Clefirem zawiera teriflunomid, który reguluje układ odpornościowy oraz chroni układ nerwowy przed jego atakiem. Stosowany u dorosłych oraz dzieci od 10. roku życia z rzutowo-remisyjnym stwardnieniem rozsianym, Clefirem pomaga zmniejszyć stan zapalny i ogranicza uszkodzenia nerwów, poprawiając jakość życia pacjentów i spowalniając postęp choroby.
Clonazepamum TZF to lek, który zawiera substancję czynną klonazepam. Jest to pochodna benzodiazepiny, która działa na wiele struktur układu nerwowego, przede wszystkim na układ limbiczny i podwzgórze. Lek ten wykazuje działanie przeciwdrgawkowe, przeciwlękowe, uspokajające, umiarkowane nasenne oraz zmniejsza napięcie mięśni szkieletowych. Stosowany jest w leczeniu padaczki u dorosłych i dzieci – napady uogólnione: akinetyczne, miokloniczne, napady toniczno-kloniczne, napady nieświadomości oraz napady częściowe (ogniskowe). Lek jest dostępny na receptę.
Coaxil to lek przeciwlękowy i przeciwdepresyjny, którego substancją czynną jest sól sodowa tianeptyny. Jest stosowany w leczeniu różnego rodzaju stanów depresyjnych. Lek zwiększa wychwyt zwrotny serotoniny w neuronach kory mózgowej oraz hipokampa, co przyczynia się do poprawy nastroju i łagodzenia objawów depresji. Coaxil jest dostępny na receptę.
Cogiton to lek zawierający chlorowodorek donepezylu, który jest inhibitorem acetylocholinoesterazy. Jest stosowany w leczeniu objawów otępienia u osób z łagodną lub średnio ciężką chorobą Alzheimera. Objawami choroby są: utrata pamięci, dezorientacja oraz zmiany w zachowaniu, które utrudniają normalne codzienne funkcjonowanie. Cogiton jest dostępny na receptę.
Cogiton ODT to lek zawierający substancję czynną donepezil, który jest inhibitorem acetylocholinoesterazy. Jest stosowany w objawowym leczeniu łagodnej i średnio ciężkiej postaci otępienia w chorobie Alzheimera. Lek jest dostępny na receptę.
Cognezil to lek, który wpływa na ośrodkowy układ nerwowy. Jego zastosowanie poprawia zdolności poznawcze, dlatego jest używany w łagodzeniu otępień spowodowanych chorobą Alzheimera. Lek jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania Cognezilu jest leczenie objawowe w chorobie Alzheimera mającej postać od łagodnej do umiarkowanie ciężkiej.
Cognomem to lek stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Substancją czynną preparatu jest memantyna, która jest antagonistą receptorów NMDA i blokuje ich aktywację przez glutaminian. Dzięki temu poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Cognomem jest dostępny na receptę.
Comtan to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera substancję czynną entakapon, która pomaga kontrolować objawy choroby, takie jak drżenie, sztywność mięśni i wolne ruchy. Lek jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania leku Comtan jest choroba Parkinsona u dorosłych pacjentów, u których występuje końcowe zanikanie działania lewodopy (fluktuacje motoryczne).
Comtess to lek na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie entakapon. Jest to inhibitor katecholo-O-metylotransferazy (COMT), który działa obwodowo. Lek jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona u pacjentów z fluktuacjami ruchowymi końca dawki, których nie można kontrolować za pomocą innych leków. Comtess jest zawsze stosowany w połączeniu z lewodopą i inhibitorem dekarboksylazy.
Concerta to lek na receptę, który ma postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Jest stosowany w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi, czyli ADHD. Lek ten stosuje się u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Leczenie lekiem Concerta wprowadza się dopiero po wykorzystaniu metod terapeutycznych nie wymagających stosowania leków.
Contexine to lek w formie tabletek dojelitowych. Jego głównym zadaniem jest zmniejszanie wydzielania kwasu solnego w żołądku, co ogranicza ilość kwasu w tym organie. Stosowany jest głównie do łagodzenia objawów choroby refluksowej przełyku, takich jak zgaga, kwaśne odbijanie, pieczenie w przełyku. Lek Contexine jest dostępny na receptę.
Convival Chrono to lek przeciwpadaczkowy, który wywiera działanie w ośrodkowym układzie nerwowym. Jest dostępny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Stosuje się go w leczeniu różnych postaci padaczki oraz manii, występującej w chorobie afektywnej dwubiegunowej. Lek jest wydawany na podstawie recepty.
Convulex to lek przeciwdrgawkowy dostępny w postaci syropu oraz kapsułek. Substancją czynną leku jest kwas walproinowy, który wywiera działanie w ośrodkowym układzie nerwowym. Lek jest stosowany głównie w leczeniu różnych postaci padaczki, zarówno napadów uogólnionych, jak i częściowych. Convulex jest wydawany na podstawie recepty.
Copaxone to lek immunomodulujący, który zawiera substancję czynną o nazwie octan glatirameru. Jest dostępny na receptę. Lek ten jest stosowany w leczeniu postaci rzutowych stwardnienia rozsianego (ang. relapsing forms of multiple sclerosis, MS). Modyfikuje on sposób działania układu odpornościowego pacjenta, co pozwala na zmniejszenie częstości występowania rzutów choroby. Lek nie jest wskazany u pacjentów z pierwotnie lub wtórnie postępującą postacią stwardnienia rozsianego.
Corbilta to lek na receptę, który zawiera trzy substancje czynne: entakapon, karbidopę i lewodopę. Jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Lek ten pomaga pacjentom z chorobą Parkinsona kontrolować objawy choroby, takie jak drżenie, sztywność i wolne ruchy. Corbilta jest dostępna w różnych dawkach, aby dostosować leczenie do indywidualnych potrzeb pacjenta.
