Accusol 35 Potassium to roztwór do hemofiltracji, hemodializy i hemodiafiltracji, przepisywany pacjentom z ostrą lub przewlekłą niewydolnością nerek. Skutecznie oczyszcza krew ze zbędnych produktów przemiany materii, koryguje kwasowość, zasadowość oraz stężenie soli. Może być także stosowany jako źródło soli i wody do nawodnienia.
Aminomel to lek stosowany jako składnik żywienia pozajelitowego, zapewniający podaż składników niezbędnych do syntezy białka. Jest szczególnie polecany dla pacjentów po ciężkich urazach, w ostrych i przewlekłych chorobach wymagających stosowania żywienia pozajelitowego, a także w przypadku dużych zabiegów operacyjnych przebiegających z dużym niedoborem białka. Lek jest dostępny wyłącznie na receptę. Wskazania do jego stosowania obejmują różne stany kliniczne, które wymagają wsparcia żywieniowego, zwłaszcza gdy tradycyjne żywienie jest niewystarczające lub niemożliwe.
Roztwór Balance to lek stosowany w dializie otrzewnowej, służący do oczyszczania krwi u pacjentów ze schyłkową przewlekłą niewydolnością nerek. Działa poprzez wymianę substancji między krwią a płynem dializacyjnym za pośrednictwem błony otrzewnowej. Wskazaniem do stosowania jest schyłkowa niewydolność nerek, kiedy konieczne jest leczenie nerkozastępcze. Roztwór Balance jest dostępny na receptę.
Benelyte to roztwór do infuzji, który zawiera składniki mineralne zwane elektrolitami, wpływające na ilość wody oraz inne istotne procesy w organizmie. Zawiera również węglowodany. Jest wskazany do stosowania u pacjentów w wieku dziecięcym, takich jak noworodki (od 0 do ≤28 dni), niemowlęta (od 28 dni do ≤2 lat), dzieci (od 2 do ≤12 lat) oraz młodzież (od 12 do ≤14 lat). Lek jest dostępny na receptę.
Calcium Chloratum WZF to lek dostępny na receptę, który zawiera chlorek wapnia w postaci roztworu do podawania dożylnego. Stosowany jest w stanach niedoboru wapnia, które wymagają szybkiego uzupełnienia tego pierwiastka. Lek ten jest również używany przy wystąpieniu zatrucia antagonistami kanału wapniowego, siarczanem magnezu, fluorkami i szczawianami, w resuscytacji krążeniowej oraz przy wystąpieniu znacznej hiperkaliemii (zwiększonym stężeniu potasu we krwi) ze zmianami w EKG.
Calcium Chloride DEMO to lek, który zawiera chlorek wapnia. Jest stosowany w stanach niedoboru wapnia wymagających szybkiego uzupełnienia, a także w zatruciach antagonistami wapnia z objawami zaburzeń krążenia. Lek jest dostępny na receptę. Dawkowanie jest indywidualne, zależne od stopnia niedoboru wapnia.
Calrecia to lek, który zawiera wapń i chlorek wapnia. Jest stosowany w stanach niedoboru wapnia wymagających szybkiego uzupełnienia, takich jak zatrucia antagonistami kanału wapniowego, siarczanem magnezu, fluorkami i szczawianami. Może być również używany w resuscytacji krążeniowej oraz w przypadku znacznej hiperkaliemii ze zmianami w EKG. Lek jest dostępny na receptę.
Duosol nie zawierający potasu to roztwór do hemofiltracji. Jest przeznaczony do stosowania u pacjentów z ostrą niewydolnością nerek, u których nerki nie są w stanie usuwać z krwi produktów przemiany materii. Gotowy roztwór, składający się z roztworu wodorowęglanu i roztworu elektrolitów, to zmieszany roztwór do hemofiltracji buforowany wodorowęglanem. Jest dostępny na receptę.
Duosol zawierający potas to roztwór do hemofiltracji, który jest przeznaczony do stosowania w leczeniu ostrej niewydolności nerek poprzez hemofiltrację ciągłą. Składa się z roztworu wodorowęglanu i roztworu elektrolitów, które są niezbędne dla utrzymania i korygowania homeostazy płynów i elektrolitów. Jest dostępny na receptę.
