Havrix Adult to szczepionka na wirusa zapalenia wątroby typu A. Jest przeznaczona dla osób dorosłych i dzieci powyżej 9 roku życia. Szczepionka pozwala wytworzyć odporność organizmu na choroby wywoływane przez ten wirus. Havrix Adult jest dostępny na receptę, co oznacza, że jest dostępny tylko na podstawie recepty wystawionej przez lekarza. Przed rozpoczęciem stosowania Havrix Adult, należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
HBVAX PRO to szczepionka mająca na celu nabycie odporności przeciwko zapaleniu wątroby typu B. Jest zalecana osobom, które są narażone na kontakt z tym wirusem. Szczepionka może również przeciwdziałać wirusowemu zapaleniu wątroby typu D. Produkt jest dostępny na receptę.
HEPLISAV B to szczepionka ochronna przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW typu B) dla osób dorosłych od 18 roku życia. Pomaga również chronić przed wirusowym zapaleniem wątroby typu D, które występuje tylko u osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu B. HEPLISAV B stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, zapewniając długotrwałą ochronę. Pełna ochrona wymaga dwóch dawek szczepionki. Nie jest to lek leczniczy dla osób już zakażonych.
Hexacima to szczepionka złożona, która zawiera szczepy bakterii oraz wirusów uczących organizm odporności na krztusiec, błonicę, tężec, wirusowe zapalenie typu B, poliomyelitis oraz Haemophilus influenzae typu B. Stosuje się ją u dzieci w wieku od sześciu tygodni do dwóch lat. Szczepionkę Hexacima stosuje się w podaniu domięśniowym – dziecko jest szczepione w ramię lub górną część nogi. Jest dostępna na receptę.
Hexyon to szczepionka skojarzona w postaci zawiesiny do wstrzykiwania, stosowana w celu uzyskania ochrony przeciwko wybranym patogenom. Produkt zawiera toksoidy, inaktywowane wirusy oraz polisacharydy powierzchniowe patogenów, które umożliwiają uzyskanie odporności na błonicę, tężec, krztusiec, polio, WZW typu B oraz zakażenia wywołane przez Haemophilus influenzae typ b. Szczepionka jest dostępna na receptę. Wskazania do stosowania to szczepienie pierwotne i uzupełniające niemowląt i dzieci w wieku od 6 tygodni przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZW B), poliomyelitis oraz inwazyjnym zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenzae typ b (Hib).
Imovax Polio to szczepionka przeciwko poliomyelitis (chorobie Heinego-Medina), która jest stosowana do immunizacji przeciwko wirusom polio typu 1, 2 i 3. Szczepionka ta jest stosowana w celu zapobiegania paraliżowi spowodowanemu przez wirusy polio. Jest to szczepionka inaktywowana, co oznacza, że zawiera “zabite” wirusy, które nie mogą powodować choroby. Imovax Polio jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania to profilaktyka poliomyelitis u dzieci i dorosłych. Pamiętaj jednak, że przed zastosowaniem jakiegokolwiek leku powinieneś skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Imvanex to szczepionka używana do zapobiegania zakażeniu ospą prawdziwą u osób dorosłych. Po podaniu szczepionki, układ immunologiczny pacjenta wytworzy własną ochronę w postaci przeciwciał przeciwko wirusowi ospy prawdziwej. Szczepionka nie zawiera wirusa ospy prawdziwej i nie może rozprzestrzeniać lub wywołać ospy prawdziwej. Jest dostępna na receptę.
Szczepionka Incellipan jest stosowana w celu zapobiegania grypie pandemicznej, zwłaszcza w przypadku oficjalnie ogłoszonej pandemii. Grypa pandemiczna to rodzaj grypy, który pojawia się co kilka lub kilkadziesiąt lat i szybko rozprzestrzenia się na całym świecie. Objawy grypy pandemicznej są podobne do zwykłej grypy, ale mogą być bardziej poważne.
Szczepionka Incellipan jest przeznaczona do zapobiegania grypie wywoływanej wirusem typu H5N1. Po podaniu szczepionki, układ immunologiczny wytwarza przeciwciała, które chronią przed chorobą. Żaden ze składników szczepionki nie może wywołać grypy.
Infanrix hexa to skojarzona szczepionka stosowana u dzieci w celu zapobiegania sześciu chorobom: błonicy, tężcowi, krztuścowi, wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, poliomyelitis i zakażeniom wywoływanym przez Haemophilus influenzae typ b. Szczepionka jest przeznaczona do szczepienia pierwotnego i uzupełniającego niemowląt i dzieci. Jest dostępna na receptę.
Infanrix-IPV to szczepionka stosowana u dzieci w celu zapobiegania błonicy, tężcowi, krztuścowi oraz poliomyelitis. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, antygeny krztuśca oraz inaktywowany wirus polio. Jest zalecana do czynnego uodporniania dzieci od 2. miesiąca życia. Lek ten jest dostępny na receptę.
Infanrix-IPV + Hib to szczepionka stosowana u dzieci w celu zapobiegania błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis oraz zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenzae typu b. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, antygeny krztuśca, inaktywowany wirus polio oraz polisacharyd otoczkowy Haemophilus influenzae typu b. Jest zalecana do czynnego uodporniania dzieci od 2. miesiąca życia. Lek ten jest dostępny na receptę.