Cosim to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lakozamid. Jest stosowany jako lek pojedynczy lub wspomagający w leczeniu napadów częściowych i częściowych wtórnie uogólnionych u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku od 2 lat z padaczką. Lek jest dostępny na receptę.
Lek Critipeme jest antybiotykiem o działaniu antybakteryjnym. Jest stosowany do leczenia różnych zakażeń bakteryjnych, takich jak zakażenia płuc (np. zapalenie płuc), ciężkie zakażenia pęcherza moczowego i nerek (zakażenia dróg moczowych), zakażenia skóry i tkanek leżących pod skórą, zakażenia w obrębie jamy brzusznej (zapalenie otrzewnej, zapalenie pęcherzyka żółciowego). Lek ten jest dostępny na receptę.
Cymbalta to lek, który zawiera substancję czynną o nazwie duloksetyna. Jest to inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny (5-HT) i noradrenaliny, co oznacza, że działa na ośrodkowy układ nerwowy, zwiększając stężenie tych dwóch neuroprzekaźników. Lek jest stosowany w leczeniu dużych zaburzeń depresyjnych, bólu w obwodowej neuropatii cukrzycowej oraz zaburzeń lękowych uogólnionych. Cymbalta jest dostępna na receptę.
Dacepton to lek na receptę, który zawiera substancję czynną apomorfinę. Jest to agonista receptorów dopaminowych D1 i D2. Stosowany jest w leczeniu obniżających sprawność fluktuacji ruchowych (zjawisk „on-off”) u pacjentów z chorobą Parkinsona, które utrzymują się pomimo optymalnego, indywidualnie dobranego leczenia doustnego. Pacjenci powinni potrafić rozpoznawać u siebie początek objawów stanu „off” oraz wykonywać sobie wstrzyknięcia bądź mieć opiekuna, który w razie potrzeby potrafiłby podać lek.
Decaldol to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną haloperydol. Jest dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu podtrzymującym schizofrenii oraz zaburzeń schizoafektywnych u dorosłych pacjentów, którzy byli dotychczas skutecznie leczonych haloperydolem podawanym doustnie. Lek podaje się domięśniowo, zwykle co 4 tygodnie. Dawkę dostosowuje się indywidualnie, w zależności od nasilenia objawów oraz dawki wcześniej stosowanej postaci doustnej.
Delmosart to lek stosowany w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Lek ten poprawia czynność pewnych części mózgu, które są mniej aktywne, wydłuża czas koncentracji, zwiększa zdolność koncentracji i ogranicza zachowania impulsywne. Delmosart jest dostępny na receptę.
Depakine to lek przeciwdrgawkowy, który zawiera substancję czynną walproinian sodu. Jest stosowany w leczeniu różnych form padaczki, zarówno u dorosłych, jak i dzieci, samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami przeciwdrgawkowymi. Depakine jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują napady uogólnione (miokloniczne, toniczno-kloniczne, atoniczne, napady nieświadomości), napady częściowe (proste lub złożone, wtórnie uogólnione) oraz zespoły specyficzne (Westa, Lennoxa i Gastauta).
Depakine Chrono to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Zawiera kombinację dwóch substancji przeciwpadaczkowych: kwasu walproinowego i walproinianu sodu. Stosowany jest w leczeniu różnych postaci padaczki u dorosłych i dzieci, zarówno jako lek pojedynczy, jak i w połączeniu z innymi lekami przeciwpadaczkowymi. Lek ten jest również wskazany do leczenia epizodów maniakalnych w chorobie afektywnej dwubiegunowej.
Depakine Chronosphere to lek przeciwdrgawkowy dostępny na receptę, który zawiera substancje czynne walproinian sodu i kwas walproinowy. Jest stosowany w leczeniu różnych form padaczki, w tym napadów uogólnionych (mioklonicznych, toniczno-klonicznych, atonicznych, mieszanych), częściowych (proste lub złożone, wtórnie uogólnione) oraz zespołów specyficznych (Westa, Lennoxa i Gastauta). Dawkowanie powinno być uzależnione od skuteczności klinicznej.
Depo-Medrol to lek w formie zawiesiny do wstrzykiwań, który zawiera substancję czynną octan metyloprednizolonu, należący do grupy glikokortykosteroidów. Lek ten wpływa na procesy zapalne i immunologiczne, metabolizm węglowodanów, białek i tłuszczów, układ krążenia, układ sercowo-naczyniowy, ośrodkowy układ nerwowy, mięśnie szkieletowe, tkankę kostną, tkankę łączną, skórę i błony śluzowe, układ wewnątrzwydzielniczy oraz czynność nerek. Jest stosowany w leczeniu różnych chorób, takich jak choroby reumatyczne, choroby tkanki łącznej, choroby dermatologiczne, choroby alergiczne, procesy zapalne i alergiczne w obrębie oczu, okresy zaostrzeń chorób przewodu pokarmowego, choroby układu oddechowego, choroby układu krwiotwórczego oraz w leczeniu paliatywnym chorób nowotworowych. Lek jest dostępny na receptę.
Depralin to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną escitalopram. Jest to inhibitor wychwytu zwrotnego serotoniny, który zwiększa poziom serotoniny w mózgu. Lek jest stosowany w leczeniu dużych epizodów depresji oraz różnych zaburzeń lękowych, takich jak napady lęku (lęk paniczny) z agorafobią lub bez niej, społeczne zaburzenia lękowe (fobia społeczna), uogólnione zaburzenia lękowe oraz zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Depralin jest dostępny na receptę.
