Vesoxx to lek zawierający substancję czynną chlorowodorek oksybutyniny. Jest to lek spazmolityczny, który powoduje zwiotczenie mięśnia wypieracza pęcherza moczowego. Wskazaniem do stosowania leku jest obrzęk błony śluzowej nosa spowodowany zapaleniem śluzówki nosa. Lek jest dostępny na receptę.
Vestibo to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną betahistynę. Jest stosowany w leczeniu objawów choroby Meniere’a, takich jak zawroty głowy, szumy uszne, utrata słuchu i nudności. Mechanizm działania betahistyny polega na poprawie przepływu krwi w uchu wewnętrznym, co prowadzi do obniżenia zwiększonego ciśnienia. Vestibo jest dostępny w formie tabletek do stosowania doustnego.
Vetira to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną o nazwie lewetyracetam. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką. Może być również stosowany jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych form padaczki. Vetira jest dostępny na receptę.
Viagra to lek stosowany w leczeniu zaburzeń erekcji u dorosłych mężczyzn. Substancją aktywną zawartą w tym leku jest sildenafil, który działa poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych w prąciu, zwiększając napływ krwi do prącia podczas podniecenia seksualnego. Lek jest dostępny na receptę. W celu skutecznego działania preparatu niezbędna jest stymulacja seksualna.
Vicebrol to lek zawierający substancję czynną winpocetynę. Jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu, takich jak przewlekła niewydolność krążenia mózgowego i otępienie naczyniopochodne, w tym stany po udarze niedokrwiennym. Lek jest dostępny na receptę.
Vicebrol BIO to lek w postaci tabletek, zawierający substancję czynną winpocetynę. Jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu, takich jak przewlekła niewydolność krążenia mózgowego i otępienie naczyniopochodne, w tym stany po udarze niedokrwiennym. Lek jest dostępny na receptę.
Vicebrol Forte to lek zawierający winpocetynę, który jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Jest szczególnie skuteczny w przypadkach przewlekłej niewydolności krążenia mózgowego, stanów po udarze niedokrwiennym i otępienia naczyniopochodnego. Lek jest dostępny na receptę.
Vimpat to lek przeciwpadaczkowy zawierający substancję czynną – lakozamid. Jest stosowany jako terapia wspomagająca z innymi lekami przeciwpadaczkowymi. Vimpat jest stosowany w leczeniu takiej postaci padaczki, w której napady początkowo dotyczą tylko jednej strony mózgu, ale mogą następnie rozszerzyć się na inne obszary po obu stronach mózgu (napady częściowe i częściowe wtórnie uogólnione). Lek jest dostępny na receptę.
Vincetan to lek zawierający winpocetynę, pochodną eburnameniny, alkaloidu izolowanego z Barwinka mniejszego Vinca minor. Lek ten rozszerza naczynia krwionośne, zwiększa przepływ krwi przez naczynia mózgowe, naczynia siatkówki oraz w uchu wewnętrznym. Działa łagodząco na objawy neurologiczne spowodowane niedostatecznym ukrwieniem ośrodkowego układu nerwowego. Wskazania do stosowania Vincetan obejmują leczenie przewlekłych zaburzeń krążenia mózgowego, w tym stany po udarze niedokrwiennym i otępienia naczyniopochodnego. Vincetan jest lekiem na receptę.
Vincetan Forte to lek w postaci tabletek, zawierający substancję czynną winpocetynę. Jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Wskazania do stosowania leku Vincetan Forte obejmują leczenie przewlekłej niewydolności krążenia mózgowego, łagodzenie psychicznych i neurologicznych objawów niewydolności krążenia mózgowego, leczenie przewlekłych zaburzeń krążenia w naczyniówce i siatkówce oka oraz zaburzeń słuchu o podłożu naczyniowym. Lek jest dostępny na receptę.
Vinpocetine Espefa to lek w postaci tabletek, który zawiera substancję czynną winpocetynę. Winpocetyna jest związkiem stosowanym w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Lek jest stosowany jako środek pomocniczy w przypadku zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego, które mają związek z długotrwałymi zaburzeniami krążenia mózgowego u osób w wieku zaawansowanym, a także przy zaburzeniach wzroku, słuchu i zawrotach głowy o podłożu naczyniowym. Vinpocetine Espefa jest dostępny na receptę.
Vinpocetine Espefa Forte to lek zawierający substancję czynną winpocetynę. Jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Lek jest szczególnie polecany dla pacjentów w podeszłym wieku do zwalczania zaburzeń czynności ośrodkowego układu nerwowego. Ponadto, lek działa leczniczo na wzrok i słuch oraz zapobiega zawrotom głowy o podłożu naczyniowym. Lek jest dostępny na receptę.
Vinpocetine Hasco to lek na receptę, który zawiera winpocetynę, półsyntetyczną pochodną winkaminy. Lek ten rozszerza naczynia ośrodkowego układu nerwowego, zwiększa przyswajanie tlenu i glukozy przez neurony i zwiększa metabolizm tlenowy glukozy. Jest stosowany w leczeniu psychicznych i neurologicznych objawów niewydolności krążenia mózgowego, przewlekłych zaburzeń krążenia w naczyniówce i siatkówce oka oraz zaburzeń słuchu o podłożu naczyniowym.
Vinpocetine Hasco Forte to lek, który zawiera substancję czynną winpocetynę. Jest to półsyntetyczna pochodna winkaminy, która rozszerza naczynia ośrodkowego układu nerwowego. Lek jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania to leczenie przewlekłej niewydolności krążenia mózgowego, w tym stany po udarze niedokrwiennym i otępienia naczyniopochodnego, a także leczenie zaburzeń wzroku, słuchu i zawrotów głowy o podłożu naczyniowym.