Influvac to szczepionka przeciw grypie, przeznaczona dla dorosłych, młodzieży i dzieci od 6. miesiąca życia. Szczepionka ta pomaga chronić przed grypą – zachorowaniem i ryzykiem powikłań pogrypowych. Szczepionka jest inaktywowana, zawiera antygeny powierzchniowe wirusa grypy 4 szczepów. Jest dostępna na receptę.
Influvac Tetra to szczepionka przeciw grypie, która zawiera antygeny powierzchniowe czterech szczepów wirusa grypy. Szczepionka ta jest stosowana w celu zapobiegania zachorowaniu na grypę, zwłaszcza u osób narażonych na ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych. Influvac Tetra jest wskazany dla osób dorosłych i dzieci w wieku od 6 miesięcy. Lek ten jest dostępny na receptę.
IXCHIQ to szczepionka stosowana w celu ochrony dorosłych przed chorobą wywoływaną przez wirusa Chikungunya. IXCHIQ jest dostępny wyłącznie na receptę.
Ixiaro to szczepionka, która pomaga chronić osoby dorosłe i dzieci w wieku od 2 miesięcy przed japońskim zapaleniem mózgu. Japońskie zapalenie mózgu to choroba, która powoduje zapalenie mózgu i może być śmiertelna lub prowadzić do długotrwałej niepełnosprawności. Szczepionka ta jest dostępna na receptę. Zastosowanie szczepionki Ixiaro należy rozważyć u osób, u których występuje zwiększone ryzyko narażenia wynikające z odbywania podróży lub charakteru pracy.
KAVIGALE to przeciwciało monoklonalne stworzone w celu zapobiegania zakażeniu wirusem SARS-CoV-2. Stosowane u osób z osłabioną odpornością, blokuje wnikanie wirusa do komórek, wspierając profilaktykę COVID-19 u dorosłych i młodzieży od 12. roku życia.
Kostaive to szczepionka przeciw COVID-19 oparta na technologii sa-mRNA, która wspiera organizm w produkcji przeciwciał i aktywowaniu komórek odpornościowych. Chroni dorosłych przed SARS-CoV-2, przygotowując układ immunologiczny do skutecznej obrony, nie powodując jednocześnie zakażenia.
M-M-RvaxPro to szczepionka zawierająca osłabione wirusy odry, świnki i różyczki. Po zaszczepieniu, układ immunologiczny (naturalna obrona organizmu) wytworzy przeciwciała przeciw tym wirusom. Szczepionka jest przeznaczona do uodpornienia czynnego przeciw odrze, śwince i różyczce. Zalecane jest stosowanie szczepionki u osób w wieku 12 miesięcy lub starszych, ale w szczególnych przypadkach może być podawana niemowlętom w wieku od 9. miesiąca życia. Szczepionka jest dostępna na receptę.
MenQuadfi to szczepionka chroniąca przed zakażeniami wywołanymi przez bakterie Neisseria meningitidis typów A, C, W i Y. Podawana jest dzieciom od ukończenia 1 roku życia, młodzieży i dorosłym. Pomaga zapobiegać ciężkim zakażeniom, takim jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i posocznica, poprzez pobudzanie układu immunologicznego do wytwarzania przeciwciał. MenQuadfi chroni przed meningokokami typów A, C, W i Y, ale nie przed innymi typami ani innymi bakteriami lub wirusami.
Menveo to szczepionka stosowana do czynnego uodparniania dzieci (w wieku od 2 lat), młodzieży i dorosłych narażonych na kontakt z dwoinkami zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (Neisseria meningitidis) z grup serologicznych A, C, W-135 i Y, w celu zapobiegania chorobie inwazyjnej. Jest dostępny na receptę. Szczepionka jest podawana w postaci iniekcji.
mRESVIA to szczepionka mRNA przeznaczona do ochrony osób dorosłych w wieku 60 lat i starszych przed chorobami dolnych dróg oddechowych wywołanymi przez syncytialny wirus oddechowy (RSV). Szczepionka mRESVIA jest dostępna wyłącznie na receptę.
Mvabea to szczepionka stosowana w ochronie przed wirusem Ebola, podawana jako druga dawka w dwudawkowym schemacie szczepień (pierwsza dawka to Zabdeno). Dedykowana osobom od 1. roku życia, które mogą mieć kontakt z wirusem Ebola, stymuluje naturalne mechanizmy obronne organizmu do produkcji przeciwciał. Szczepionka chroni przed Zaire ebolawirus i nie wywołuje choroby, gdyż nie zawiera całego wirusa Ebola.
Szczepionka NeisVac-C jest przeznaczona do czynnego uodparniania dzieci po ukończeniu 2. miesiąca życia, młodzieży i dorosłych w celu zapobiegania zakażeniom wywołanym przez Neisseria meningitidis grupy C. Szczepionka powoduje wytwarzanie przez organizm własnych mechanizmów obronnych (przeciwciał) przeciw bakteriom grupy C. Szczepionka chroni wyłącznie przed chorobami wywołanymi przez bakterie Neisseria meningitidis grupy C. Nie zapewnia ochrony przed zakażeniami wywołanymi przez inne grupy bakterii Neisseria meningitidis lub przez inne drobnoustroje powodujące zapalenie opon mózgowych i zakażenie krwi. Lek jest dostępny na receptę.