Depralin ODT to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną escytalopram. Należy do grupy leków nazywanych selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Lek ten działa na układ serotoninergiczny w mózgu, zwiększając stężenie serotoniny. Stosowany jest w leczeniu depresji (duże epizody depresji) oraz różnych zaburzeń lękowych, takich jak napady lęku panicznego z agorafobią lub bez niej, społeczne zaburzenia lękowe, uogólnione zaburzenie lękowe oraz zaburzenie obsesyjno-kompulsyjne. Depralin ODT jest dostępny na receptę.
Depretaxer to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy leków zwanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Jest stosowany w leczeniu depresji u osób dorosłych. Substancją czynną leku jest wenlafaksyna. Lek ten jest dostępny na receptę.
Detreman to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Można go podawać łącznie z lewodopą (innym lekiem stosowanym w leczeniu choroby Parkinsona) lub bez lewodopy. W chorobie Parkinsona dochodzi do utraty komórek, które wytwarzają dopaminę w mózgu. Lek Detreman jest dostępny na receptę.
Dezamigren to lek przeciwmigrenowy, który zawiera almotryptan. Jest stosowany w doraźnym leczeniu bólu głowy związanego z ostrymi napadami migreny z aurą i bez aury. Lek łagodzi objawy towarzyszące migrenie takie jak nudności, fonofobia, fotofobia. Dezamigren jest dostępny w postaci tabletek powlekanych. Lek jest dostępny na receptę.
DHX Filofarm to lek na receptę, który zawiera substancję czynną kodergokrynę. Jest to mieszanina uwodornionych alkaloidów sporyszu: dihydroergokorniny, dihydroergokrystyny. Lek ten działa obkurczająco na naczynia krwionośne głównie mózgu, co prowadzi do zmniejszenia objawów migrenowych. Jest przeznaczony dla pacjentów w wieku powyżej 18 lat i stosowany jest w napadach migreny.
Diacomit to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany w połączeniu z klobazamem i walproinianem w leczeniu ciężkiej mioklonicznej padaczki niemowląt (zespół Dravet). Substancją czynną w nim zawartą jest styrypentol. Produkt jest refundowany, a jego cena zależy od formy refundacji.
Diazepam Desitin to lek z grupy benzodiazepin, który jest stosowany w celu zmniejszenia lęku, napięcia i pobudzenia emocjonalnego oraz jako lek przeciwdrgawkowy i rozluźniający nadmiernie napięte mięśnie. Jest szczególnie przydatny w natychmiastowym leczeniu drgawek u dzieci. Lek ten jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują drgawki padaczkowe i gorączkowe, łagodzenie skurczu mięśni spowodowanego przez tężec, uspokojenie przed małymi zabiegami chirurgicznymi lub stomatologicznymi oraz początkowe leczenie lęku i pobudzenia, kiedy zaburzenia są ciężkie, upośledzają czynności pacjenta lub powodują duże obciążenie psychiczne.
Difumenil to lek na receptę, który ma postać tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Substancją czynną leku jest metylofenidat. Lek stosuje się w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat. Difumenil powinno się stosować dopiero po wypróbowaniu leczenia psychologicznego.
Dimethyl fumarate Accord zawiera fumaran dimetylu, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u pacjentów od 13 roku życia. Choroba ta uszkadza ośrodkowy układ nerwowy, powodując objawy takie jak zaburzenia chodu i wzroku. Lek działa poprzez hamowanie uszkodzeń mózgu i rdzenia kręgowego, co może spowolnić postęp choroby.
Dimethyl fumarate Aurovitas zawiera fumaran dimetylu, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (MS) u pacjentów od 13. roku życia. Choroba ta uszkadza ośrodkowy układ nerwowy, powodując okresowe nasilenie objawów neurologicznych. Lek działa poprzez powstrzymywanie układu odpornościowego przed uszkodzeniem mózgu i rdzenia kręgowego, co może spowolnić postęp choroby.
Dimethyl fumarate G.L. Pharma to lek zawierający fumaran dimetylu, stosowany w terapii rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (MS) u osób od 13 roku życia. Jego działanie opiera się na ograniczaniu uszkodzeń mózgu i rdzenia kręgowego spowodowanych przez układ odpornościowy, co może spowalniać postęp choroby. Stanowi istotne wsparcie dla pacjentów borykających się z objawami neurologicznymi, takimi jak zaburzenia ruchu, równowagi czy widzenia.
Dimethyl Fumarate Gedeon Richter to lek stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego u pacjentów w wieku 13 lat i starszych. Substancją czynną leku jest fumaran dimetylu, który pomaga powstrzymać układ odpornościowy przed uszkadzaniem mózgu i rdzenia kręgowego. Dimethyl Fumarate Gedeon Richter jest dostępny wyłącznie na receptę.
Dimethyl fumarate Glenmark to lek zawierający dimetylu fumaran, przeznaczony do leczenia rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego u pacjentów od 13 roku życia. Poprzez działanie hamujące układ odpornościowy, lek zapobiega uszkodzeniom mózgu i rdzenia kręgowego, wspierając pacjentów w kontroli objawów choroby i poprawie jakości życia.
Lek Dimethyl fumarate MSN jest stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci
stwardnienia rozsianego (ang. Multiplex Sclerosis, MS) u pacjentów w wieku 13 lat i starszych. Lek zawiera substancję czynną fumaran dimetylu
Dimethyl fumarate Mylan zawiera fumaran dimetylu, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u pacjentów od 13 roku życia. Choroba ta uszkadza ośrodkowy układ nerwowy, powodując objawy takie jak zaburzenia chodu i wzroku. Lek działa poprzez hamowanie uszkodzeń mózgu i rdzenia kręgowego, co może spowolnić postęp choroby.
Dimethyl fumarate Neuraxpharm zawiera fumaran dimetylu i jest stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u pacjentów od 13 roku życia. Choroba ta uszkadza ośrodkowy układ nerwowy, powodując objawy takie jak zaburzenia chodu i wzroku. Lek działa poprzez hamowanie uszkodzeń mózgu i rdzenia kręgowego, co może spowolnić postęp choroby.
