Angina Plauta i Vincenta, nazywana również anginą wrzodziejąco-błoniastą lub „męską anginą”, to specyficzna postać bakteryjnego zapalenia migdałków, która wymaga specjalistycznego leczenia antybiotykowego. To rzadko występujące schorzenie charakteryzuje się charakterystycznym szarym nalotem na migdałkach oraz nieadekwatnie łagodnymi objawami w porównaniu do zaawansowanych zmian chorobowych. W leczeniu tej choroby kluczową rolę odgrywają antybiotyki skuteczne przeciwko bakteriom beztlenowym, przede wszystkim penicyliny oraz metronidazol, często stosowane w połączeniu z lekami przeciwbólowymi i preparatami miejscowymi do płukania gardła. Skuteczne leczenie anginy Plauta i Vincenta wymaga zazwyczaj terapii trwającej około 10-14 dni i powinno być prowadzone pod nadzorem lekarza. W tym artykule przedstawiamy przegląd najważniejszych leków dostępnych w Polsce, które są stosowane w leczeniu tej specyficznej postaci anginy.
Spis treści
Czym jest angina Plauta i Vincenta?
Angina Plauta i Vincenta to szczególna postać zapalenia tkanki chłonnej gardła i migdałków, mająca podłoże bakteryjne. Schorzenie to zostało opisane przez niemieckiego lekarza Hugo Carla Plauta w 1894 roku oraz francuskiego bakteriologa Jeana Henriego Vincenta w 1896 roku. Choroba ta jest wywoływana przez bakterie beztlenowe, głównie Fusobacterium necrophorum, rzadziej Leptotrichia buccalis i Treponema vincenti.
Charakterystyczną cechą anginy Plauta i Vincenta jest duża rozbieżność między stosunkowo łagodnymi objawami a znacznymi zmianami widocznymi w gardle. Pacjenci zgłaszają zazwyczaj:
- Umiarkowany lub lekki ból gardła, nasilający się podczas przełykania
- Uczucie obecności ciała obcego w gardle
- Nieprzyjemny zapach z ust (foetor ex ore)
- Charakterystyczny szarawy nalot na górnym biegunie migdałka (zwykle jednostronnie)
- Pod nalotem znajduje się owrzodzenie
- Niewielki wzrost temperatury ciała lub jej brak
Grupą najbardziej narażoną na zachorowanie są młodzi mężczyźni w wieku 18-35 lat, stąd potoczna nazwa „męska angina”. Czynnikami predysponującymi do rozwoju choroby są niedożywienie, niedobory witaminowe, zaniedbania w higienie jamy ustnej, ubytki zębowe oraz osłabienie odporności.
Zestawienie leków stosowanych w leczeniu anginy Plauta i Vincenta
Antybiotyki z grupy penicylin
Podstawą leczenia anginy Plauta i Vincenta są antybiotyki z grupy penicylin, które stanowią złoty standard terapii tego schorzenia.
Amoksycylina
Ospamox to jeden z najczęściej przepisywanych preparatów zawierających amoksycylinę w Polsce. Ospamox wykazuje wysoką skuteczność przeciwko bakteriom wywołującym anginę Plauta i Vincenta, szczególnie przeciwko paciorkowcom i beztlenowym wrzecionowcom. Lek Ospamox jest dostępny w postaci tabletek powlekanych 500 mg, 750 mg oraz proszku do sporządzania zawiesiny doustnej.
Amotaks to kolejny popularny preparat zawierający amoksycylinę, dostępny w postaci kapsułek twardych, tabletek oraz granulatu do sporządzania zawiesiny doustnej. Amotaks charakteryzuje się dobrą biodostępnością po podaniu doustnym i szybkim początkiem działania. Substancja czynna amoksycylina w preparacie Amotaks działa bakteriobójczo poprzez hamowanie syntezy ściany komórkowej bakterii.
Duomox to preparat zawierający amoksycylinę w postaci tabletek do sporządzania zawiesiny doustnej. Duomox jest szczególnie wygodny w stosowaniu u pacjentów mających trudności z połykaniem tabletek. Amoksycylina w leku Duomox wykazuje szerokie spektrum działania przeciwbakteryjnego.