Nimenrix to szczepionka stosowana do czynnego uodporniania osób w wieku od 6 tygodni przeciwko inwazyjnej chorobie meningokokowej wywołanej przez bakterie Neisseria meningitidis z grup A, C, W135 i Y. Szczepionka jest dostępna na receptę. Zawiera polisacharydy Neisseria meningitidis grupy A, C, W135 i Y skoniugowane z toksoidem tężcowym jako nośnikiem białkowym. Szczepionka jest podawana domięśniowo, zwykle w mięsień naramienny lub przednioboczną część uda.
Nuvaxovid to szczepionka przeciw COVID-19, przeznaczona dla osób w wieku 12 lat i starszych. Działa poprzez stymulowanie układu immunologicznego do wytwarzania przeciwciał i wyspecjalizowanych krwinek białych, które walczą z wirusem SARS-CoV-2, zapewniając ochronę przed chorobą. Żaden ze składników szczepionki nie wywoła COVID-19.
Nuvaxovid XBB.1.5 to szczepionka przeciw COVID-19 przeznaczona dla osób w wieku 12 lat i starszych. Działa poprzez stymulowanie układu immunologicznego do wytwarzania przeciwciał i wyspecjalizowanych białych krwinek, które walczą z wirusem SARS-CoV-2, zapewniając ochronę przed chorobą. Żaden składnik szczepionki nie może wywołać COVID-19.
Pandemic influenza vaccine H5N1 AstraZeneca to szczepionka przeciw grypie, która zawiera żywy, atenuowany (osłabiony) szczep wirusa grypy typu A – A/Vietnam/1203/2004 (H5N1). Szczepionka ta została opracowana w celu ochrony dzieci w wieku od 12 miesięcy do 18 lat przed grypą podczas pandemii grypy. Pandemia grypy występuje w przypadku pojawienia się nowego szczepu wirusa grypy, który może się łatwo rozprzestrzeniać z uwagi na brak odporności (ochrony) na tego wirusa u ludzi. Szczepionka ta jest dostępna na receptę.
Penbraya to szczepionka chroniąca przed zakażeniami Neisseria meningitidis grup A, B, C, W i Y, stosowana u osób powyżej 10 roku życia. Bakterie te mogą prowadzić do ciężkich zakażeń, takich jak zapalenie opon mózgowych i posocznica. Penbraya zawiera fragmenty tych bakterii, które stymulują układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, pomagając skuteczniej zwalczać infekcje w przyszłości.
Pentaxim to szczepionka skojarzona przeciw błonicy, tężcowi, krztuścowi, poliomyelitis i zakażeniom wywołanym przez Haemophilus influenzae typ b. Szczepionka zawiera toksoid błoniczy, toksoid tężcowy, 2 rodzaje bezkomórkowych antygenów krztuśca (toksoid krztuścowy i hemaglutyninę włókienkową), inaktywowany wirus polio (antygen D wirusów polio typu 1, 2 i 3) oraz polisacharyd otoczkowy Haemophilus influenzae typ b. Szczepienie pierwotne obejmuje podanie 3 dawek w pierwszym roku życia (2., 3–4., 5–6. miesiąc życia) oraz dawkę uzupełniającą w 16–18. miesiącu życia. Lek jest dostępny na receptę.
Pneumovax 23 to szczepionka przeciw pneumokokom, która jest dostępna na receptę. Szczepionka jest przeznaczona do stosowania w zapobieganiu pneumokokowemu zapaleniu płuc i innym poważnym zakażeniom pneumokokowym, takim jak posocznica lub zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych. Szczepionka jest zalecana dla dzieci powyżej 2. roku życia oraz dla osób dorosłych.
Polyvaccinum Forte to szczepionka bakteryjna, która stymuluje układ odpornościowy. Zawiera zabite bakterie, które najczęściej wywołują różnego rodzaju zakażenia lub są przyczyną powikłań stanów zapalnych pochodzenia niebakteryjnego. Szczepionka jest stosowana profilaktycznie i leczniczo, głównie w celu podniesienia ogólnej odporności organizmu oraz w leczeniu przewlekłych stanów zapalnych dróg oddechowych, zatok przynosowych, gardła i nosa. Lek jest dostępny na receptę.
Polyvaccinum mite to szczepionka bakteryjna, która stymuluje układ odpornościowy. Zawiera zabite bakterie, które najczęściej wywołują różnego rodzaju zakażenia lub są przyczyną powikłań stanów zapalnych pochodzenia niebakteryjnego. Szczepionka jest dostępna w postaci kropli do nosa i jest stosowana profilaktycznie w nawracających zakażeniach górnych dróg oddechowych. Lek jest dostępny na receptę.
PreHevbri to innowacyjna szczepionka, która chroni przed zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B. Stosowana u dorosłych, zapewnia ochronę przed wszystkimi znanymi typami tego wirusa, a także przed wirusowym zapaleniem wątroby typu D, które może występować wyłącznie u osób zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu B.