Dimethyl fumarate Reddy to lek zawierający fumaran dimetylu, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego u osób powyżej 13 roku życia. Choroba ta uszkadza ośrodkowy układ nerwowy, powodując okresowe nasilenie objawów takich jak zaburzenia chodu i wzroku. Lek powstrzymuje układ odpornościowy przed uszkadzaniem mózgu i rdzenia kręgowego, spowalniając postęp choroby.
Dimethyl fumarate Sandoz to lek zawierający fumaran dimetylu, stosowany w terapii rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u pacjentów w wieku 13 lat i starszych. Jego działanie polega na ochronie ośrodkowego układu nerwowego poprzez hamowanie destrukcyjnego wpływu układu odpornościowego, co może spowolnić postęp choroby.
Dimethyl fumarate STADA zawiera dimetyl fumaran, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u pacjentów od 13. roku życia. Ten lek pomaga chronić ośrodkowy układ nerwowy przed uszkodzeniami spowodowanymi przez układ odpornościowy, co może również spowolnić postęp choroby. SM jest przewlekłą chorobą wpływającą na mózg i rdzeń kręgowy, powodującą zaburzenia chodu, równowagi i widzenia.
Lek Dimethyl fumarate Teva zawiera substancję czynną fumaran dimetylu i jest stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (MS) u pacjentów w wieku 13 lat i starszych. Pomaga powstrzymywać układ odpornościowy przed uszkodzeniem mózgu i rdzenia kręgowego, co może spowolnić postęp choroby. Objawy MS typowe dla tej postaci choroby obejmują zaburzenia chodu, równowagi oraz osłabienie wzroku, które mogą ustępować po rzutach.
Dimforda to lek zawierający fumaran dimetylu, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego u pacjentów od 13. roku życia. Choroba ta uszkadza ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do okresowego nasilania się objawów neurologicznych, takich jak zaburzenia chodu, równowagi i problemy ze wzrokiem. Dimforda pomaga powstrzymać układ odpornościowy przed uszkadzaniem mózgu i rdzenia kręgowego, spowalniając postęp choroby.
Dimtelzo zawiera odnimetylerinein’nyj ściantče, który jest stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u pacjentów od 13. roku życia. Działa poprzez hamowanie układu odpornościowego przed uszkadzaniem mózgu i rdzenia kręgowego, pomagając w spowalnianiu postępów choroby i zmniejszaniu nasilenia objawów.
Dimtruzic to lek, który jest stosowany w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych. Jest dostępny na receptę. Lek ten jest zazwyczaj przepisywany dla osób dorosłych. Dawkowanie jest ustalane indywidualnie przez lekarza, a leczenie jest zwykle kontynuowane przez kilka miesięcy w celu zapobiegania nawrotom. W przypadku osób ze współistniejącymi dużymi zaburzeniami depresyjnymi, dawka początkowa wynosi 60 mg raz dziennie.
Dipromal to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Posiada działanie przeciwpadaczkowe i jest stosowany w leczeniu wszystkich postaci padaczki. Jest dostępny na receptę.
Choroby neurologiczne dotykają miliony osób na całym świecie, znacząco wpływając na jakość życia pacjentów i ich rodzin. Schorzenia układu nerwowego obejmują szeroki wachlarz dolegliwości, od łagodnych zaburzeń do poważnych chorób neurodegeneracyjnych, które mogą prowadzić do niepełnosprawności. Układ nerwowy, składający się z mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych, odpowiada za kluczowe funkcje organizmu – od podstawowych procesów życiowych po złożone funkcje poznawcze. Zaburzenia w jego funkcjonowaniu mogą wynikać z uwarunkowań genetycznych, czynników środowiskowych, infekcji, urazów czy procesów autoimmunologicznych. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mają kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania chorobami neurologicznymi, a dzięki postępowi medycyny i nowoczesnym terapiom, wielu pacjentów może cieszyć się poprawą jakości życia mimo przewlekłego charakteru tych schorzeń.
Układ nerwowy to skomplikowana sieć struktur odpowiedzialnych za kontrolę i koordynację wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Dzieli się na ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) oraz obwodowy układ nerwowy (nerwy obwodowe). Ta złożona struktura odpowiada za odbieranie bodźców z otoczenia, przetwarzanie informacji, koordynację ruchów, regulację funkcji narządów wewnętrznych oraz umożliwia funkcje wyższe, takie jak myślenie, pamięć czy emocje.
Zdrowie układu nerwowego można wspierać poprzez odpowiednią dietę bogatą w antyoksydanty i nienasycone kwasy tłuszczowe, regularne ćwiczenia fizyczne, aktywność umysłową oraz redukcję stresu. Badania pokazują, że takie działania mogą zmniejszyć ryzyko występowania niektórych chorób neurologicznych, szczególnie neurodegeneracyjnych, jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.
Niezwykłą cechą układu nerwowego jest jego neuroplastyczność – zdolność do zmian i adaptacji w odpowiedzi na doświadczenia i uszkodzenia. Ta właściwość stanowi podstawę procesów uczenia się, pamięci oraz rehabilitacji po urazach mózgu czy rdzenia kręgowego. Dzięki neuroplastyczności, mózg może reorganizować swoją strukturę i funkcję, co daje nadzieję pacjentom po udarach czy z innymi uszkodzeniami neurologicznymi.
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia u osób starszych, charakteryzującą się postępującą utratą pamięci, zdolności poznawczych i funkcji wykonawczych. W mózgu pacjentów dochodzi do gromadzenia się złogów białka beta-amyloidu oraz splątków neurofibrylarnych, co prowadzi do obumierania komórek nerwowych.