Hiconcil to kolejny lek zawierający amoksycylinę, dostępny w postaci kapsułek oraz proszku do sporządzania zawiesiny doustnej. Hiconcil jest często przepisywany w anginie Plauta i Vincenta ze względu na wysoką skuteczność amoksycyliny przeciwko bakteriom beztlenowym. Preparat Hiconcil charakteryzuje się dobrą tolerancją i bezpieczeństwem stosowania.
| Preparat | Postać farmaceutyczna | Dawki dostępne | Sposób dawkowania |
|---|---|---|---|
| Ospamox | Tabletki powlekane, zawiesina | 500 mg, 750 mg, 125 mg/5ml | 500-875 mg co 8-12h |
| Amotaks | Kapsułki, tabletki, granulat | 250 mg, 500 mg | 500-875 mg co 8-12h |
| Duomox | Tabletki do zawiesiny | 500 mg, 875 mg | 500-875 mg co 8-12h |
| Hiconcil | Kapsułki, zawiesina | 250 mg, 500 mg | 500-875 mg co 8-12h |
Amoksycylina z kwasem klawulanowym
Augmentin to skojarzone leczenie zawierające amoksycylinę i kwas klawulanowy. Augmentin jest szczególnie skuteczny w przypadkach, gdy bakterie wytwarzają enzymy β-laktamazy, które mogą unieczynniać samą amoksycylinę. Kwas klawulanowy w preparacie Augmentin chroni amoksycylinę przed rozkładem przez te enzymy, rozszerzając spektrum działania leku.
Metronidazol – antybiotyk przeciwko bakteriom beztlenowym
Ze względu na to, że angina Plauta i Vincenta jest wywoływana przez bakterie beztlenowe, w leczeniu często stosuje się metronidazol, który wykazuje szczególną skuteczność przeciwko tego typu patogenom.
Metronidazol Polpharma to najpopularniejszy w Polsce preparat zawierający metronidazol. Metronidazol Polpharma jest dostępny w postaci tabletek 250 mg i 500 mg oraz roztworu do infuzji. Mechanizm działania metronidazolu w preparacie Metronidazol Polpharma polega na uszkadzaniu DNA bakterii beztlenowych, co prowadzi do ich śmierci. Lek Metronidazol Polpharma wykazuje wysoką skuteczność przeciwko Fusobacterium necrophorum i innym bakteriom wywołującym anginę Plauta i Vincenta.
Metronidazol Aurovitas to alternatywny preparat zawierający metronidazol, dostępny w postaci tabletek powlekanych 250 mg i 500 mg. Metronidazol Aurovitas charakteryzuje się takim samym mechanizmem działania jak inne preparaty metronidazolu, ale może różnić się składem substancji pomocniczych. Substancja czynna metronidazol w leku Metronidazol Aurovitas wykazuje działanie bakteriobójcze i pierwotniakobójcze.
Leki przeciwbólowe i przeciwzapalne
Chociaż ból w anginie Plauta i Vincenta jest zazwyczaj umiarkowany, pacjenci często wymagają objawowego leczenia przeciwbólowego.
Paracetamol
Apap to najpopularniejszy w Polsce lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy zawierający paracetamol. Apap jest dostępny w postaci tabletek 500 mg oraz w różnych postaciach pediatrycznych. Paracetamol w preparacie Apap działa poprzez hamowanie syntezy prostaglandyn w ośrodkowym układzie nerwowym, co zapewnia skuteczne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Lek Apap jest bezpieczny dla żołądka i może być stosowany u pacjentów z problemami przewodu pokarmowego.
Paracetamol Aurovitas to generyczny preparat zawierający paracetamol w dawce 500 mg na tabletkę. Paracetamol Aurovitas charakteryzuje się taką samą skutecznością jak inne preparaty paracetamolu, ale często jest dostępny w niższej cenie. Substancja czynna paracetamol w leku Paracetamol Aurovitas wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe bez działania przeciwzapalnego.
Ibuprofen
Ibuprom to popularny lek przeciwbólowy, przeciwzapalny i przeciwgorączkowy zawierający ibuprofen. Ibuprom jest dostępny w różnych dawkach: 200 mg, 400 mg oraz w postaci zawiesin dla dzieci. Ibuprofen w preparacie Ibuprom wykazuje działanie przeciwzapalne, co może być korzystne w leczeniu objawowym anginy Plauta i Vincenta. Lek Ibuprom należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych (NLPZ) i dodatkowo hamuje agregację płytek krwi.
Nurofen to kolejny preparat zawierający ibuprofen, charakteryzujący się szybkim początkiem działania. Nurofen jest dostępny w postaci tabletek, kapsułek oraz zawiesin. Ibuprofen w leku Nurofen działa poprzez hamowanie enzymów cyklooksygenazy, co zmniejsza produkcję prostaglandyn odpowiedzialnych za ból i stan zapalny.
Preparaty miejscowe do płukania gardła
W leczeniu wspomagającym anginy Plauta i Vincenta stosuje się preparaty miejscowe o działaniu antyseptycznym i przeciwzapalnym.