Vinpohasco to lek, który działa na ośrodkowy układ nerwowy, poprawiając ukrwienie mózgu. Jest stosowany w leczeniu objawów spowodowanych niewydolnością krążenia mózgowego. Lek jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania to przewlekła niewydolność krążenia mózgowego, stany po udarze niedokrwiennym i otępienie naczyniopochodne, a także przewlekłe zaburzenia krążenia w naczyniówce i siatkówce oka oraz zaburzenia słuchu o podłożu naczyniowym.
Vinpotaxer to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Działa poprzez rozszerzanie naczyń mózgowych i łagodzenie objawów spowodowanych niedokrwieniem mózgu. Jest stosowany w leczeniu przewlekłych zaburzeń krążenia mózgowego. Lek jest dostępny na receptę.
Vinpoton to lek na receptę, którego substancją czynną jest winpocetyna. Jest stosowany w leczeniu przewlekłej niewydolności krążenia mózgowego, w tym stanów po udarze niedokrwiennym i otępienia naczyniopochodnego. Lek ten jest również wskazany do łagodzenia psychicznych i neurologicznych objawów związanych z niewydolnością krążenia mózgowego oraz do leczenia przewlekłych zaburzeń krążenia w naczyniówce i siatkówce oka oraz zaburzeń słuchu o podłożu naczyniowym.
Vinpoton Forte to lek w postaci tabletek, zawierający substancję czynną winpocetynę. Winpocetyna jest związkiem stosowanym w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Lek jest stosowany w leczeniu przewlekłych zaburzeń krążenia mózgowego, w tym stanów po udarze niedokrwiennym i otępienia naczyniopochodnego. Vinpoton Forte jest dostępny na receptę.
Vinpoven Forte to lek zawierający winpocetynę, który jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Lek jest wskazany do stosowania w celu złagodzenia objawów towarzyszących chorobie, między innymi po przebytym udarze niedokrwiennym mózgu. Vinpoven Forte jest dostępny na receptę.
Viregyt K to lek, którego substancją czynną jest chlorowodorek amantadyny. Jest to lek dopaminergiczny, co oznacza, że może zwiększać poziom pewnych związków chemicznych przenoszących impulsy w układzie nerwowym, w tym w mózgu. Ponadto, Viregyt K wykazuje działanie przeciwwirusowe. Lek jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona oraz w leczeniu grypy wywołanej przez wirus grypy typu A. Viregyt K jest dostępny na receptę.
Vita Buerlecithin to lek dostępny bez recepty, który zawiera lecytynę sojową oraz witaminy z grupy B. Lecytyna jest naturalnie występującym fosfolipidem, który jest ważnym elementem strukturalnym błon komórkowych i bierze udział w licznych procesach metabolicznych. Witaminy z grupy B są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego oraz przebiegu wielu procesów metabolicznych. Lek jest zalecany w przypadku osłabienia pamięci i koncentracji, stanów stresowych, nadpobudliwości nerwowej, bezsenności, stanów wyczerpania fizycznego i psychicznego, a także jako wsparcie w dolegliwościach sercowych na tle nerwowym i objawach niedoboru witamin z grupy B.
Vumerity to innowacyjny lek zawierający fumaran diroksymelu, przeznaczony do leczenia rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego (SM) u dorosłych pacjentów. Dzięki działaniu na białko Nrf2, Vumerity wspiera produkcję antyoksydantów, chroniąc komórki przed uszkodzeniem i pomagając kontrolować aktywność układu odpornościowego. Skutecznie łagodzi objawy SM i wspiera pacjentów w walce z tą przewlekłą chorobą.
VYDURA to innowacyjny lek na migrenę zawierający rimegepant, który hamuje aktywność CGRP, peptydu związanego z genem kalcytoniny. Stosowany w leczeniu i profilaktyce migreny, skutecznie zatrzymuje aktywne napady oraz zmniejsza ich częstotliwość, przynosząc ulgę pacjentom dorosłym.
VYEPTI to innowacyjny lek zawierający eptinezumab, stosowany w profilaktyce migreny u dorosłych, u których ataki występują co najmniej przez 4 dni w miesiącu. Blokując aktywność peptydu CGRP, VYEPTI zmniejsza liczbę dni z migreną i poprawia jakość życia pacjentów, a jego działanie może być odczuwalne już następnego dnia po podaniu.
Xadago to lek na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie safinamid. Działa poprzez zwiększenie stężenia w mózgu substancji nazywanej dopaminą, która jest odpowiedzialna za kontrolę ruchów. Stężenie dopaminy w mózgu jest zmniejszone u pacjentów z chorobą Parkinsona. Lek Xadago stosuje się w leczeniu choroby Parkinsona u dorosłych pacjentów, którzy doświadczają nagłych przejść z fazy „ON”, kiedy mogą się poruszać, do fazy „OFF”, w której mają trudności z poruszaniem się. Lek Xadago dodawany jest do ustalonej dawki leku o nazwie lewodopa, podawanego jako jedyny lek lub w połączeniu z innymi lekami stosowanymi w chorobie Parkinsona.
Xapimant, znany również jako memantyna, to lek przeciwdziałający otępieniu. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o umiarkowanym do ciężkim nasileniu. Memantyna działa poprzez blokowanie receptorów NMDA, które są zaangażowane w przekazywanie sygnałów nerwowych istotnych dla procesów uczenia się i zapamiętywania. Lek jest dostępny na receptę.
Xenazine to lek zawierający substancję czynną tetrabenazynę, która wpływa na pewne substancje chemiczne uwalniane przez nerwy w mózgu, co ułatwia kontrolowanie nagłych i nieregularnych ruchów ciała. Jest stosowany u osób dorosłych w celu leczenia pląsawicy Huntingtona, która powoduje występowanie nagłych, nieregularnych i niemożliwych do kontrolowania ruchów. Lek jest dostępny na receptę.