Duozinal to lek przeciwalergiczny dostępny bez recepty. Zawiera dwie substancje czynne: cetyryzynę oraz wapń (w postaci chlorku wapnia). Stosuje się go do łagodzenia objawów związanych z sezonowym i przewlekłym alergicznym zapaleniem błony śluzowej nosa, takich jak kichanie, świąd nosa, przekrwienie błony śluzowej nosa, zaczerwienienie i swędzenie oczu, łzawienie. Może być stosowany u dorosłych i dzieci powyżej 2. roku życia.
Gelaspan to lek osoczozastępczy, który zastępuje płyn utracony z krwiobiegu. Stosowany jest w celu zastąpienia krwi i płynu ustrojowego, które zostały utracone na skutek na przykład zabiegu chirurgicznego, wypadku lub poparzenia. Wskazany jest do stosowania w leczeniu względnej lub całkowitej hipowolemii oraz wstrząsu1. Gelaspan jest dostępny na receptę.
Hemosol B0 to specyfik stosowany w szpitalach na oddziałach intensywnej terapii, który pomaga w skorygowaniu zaburzonej równowagi chemicznej krwi. Lek ten jest szczególnie ważny w przypadku pacjentów z niewydolnością nerek, u których dochodzi do nagromadzenia szkodliwych produktów przemiany materii. Hemosol B0 jest dostępny wyłącznie na receptę i może być podawany wyłącznie przez profesjonalnych pracowników służby zdrowia. Cena leku oraz dawkowanie zależy od stanu klinicznego pacjenta i zostanie określona przez lekarza odpowiedzialnego za leczenie.
MultiBic bezpotasowy to specjalistyczny roztwór stosowany w ciągłej terapii nerkozastępczej. Jest szczególnie polecany dla pacjentów z ostrą niewydolnością nerek, którzy mogą wymagać zastosowania zabiegu ciągłej hemofiltracji w celu usunięcia z organizmu produktów przemiany materii, normalnie wydalanych przez nerki do moczu.
Multibic z potasem to specjalny roztwór stosowany w ciągłej terapii nerkozastępczej. Jego głównym celem jest usuwanie z organizmu pacjentów z chorobą nerek szkodliwych produktów przemiany materii. Lek ten jest szczególnie polecany dla pacjentów z uszkodzeniem nerek oraz w przypadku zatruć. Jest dostępny na receptę.
Optilyte to wodny roztwór soli mineralnych, który jest stosowany w celu wypełniania łożyska naczyniowego i przywrócenia równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Skład leku jest bardzo zbliżony do składu elektrolitowego osocza. Preparat jest dostępny na receptę i podaje się go dożylnie.
Physioneal 40 z glukozą to specjalny roztwór do dializy otrzewnowej, który skutecznie usuwa nadmiar wody i szkodliwe produkty przemiany materii z krwi. Oprócz tego, koryguje również nieprawidłowe stężenia różnych składników krwi. Physioneal 40 zawiera różne stężenia glukozy (1,36%, 2,27% lub 3,86%). Jest wskazany do dializy otrzewnowej, m.in. w przypadku ostrej i przewlekłej niewydolności nerek, ciężkiego przewodnienia, zaburzeń gospodarki elektrolitowej oraz zatrucia lekami podlegającymi dializie, kiedy nie można zastosować bardziej odpowiednich , alternatywnych metod leczenia. Lek jest dostępny na receptę.
Lek PlasmaVolume Redibag jest roztworem do infuzji, który stosuje się w celu uzupełnienia utraty krwi, na przykład w wyniku krwotoku czy urazu. Dzięki temu lekowi możliwe jest utrzymanie krążenia krwi. Jest dostępny wyłącznie na receptę.
Prismasol to lek stosowany w terapii zastępczej dla pacjentów z niewydolnością nerek, którzy wymagają dializy. Jest to roztwór do dializy otrzewnowej, który pomaga usunąć nadmiar wody i produktów przemiany materii z krwi, kiedy nerki nie są w stanie tego zrobić. Lek jest dostępny na receptę.
Lek Ringer jest roztworem do infuzji, który jest izotonicznym roztworem elektrolitów. Zawiera substancje takie jak wapń (chlorek wapnia), potas (chlorek potasu) oraz sód (chlorek sodu). Jest stosowany w leczeniu utraty płynów z organizmu, czyli odwodnienia, oraz utraty substancji chemicznych. Lek Ringer jest dostępny na receptę.