Prevenar 13 to szczepionka przeciw pneumokokom, przeznaczona dla niemowląt powyżej 6 tygodnia życia, dzieci i osób dorosłych. Jest dostępna wyłącznie na receptę. Szczepionka ta jest stosowana w ramach aktywnego uodpornienia przeciwko chorobie inwazyjnej, zapaleniu płuc i ostremu zapaleniu ucha środkowego, których przyczyną są drobnoustroje Streptococcus pneumoniae. Dawkowanie i schemat szczepienia zależy od wieku pacjenta i jest ustalane przez lekarza.
Prevenar 20 to skuteczna szczepionka przeciw pneumokokom, chroniąca dzieci i dorosłych przed 20 typami bakterii Streptococcus pneumoniae. Zabezpiecza przed poważnymi chorobami takimi jak zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, posocznica, zapalenie płuc oraz zakażenia ucha, wspierając zdrowie i odporność.
Priorix to szczepionka trójskładnikowa (skojarzona), skierowana przeciw odrze, śwince i różyczce. Stosuje się ją u dzieci, które skończyły 9. miesiąc życia oraz u dorosłych. Priorix zawiera 3 wirusy, na które układ odpornościowy wytwarza przeciwciała. Wirusy te są jednak zbyt słabe by wywołać chorobę. Jest to lek dostępny na receptę.
Priorix-Tetra to szczepionka stosowana w celu zapobiegania odrze, śwince, ospie wietrznej i różyczce u dzieci po ukończeniu 11. miesiąca do 12. roku życia włącznie. Zawiera żywe wirusy, które stymulują układ odpornościowy do wytworzenia przeciwciał, dzięki czemu pacjent będzie chroniony przed infekcją wirusami odry, świnki i różyczki. Jest dostępny na receptę.
Proquad to szczepionka stosowana do zapobiegania czterem chorobom: odrze, śwince, różyczce i ospie wietrznej. Jest to lek na receptę, który jest podawany w postaci iniekcji. Szczepionka ta jest zalecana dla dzieci w wieku od 12 miesięcy do 12 lat. Proquad jest często stosowany jako część rutynowego programu szczepień dziecięcych. Szczepionka ta jest bezpieczna i skuteczna w zapobieganiu tym chorobom zakaźnym.
Pseudovac to szczepionka bakteryjna, która stymuluje odporność organizmu przeciwko pałeczce ropy błękitnej Pseudomonas aeruginosa. Szczepionka jest zalecana w stanach zagrożenia infekcją i posocznicą wywołaną przez Pseudomonas aeruginosa, szczególnie u pacjentów z rozległymi oparzeniami. Może być również stosowana w celu zwiększenia swoistej odporności i zmniejszenia ryzyka wystąpienia bakteriemii i posocznicy w stanach istniejących już infekcji wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa. Lek jest dostępny na receptę.
Qdenga to szczepionka chroniąca przed gorączką denga, zawierająca osłabione wersje wirusa denga serotypu 1, 2, 3 i 4. Podawana dorosłym, młodzieży i dzieciom od 4 roku życia, pobudza układ immunologiczny, by chronić przed wirusem. Gorączka denga przenoszona jest przez komary Aedes, a jej objawy to
Rabipur to szczepionka stosowana w zapobieganiu lub leczeniu zakażeń powodowanych przez wirus wścieklizny. Szczepionka zawiera inaktywowane wirusy wścieklizny, które pobudzają układ immunologiczny do produkcji przeciwciał, chroniących przed wirusem. Może być stosowana u osób narażonych na kontakt z wirusem w przyszłości, na przykład u osób pracujących ze zwierzętami lub podróżujących w rejony świata, gdzie występuje wścieklizna, lub po prawdopodobnej lub wiadomej ekspozycji na wirusa. Rabipur jest lekiem na receptę.
Regkirona zawiera regdanwimab, przeciwciało monoklonalne stosowane w leczeniu COVID-19. Podawany dorosłym pacjentom z COVID-19, którzy nie wymagają tlenu, ale są narażeni na rozwój ciężkiej postaci choroby. Regdanwimab wiąże się z białkiem kolca SARS-CoV-2, blokując wirusowi możliwość wnikania do komórek i pomagając organizmowi w walce z zakażeniem.
Rotarix to szczepionka przeciw rotawirusom, które są najczęstszą przyczyną biegunek u małych dzieci i niemowląt. Szczepionka jest przeznaczona do czynnej immunizacji niemowląt w wieku od 6 do 24 tygodni w celu zapobiegania zapaleniu żołądka i jelit spowodowanemu zakażeniem rotawirusem. Szczepionka jest dostępna na receptę. Podaje się ją doustnie, zgodnie z oficjalnymi zaleceniami.
Rotateq to doustna szczepionka przeciw rotawirusom, która chroni niemowlęta i małe dzieci przed zapaleniem żołądka i jelit. Szczepionka zawiera 5 żywych szczepów rotawirusa. Jest wskazana do stosowania u niemowląt od 6 tygodnia życia, w celu zapobiegania zapaleniu żołądka i jelit wywołanego zakażeniem rotawirusem. Lek jest dostępny na receptę.
Shingrix to szczepionka, która pomaga chronić osoby dorosłe przed półpaścem oraz neuralgią półpaścową, długotrwałym bólem nerwowym występującym po przebytym półpaścu. Szczepionka jest przeznaczona do podawania domięśniowo w dwóch dawkach. Szczepionka Shingrix jest wskazana do profilaktyki półpaśca (herpes zoster, HZ) oraz neuralgii półpaścowej (ang. post-herpetic neuralgia, PHN) u osób w wieku 50 lat i starszych oraz osób w wieku 18 lat i starszych, o zwiększonym ryzyku zachorowania na półpasiec. Jest dostępna na receptę.