XEOMIN to lek zawierający substancję czynną neurotoksynę botulinową typu A. Jest stosowany w leczeniu wzrostu napięcia mięśniowego/nie do opanowania sztywności występującej w różnych partiach kończyny górnej, np. w łokciu, przedramieniu lub dłoni. XEOMIN jest analogiem Botoxu i jest stosowany w praktyce klinicznej i kosmetologii do leczenia chorób związanych z hipertonicznością mięśni oraz w celu eliminacji tzw. dynamicznych zmarszczek na twarzy i innych częściach ciała. Jest dostępny na receptę.
Xerava to antybiotyk stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z zakażeniami jelit spowodowanymi przez bakterie. Jest to lek na receptę. Wskazany jest do leczenia zakażeń otrzewnej, zakażeń skóry i tkanek miękkich, a także zakażeń układu moczowego i płuc. Xerava jest dostępna w postaci proszku do sporządzania roztworu do infuzji.
Xevoben to skuteczny lek na bazie lewodopy i benserazydu, opracowany do leczenia choroby Parkinsona oraz zespołu niespokojnych nóg. Działa poprzez uzupełnianie niedoboru dopaminy i zapobieganie jej rozpadowi, co poprawia kontrolę objawów i zwiększa komfort pacjentów.
Xevoben XR to zaawansowany lek na chorobę Parkinsona oraz zespół niespokojnych nóg, łączący lewodopę i benserazyd. Umożliwia skuteczną terapię dzięki przedłużonemu uwalnianiu substancji czynnych, poprawiając komfort pacjentów i kontrolę objawów.
Ximve to lek obniżający stężenie lipidów we krwi, dostępny na receptę. Zawiera substancję czynną simwastatynę. Lek jest wskazany w leczeniu pierwotnej hipercholesterolemii lub mieszanej dyslipidemii, jako uzupełnienie diety, kiedy reakcja na dietę i inne sposoby leczenia niefarmakologicznego okazały się niewystarczające. Może być również stosowany w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów zagrożonych np. wystąpieniem zawału serca.
Xyrem to lek stosowany w leczeniu narkolepsji z katapleksją u pacjentów dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku od 7 lat. Leczenie powinno być rozpoczęte i prowadzone pod nadzorem lekarza doświadczonego w diagnozowaniu i leczeniu narkolepsji. Xyrem jest dostępny na receptę.
Yasnal to lek zawierający substancję czynną donepezil, który zwiększa w mózgu stężenie acetylocholiny, substancji odpowiedzialnej za funkcjonowanie pamięci. Stosowany jest w leczeniu choroby Alzheimera o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Jest dostępny na receptę. Yasnal jest wskazany w objawowym leczeniu łagodnej do umiarkowanie ciężkiej postaci otępienia w chorobie Alzheimera.
Yasnal Q-Tab to lek zawierający substancję czynną donepezil, który zwiększa w mózgu stężenie acetylocholiny, substancji odpowiedzialnej za funkcjonowanie pamięci. Jest stosowany w leczeniu objawów otępienia u osób z rozpoznaną łagodną oraz średnio ciężką postacią choroby Alzheimera. Lek jest dostępny na receptę.
Zavesca to lek stosowany w leczeniu objawowym choroby Gauchera typu 1. Jest to rzadka choroba genetyczna, która powoduje gromadzenie się tłuszczów w niektórych komórkach i tkankach. Lek ten jest przepisywany pacjentom, którzy nie mogą być leczeni enzymoterapią substytucyjną. Zavesca jest dostępna na receptę.
Zebinix to lek stosowany w leczeniu padaczki. Jest przepisywany dorosłym, młodzieży i dzieciom powyżej 6 roku życia. Zebinix jest stosowany w monoterapii (samodzielnie) lub jako dodatek do innych leków przeciwpadaczkowych. Lek jest dostępny na receptę.
Zelta to lek przeciwpadaczkowy, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany u dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką, jako jedyny lek w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Może być również stosowany u pacjentów, którzy przyjmują już inny lek przeciwpadaczkowy w leczeniu różnych rodzajów napadów.
Zelvartan to lek, który zawiera substancję czynną walsartan. Jest stosowany w leczeniu nadciśnienia tętniczego oraz w leczeniu pacjentów w stanie stabilnym klinicznie z objawową niewydolnością serca lub bezobjawową niewydolnością skurczową lewej komory po świeżo przebytym zawale mięśnia sercowego. Zelvartan jest dostępny na receptę.
Zemertinex to lek zawierający chlorowodorek memantyny jako substancję czynną. Jest to lek przeciw otępieniu, który poprawia przekazywanie impulsów nerwowych w mózgu i usprawnia pamięć. Stosowany jest w leczeniu osób chorych na chorobę Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek jest dostępny na receptę.
Zenmem to lek przeciw otępieniu, który wpływa na receptory NMDA, poprawiając przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Zenmem jest dostępny na receptę.
Zeposia zawiera ozanimod, który zmniejsza liczbę krwinek białych (limfocytów) krążących w organizmie. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z aktywną rzutowo-remisyjną postacią stwardnienia rozsianego (RRMS) oraz umiarkowanym do ciężkiego wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego. Ozanimod pomaga chronić nerwy i zmniejsza stan zapalny, uniemożliwiając limfocytom dotarcie do mózgu, rdzenia kręgowego i błony śluzowej jelita.
Zilibra to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną – lakozamid. Jest stosowany w leczeniu padaczki, w której napady początkowo dotyczą tylko jednej strony mózgu, ale mogą następnie rozszerzyć się na inne obszary po obu stronach mózgu. Lek ten jest przepisywany przez lekarza i może być stosowany u dorosłych, młodzieży oraz dzieci powyżej 4 roku życia. Jest dostępny na receptę.