Ringer Lactate to lek w postaci roztworu do infuzji, który zawiera chlorek sodu, chlorek potasu, dwuwodny chlorek wapnia oraz mleczan sodu. Jest stosowany w celu przywrócenia równowagi stężeń sodu, potasu, wapnia i chlorków, w leczeniu odwodnienia izotonicznego oraz w celu uzupełnienia strat płynu międzykomórkowego. Może być również używany w przypadku hipowolemii i kwasicy metabolicznej. Jest dostępny na receptę.
Roztwór Ringera to wodny roztwór soli mineralnych (sodu, potasu, wapnia), który jest stosowany do wypełniania łożyska naczyniowego i przywrócenia równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Jest to lek o składzie elektrolitowym podobnym do składu płynu zewnątrzkomórkowego. Stosowany jest do korygowania zaburzeń elektrolitowych i przywracania równowagi kwasowo-zasadowej. Wskazania do stosowania to między innymi uzupełnianie płynów i elektrolitów w zasadowicy hipochloremicznej, utrata chlorków, odwodnienie izotoniczne i hipotoniczne, krótkotrwałe uzupełnienie objętości wewnątrznaczyniowej. Roztwór Ringera jest dostępny na receptę.
Sterofundin ISO to izotoniczny roztwór elektrolitów do infuzji dożylnej. Jest stosowany w celu uzupełnienia utraconego płynu pozakomórkowego u pacjentów, u których doszło do odwodnienia izotonicznego oraz w przypadku bezpośredniego ryzyka wystąpienia kwasicy. Preparat jest wydawany wyłącznie na receptę.
Tetraspan to lek w postaci roztworu do infuzji, który jest podawany przez rurkę do żyły. Jest to substancja zastępująca osocze. Stosowany jest w celu przywrócenia objętości krwi po utracie (lub przewidywanej utracie) krwi, na przykład po urazie ciała. Lek ten zapobiega ryzyku wystąpienia wstrząsu, który jest stanem zagrażającym życiu spowodowanym niewystarczającym krążeniem krwi, lub jest podawany w leczeniu wstrząsu. Jest dostępny na receptę.
Chlorek dwuwodny wapnia – nazywany potocznie wapniem, to podstawowy składnik mineralny w naszym organizmie. Odpowiada za równowagę elektrolitową, bierze udział w krzepnięciu krwi, stanowi składnik tkanki kostnej oraz uczestniczy w funkcjonowaniu komórek nerwowych i mięśniowych. Ponadto redukuje przepuszczalność ścian naczyń krwionośnych, co powoduje działanie przeciwwysiękowe i przeciwobrzękowe. Wskazaniem do stosowania wapnia są stany niedoboru wapnia w organizmie, stany alergiczne (pokrzywka, świąd).
Związki wapnia zmniejszają wchłanianie niektórych leków m.in. żelaza, sulfasalazyny, tetracyklin, fluorochinolonów, związków fluoru, dlatego zaleca się minimum 3 godzinny odstęp między przyjmowaniem preparatów zawierających wapń i innych leków.
Możliwe działania niepożądane: istnieją w przypadku spożycia dużych ilości chlorku wapnia. Mogą wystąpić zaparcia, nudności, wymioty, biegunka, jadłowstręt, kwasica (u dzieci), hiperkalcemia (zbyt duże stężenie wapnia we krwi).