Spikevax to szczepionka zapobiegająca chorobie COVID-19 wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2. Podawana osobom dorosłym i dzieciom od 6 miesięcy wzwyż, zawiera mRNA kodujące białko kolca wirusa, osadzone w nanocząsteczkach lipidowych SM-102. Szczepionka nie zawiera wirusa, więc nie może wywołać choroby. Spikevax stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, które zwalczają wirusa, zapewniając ochronę przed COVID-19.
Spikevax bivalent Original/Omicron BA.1 to szczepionka zapobiegająca COVID-19, wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2, podawana dorosłym i dzieciom w wieku 6 lat i starszym, którzy ukończyli cykl szczepienia podstawowego przeciw COVID-19. Zawiera mRNA kodujące białko kolca wirusa, osadzone w nanocząsteczkach lipidowych SM-102. Nie zawiera wirusa, więc nie wywołuje choroby. Stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał przeciwko wirusowi, zapewniając ochronę przed COVID-19.
Spikevax bivalent Original/Omicron BA.4-5 to szczepionka zapobiegająca COVID-19, wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2. Podawana dorosłym i dzieciom od 6 miesięcy wzwyż, zawiera mRNA kodujące białko kolca wirusa, osadzone w nanocząsteczkach lipidowych SM-102. Szczepionka nie zawiera wirusa, więc nie może wywołać choroby. Spikevax bivalent Original/Omicron BA.4-5 stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, które zwalczają wirusa, zapewniając ochronę przed COVID-19.
Spikevax JN.1 to szczepionka zapobiegająca COVID-19, wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2. Podawana dorosłym i dzieciom od 6 miesięcy wzwyż, zawiera mRNA kodujące białko kolca wirusa, osadzone w nanocząsteczkach lipidowych SM-102. Szczepionka nie zawiera wirusa, więc nie może wywołać choroby. Spikevax JN.1 stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, które zwalczają wirusa, zapewniając ochronę przed COVID-19.
Spikevax XBB.1.5 to szczepionka zapobiegająca COVID-19 wywoływanej przez wirusa SARS-CoV-2, podawana dorosłym i dzieciom w wieku 6 miesięcy i starszym. Zawiera mRNA kodujące białko kolca wirusa, osadzone w nanocząsteczkach lipidowych SM-102. Szczepionka nie zawiera wirusa, więc nie może wywołać choroby. Spikevax XBB.1.5 stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał, które zwalczają wirusa, zapewniając ochronę przed COVID-19.
Szczepionki to preparaty biologiczne zaprojektowane w celu stymulowania układu odpornościowego do rozpoznawania i zwalczania określonych patogenów, takich jak bakterie i wirusy. Ich działanie opiera się na imitacji naturalnej infekcji, co prowadzi do wytworzenia odporności bez konieczności przechodzenia choroby. Współczesne szczepionki są efektem długich lat badań naukowych i znacząco przyczyniły się do ograniczenia występowania wielu groźnych chorób zakaźnych. W Polsce, podobnie jak w większości krajów na świecie, część szczepień jest obowiązkowa, szczególnie dla dzieci, inne zaś są zalecane w określonych sytuacjach. Prawidłowo przeprowadzone szczepienia stanowią jedną z najskuteczniejszych metod zapobiegania chorobom zakaźnym, zmniejszając zarówno zachorowalność jak i śmiertelność populacji.
Szczepionki to substancje zawierające antygeny, których zadaniem jest pobudzenie naszego organizmu do wytwarzania ochrony przeciw bakteriom i wirusom. Jest to możliwe dzięki imitacji naturalnej infekcji poprzez wprowadzenie do organizmu antygenów, które prowokują układ odpornościowy do produkcji przeciwciał oraz komórek pamięci immunologicznej.
Celem takiego działania jest nakłonienie układu odpornościowego do podjęcia swoistej walki przeciwko chorobie zakaźnej bez narażania osoby na pełnoobjawową chorobę. Dzięki temu w przypadku ponownego kontaktu z patogenem organizm znacznie szybciej rozpozna zagrożenie i instynktownie rozpocznie obronę wytwarzając przeciwciała, które uniemożliwią rozwój choroby.
Niewiele osób zdaje sobie sprawę, że szczepionki wprowadza się do organizmu nie tylko poprzez zastrzyki (tj. drogą pozajelitową), ale także doustnie, jak w przypadku niektórych szczepionek przeciw rotawirusom, czy donosowo, jak przy niektórych szczepionkach przeciw grypie.
Szczepionki produkuje się z różnych elementów biologicznych, w zależności od typu szczepionki i choroby, przeciwko której ma chronić. Główne źródła antygenów szczepionkowych to:
Oprócz głównego składnika aktywnego, szczepionki zawierają substancje pomocnicze, takie jak:
Działanie szczepionek jest procesem złożonym i opiera się na naturalnych mechanizmach obronnych organizmu. Po wprowadzeniu szczepionki do organizmu, układ odpornościowy rozpoznaje zawarte w niej antygeny jako obce cząstki. To rozpoznanie aktywuje komórki odpornościowe do wytwarzania przeciwciał specyficznych dla tych antygenów.