Leczenie farmakologiczne choroby Alzheimera opiera się na dwóch głównych grupach leków. Inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina, galantamina) zwiększają poziom acetylocholiny – neurotransmitera kluczowego dla procesów pamięciowych. Druga grupa to antagoniści receptora NMDA (memantyna), regulujące aktywność glutaminianu, którego nadmiar może prowadzić do śmierci neuronów. W ostatnich latach pojawił się też pierwszy lek przyczynowy – aducanumab, który pomaga usuwać złogi amyloidu z mózgu.
Oprócz farmakoterapii, ważną rolę odgrywa terapia poznawcza, aktywizacja fizyczna pacjenta oraz odpowiednie wsparcie psychologiczne dla rodziny i opiekunów.
Choroba Parkinsona to postępujące schorzenie neurodegeneracyjne, które rozwija się na skutek zaniku neuronów dopaminergicznych w istocie czarnej mózgu. Charakterystyczne objawy obejmują drżenie spoczynkowe, sztywność mięśniową, spowolnienie ruchowe (bradykinezja) oraz zaburzenia postawy i chodu. U wielu pacjentów występują również objawy pozaruchowe, jak depresja, zaburzenia snu, problemy z węchem czy zaparcia.
Diagnostyka choroby Parkinsona opiera się głównie na badaniu klinicznym, jednak w celu wykluczenia innych schorzeń mogą być wykonane badania obrazowe (rezonans magnetyczny) czy testy neurologiczne. Charakterystyczne jest drżenie spoczynkowe, które ustępuje podczas wykonywania celowych ruchów, oraz stopniowe zmniejszanie się pisma (mikrografia).
Leczenie farmakologiczne koncentruje się na uzupełnianiu niedoboru dopaminy lub stymulacji receptorów dopaminowych. Podstawowym lekiem jest lewodopa, prekursor dopaminy, często podawana w połączeniu z inhibitorami dekarboksylazy (karbidopa, benserazyd), które zapobiegają jej rozkładowi poza mózgiem. Stosuje się także agonistów dopaminy (ropinirol, pramipeksol, rotygotyna), inhibitory MAO-B (selegilina, rasagilina) oraz inhibitory COMT (entakapon). W zaawansowanych przypadkach rozważa się leczenie chirurgiczne, w tym głęboką stymulację mózgu (DBS).
Istotnym elementem terapii są również rehabilitacja ruchowa, terapia mowy oraz wsparcie psychologiczne.
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje osłonki mielinowe neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym. Prowadzi to do powstawania ognisk demielinizacji i zaburzeń przewodnictwa nerwowego.
Objawy SM są bardzo zróżnicowane i zależą od lokalizacji zmian demielinizacyjnych. Mogą obejmować zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, zapalenie nerwu wzrokowego), osłabienie mięśni, zaburzenia koordynacji i równowagi, drętwienia i mrowienia, problemy z kontrolą pęcherza moczowego, a także zmęczenie i zaburzenia poznawcze.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach, oferując pacjentom wiele opcji terapeutycznych. W leczeniu rzutów stosuje się glikokortykosteroidy (metylprednizolon) podawane dożylnie. Leczenie modyfikujące przebieg choroby obejmuje leki immunomodulujące (interferony beta, octan glatirameru), leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina) oraz przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania terapii natalizumabem, co znacząco ułatwia leczenie.
Ważnym elementem terapii SM jest kompleksowa rehabilitacja, leczenie objawowe (np. spastyczności, bólu, zmęczenia) oraz wsparcie psychologiczne.
Neuropatia obwodowa to zespół objawów wynikających z uszkodzenia nerwów obwodowych. Może dotyczyć jednego nerwu (mononeuropatia) lub wielu nerwów jednocześnie (polineuropatia). Najczęstszymi przyczynami są cukrzyca, nadużywanie alkoholu, niedobory witamin (szczególnie B12), choroby autoimmunologiczne, infekcje, toksyny oraz działania niepożądane niektórych leków.
Objawy neuropatii obwodowej różnią się w zależności od rodzaju uszkodzonych włókien nerwowych. Typowo obejmują drętwienia, mrowienia, pieczenie, ból, osłabienie mięśni, zaburzenia czucia oraz problemy z koordynacją. W przypadkach uszkodzenia nerwów autonomicznych mogą wystąpić zaburzenia potliwości, niestabilność ciśnienia tętniczego czy dysfunkcje pęcherza moczowego.
Leczenie neuropatii obwodowej zależy od przyczyny. W przypadku neuropatii cukrzycowej kluczowe jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. W terapii bólu neuropatycznego stosuje się leki przeciwpadaczkowe (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjne (amitryptylina, duloksetyna, wenlafaksyna) oraz miejscowe (plastry z lidokainą, kapsaicyna). Istotna jest również suplementacja witamin z grupy B, fizjoterapia oraz rehabilitacja.
Padaczka to przewlekła choroba neurologiczna charakteryzująca się nawracającymi, nieprowokowanymi napadami padaczkowymi, które są wynikiem nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Dotyka około 1% populacji, co w Polsce oznacza 300-400 tysięcy pacjentów.
Objawy padaczki zależą od rodzaju napadu i mogą obejmować drgawki, utratę świadomości, zaburzenia czucia, halucynacje lub automatyzmy (powtarzalne, nieskoordynowane ruchy). U niektórych pacjentów występują charakterystyczne aury, czyli specyficzne odczucia poprzedzające napad.
Leczenie padaczki opiera się głównie na farmakoterapii. Stosuje się leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam, okskarbazepina czy topiramat. Wybór leku zależy od typu napadów, wieku pacjenta, chorób współistniejących oraz potencjalnych działań niepożądanych.
Szczególnym wyzwaniem jest padaczka lekooporna, występująca u 20-30% pacjentów. W takich przypadkach stosuje się kombinacje leków, rozważa leczenie chirurgiczne, stymulację nerwu błędnego lub dietę ketogeniczną. Nadzieję dają nowe leki, jak briwaracetam, stiripentol czy cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% pacjentów lekoopornych.