Zioła uspokajające to tradycyjny produkt leczniczy roślinny, który jest dostępny bez recepty. Są one stosowane w przejściowych, łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz w okresowych trudnościach z zasypianiem. Składniki aktywne to między innymi korzeń kozłka, kwiatostan głogu, liść melisy, szyszka chmielu, liść mięty pieprzowej i kwiat rumianku. Dorośli i młodzież powyżej 12 lat mogą stosować ten lek, przyjmując jedną saszetkę zalaną szklanką wrzącej wody i zaparzaną pod przykryciem 10-15 minut.
Zonegran to lek na receptę, który zawiera substancję czynną zonisamid. Jest to lek przeciwpadaczkowy, który działa poprzez zmniejszanie nadmiernej ekscytacji neuronów w mózgu, co pomaga zapobiegać napadom padaczki. Zonegran jest zwykle stosowany w leczeniu różnych form padaczki u dorosłych oraz dzieci w wieku powyżej 6 lat.
Zonisamide Mylan to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną zonisamid. Jest stosowany w monoterapii napadów częściowych, z uogólnionymi napadami wtórnymi lub bez nich, u dorosłych z nowo rozpoznaną padaczką. Może być również stosowany jako leczenie wspomagające napadów częściowych, z uogólnionymi napadami wtórnymi lub bez nich, u dorosłych oraz dzieci powyżej 6. roku życia. Lek jest dostępny na receptę.
Zonisamide Sandoz to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną zonisamid. Jest stosowany w leczeniu drgawek częściowych, które mogą przechodzić w napady wtórnie uogólnione. Lek jest dostępny na receptę.
Zonisamidum Glenmark to lek przeciwpadaczkowy dostępny na receptę. Jest stosowany w monoterapii napadów częściowych, z uogólnionymi napadami wtórnymi lub bez nich, u dorosłych z nowo rozpoznaną padaczką. Może być również używany w leczeniu wspomagającym napadów częściowych, z uogólnionymi napadami wtórnymi lub bez nich, u dorosłych, dzieci i młodzieży powyżej 6 roku życia. Lek zawiera substancję czynną zonisamid.
Lek Zonisamidum Neuraxpharm zawiera substancję czynną zonisamid i jest stosowany jako lek przeciwpadaczkowy. Jest stosowany w leczeniu drgawek, które początkowo wyzwalane są w jednej części mózgu (napady częściowe) i które mogą (lub nie) przechodzić w napady wyzwalane w całym mózgu (napady wtórnie uogólnione). Lek jest dostępny na receptę.
Zopitin to lek nasenny i uspokajający, którego substancją czynną jest zopiklon. Działa na ośrodkowy układ nerwowy, ułatwia zasypianie i nieprzerwany sen. Jest stosowany wyłącznie do krótkotrwałego leczenia bezsenności. Lek jest dostępny na receptę.
Choroby neurologiczne dotykają miliony osób na całym świecie, znacząco wpływając na jakość życia pacjentów i ich rodzin. Schorzenia układu nerwowego obejmują szeroki wachlarz dolegliwości, od łagodnych zaburzeń do poważnych chorób neurodegeneracyjnych, które mogą prowadzić do niepełnosprawności. Układ nerwowy, składający się z mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych, odpowiada za kluczowe funkcje organizmu – od podstawowych procesów życiowych po złożone funkcje poznawcze. Zaburzenia w jego funkcjonowaniu mogą wynikać z uwarunkowań genetycznych, czynników środowiskowych, infekcji, urazów czy procesów autoimmunologicznych. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mają kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania chorobami neurologicznymi, a dzięki postępowi medycyny i nowoczesnym terapiom, wielu pacjentów może cieszyć się poprawą jakości życia mimo przewlekłego charakteru tych schorzeń.
Układ nerwowy to skomplikowana sieć struktur odpowiedzialnych za kontrolę i koordynację wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Dzieli się na ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) oraz obwodowy układ nerwowy (nerwy obwodowe). Ta złożona struktura odpowiada za odbieranie bodźców z otoczenia, przetwarzanie informacji, koordynację ruchów, regulację funkcji narządów wewnętrznych oraz umożliwia funkcje wyższe, takie jak myślenie, pamięć czy emocje.
Zdrowie układu nerwowego można wspierać poprzez odpowiednią dietę bogatą w antyoksydanty i nienasycone kwasy tłuszczowe, regularne ćwiczenia fizyczne, aktywność umysłową oraz redukcję stresu. Badania pokazują, że takie działania mogą zmniejszyć ryzyko występowania niektórych chorób neurologicznych, szczególnie neurodegeneracyjnych, jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.
Niezwykłą cechą układu nerwowego jest jego neuroplastyczność – zdolność do zmian i adaptacji w odpowiedzi na doświadczenia i uszkodzenia. Ta właściwość stanowi podstawę procesów uczenia się, pamięci oraz rehabilitacji po urazach mózgu czy rdzenia kręgowego. Dzięki neuroplastyczności, mózg może reorganizować swoją strukturę i funkcję, co daje nadzieję pacjentom po udarach czy z innymi uszkodzeniami neurologicznymi.
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia u osób starszych, charakteryzującą się postępującą utratą pamięci, zdolności poznawczych i funkcji wykonawczych. W mózgu pacjentów dochodzi do gromadzenia się złogów białka beta-amyloidu oraz splątków neurofibrylarnych, co prowadzi do obumierania komórek nerwowych.
Leczenie farmakologiczne choroby Alzheimera opiera się na dwóch głównych grupach leków. Inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina, galantamina) zwiększają poziom acetylocholiny – neurotransmitera kluczowego dla procesów pamięciowych. Druga grupa to antagoniści receptora NMDA (memantyna), regulujące aktywność glutaminianu, którego nadmiar może prowadzić do śmierci neuronów. W ostatnich latach pojawił się też pierwszy lek przyczynowy – aducanumab, który pomaga usuwać złogi amyloidu z mózgu.