Proces immunizacji można podzielić na kilka etapów:
Po podaniu szczepionki, antygeny są prezentowane komórkom układu odpornościowego przez wyspecjalizowane komórki prezentujące antygen (APC). Komórki te przetwarzają antygeny i prezentują je limfocytom T i B, inicjując odpowiedź immunologiczną.
Aktywowane limfocyty B przekształcają się w komórki plazmatyczne produkujące przeciwciała, które są w stanie rozpoznać i neutralizować patogen. Jednocześnie tworzą się komórki pamięci immunologicznej, które pozostają w organizmie przez długi czas, czasem nawet przez całe życie.
Jeśli w przyszłości dojdzie do kontaktu z rzeczywistym patogenem, komórki pamięci szybko rozpoznają go i inicjują natychmiastową produkcję przeciwciał oraz aktywację innych mechanizmów obronnych. Ta szybka odpowiedź zwykle zapobiega rozwojowi choroby lub znacznie łagodzi jej przebieg.
W przeciwieństwie do naturalnego zakażenia, szczepionki wywołują odpowiedź immunologiczną bez powodowania choroby. Osoby, które zyskują odporność poprzez przebycie choroby, mogą rozprzestrzeniać daną chorobę na innych i narażają się na ryzyko poważnych powikłań.
W zależności od sposobu przygotowania antygenów, szczepionki można podzielić na kilka głównych typów:
Są to szczepionki zawierające żywe, ale osłabione drobnoustroje, które nie wywołują choroby u zdrowych osób, ale stymulują układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał. Przykłady takich szczepionek to:
Ich zaletą jest wywoływanie silnej i długotrwałej odpowiedzi immunologicznej, często po podaniu pojedynczej dawki. Jednak nie są zalecane osobom z obniżoną odpornością, gdyż istnieje niewielkie ryzyko wywołania choroby.
Zawierają zabite (inaktywowane) drobnoustroje, które nie mogą wywołać choroby, ale nadal stymulują układ odpornościowy. Do tej grupy należą m.in.:
Szczepionki inaktywowane są bezpieczniejsze dla osób z obniżoną odpornością, ale zwykle wymagają podania kilku dawek, aby zapewnić odpowiednią ochronę.
Zawierają tylko wybrane fragmenty drobnoustrojów, takie jak białka powierzchniowe, które są niezbędne do wywołania odpowiedzi immunologicznej. Przykłady to:
Są one jeszcze bezpieczniejsze, ponieważ zawierają jedynie wybrane fragmenty patogenów, eliminując ryzyko wystąpienia choroby.
Zawierają inaktywowane toksyny (toksoidy) produkowane przez bakterie. Chronią przed chorobami, które są wywoływane przez te toksyny, a nie przez same bakterie. Przykłady:
To najnowszy typ szczepionek, który wykorzystuje cząsteczki mRNA (informacyjnego RNA) do dostarczenia komórkom instrukcji dotyczących produkcji białka charakterystycznego dla patogenu. To białko jest następnie rozpoznawane przez układ odpornościowy, który uczy się je zwalczać. Do tej grupy należą:
Wykorzystują nieszkodliwe wirusy (wektory) do dostarczenia do komórek materiału genetycznego patogenu. Przykłady:
Szczepienia chronią przed wieloma groźnymi chorobami zakaźnymi. Poniżej przedstawiono niektóre z nich wraz z krótką charakterystyką:
Ostra choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Corynebacterium diphtheriae, które wytwarzają silną toksynę. Choroba atakuje gardło, nos i czasami skórę, powodując utworzenie grubego, szarego nalotu, który może utrudniać oddychanie. Powikłania mogą obejmować uszkodzenie serca i układu nerwowego.
Ostra choroba zakaźna wywoływana przez bakterie Clostridium tetani, które produkują neurotoksynę. Bakterie dostają się do organizmu przez zranienia i skaleczenia. Choroba charakteryzuje się bolesnymi, długotrwałymi skurczami mięśni, zaczynając od szczęki (szczękościsk), a następnie obejmując całe ciało. Może prowadzić do trudności w oddychaniu i śmierci.
Wysoce zaraźliwa choroba układu oddechowego wywoływana przez bakterie Bordetella pertussis. Charakteryzuje się napadami intensywnego kaszlu, które mogą trwać tygodniami. Szczególnie niebezpieczna dla niemowląt, u których może prowadzić do zatrzymania oddechu, zapalenia płuc i uszkodzenia mózgu.
Wywoływana przez poliowirusy, może prowadzić do nieodwracalnego porażenia różnych części ciała, zwłaszcza kończyn. W najcięższych przypadkach może dojść do porażenia mięśni oddechowych, co wymaga mechanicznego wspomagania oddychania.
Wysoce zaraźliwa choroba wirusowa charakteryzująca się wysypką, gorączką, kaszlem i zapaleniem spojówek. Powikłania mogą obejmować zapalenie płuc, zapalenie mózgu, a nawet śmierć. Szczególnie niebezpieczna dla dzieci poniżej 5 roku życia i osób z obniżoną odpornością.