Migrena to neurologiczna choroba napadowa charakteryzująca się nawracającymi, pulsującymi bólami głowy, często jednostronnymi, którym mogą towarzyszyć nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięki. Jest drugą co do częstości występowania neurologiczną chorobą napadową, znacząco obniżającą jakość życia pacjentów.
W przypadku migreny przewlekłej, gdy bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, przez okres dłuższy niż 3 miesiące, leczenie jest szczególnie trudne. W Polsce obecnie trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą.
Leczenie migreny dzieli się na doraźne (przerywające napad) i profilaktyczne (zapobiegające napadom). W leczeniu doraźnym stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, tryptany (sumatryptan, zolmitryptan), a w ciężkich przypadkach leki przeciwwymiotne i opioidy. W profilaktyce migreny przewlekłej przełomem okazały się przeciwciała monoklonalne przeciw peptydowi związanemu z genem kalcytoniny (CGRP) lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), a także toksyna botulinowa typu A. Te nowoczesne terapie mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów z migreną przewlekłą.
Udar mózgu to nagłe zaburzenie krążenia mózgowego, prowadzące do uszkodzenia tkanki nerwowej. Wyróżnia się udary niedokrwienne (około 80% przypadków), spowodowane zatorem lub zakrzepem naczynia, oraz udary krwotoczne, wynikające z pęknięcia naczynia i wylewu krwi do mózgu.
Objawy udaru rozwijają się gwałtownie i mogą obejmować jednostronne osłabienie lub paraliż, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, silny ból głowy oraz problemy z koordynacją. Kluczowa jest szybka diagnostyka i leczenie – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na ograniczenie uszkodzeń mózgu.
W leczeniu udaru niedokrwiennego, jeśli pacjent trafi do szpitala w ciągu 4,5 godziny od pojawienia się objawów, można zastosować leczenie trombolityczne (alteplaza), które rozpuszcza zakrzep. Nowszą metodą jest trombektomia mechaniczna, polegająca na mechanicznym usunięciu zakrzepu za pomocą specjalnego cewnika. Ta procedura może być stosowana nawet do 24 godzin od wystąpienia objawów u wybranych pacjentów. W Polsce funkcjonuje już 18 ośrodków wykonujących zabiegi trombektomii mechanicznej.
Po przebytym udarze kluczowa jest rehabilitacja neurologiczna, która pomaga odzyskać utracone funkcje poprzez wykorzystanie neuroplastyczności mózgu.
Diagnostyka neurologiczna obejmuje szereg badań i procedur, które pomagają ustalić przyczynę objawów i postawić właściwą diagnozę. Proces diagnostyczny zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego i badania neurologicznego.
Badanie neurologiczne obejmuje ocenę funkcji poznawczych, równowagi, koordynacji, odruchów, siły mięśniowej, czucia oraz funkcji nerwów czaszkowych. Lekarz może również przeprowadzić specjalistyczne testy, jak badanie chodu czy ocenę pisma.
W zależności od podejrzewanego schorzenia, mogą być zalecone dodatkowe badania:
Nowoczesne techniki obrazowania mózgu pozwalają na dokładną wizualizację struktury i funkcji układu nerwowego:
Tomografia komputerowa (TK) – szybkie badanie, szczególnie przydatne w diagnostyce udarów, krwawień i urazów.
Rezonans magnetyczny (MRI) – dostarcza bardziej szczegółowych obrazów, pozwalając na wykrycie drobnych zmian strukturalnych, ognisk demielinizacji, guzów czy anomalii naczyniowych.
Funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) – obrazuje aktywność mózgu podczas wykonywania określonych zadań.
Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) – ocenia metabolizm mózgu, pomagając w diagnostyce chorób neurodegeneracyjnych.
Elektroencefalografia (EEG) – rejestruje aktywność elektryczną mózgu, niezbędna w diagnostyce padaczki.
Elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego – oceniają funkcję nerwów i mięśni, kluczowe w diagnostyce neuropatii obwodowych i chorób nerwowo-mięśniowych.
Analiza płynu mózgowo-rdzeniowego – pomocna w diagnostyce infekcji, chorób demielinizacyjnych i nowotworów.
Badania krwi – mogą wykryć markery zapalne, przeciwciała, niedobory witamin czy zaburzenia metaboliczne.
Coraz większe znaczenie ma diagnostyka genetyczna, która pozwala na wykrycie mutacji odpowiedzialnych za choroby neurologiczne o podłożu genetycznym. Jest szczególnie istotna w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, jak niektóre postacie choroby Alzheimera czy stwardnienie zanikowe boczne.
Terapia schorzeń neurologicznych jest złożona i często wymaga podejścia multidyscyplinarnego. W zależności od choroby, mogą być stosowane różne metody leczenia:
Leki odgrywają kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych. Są stosowane zarówno w celu łagodzenia objawów, jak i modyfikacji przebiegu choroby.
W leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, jak choroba Parkinsona, stosuje się leki uzupełniające niedobory neuroprzekaźników (lewodopa) lub naśladujące ich działanie (agoniści dopaminy). W chorobie Alzheimera wykorzystuje się inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina) i memantynę.
Choroby autoimmunologiczne, jak stwardnienie rozsiane, wymagają leków immunomodulujących i immunosupresyjnych, w tym interferonów beta, octanu glatirameru, fingolimodu czy przeciwciał monoklonalnych (natalizumab, okrelizumab).
W leczeniu padaczki stosuje się leki przeciwpadaczkowe, dobierane indywidualnie w zależności od typu napadów. Najczęściej wykorzystywane to karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam czy nowsze, jak briwaracetam i cenobamat.