Uwaga: Stosowanie dużych dawek wapnia i glikozydów nasercowych zwiększa ryzyko zaburzeń rytmu serca.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Chlorek dwuwodny wapnia (CaCl₂·2H₂O) to nieorganiczny związek chemiczny o ogromnym znaczeniu w medycynie współczesnej, który odgrywa kluczową rolę w leczeniu zaburzeń elektrolitowych i stanów nagłych. Ten biały, krystaliczny związek, znany również pod nazwą dihydrat chlorku wapnia, stanowi jedno z najważniejszych źródeł wapnia stosowanych w terapii szpitalnej. Jego unikalne właściwości farmakologiczne sprawiają, że jest niezastąpiony w resuscytacji krążeniowej, leczeniu zatruć oraz uzupełnianiu niedoborów wapnia wymagających natychmiastowej interwencji medycznej. Chlorek dwuwodny wapnia charakteryzuje się doskonałą rozpuszczalnością w wodzie i szybkim działaniem po podaniu dożylnym, co czyni go idealnym wyborem w stanach zagrożenia życia. Jego zastosowanie wykracza poza medycynę ratunkową – znajduje również szerokie zastosowanie w przemyśle spożywczym jako dodatek E509, w kosmetyce oraz w wielu innych dziedzinach przemysłu. W medycynie klinicznej chlorek dwuwodny wapnia jest wykorzystywany nie tylko jako źródło jonów wapnia, ale także jako antidotum w zatruciach oraz składnik roztworów stosowanych w terapiach nerkozastępczych. Zrozumienie mechanizmu działania, właściwości farmakologicznych oraz zasad bezpiecznego stosowania tego związku jest niezbędne dla wszystkich pacjentów, którzy mogą spotkać się z tą substancją w trakcie leczenia szpitalnego lub ambulatoryjnego.
Chlorek dwuwodny wapnia to sól nieorganiczna powstająca z połączenia wapnia z chlorem, która w swojej strukturze krystalicznej zawiera dwie cząsteczki wody. Wzór chemiczny CaCl₂·2H₂O wskazuje na obecność dwóch atomów chloru związanych z jednym atomem wapnia oraz dwóch cząsteczek wody hydratacyjnej wbudowanych w sieć krystaliczną. Ta forma uwodniona jest najbardziej stabilna w warunkach normalnej temperatury i wilgotności, co sprawia, że jest powszechnie stosowana w aplikacjach medycznych i przemysłowych.
Substancja ta występuje w postaci białych, bezwonnych kryształów lub granulek o charakterystycznym słonawym smaku. Chlorek dwuwodny wapnia wykazuje silne właściwości higroskopijne, co oznacza, że łatwo pochłania wilgoć z otoczenia. Ta właściwość ma istotne znaczenie praktyczne – związek musi być przechowywany w szczelnie zamkniętych opakowaniach, aby zachować swoją stabilność i właściwości terapeutyczne.
Proces rozpuszczania chlorku dwuwodnego wapnia w wodzie jest egzotermiczny, co oznacza, że wydziela ciepło. Ta właściwość jest wykorzystywana w medycynie, gdzie szybkie rozpuszczanie związku w roztworach infuzyjnych nie powoduje problemów z temperaturą, a wręcz przeciwnie – może być korzystne w niektórych sytuacjach klinicznych.
Wapń jest jednym z najważniejszych minerałów w organizmie człowieka, stanowiąc około 1-2% całkowitej masy ciała dorosłej osoby. Całkowita zawartość wapnia w organizmie wynosi około 1200 gramów, z czego ponad 99% znajduje się w kościach i zębach. Pozostały 1% wapnia krąży we krwi i płynach ustrojowych, gdzie pełni kluczowe funkcje fizjologiczne.
Prawidłowe stężenie wapnia we krwi wynosi 2,15-2,6 mmol/l (8,6-10,4 mg/dl). Około 50% wapnia we krwi występuje w postaci zjonizowanej (aktywnej biologicznie), 45% jest związane z białkami osocza (głównie albuminami), a pozostałe 5% tworzy kompleksy z organicznymi i nieorganicznymi anionami.
Jony wapnia uczestniczą w wielu kluczowych procesach biologicznych:
Skurcz mięśni: Wapń jest niezbędny do skurczu wszystkich rodzajów mięśni. W mięśniu poprzecznie prążkowanym jony wapnia wiążą się z kompleksem troponin, umożliwiając interakcję aktyny z miozyną i rozpoczęcie procesu skurczu. W mięśniu gładkim wapń aktywuje kinazę łańcucha lekkiego miozyny.
Przewodnictwo nerwowe: Jony wapnia są niezbędne do uwalniania neuroprzekaźników w zakończeniach nerwowych. Depolaryzacja błony presynaptycznej powoduje otwarcie kanałów wapniowych i napływ jonów wapnia, co z kolei prowadzi do egzocytozy pęcherzyków zawierających neuroprzekaźniki.
Krzepnięcie krwi: Wapń jest kofaktorem wielu enzymów biorących udział w kaskadzie krzepnięcia. Bez odpowiedniego stężenia wapnia proces hemostazy jest zaburzony, co może prowadzić do problemów z krzepliwością krwi.
