Relebaktam

Relebaktam jest nowoczesnym nie-beta-laktamowym inhibitorem beta-laktamaz, stosowanym w skojarzeniu z antybiotykami (imipenem i cylastatyna) w celu przełamania oporności bakterii na antybiotyki beta-laktamowe. Relebaktam występuje w produkcie leczniczym Recarbrio w połączeniu z imipenemem (antybiotykiem z grupy karbapenemów) i cylastatyną (inhibitorem enzymu rozkładającego imipenem w nerkach).

Mechanizm działania

Relebaktam hamuje działanie beta-laktamaz – enzymów bakteryjnych, które rozkładają antybiotyki beta-laktamowe, prowadząc do oporności bakterii. Szczególnie skutecznie blokuje:

• Beta-laktamazy klasy A (w tym beta-laktamazy o rozszerzonym spektrum działania ESBL i karbapenemazy KPC)
• Beta-laktamazy klasy C, w tym cefalosporynazy wytwarzane przez bakterie z rodzaju Pseudomonas (PDC)

Relebaktam nie hamuje metalo-beta-laktamaz klasy B ani karbapenemaz klasy D (np. OXA-48), co stanowi pewne ograniczenie jego działania. Sam relebaktam nie wykazuje aktywności przeciwbakteryjnej – jego funkcją jest ochrona imipenemu przed rozpadem przez enzymy bakteryjne.

Wskazania do stosowania

Relebaktam (w produkcie Recarbrio) jest wskazany do stosowania w:

• Leczeniu szpitalnego zapalenia płuc, w tym zapalenia płuc związanego z wentylacją mechaniczną
• Leczeniu bakteriemii związanej ze szpitalnym zapaleniem płuc
• Leczeniu zakażeń wywołanych przez tlenowe bakterie Gram-ujemne u pacjentów z ograniczonymi możliwościami leczenia

Spektrum działania przeciwbakteryjnego

Połączenie relebaktamu z imipenemem jest skuteczne wobec wielu patogenów, w tym:

Potwierdzona skuteczność kliniczna wobec:

• Escherichia coli
• Haemophilus influenzae
• Klebsiella pneumoniae
• Pseudomonas aeruginosa
• Serratia marcescens

Potencjalna skuteczność wobec:

• Acinetobacter calcoaceticus-baumannii complex
• Citrobacter spp.
• Enterobacter spp.
• Bacteroides spp. i inne beztlenowce Gram-ujemne
• Wybrane bakterie Gram-dodatnie (np. Enterococcus faecalis, wrażliwe na metycylinę S. aureus)

Dawkowanie

Standardowa dawka relebaktamu wynosi 250 mg podawane co 6 godzin w 30-minutowej infuzji dożylnej, zawsze w skojarzeniu z imipenemem (500 mg) i cylastatyną (500 mg).

Modyfikacja dawkowania:

• U pacjentów z klirensem kreatyniny poniżej 90 ml/min należy zmniejszyć dawkę
• U pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby nie jest konieczna modyfikacja dawki
• Nie określono bezpieczeństwa stosowania ani skuteczności u dzieci poniżej 18 lat

Właściwości farmakokinetyczne

• Dystrybucja: Relebaktam wiąże się z białkami osocza w około 22%
• Metabolizm: Metabolizowany w minimalnym stopniu, wydalany głównie przez nerki w postaci niezmienionej (>90% dawki)
• Eliminacja: Klirens nerkowy stanowi główną drogę eliminacji, częściowo poprzez filtrację kłębuszkową i aktywne wydzielanie kanalikowe
• Okres półtrwania: Około 1,2-1,7 godziny

Przeciwwskazania

Nie stosować relebaktamu (w produkcie Recarbrio) w przypadku:

• Nadwrażliwości na substancje czynne lub inne składniki
• Nadwrażliwości na jakikolwiek antybiotyk z grupy karbapenemów
• Ciężkich reakcji nadwrażliwości na inne antybiotyki beta-laktamowe

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane związane ze stosowaniem relebaktamu w skojarzeniu z imipenemem/cylastatyną to:

• Biegunka
• Nudności i wymioty
• Zwiększenie aktywności enzymów wątrobowych (aminotransferazy alaninowej i asparaginianowej)

Rzadsze działania niepożądane mogą obejmować:

• Reakcje nadwrażliwości
• Zaburzenia ośrodkowego układu nerwowego (napady drgawkowe, stany splątania)
• Biegunka związana z Clostridioides difficile

Interakcje lekowe

Relebaktam ma niski potencjał wchodzenia w interakcje z innymi lekami, ponieważ:

• Nie jest metabolizowany przez enzymy CYP450
• Nie hamuje ani nie indukuje enzymów CYP
• Jest substratem transporterów nerkowych OAT3, OAT4, MATE1 i MATE2K

Należy zachować ostrożność podczas jednoczesnego stosowania z:

• Kwasem walproinowym (możliwe zmniejszenie stężenia kwasu walproinowego)
• Gancyklowirem (zwiększone ryzyko drgawek)

Uwagi specjalne

• U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek konieczna jest modyfikacja dawki
• Imipenem, cylastatyna i relebaktam są usuwane z organizmu podczas hemodializy
• Należy monitorować czynność wątroby, zwłaszcza u pacjentów z istniejącymi chorobami wątroby
• U pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek lek podaje się po hemodializie

Podsumowanie

Relebaktam stanowi cenne uzupełnienie arsenału terapeutycznego w walce z opornymi na antybiotyki bakteriami Gram-ujemnymi. Jako inhibitor beta-laktamaz przywraca skuteczność imipenemu wobec bakterii, które wytworzyły mechanizmy oporności. Jest szczególnie wartościowy w leczeniu ciężkich zakażeń szpitalnych, kiedy opcje terapeutyczne są ograniczone.