Choroba wirusowa powodująca bolesny obrzęk ślinianek, zwłaszcza przyusznic. Powikłania mogą obejmować zapalenie jąder u mężczyzn po okresie dojrzewania (co może prowadzić do bezpłodności), zapalenie jajników, zapalenie trzustki i zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych.
Choroba wirusowa, która u dzieci zwykle przebiega łagodnie, z charakterystyczną różową wysypką. Największe zagrożenie stanowi dla kobiet w ciąży, gdyż wirus może przeniknąć przez łożysko i zainfekować płód, powodując zespół różyczki wrodzonej, który prowadzi do poważnych wad rozwojowych.
Choroba wywoływana przez wirusa HAV, przenoszona głównie drogą pokarmową („choroba brudnych rąk”). Powoduje zapalenie wątroby, żółtaczkę, zmęczenie i dolegliwości żołądkowo-jelitowe. U większości osób choroba ustępuje samoistnie, ale u niewielkiego odsetka może prowadzić do ostrej niewydolności wątroby.
Wywoływane przez wirusa HBV, przenoszone przez krew i inne płyny ustrojowe. Powoduje zapalenie wątroby, które może przejść w postać przewlekłą, prowadzącą do marskości wątroby lub raka wątrobowokomórkowego.
Bakterie te mogą wywoływać szereg poważnych chorób, zwłaszcza u dzieci poniżej 5 roku życia, w tym zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie nagłośni, sepsa i zapalenie płuc.
Wywoływane przez bakterie Streptococcus pneumoniae, mogą prowadzić do zapalenia płuc, zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, sepsy oraz mniej groźnych, ale częstszych infekcji, takich jak zapalenie ucha środkowego czy zatok.
Wywoływane przez bakterie Neisseria meningitidis, mogą prowadzić do zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i sepsy. Choroba rozwija się bardzo szybko i może być śmiertelna w ciągu kilku godzin od wystąpienia pierwszych objawów.
Ostra choroba wirusowa układu oddechowego, powodująca gorączkę, ból mięśni, bóle głowy i ogólne osłabienie. Może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak zapalenie płuc, szczególnie u osób starszych, małych dzieci i osób z obniżoną odpornością.
Wywoływane przez rotawirusy, powoduje ciężką biegunkę i wymioty, szczególnie u niemowląt i małych dzieci. Może prowadzić do odwodnienia wymagającego hospitalizacji.
Choroba wywoływana przez koronawirusa SARS-CoV-2, może przebiegać bezobjawowo lub powodować różnorodne objawy, od łagodnych objawów grypopodobnych po ciężkie zapalenie płuc, niewydolność oddechową, a nawet śmierć. Szczególnie niebezpieczna dla osób starszych i z chorobami współistniejącymi.
W Polsce szczepienia dzieli się na dwie główne kategorie: obowiązkowe i zalecane. Podział ten ma istotne znaczenie zarówno z punktu widzenia zdrowia publicznego, jak i indywidualnego podejścia do profilaktyki chorób zakaźnych.
Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne i realizowane zgodnie z Programem Szczepień Ochronnych (PSO), który jest aktualizowany corocznie przez Głównego Inspektora Sanitarnego. Obejmują one następujące choroby zakaźne:
Szczepienia zalecane nie są obowiązkowe, ale są rekomendowane dla określonych grup wiekowych lub osób narażonych na zwiększone ryzyko zakażenia. Są one płatne, chociaż niektóre samorządy oferują programy dofinansowania dla wybranych szczepień. Do najważniejszych szczepień zalecanych należą:
Prawidłowe przeprowadzenie szczepień według określonego harmonogramu jest kluczowe dla zapewnienia optymalnej ochrony przed chorobami zakaźnymi. Poniżej przedstawiono ogólny harmonogram szczepień dla dzieci w Polsce:
Warto pamiętać, że harmonogram ten może być modyfikowany w zależności od indywidualnych wskazań medycznych lub w przypadku zastosowania szczepionek skojarzonych.
Szczepionki skojarzone to preparaty zawierające antygeny przeciw kilku chorobom w jednej dawce. Ich stosowanie pozwala na zmniejszenie liczby wkłuć i wizyt szczepiennych, co znacznie zwiększa komfort dziecka i ułatwia realizację programu szczepień.
Najpopularniejsze szczepionki skojarzone stosowane w Polsce to:
Chronią przed pięcioma chorobami: błonicą, tężcem, krztuścem, poliomyelitis i zakażeniami Haemophilus influenzae typu b. Zawierają bezkomórkowy składnik krztuścowy, który wywołuje mniej działań niepożądanych niż składnik pełnokomórkowy.
Chronią przed sześcioma chorobami: błonicą, tężcem, krztuścem, poliomyelitis, zakażeniami Haemophilus influenzae typu b oraz wirusowym zapaleniem wątroby typu B. Podobnie jak szczepionki „5w1”, zawierają bezkomórkowy składnik krztuścowy.
Chroni przed trzema chorobami: odrą, świnką i różyczką. Jest standardowym elementem kalendarza szczepień w większości krajów.
Szczepionki skojarzone są alternatywą dla standardowych szczepień bezpłatnych, ale wiążą się z dodatkowymi kosztami. W niektórych przypadkach mogą być częściowo refundowane przez samorządy lokalne.