Funkcje komórkowe: Wapń pełni rolę wtórnego przekaźnika w wielu szlakach sygnałowych wewnątrz komórek, reguluje aktywność licznych enzymów i wpływa na ekspresję genów.
Chlorek dwuwodny wapnia jest lekiem pierwszego wyboru w leczeniu ciężkiej hipokalcemii wymagającej natychmiastowego uzupełnienia. Hipokalcemia może wystąpić z różnych przyczyn:
Objawy ciężkiej hipokalcemii mogą obejmować tetanię, skurcze mięśni, drętwienia, zaburzenia rytmu serca i w skrajnych przypadkach drgawki. W takich sytuacjach chlorek dwuwodny wapnia podawany dożylnie zapewnia szybkie uzupełnienie niedoborów i ustąpienie objawów.
Chlorek dwuwodny wapnia stanowi specyficzne antidotum w przypadku zatruć różnymi substancjami:
| Rodzaj zatrucia | Mechanizm działania antidotum | Dawkowanie |
|---|---|---|
| Antagoniści kanałów wapniowych | Przywraca funkcję kanałów wapniowych | 5-10 ml 10% roztworu iv |
| Fluorki | Wiąże jony fluorkowe w nierozpuszczalne sole | 5-10 ml 10% roztworu iv, powtarzane |
| Szczawiany | Tworzy nierozpuszczalny szczawian wapnia | 5-10 ml 10% roztworu iv |
| Siarczan magnezu | Antagonizuje działanie magnezu na układ nerwowy | 5-10 ml 10% roztworu iv |
W resuscytacji krążeniowo-oddechowej chlorek dwuwodny wapnia może być stosowany w specjalnych przypadkach, szczególnie gdy podejrzewa się hipokalcemię, hiperkaliemię lub zatrucie antagonistami kanałów wapniowych jako przyczynę zatrzymania krążenia. Wapń stabilizuje błony komórkowe i poprawia kurczliwość mięśnia sercowego.
W dializo- i hemofiltracji chlorek dwuwodny wapnia jest dodawany do roztworów dializacyjnych w celu utrzymania prawidłowego stężenia wapnia we krwi pacjenta. Podczas tych procedur może dochodzić do utraty wapnia, dlatego konieczne jest jego suplementowanie.
W leczeniu farmakologicznym zaburzeń związanych z gospodarką wapniową stosuje się różne preparaty zawierające wapń, każdy o specyficznych właściwościach i zastosowaniach:
Chlorek wapnia (w tym chlorek dwuwodny wapnia) – najszybciej działający preparat wapnia, stosowany w stanach nagłych. Dostarcza 27% jonów wapnia w przeliczeniu na masę suchej substancji.
Glukonian wapnia – łagodniejszy w działaniu niż chlorek, częściej stosowany u dzieci i w przypadkach wymagających wolniejszego uwalniania jonów wapnia. Zawiera około 9% wapnia elementarnego.
Węglan wapnia – najczęściej stosowany w przewlekłej suplementacji doustnej, zawiera około 40% wapnia elementarnego. Wymaga kwaśnego środowiska żołądka do dobrej absorpcji.
Cytrynian wapnia – dobrze wchłaniany nawet przy obniżonym wydzielaniu kwasu żołądkowego, zawiera około 21% wapnia elementarnego.
Laktobonianu wapnia – stosowany w niektórych preparatach do wstrzykiwań, zawiera około 13% wapnia elementarnego.
Wybór konkretnego preparatu zależy od sytuacji klinicznej, drogi podania oraz szybkości wymaganego działania. W stanach nagłych preferuje się chlorek wapnia ze względu na najwyższą zawartość jonów wapnia i najszybsze działanie.
Niedobory wapnia:
Zatrucia z objawami krążeniowymi:
Hiperkaliemia z objawami EKG:
Dawka podstawowa: 0,2 ml/kg masy ciała 10% roztworu (0,092 mmol jonów wapnia/kg mc.) Dawka maksymalna: 1-10 ml dziennie w zależności od wieku i stanu klinicznego Sposób podania: bardzo powolny wlew dożylny, z prędkością nie większą niż 0,5 ml/min
Chlorek dwuwodny wapnia do wstrzykiwań jest dostępny w postaci:
Przed podaniem należy zawsze sprawdzić:
Hiperkalcemia: Podawanie chlorku wapnia przy podwyższonym stężeniu wapnia we krwi może prowadzić do niebezpiecznych powikłań, w tym zatrzymania akcji serca w skurczu.
