczy do rozwoju choroby – potrzebne są także czynniki środowiskowe.
Czas trwania terapii biologicznej jest indywidualny dla każdego pacjenta. W przypadku dobrej odpowiedzi i braku działań niepożądanych, leczenie może być kontynuowane przez wiele lat. Decyzja o zakończeniu terapii powinna być podejmowana ostrożnie, po osiągnięciu głębokiej remisji klinicznej i endoskopowej utrzymującej się przez dłuższy czas (co najmniej rok). Nagłe przerwanie leczenia wiąże się z wysokim ryzykiem nawrotu.
Pacjenci leczeni lekami biologicznymi mogą otrzymywać szczepionki inaktywowane (zabite), natomiast przeciwwskazane są szczepionki żywe (np. przeciwko odrze, śwince, różyczce, ospie wietrznej, żółtej gorączce). Zaleca się aktualizację szczepień przed rozpoczęciem terapii biologicznej. Szczególnie rekomendowane są szczepienia przeciwko grypie, pneumokokom, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B oraz HPV.
Aktywna choroba może obniżać płodność zarówno u kobiet, jak i mężczyzn. U kobiet w remisji płodność jest zwykle zachowana. Większość leków stosowanych w terapii choroby Leśniowskiego-Crohna jest bezpieczna w ciąży, z wyjątkiem metotreksatu i talidomidu, które są teratogenne. Zaleca się planowanie ciąży w okresie remisji, gdyż aktywna choroba w momencie poczęcia i w trakcie ciąży zwiększa ryzyko poronienia, porodu przedwczesnego i niskiej masy urodzeniowej dziecka.
Nie istnieje uniwersalna dieta dla wszystkich pacjentów z chorobą Leśniowskiego-Crohna, jednak odpowiednie żywienie może pomóc w kontroli objawów i uzupełnieniu niedoborów. W okresie zaostrzeń zaleca się dietę lekkostrawną, niskotłuszczową i niskobłonnikową, unikanie produktów wzdymających, pikantnych i stymulujących wydzielanie kwasu żołądkowego. Niektórzy pacjenci odnoszą korzyści z diety o niskiej zawartości FODMAP (fermentujących oligo-, di- i monosacharydów oraz polioli) lub diety wykluczającej wybrane produkty. Zaleca się prowadzenie dziennika żywieniowego, by zidentyfikować indywidualne czynniki wywołujące objawy.
Pacjenci z długotrwałą chorobą Leśniowskiego-Crohna, szczególnie z zajęciem jelita grubego, mają podwyższone ryzyko rozwoju raka jelita grubego. Ryzyko wzrasta wraz z czasem trwania choroby, jej aktywnością i rozległością zmian. Z tego powodu zaleca się regularne badania endoskopowe z biopsją co 1-2 lata po 8-10 latach od rozpoznania choroby z zajęciem jelita grubego. Leczenie immunosupresyjne i biologiczne może nieznacznie zwiększać ryzyko niektórych nowotworów, jednak korzyści z terapii przewyższają potencjalne zagrożenia.