Oprócz farmakoterapii, ważną rolę odgrywa terapia poznawcza, aktywizacja fizyczna pacjenta oraz odpowiednie wsparcie psychologiczne dla rodziny i opiekunów.
Choroba Parkinsona to postępujące schorzenie neurodegeneracyjne, które rozwija się na skutek zaniku neuronów dopaminergicznych w istocie czarnej mózgu. Charakterystyczne objawy obejmują drżenie spoczynkowe, sztywność mięśniową, spowolnienie ruchowe (bradykinezja) oraz zaburzenia postawy i chodu. U wielu pacjentów występują również objawy pozaruchowe, jak depresja, zaburzenia snu, problemy z węchem czy zaparcia.
Diagnostyka choroby Parkinsona opiera się głównie na badaniu klinicznym, jednak w celu wykluczenia innych schorzeń mogą być wykonane badania obrazowe (rezonans magnetyczny) czy testy neurologiczne. Charakterystyczne jest drżenie spoczynkowe, które ustępuje podczas wykonywania celowych ruchów, oraz stopniowe zmniejszanie się pisma (mikrografia).
Leczenie farmakologiczne koncentruje się na uzupełnianiu niedoboru dopaminy lub stymulacji receptorów dopaminowych. Podstawowym lekiem jest lewodopa, prekursor dopaminy, często podawana w połączeniu z inhibitorami dekarboksylazy (karbidopa, benserazyd), które zapobiegają jej rozkładowi poza mózgiem. Stosuje się także agonistów dopaminy (ropinirol, pramipeksol, rotygotyna), inhibitory MAO-B (selegilina, rasagilina) oraz inhibitory COMT (entakapon). W zaawansowanych przypadkach rozważa się leczenie chirurgiczne, w tym głęboką stymulację mózgu (DBS).
Istotnym elementem terapii są również rehabilitacja ruchowa, terapia mowy oraz wsparcie psychologiczne.
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje osłonki mielinowe neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym. Prowadzi to do powstawania ognisk demielinizacji i zaburzeń przewodnictwa nerwowego.
Objawy SM są bardzo zróżnicowane i zależą od lokalizacji zmian demielinizacyjnych. Mogą obejmować zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, zapalenie nerwu wzrokowego), osłabienie mięśni, zaburzenia koordynacji i równowagi, drętwienia i mrowienia, problemy z kontrolą pęcherza moczowego, a także zmęczenie i zaburzenia poznawcze.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach, oferując pacjentom wiele opcji terapeutycznych. W leczeniu rzutów stosuje się glikokortykosteroidy (metylprednizolon) podawane dożylnie. Leczenie modyfikujące przebieg choroby obejmuje leki immunomodulujące (interferony beta, octan glatirameru), leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina) oraz przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania terapii natalizumabem, co znacząco ułatwia leczenie.
Ważnym elementem terapii SM jest kompleksowa rehabilitacja, leczenie objawowe (np. spastyczności, bólu, zmęczenia) oraz wsparcie psychologiczne.
Neuropatia obwodowa to zespół objawów wynikających z uszkodzenia nerwów obwodowych. Może dotyczyć jednego nerwu (mononeuropatia) lub wielu nerwów jednocześnie (polineuropatia). Najczęstszymi przyczynami są cukrzyca, nadużywanie alkoholu, niedobory witamin (szczególnie B12), choroby autoimmunologiczne, infekcje, toksyny oraz działania niepożądane niektórych leków.
Objawy neuropatii obwodowej różnią się w zależności od rodzaju uszkodzonych włókien nerwowych. Typowo obejmują drętwienia, mrowienia, pieczenie, ból, osłabienie mięśni, zaburzenia czucia oraz problemy z koordynacją. W przypadkach uszkodzenia nerwów autonomicznych mogą wystąpić zaburzenia potliwości, niestabilność ciśnienia tętniczego czy dysfunkcje pęcherza moczowego.
Leczenie neuropatii obwodowej zależy od przyczyny. W przypadku neuropatii cukrzycowej kluczowe jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. W terapii bólu neuropatycznego stosuje się leki przeciwpadaczkowe (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjne (amitryptylina, duloksetyna, wenlafaksyna) oraz miejscowe (plastry z lidokainą, kapsaicyna). Istotna jest również suplementacja witamin z grupy B, fizjoterapia oraz rehabilitacja.
Padaczka to przewlekła choroba neurologiczna charakteryzująca się nawracającymi, nieprowokowanymi napadami padaczkowymi, które są wynikiem nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Dotyka około 1% populacji, co w Polsce oznacza 300-400 tysięcy pacjentów.
Objawy padaczki zależą od rodzaju napadu i mogą obejmować drgawki, utratę świadomości, zaburzenia czucia, halucynacje lub automatyzmy (powtarzalne, nieskoordynowane ruchy). U niektórych pacjentów występują charakterystyczne aury, czyli specyficzne odczucia poprzedzające napad.
Leczenie padaczki opiera się głównie na farmakoterapii. Stosuje się leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam, okskarbazepina czy topiramat. Wybór leku zależy od typu napadów, wieku pacjenta, chorób współistniejących oraz potencjalnych działań niepożądanych.
Szczególnym wyzwaniem jest padaczka lekooporna, występująca u 20-30% pacjentów. W takich przypadkach stosuje się kombinacje leków, rozważa leczenie chirurgiczne, stymulację nerwu błędnego lub dietę ketogeniczną. Nadzieję dają nowe leki, jak briwaracetam, stiripentol czy cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% pacjentów lekoopornych.