Tantum Verde to lek do płukania jamy ustnej i gardła zawierający benzydaminę. Tantum Verde wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwbólowe i antyseptyczne. Benzydamina w preparacie Tantum Verde należy do grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych i dodatkowo działa miejscowo znieczulająco. Lek Tantum Verde jest dostępny w postaci roztworu do płukania 240 ml oraz sprayu 30 ml. Preparat Tantum Verde może być stosowany 2-3 razy dziennie przez płukanie jamy ustnej i gardła przez 20-30 sekund.
Zasady stosowania leków w anginie Plauta i Vincenta
Leczenie anginy Plauta i Vincenta powinno być zawsze prowadzone pod nadzorem lekarza. Antybiotykoterapia powinna trwać co najmniej 10 dni, a w niektórych przypadkach nawet do 14 dni. Przedwczesne przerwanie leczenia może prowadzić do nawrotu choroby.
Standardowym schematem leczenia jest:
- Penicyliny (amoksycylina) w dawce 500-875 mg co 8-12 godzin
- W przypadku oporności na penicyliny lub infekcji mieszanych dodaje się metronidazol w dawce 500 mg 2-3 razy dziennie
- Leki przeciwbólowe według potrzeb
- Preparaty miejscowe do płukania gardła 2-3 razy dziennie
Podczas leczenia metronidazolem bezwzględnie należy unikać spożywania alkoholu ze względu na ryzyko wystąpienia reakcji disulfiramowej.
Najczęściej zadawane pytania (FAQ)
Jak długo trwa leczenie anginy Plauta i Vincenta?
Leczenie anginy Plauta i Vincenta trwa zazwyczaj 10-14 dni. Penicyliny stosuje się przez co najmniej 10 dni, a metronidazol zazwyczaj przez 7-10 dni. Ważne jest dokończenie pełnego kursu antybiotykoterapii, nawet jeśli objawy ustąpią wcześniej.
Czy angina Plauta i Vincenta jest zakaźna?
Angina Plauta i Vincenta nie jest uważana za wysoce zakaźną, ponieważ bakterie ją wywołujące należą do naturalnej flory jamy ustnej. Zakażenie rozwija się zwykle u osób z obniżoną odpornością lub zaniedbującym higienę jamy ustnej.
Jakie są powikłania nieleczonej anginy Plauta i Vincenta?
Nieleczona angina Plauta i Vincenta może prowadzić do rozprzestrzenienia się infekcji na okoliczne tkanki, powstania ropni, a w skrajnych przypadkach do sepsy. Może również dojść do martwicy tkanek migdałków wymagającej leczenia chirurgicznego.
Czy można stosować domowe sposoby leczenia przy anginie Plauta i Vincenta?
Domowe sposoby leczenia, takie jak płukanie gardła roztworem soli kuchennej lub wody utlenionej, mogą być stosowane jako leczenie wspomagające, ale nie zastępują antybiotykoterapii. Angina Plauta i Vincenta wymaga leczenia antybiotykami.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
Do lekarza należy zgłosić się natychmiast przy podejrzeniu anginy Plauta i Vincenta, szczególnie gdy występuje charakterystyczny szary nalot na migdałkach, ból gardła utrzymujący się ponad 3 dni oraz nieprzyjemny zapach z ust. Lekarz może postawić właściwą diagnozę i wdrożyć odpowiednie leczenie.
Bibliografia
- Ospamox charakterystyka produktu leczniczego
- Amotaks charakterystyka produktu leczniczego
- Duomox charakterystyka produktu leczniczego
- Hiconcil charakterystyka produktu leczniczego
- Augmentin charakterystyka produktu leczniczego
- Metronidazol Polpharma charakterystyka produktu leczniczego
- Metronidazol Aurovitas charakterystyka produktu leczniczego
- Apap charakterystyka produktu leczniczego
- Paracetamol Aurovitas charakterystyka produktu leczniczego
- Ibuprom charakterystyka produktu leczniczego
- Nurofen charakterystyka produktu leczniczego
- Tantum Verde charakterystyka produktu leczniczego
- Wiegand S, Dietz A. Vincent’s angina. Dtsch Arztebl Int. 2022 Dec 2;119(48):838. DOI: 10.3238/arztebl.m2022.0289
- Kaplan D. Acute necrotizing ulcerative tonsillitis and gingivitis (Vincent’s infections). Ann Emerg Med. 1981 Nov;10(11):593-5. DOI: 10.1016/s0196-0644(81)80200-4 PMID: 7316264
Niniejszy artykuł nie jest poradą medyczną i ma charakter wyłącznie informacyjny.