Ból neuropatyczny wymaga specyficznego podejścia, z wykorzystaniem leków przeciwpadaczkowych (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjnych (amitryptylina, duloksetyna) oraz opioidów w ciężkich przypadkach.
Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych, szczególnie po udarach mózgu, urazach czy w chorobach neurodegeneracyjnych. Obejmuje:
Fizjoterapię – ćwiczenia poprawiające siłę mięśniową, równowagę, koordynację i zakres ruchów.
Terapię zajęciową – ucząca pacjentów strategii radzenia sobie z codziennymi czynnościami.
Terapię mowy – poprawiająca funkcje komunikacyjne i połykanie.
Neuropsychologię – wspierająca funkcje poznawcze i emocjonalne.
W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne:
Głęboka stymulacja mózgu (DBS) – wszczepienie elektrod do określonych obszarów mózgu, skuteczne w chorobie Parkinsona, dystonii czy drżeniu samoistnym.
Chirurgia padaczki – usunięcie ogniska padaczkowego w przypadkach lekoopornych.
Leczenie operacyjne guzów mózgu, tętniaków czy malformacji naczyniowych.
Postęp w neurologii przynosi coraz nowsze metody leczenia:
Terapie genowe – modyfikacja genów odpowiedzialnych za choroby, np. w rdzeniowym zaniku mięśni (nusinersen, onasemnogen abeparwowek).
Terapie komórkami macierzystymi – wspierające regenerację uszkodzonych tkanek nerwowych.
Nowoczesne terapie biologiczne – przeciwciała monoklonalne w leczeniu migreny przewlekłej czy stwardnienia rozsianego.
Choroby neurologiczne często mają charakter przewlekły i wymagają długotrwałego zarządzania. Wpływają nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na sferę psychiczną i społeczną pacjenta.
Diagnoza choroby neurologicznej często wymaga znaczących zmian w życiu pacjenta i jego rodziny. Kluczowe jest zdobycie rzetelnej wiedzy o chorobie, poznanie metod radzenia sobie z objawami oraz modyfikacja stylu życia:
Dieta – w wielu chorobach neurologicznych zaleca się dietę bogatą w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminy z grupy B. W przypadku choroby Parkinsona ważna jest odpowiednia podaż białka, a przy padaczce niektórzy pacjenci korzystają z diety ketogenicznej.
Aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia dostosowane do możliwości pacjenta mogą poprawić sprawność, równowagę i nastrój.
Techniki relaksacyjne – medytacja, joga czy techniki oddechowe pomagają zmniejszyć stres, który może nasilać objawy wielu schorzeń neurologicznych.
Organizacja codzienności – planowanie aktywności, korzystanie z przypomnień, dostosowanie otoczenia do ograniczeń wynikających z choroby.
Wsparcie psychologiczne jest niezbędnym elementem kompleksowej opieki nad pacjentem neurologicznym. Może obejmować psychoterapię indywidualną, terapię rodzinną czy grupy wsparcia. Organizacje pacjentów, jak Fundacja EPI-BOHATER dla osób z padaczką czy Fundacja Chorób Mózgu, oferują nie tylko wsparcie emocjonalne, ale także edukację i pomoc w uzyskaniu dostępu do nowoczesnych terapii.
Rozwój technologii przynosi coraz więcej rozwiązań wspierających codzienne funkcjonowanie pacjentów neurologicznych:
Aplikacje mobilne – monitorujące objawy, przypominające o lekach czy wspierające rehabilitację poznawczą.
Urządzenia wspomagające mobilność – od lasek i chodzików po zaawansowane egzoszkielety.
Systemy komunikacji alternatywnej – dla pacjentów z zaburzeniami mowy.
Inteligentne domy – dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami neurologicznymi.
Neurologia jest dziedziną dynamicznie rozwijającą się, a postęp w badaniach naukowych i technologii medycznej przynosi nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.
Zaawansowane techniki neuroobrazowania, jak obrazowanie tensora dyfuzji (DTI) czy spektroskopia rezonansu magnetycznego, pozwalają na coraz dokładniejszą wizualizację struktur i funkcji mózgu.
Biomarkery w płynie mózgowo-rdzeniowym i krwi (np. białko tau i beta-amyloid w chorobie Alzheimera) umożliwiają wcześniejszą i dokładniejszą diagnostykę.
Metody diagnostyki molekularnej i genetycznej pomagają zidentyfikować przyczyny rzadkich chorób neurologicznych.
W leczeniu stwardnienia rozsianego pojawiło się wiele nowych leków, jak przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab), które znacząco zmieniły perspektywy dla pacjentów.
Dla pacjentów z padaczką lekooporną nadzieją jest cenobamat, który może uwolnić od napadów nawet 28% chorych.
W leczeniu migreny przewlekłej rewolucję przyniosły przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP oraz toksyna botulinowa typu A.
W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co może znacząco poprawić dostęp do nowoczesnych terapii.
Trombektomia mechaniczna w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu jest już dostępna w 18 ośrodkach w Polsce, co znacząco poprawia rokowanie pacjentów.
Terapie genowe i komórkowe dają nadzieję na leczenie chorób dotychczas nieuleczalnych, jak niektóre formy stwardnienia zanikowego bocznego czy dystrofie mięśniowe.
Interfejsy mózg-komputer mogą w przyszłości pozwolić na kontrolowanie urządzeń za pomocą myśli, co byłoby przełomem dla pacjentów z paraliżem.
Personalizowana medycyna, uwzględniająca profil genetyczny pacjenta, może umożliwić bardziej precyzyjne i skuteczne leczenie.