Migrena to neurologiczna choroba napadowa charakteryzująca się nawracającymi, pulsującymi bólami głowy, często jednostronnymi, którym mogą towarzyszyć nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięki. Jest drugą co do częstości występowania neurologiczną chorobą napadową, znacząco obniżającą jakość życia pacjentów.
W przypadku migreny przewlekłej, gdy bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, przez okres dłuższy niż 3 miesiące, leczenie jest szczególnie trudne. W Polsce obecnie trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą.
Leczenie migreny dzieli się na doraźne (przerywające napad) i profilaktyczne (zapobiegające napadom). W leczeniu doraźnym stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, tryptany (sumatryptan, zolmitryptan), a w ciężkich przypadkach leki przeciwwymiotne i opioidy. W profilaktyce migreny przewlekłej przełomem okazały się przeciwciała monoklonalne przeciw peptydowi związanemu z genem kalcytoniny (CGRP) lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), a także toksyna botulinowa typu A. Te nowoczesne terapie mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów z migreną przewlekłą.
Udar mózgu to nagłe zaburzenie krążenia mózgowego, prowadzące do uszkodzenia tkanki nerwowej. Wyróżnia się udary niedokrwienne (około 80% przypadków), spowodowane zatorem lub zakrzepem naczynia, oraz udary krwotoczne, wynikające z pęknięcia naczynia i wylewu krwi do mózgu.
Objawy udaru rozwijają się gwałtownie i mogą obejmować jednostronne osłabienie lub paraliż, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, silny ból głowy oraz problemy z koordynacją. Kluczowa jest szybka diagnostyka i leczenie – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na ograniczenie uszkodzeń mózgu.
W leczeniu udaru niedokrwiennego, jeśli pacjent trafi do szpitala w ciągu 4,5 godziny od pojawienia się objawów, można zastosować leczenie trombolityczne (alteplaza), które rozpuszcza zakrzep. Nowszą metodą jest trombektomia mechaniczna, polegająca na mechanicznym usunięciu zakrzepu za pomocą specjalnego cewnika. Ta procedura może być stosowana nawet do 24 godzin od wystąpienia objawów u wybranych pacjentów. W Polsce funkcjonuje już 18 ośrodków wykonujących zabiegi trombektomii mechanicznej.
Po przebytym udarze kluczowa jest rehabilitacja neurologiczna, która pomaga odzyskać utracone funkcje poprzez wykorzystanie neuroplastyczności mózgu.
Diagnostyka neurologiczna obejmuje szereg badań i procedur, które pomagają ustalić przyczynę objawów i postawić właściwą diagnozę. Proces diagnostyczny zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego i badania neurologicznego.
Badanie neurologiczne obejmuje ocenę funkcji poznawczych, równowagi, koordynacji, odruchów, siły mięśniowej, czucia oraz funkcji nerwów czaszkowych. Lekarz może również przeprowadzić specjalistyczne testy, jak badanie chodu czy ocenę pisma.
W zależności od podejrzewanego schorzenia, mogą być zalecone dodatkowe badania:
Nowoczesne techniki obrazowania mózgu pozwalają na dokładną wizualizację struktury i funkcji układu nerwowego:
Tomografia komputerowa (TK) – szybkie badanie, szczególnie przydatne w diagnostyce udarów, krwawień i urazów.
Rezonans magnetyczny (MRI) – dostarcza bardziej szczegółowych obrazów, pozwalając na wykrycie drobnych zmian strukturalnych, ognisk demielinizacji, guzów czy anomalii naczyniowych.
Funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) – obrazuje aktywność mózgu podczas wykonywania określonych zadań.
Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) – ocenia metabolizm mózgu, pomagając w diagnostyce chorób neurodegeneracyjnych.
Elektroencefalografia (EEG) – rejestruje aktywność elektryczną mózgu, niezbędna w diagnostyce padaczki.
Elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego – oceniają funkcję nerwów i mięśni, kluczowe w diagnostyce neuropatii obwodowych i chorób nerwowo-mięśniowych.
Analiza płynu mózgowo-rdzeniowego – pomocna w diagnostyce infekcji, chorób demielinizacyjnych i nowotworów.
Badania krwi – mogą wykryć markery zapalne, przeciwciała, niedobory witamin czy zaburzenia metaboliczne.
Coraz większe znaczenie ma diagnostyka genetyczna, która pozwala na wykrycie mutacji odpowiedzialnych za choroby neurologiczne o podłożu genetycznym. Jest szczególnie istotna w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, jak niektóre postacie choroby Alzheimera czy stwardnienie zanikowe boczne.
Terapia schorzeń neurologicznych jest złożona i często wymaga podejścia multidyscyplinarnego. W zależności od choroby, mogą być stosowane różne metody leczenia:
Leki odgrywają kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych. Są stosowane zarówno w celu łagodzenia objawów, jak i modyfikacji przebiegu choroby.
W leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, jak choroba Parkinsona, stosuje się leki uzupełniające niedobory neuroprzekaźników (lewodopa) lub naśladujące ich działanie (agoniści dopaminy). W chorobie Alzheimera wykorzystuje się inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina) i memantynę.
Choroby autoimmunologiczne, jak stwardnienie rozsiane, wymagają leków immunomodulujących i immunosupresyjnych, w tym interferonów beta, octanu glatirameru, fingolimodu czy przeciwciał monoklonalnych (natalizumab, okrelizumab).
W leczeniu padaczki stosuje się leki przeciwpadaczkowe, dobierane indywidualnie w zależności od typu napadów. Najczęściej wykorzystywane to karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam czy nowsze, jak briwaracetam i cenobamat.
Ból neuropatyczny wymaga specyficznego podejścia, z wykorzystaniem leków przeciwpadaczkowych (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjnych (amitryptylina, duloksetyna) oraz opioidów w ciężkich przypadkach.
Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych, szczególnie po udarach mózgu, urazach czy w chorobach neurodegeneracyjnych. Obejmuje:
Fizjoterapię – ćwiczenia poprawiające siłę mięśniową, równowagę, koordynację i zakres ruchów.
Terapię zajęciową – ucząca pacjentów strategii radzenia sobie z codziennymi czynnościami.
Terapię mowy – poprawiająca funkcje komunikacyjne i połykanie.
Neuropsychologię – wspierająca funkcje poznawcze i emocjonalne.
W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne:
Głęboka stymulacja mózgu (DBS) – wszczepienie elektrod do określonych obszarów mózgu, skuteczne w chorobie Parkinsona, dystonii czy drżeniu samoistnym.
Chirurgia padaczki – usunięcie ogniska padaczkowego w przypadkach lekoopornych.
Leczenie operacyjne guzów mózgu, tętniaków czy malformacji naczyniowych.
Postęp w neurologii przynosi coraz nowsze metody leczenia:
Terapie genowe – modyfikacja genów odpowiedzialnych za choroby, np. w rdzeniowym zaniku mięśni (nusinersen, onasemnogen abeparwowek).
Terapie komórkami macierzystymi – wspierające regenerację uszkodzonych tkanek nerwowych.
Nowoczesne terapie biologiczne – przeciwciała monoklonalne w leczeniu migreny przewlekłej czy stwardnienia rozsianego.
Choroby neurologiczne często mają charakter przewlekły i wymagają długotrwałego zarządzania. Wpływają nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na sferę psychiczną i społeczną pacjenta.
Diagnoza choroby neurologicznej często wymaga znaczących zmian w życiu pacjenta i jego rodziny. Kluczowe jest zdobycie rzetelnej wiedzy o chorobie, poznanie metod radzenia sobie z objawami oraz modyfikacja stylu życia:
Dieta – w wielu chorobach neurologicznych zaleca się dietę bogatą w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminy z grupy B. W przypadku choroby Parkinsona ważna jest odpowiednia podaż białka, a przy padaczce niektórzy pacjenci korzystają z diety ketogenicznej.
Aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia dostosowane do możliwości pacjenta mogą poprawić sprawność, równowagę i nastrój.
Techniki relaksacyjne – medytacja, joga czy techniki oddechowe pomagają zmniejszyć stres, który może nasilać objawy wielu schorzeń neurologicznych.
Organizacja codzienności – planowanie aktywności, korzystanie z przypomnień, dostosowanie otoczenia do ograniczeń wynikających z choroby.
Wsparcie psychologiczne jest niezbędnym elementem kompleksowej opieki nad pacjentem neurologicznym. Może obejmować psychoterapię indywidualną, terapię rodzinną czy grupy wsparcia. Organizacje pacjentów, jak Fundacja EPI-BOHATER dla osób z padaczką czy Fundacja Chorób Mózgu, oferują nie tylko wsparcie emocjonalne, ale także edukację i pomoc w uzyskaniu dostępu do nowoczesnych terapii.
Rozwój technologii przynosi coraz więcej rozwiązań wspierających codzienne funkcjonowanie pacjentów neurologicznych:
Aplikacje mobilne – monitorujące objawy, przypominające o lekach czy wspierające rehabilitację poznawczą.
Urządzenia wspomagające mobilność – od lasek i chodzików po zaawansowane egzoszkielety.
Systemy komunikacji alternatywnej – dla pacjentów z zaburzeniami mowy.
Inteligentne domy – dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami neurologicznymi.
Neurologia jest dziedziną dynamicznie rozwijającą się, a postęp w badaniach naukowych i technologii medycznej przynosi nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.
Zaawansowane techniki neuroobrazowania, jak obrazowanie tensora dyfuzji (DTI) czy spektroskopia rezonansu magnetycznego, pozwalają na coraz dokładniejszą wizualizację struktur i funkcji mózgu.
Biomarkery w płynie mózgowo-rdzeniowym i krwi (np. białko tau i beta-amyloid w chorobie Alzheimera) umożliwiają wcześniejszą i dokładniejszą diagnostykę.
Metody diagnostyki molekularnej i genetycznej pomagają zidentyfikować przyczyny rzadkich chorób neurologicznych.
W leczeniu stwardnienia rozsianego pojawiło się wiele nowych leków, jak przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab), które znacząco zmieniły perspektywy dla pacjentów.
Dla pacjentów z padaczką lekooporną nadzieją jest cenobamat, który może uwolnić od napadów nawet 28% chorych.
W leczeniu migreny przewlekłej rewolucję przyniosły przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP oraz toksyna botulinowa typu A.
W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co może znacząco poprawić dostęp do nowoczesnych terapii.
Trombektomia mechaniczna w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu jest już dostępna w 18 ośrodkach w Polsce, co znacząco poprawia rokowanie pacjentów.
Terapie genowe i komórkowe dają nadzieję na leczenie chorób dotychczas nieuleczalnych, jak niektóre formy stwardnienia zanikowego bocznego czy dystrofie mięśniowe.
Interfejsy mózg-komputer mogą w przyszłości pozwolić na kontrolowanie urządzeń za pomocą myśli, co byłoby przełomem dla pacjentów z paraliżem.
Personalizowana medycyna, uwzględniająca profil genetyczny pacjenta, może umożliwić bardziej precyzyjne i skuteczne leczenie.
Wczesne objawy chorób neurologicznych mogą być subtelne i niespecyficzne, dlatego często są początkowo ignorowane. Do niepokojących sygnałów, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem, należą: przewlekłe bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, drętwienia i mrowienia kończyn, osłabienie mięśni, problemy z koordynacją ruchów, zaburzenia mowy, trudności z pamięcią i koncentracją, a także zmiany osobowości czy nastroju. W przypadku nagłego pojawienia się objawów, takich jak jednostronne osłabienie, zaburzenia mowy czy widzenia, należy natychmiast szukać pomocy medycznej, gdyż mogą to być objawy udaru mózgu.