Hiperkalciuria: Zwiększone wydalanie wapnia z moczem może prowadzić do tworzenia się kamieni nerkowych i dalszego uszkodzenia nerek.
Kamica nerkowa wapniowa: Dodatkowe podanie wapnia może zwiększać ryzyko tworzenia się kolejnych złogów.
Ostra niewydolność nerek: Zaburzona eliminacja wapnia może prowadzić do jego akumulacji i zatrucia.
Nadwrażliwość na składniki preparatu: Reakcje alergiczne, chociaż rzadkie, mogą być ciężkie.
Choroby serca: Szczególnie u pacjentów z arytmiami, chorą wieńcową lub niewydolnością serca należy zachować szczególną ostrożność i monitorować EKG.
Sarkoidoza: Choroba może powodować zwiększone wchłanianie wapnia i skłonność do hiperkalcemii.
Migotanie komór: Chlorek wapnia może nasilać zaburzenia rytmu.
Hipotensja: Wapń może powodować rozszerzenie naczyń i dalszy spadek ciśnienia tętniczego.
Miejscowe reakcje po podaniu dożylnym:
Ogólnoustrojowe skutki uboczne:
Przedawkowanie chlorku dwuwodnego wapnia prowadzi do hiperkalcemii, której objawy mogą obejmować:
Objawy wczesne:
Objawy zaawansowane:
Objawy ciężkie:
W przypadku podejrzenia przedawkowania należy:
Glikozydy nasercowe (digoksyna, digitoksyna): Równoczesne dożylne podawanie chlorku wapnia z glikozydami nasercowymi może prowadzić do niebezpiecznych zaburzeń rytmu serca. Wapń nasila działanie glikozydów, zwiększając ryzyko intoksykacji. Jeśli konieczne jest podanie obu leków, powinno to odbywać się wyłącznie w warunkach szpitalnych pod ścisłą kontrolą EKG.
Diuretyki tiazydowe i tiazydopodobne: Leki te zmniejszają wydalanie wapnia przez nerki, co może prowadzić do hiperkalcemii. Konieczne jest regularne monitorowanie stężenia wapnia we krwi.
Suplementy witaminy D: Witamina D zwiększa wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego, co może potęgować ryzyko hiperkalcemii, szczególnie przy długotrwałym stosowaniu.
Antybiotyki tetracyklinowe: Chlorek wapnia tworzy z tetracyklinami nierozpuszczalne kompleksy, znacznie zmniejszając wchłanianie antybiotyku. Zaleca się zachowanie co najmniej 3-godzinnej przerwy między podaniem tych leków.
Bisfosfoniany: Wapń może zmniejszać wchłanianie bisfosfonianów, redukując ich skuteczność w leczeniu osteoporozy. Leki te należy podawać z odstępem czasowym.
Związki żelaza: Wapń może konkurować z żelazem o miejsca wchłaniania w jelicie, zmniejszając absorpcję preparatów żelaza.
Ciąża: Chlorek dwuwodny wapnia przenika przez barierę łożyskową. Stosowanie w ciąży nie jest rutynowo zalecane i powinno być ograniczone do sytuacji, gdy korzyść dla matki przewyższa potencjalne ryzyko dla płodu. Decyzję o zastosowaniu powinien podjmować lekarz po dokładnej ocenie stanu klinicznego.
Karmienie piersią: Wapń w niewielkich ilościach przenika do mleka matki, ale nie powoduje szkodliwych efektów u niemowląt. Preparat może być stosowany w okresie laktacji, jednak zaleca się konsultację z lekarzem.
U osób starszych występuje zwiększone ryzyko:
U dzieci szczególną uwagę należy zwrócić na:
Stężenie wapnia całkowitego i zjonizowanego:
Elektrolity (sód, potas, magnez, fosforany): Zaburzenia innych elektrolitów mogą wpływać na gospodarkę wapniową i skuteczność leczenia.
Funkcja nerek (kreatynina, mocznik, eGFR): Szczególnie ważne u pacjentów z ryzykiem niewydolności nerek.