Wczesne objawy chorób neurologicznych mogą być subtelne i niespecyficzne, dlatego często są początkowo ignorowane. Do niepokojących sygnałów, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem, należą: przewlekłe bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, drętwienia i mrowienia kończyn, osłabienie mięśni, problemy z koordynacją ruchów, zaburzenia mowy, trudności z pamięcią i koncentracją, a także zmiany osobowości czy nastroju. W przypadku nagłego pojawienia się objawów, takich jak jednostronne osłabienie, zaburzenia mowy czy widzenia, należy natychmiast szukać pomocy medycznej, gdyż mogą to być objawy udaru mózgu.
Niektóre choroby neurologiczne mają wyraźny komponent genetyczny, inne zaś mogą być związane z predyspozycją genetyczną, która w połączeniu z czynnikami środowiskowymi prowadzi do rozwoju choroby. Do chorób o udowodnionym podłożu genetycznym należą m.in. choroba Huntingtona, niektóre formy choroby Alzheimera, dystrofie mięśniowe czy ataksje rdzeniowo-móżdżkowe. W przypadku rodzinnego występowania chorób neurologicznych, diagnostyka genetyczna może pomóc określić ryzyko zachorowania u krewnych. Na przykład, ryzyko choroby Alzheimera o wczesnym początku u rodzeństwa i potomstwa osoby chorej wynosi około 50%.
Tak, stres może znacząco wpływać na przebieg wielu chorób neurologicznych. W padaczce stres jest znanym czynnikiem wyzwalającym napady, a w chorobie Parkinsona może nasilać drżenie i sztywność mięśni. Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym często doświadczają zaostrzenia objawów w okresach wzmożonego stresu. Również w przypadku migreny czy innych bólów głowy, stres jest jednym z głównych czynników wyzwalających. Dlatego techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja, joga czy terapia poznawczo-behawioralna, są ważnym elementem kompleksowego leczenia chorób neurologicznych.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach. Oprócz klasycznych leków immunomodulujących (interferony beta, octan glatirameru), dostępne są now ocześniejsze terapie, jak doustne leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina, fumaran dimetylu) oraz wysoce skuteczne przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania natalizumabu, co ułatwia leczenie. Wybór terapii zależy od wielu czynników, w tym aktywności choroby, obecności chorób współistniejących oraz preferencji pacjenta. Dla pacjentów z agresywną formą SM, dostępne są również bardziej intensywne protokoły leczenia, w tym immunoablacja z przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych.
Migrena przewlekła to stan, w którym bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, z czego przynajmniej 8 dni to typowe bóle migrenowe. Diagnostyka opiera się głównie na szczegółowym wywiadzie lekarskim i badaniu neurologicznym, czasem uzupełnionym o badania obrazowe w celu wykluczenia innych przyczyn bólu głowy. W leczeniu migreny przewlekłej stosuje się leki doraźne (tryptany, NLPZ) oraz profilaktyczne. Przełomem w profilaktyce są przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), które mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów. Skuteczna jest również toksyna botulinowa typu A, podawana w formie zastrzyków co 12 tygodni. W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co poprawi dostęp do tych nowoczesnych terapii.
Wsparcie osoby z chorobą neurologiczną wymaga cierpliwości, empatii i zrozumienia. Przede wszystkim warto zdobyć rzetelną wiedzę o chorobie, aby lepiej rozumieć, z czym zmaga się bliska osoba. Ważne jest oferowanie praktycznej pomocy, dostosowanej do potrzeb pacjenta, ale bez nadmiernej opiekuńczości, która może odbierać poczucie niezależności. Zachęcanie do przestrzegania zaleceń lekarskich i regularne przypominanie o lekach może być bardzo pomocne. Równie istotne jest wsparcie emocjonalne – wysłuchanie obaw, frustacji i lęków, bez osądzania czy minimalizowania problemów. Warto również dbać o własne zdrowie psychiczne, korzystając z grup wsparcia dla opiekunów czy pomocy psychologicznej, gdyż opieka nad osobą przewlekle chorą może być wyczerpująca emocjonalnie.
Dieta może odgrywać istotną rolę w przebiegu niektórych chorób neurologicznych. W chorobie Parkinsona ważne jest odpowiednie planowanie posiłków zawierających białko, gdyż może ono wpływać na wchłanianie lewodopy. Przy stwardnieniu rozsianym zaleca się dietę bogata w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminę D. W przypadku padaczki lekoopornej u niektórych pacjentów skuteczna jest dieta ketogeniczna, która zmienia metabolizm mózgu i może zmniejszać częstość napadów. Dla pacjentów z migreną ważne jest identyfikowanie i unikanie potencjalnych pokarmowych czynników wyzwalających, takich jak alkohol, produkty zawierające tyraminę, glutaminian sodu czy aspartam. Ogólnie, dieta śródziemnomorska, bogata w świeże warzywa, owoce, ryby, oliwę z oliwek i pełnoziarniste produkty zbożowe, jest korzystna dla zdrowia mózgu i może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Padaczka lekooporna, dotykająca 20-30% pacjentów z epilepsją, stanowi poważne wyzwanie terapeutyczne. W ostatnich latach pojawiły się jednak nowe możliwości leczenia. Przełomowym lekiem jest cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% chorych z padaczką lekooporną. Inne nowe leki, jak briwaracetam czy stiripentol, również oferują nadzieję pacjentom nieodpowiadającym na standardowe terapie. Poza farmakoterapią, opcje leczenia obejmują zabiegi chirurgiczne (usunięcie ogniska padaczkowego), stymulację nerwu błędnego, głęboką stymulację mózgu oraz terapie niefarmakologiczne, jak dieta ketogeniczna. Prowadzone są również badania nad nowymi technologiami, takimi jak systemy zamkniętej pętli (closed-loop systems), które wykrywają nadchodzący napad i automatycznie dostarczają leczenie, oraz zaawansowane techniki neuromodulacji. Kluczowe dla skutecznego leczenia padaczki lekoopornej jest dostęp do wysokospecjalistycznych ośrodków epileptologicznych.