Niektóre choroby neurologiczne mają wyraźny komponent genetyczny, inne zaś mogą być związane z predyspozycją genetyczną, która w połączeniu z czynnikami środowiskowymi prowadzi do rozwoju choroby. Do chorób o udowodnionym podłożu genetycznym należą m.in. choroba Huntingtona, niektóre formy choroby Alzheimera, dystrofie mięśniowe czy ataksje rdzeniowo-móżdżkowe. W przypadku rodzinnego występowania chorób neurologicznych, diagnostyka genetyczna może pomóc określić ryzyko zachorowania u krewnych. Na przykład, ryzyko choroby Alzheimera o wczesnym początku u rodzeństwa i potomstwa osoby chorej wynosi około 50%.
Tak, stres może znacząco wpływać na przebieg wielu chorób neurologicznych. W padaczce stres jest znanym czynnikiem wyzwalającym napady, a w chorobie Parkinsona może nasilać drżenie i sztywność mięśni. Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym często doświadczają zaostrzenia objawów w okresach wzmożonego stresu. Również w przypadku migreny czy innych bólów głowy, stres jest jednym z głównych czynników wyzwalających. Dlatego techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja, joga czy terapia poznawczo-behawioralna, są ważnym elementem kompleksowego leczenia chorób neurologicznych.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach. Oprócz klasycznych leków immunomodulujących (interferony beta, octan glatirameru), dostępne są now ocześniejsze terapie, jak doustne leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina, fumaran dimetylu) oraz wysoce skuteczne przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania natalizumabu, co ułatwia leczenie. Wybór terapii zależy od wielu czynników, w tym aktywności choroby, obecności chorób współistniejących oraz preferencji pacjenta. Dla pacjentów z agresywną formą SM, dostępne są również bardziej intensywne protokoły leczenia, w tym immunoablacja z przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych.
Migrena przewlekła to stan, w którym bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, z czego przynajmniej 8 dni to typowe bóle migrenowe. Diagnostyka opiera się głównie na szczegółowym wywiadzie lekarskim i badaniu neurologicznym, czasem uzupełnionym o badania obrazowe w celu wykluczenia innych przyczyn bólu głowy. W leczeniu migreny przewlekłej stosuje się leki doraźne (tryptany, NLPZ) oraz profilaktyczne. Przełomem w profilaktyce są przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), które mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów. Skuteczna jest również toksyna botulinowa typu A, podawana w formie zastrzyków co 12 tygodni. W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co poprawi dostęp do tych nowoczesnych terapii.
Wsparcie osoby z chorobą neurologiczną wymaga cierpliwości, empatii i zrozumienia. Przede wszystkim warto zdobyć rzetelną wiedzę o chorobie, aby lepiej rozumieć, z czym zmaga się bliska osoba. Ważne jest oferowanie praktycznej pomocy, dostosowanej do potrzeb pacjenta, ale bez nadmiernej opiekuńczości, która może odbierać poczucie niezależności. Zachęcanie do przestrzegania zaleceń lekarskich i regularne przypominanie o lekach może być bardzo pomocne. Równie istotne jest wsparcie emocjonalne – wysłuchanie obaw, frustacji i lęków, bez osądzania czy minimalizowania problemów. Warto również dbać o własne zdrowie psychiczne, korzystając z grup wsparcia dla opiekunów czy pomocy psychologicznej, gdyż opieka nad osobą przewlekle chorą może być wyczerpująca emocjonalnie.
Dieta może odgrywać istotną rolę w przebiegu niektórych chorób neurologicznych. W chorobie Parkinsona ważne jest odpowiednie planowanie posiłków zawierających białko, gdyż może ono wpływać na wchłanianie lewodopy. Przy stwardnieniu rozsianym zaleca się dietę bogata w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminę D. W przypadku padaczki lekoopornej u niektórych pacjentów skuteczna jest dieta ketogeniczna, która zmienia metabolizm mózgu i może zmniejszać częstość napadów. Dla pacjentów z migreną ważne jest identyfikowanie i unikanie potencjalnych pokarmowych czynników wyzwalających, takich jak alkohol, produkty zawierające tyraminę, glutaminian sodu czy aspartam. Ogólnie, dieta śródziemnomorska, bogata w świeże warzywa, owoce, ryby, oliwę z oliwek i pełnoziarniste produkty zbożowe, jest korzystna dla zdrowia mózgu i może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Padaczka lekooporna, dotykająca 20-30% pacjentów z epilepsją, stanowi poważne wyzwanie terapeutyczne. W ostatnich latach pojawiły się jednak nowe możliwości leczenia. Przełomowym lekiem jest cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% chorych z padaczką lekooporną. Inne nowe leki, jak briwaracetam czy stiripentol, również oferują nadzieję pacjentom nieodpowiadającym na standardowe terapie. Poza farmakoterapią, opcje leczenia obejmują zabiegi chirurgiczne (usunięcie ogniska padaczkowego), stymulację nerwu błędnego, głęboką stymulację mózgu oraz terapie niefarmakologiczne, jak dieta ketogeniczna. Prowadzone są również badania nad nowymi technologiami, takimi jak systemy zamkniętej pętli (closed-loop systems), które wykrywają nadchodzący napad i automatycznie dostarczają leczenie, oraz zaawansowane techniki neuromodulacji. Kluczowe dla skutecznego leczenia padaczki lekoopornej jest dostęp do wysokospecjalistycznych ośrodków epileptologicznych.