Równowaga kwasowo-zasadowa: Kwasowość krwi wpływa na stężenie wapnia zjonizowanego.
Ciągły monitoring EKG: Szczególnie podczas podawania dożylnego w stanach nagłych, u pacjentów z chorobami serca lub przyjmujących glikozydy nasercowe.
Obserwacja objawów hipokalcemii:
Obserwacja objawów hiperkalcemii:
Chlorek dwuwodny wapnia w postaci roztworów do wstrzykiwań powinien być przechowywany:
Nie należy używać roztworów, które:
Chlorek dwuwodny wapnia jest stosowany przede wszystkim w leczeniu niedoborów wapnia wymagających szybkiego uzupełnienia, jako antidotum w zatruciach antagonistami kanałów wapniowych, fluorkami i szczawianami, w resuscytacji krążeniowej oraz w terapiach nerkozastępczych. Jest to preparat pierwszego wyboru w stanach nagłych związanych z hipokalcemią.
Chociaż teoretycznie możliwe jest doustne stosowanie chlorku wapnia, w praktyce medycznej preferuje się inne sole wapnia do podawania doustnego, takie jak węglan czy cytrynian wapnia. Chlorek wapnia może podrażniać błonę śluzową przewodu pokarmowego, dlatego jego stosowanie doustne jest ograniczone do szczególnych sytuacji.
Główne przeciwwskazania to hiperkalcemia, hiperkalciuria, kamica nerkowa wapniowa, ostra niewydolność nerek oraz nadwrażliwość na składniki preparatu. Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z chorobami serca, migotaniem komór oraz hipotensją.
Działanie chlorku dwuwodnego wapnia po podaniu dożylnym jest bardzo szybkie – pierwsze efekty można obserwować już w ciągu 1-3 minut. Maksymalne stężenie we krwi osiąga się w ciągu 5-10 minut po podaniu. Ta szybkość działania czyni go idealnym w stanach nagłych.
Przedawkowanie prowadzi do hiperkalcemii, której objawy obejmują utratę apetytu, nudności, wymioty, wzmożone pragnienie, zaparcia, osłabienie mięśni, zaburzenia psychiczne, a w ciężkich przypadkach zaburzenia rytmu serca, wysokie ciśnienie tętnicze i śpiączkę. W przypadku pojawienia się tych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.
Tak, chlorek wapnia może wchodzić w istotne interakcje z wieloma lekami. Szczególnie niebezpieczne jest równoczesne dożylne stosowanie z glikozydami nasercowymi, które może prowadzić do zaburzeń rytmu serca. Zmniejsza także wchłanianie antybiotyków tetracyklinowych i bisfosfonianów. Zawsze należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach.
Częstotliwość podawania zależy od wskazań i stanu pacjenta. W stanach niedoboru wapnia kolejną dawkę można podać po 1-3 dniach w zależności od wyników badań laboratoryjnych. W zatruciach dawki można powtarzać co 10-20 minut pod kontrolą EKG. Długotrwałe stosowanie wymaga regularnego monitorowania stężenia wapnia we krwi.
Chlorek dwuwodny wapnia może być stosowany u dzieci, ale wymaga odpowiedniej modyfikacji dawkowania (0,2 ml/kg masy ciała) i bardzo powolnego podawania. U niemowląt unika się podawania doustnego ze względu na ryzyko podrażnienia przewodu pokarmowego. Należy także unikać podawania donaczyniowego w okolicy głowy.
Podczas leczenia konieczne jest regularne monitorowanie stężenia wapnia całkowitego i zjonizowanego we krwi, elektrolitów (sód, potas, magnez, fosforany), funkcji nerek (kreatynina, mocznik) oraz równowagi kwasowo-zasadowej. Częstotliwość badań zależy od wskazań i długości leczenia – od codziennych oznaczeń w stanach nagłych do cotygodniowych przy długotrwałej terapii.
Przedostanie się chlorku wapnia do tkanek może spowodować poważne uszkodzenia, włączając martwicę. W przypadku wynaczynienia należy natychmiast przerwać wstrzyknięcie, zastosować zimne okłady na miejsce wstrzyknięcia, podnieść kończynę oraz skonsultować się z lekarzem. Może być konieczne zastosowanie leczenia miejscowego lub chirurgicznego.