Szczepionki, jak każdy produkt leczniczy, mogą wywoływać działania niepożądane, jednak korzyści z ich stosowania znacznie przewyższają potencjalne ryzyko. Wszystkie szczepionki dostępne na rynku przechodzą rygorystyczne badania kliniczne i są stale monitorowane pod kątem bezpieczeństwa.
Większość działań niepożądanych po szczepieniach ma charakter łagodny i przemijający. Należą do nich:
Poważne niepożądane odczyny poszczepienne (NOP) występują niezwykle rzadko. Mogą to być:
W przypadku wystąpienia niepokojących objawów po szczepieniu należy skontaktować się z lekarzem. W Polsce funkcjonuje system monitorowania niepożądanych odczynów poszczepiennych, a osoby, które doświadczyły poważnych NOP, mogą ubiegać się o świadczenie kompensacyjne.
W Polsce funkcjonuje Fundusz Kompensacyjny, który umożliwia przyznanie świadczenia finansowego osobom, u których wystąpiły działania niepożądane wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego danej szczepionki. Dotyczy to zarówno szczepień obowiązkowych, jak i niektórych szczepień przeciwepidemicznych.
Tak, szczepionki dostępne na rynku przechodzą rygorystyczne badania kliniczne i są stale monitorowane pod kątem bezpieczeństwa. Korzyści wynikające ze szczepień znacznie przewyższają potencjalne ryzyko wystąpienia działań niepożądanych, które w większości przypadków mają charakter łagodny i przemijający.
W przypadku szczepionek inaktywowanych, podjednostkowych, rekombinowanych, toksoidowych, mRNA czy wektorowych jest to niemożliwe, ponieważ nie zawierają one żywych drobnoustrojów. Szczepionki żywe atenuowane zawierają osłabione drobnoustroje, które w rzadkich przypadkach (głównie u osób z obniżoną odpornością) mogą wywołać łagodną postać choroby, ale ryzyko to jest nieporównywalnie mniejsze niż ryzyko związane z zachorowaniem na chorobę naturalną.
Nie, szczepienia nie osłabiają naturalnej odporności, wręcz przeciwnie – stymulują układ odpornościowy do wytworzenia ochrony przeciwko określonym patogenom. Szczepienia wspierają naturalną odporność, ucząc układ immunologiczny rozpoznawania i zwalczania konkretnych drobnoustrojów.
Łagodne infekcje górnych dróg oddechowych, takie jak przeziębienie bez gorączki, nie są przeciwwskazaniem do szczepienia. Jednak w przypadku poważniejszych infekcji z wysoką gorączką, szczepienie powinno być odroczone do czasu wyzdrowienia. Ostateczną decyzję zawsze podejmuje lekarz kwalifikujący do szczepienia.
Większość nowoczesnych szczepionek nie zawiera tiomersalu (związku rtęci), który wcześniej był używany jako środek konserwujący. Obecnie tiomersal jest obecny w bardzo nielicznych szczepionkach, w minimalnych ilościach, które nie stanowią zagrożenia dla zdrowia.
Nie, liczne badania naukowe jednoznacznie wykazały, że nie ma związku między szczepieniami a autyzmem. Hipoteza taka została oparta na badaniu, które zostało później wycofane ze względu na poważne błędy metodologiczne i fałszowanie danych.
Przed szczepieniem nie trzeba wykonywać dodatkowych badań, chyba że lekarz zaleci inaczej. Warto zapewnić dziecku komfort psychiczny, spokojnie wytłumaczyć starszym dzieciom, co się będzie działo, a po szczepieniu nagrodzić je za odwagę. Można zabrać ze sobą ulubioną zabawkę czy kocyk.
W przypadku wystąpienia gorączki po szczepieniu można podać dziecku odpowiedni lek przeciwgorączkowy w dawce dostosowanej do wieku i wagi dziecka (najczęściej paracetamol lub ibuprofen). Warto również zapewnić odpowiednie nawodnienie i komfortowe warunki. Jeśli gorączka jest wysoka (powyżej 40°C) lub utrzymuje się długo, należy skontaktować się z lekarzem.
Tak, podawanie kilku szczepionek jednocześnie jest bezpieczne i nie przeciąża układu odpornościowego dziecka. Układ immunologiczny jest w stanie reagować na wiele antygenów jednocześnie, a stosowanie szczepionek skojarzonych lub podawanie kilku szczepionek podczas jednej wizyty zmniejsza liczbę wkłuć i wizyt szczepiennych.
Czas utrzymywania się odporności po szczepieniu różni się w zależności od typu szczepionki i choroby. Niektóre szczepienia zapewniają ochronę na całe życie (np. przeciw odrze, śwince, różyczce po podaniu dwóch dawek), inne wymagają dawek przypominających (np. przeciw tężcowi, błonicy). Dlatego tak ważne jest przestrzeganie zalecanego kalendarza szczepień, w tym dawek przypominających.
Tak, niektóre szczepienia są zalecane również osobom dorosłym, zwłaszcza dawki przypominające przeciw tężcowi i błonicy (co 10 lat), szczepienia przeciw grypie (corocznie), szczepienia przeciw pneumokokom, szczepienia przeciw WZW typu B (jeśli nie były wykonane w dzieciństwie) oraz szczepienia zalecane w związku z podróżami do krajów o zwiększonym ryzyku zakażeń.
