Sativex to aerozol do stosowania w jamie ustnej, który zawiera kannabinoidy, w tym kannabidiol i delta-9-tetrahydrokannabinol. Jest dostępny na receptę. Lek jest wskazany do łagodzenia umiarkowanych lub ciężkich objawów spastyczności u pacjentów ze stwardnieniem rozsianym, którzy nie reagują na inne leki łagodzące objawy spastyczności. Sativex jest stosowany jako terapia dodatkowa do innych leków przeciwspastycznym.
Sedatif PC to homeopatyczny produkt leczniczy, który jest dostępny bez recepty. Jest stosowany wspomagająco w stanach nadmiernej pobudliwości nerwowej, nadmiernej nerwowości spowodowanej codziennymi stresami, drażliwości, objawach nerwicy wegetatywnej oraz zaburzeniach snu. Lek jest przeznaczony dla osób dorosłych oraz dzieci.
Segan to lek, którego substancją czynną jest selegilina. Działanie selegiliny polega na hamowaniu czynności monoaminooksydazy typu B enzymu, który bierze udział w metabolizmie dopaminy w ośrodkowym układzie nerwowym. Lek ten jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Może być stosowany jako pojedynczy lek we wczesnej fazie choroby Parkinsona, aby opóźnić konieczność stosowania lewodopy. Może być również stosowany w połączeniu z lewodopą (z lub bez inhibitora dekarboksylazy) w przypadku choroby Parkinsona lub objawowego parkinsonizmu. Segan jest dostępny na receptę.
Seizpat to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lakozamid. Jest stosowany w leczeniu napadów padaczkowych częściowych z towarzyszącymi lub nie wtórnie uogólnionymi napadami toniczno-klonicznymi. Preparat może być stosowany w monoterapii lub w leczeniu skojarzonym u dorosłych i dzieci powyżej 6 lat. Lek jest dostępny na receptę.
Selgres to lek zawierający substancję czynną o nazwie selegilina. Jest to selektywny, nieodwracalny inhibitor monoaminooksydazy typu B (MAO-B), który spowalnia metabolizm dopaminy w mózgu. Lek jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona i objawów parkinsonizmu. Może być stosowany samodzielnie we wczesnej fazie choroby, a w późniejszych etapach w skojarzeniu z lewodopą i karbidopą. Selgres jest dostępny na receptę.
Sental to lek zawierający melatoninę, naturalny hormon wytwarzany przez organizm człowieka, który pomaga regulować rytm dnia i nocy. Jest szczególnie skuteczny w krótkotrwałym leczeniu zaburzeń snu związanych ze zmianą stref czasowych u osób dorosłych podróżujących przez 5 lub więcej stref czasowych, zwłaszcza w kierunku wschodnim. Ponadto, Sental jest zalecany w leczeniu bezsenności u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 17 lat z zespołem nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD), gdy środki zapewniające higienę snu okazały się niewystarczające. Lek jest dostępny na receptę.
Sifrol to lek, który zawiera substancję czynną o nazwie pramipeksol. Jest to lek na receptę, który jest często stosowany w leczeniu choroby Parkinsona oraz zespołu niespokojnych nóg. Pramipeksol działa poprzez naśladowanie działania dopaminy, neuroprzekaźnika występującego naturalnie w mózgu. Działa on na specyficzne miejsca w mózgu i układzie nerwowym, pomagając kontrolować objawy tych schorzeń.
Signelon to lek, który zawiera substancję czynną o nazwie rywastygmina. Należy do grupy substancji zwanych inhibitorami acetylocholinoesterazy. Stosowany jest w leczeniu zaburzeń pamięci u pacjentów z chorobą Alzheimera oraz otępienia u pacjentów z chorobą Parkinsona. Jest dostępny na receptę.
Signifor to lek zawierający substancję czynną pasyreotyd. Jest on stosowany w leczeniu akromegalii u dorosłych pacjentów. Jest on również stosowany w leczeniu choroby Cushinga u dorosłych pacjentów, u których leczenie chirurgiczne nie jest możliwe lub u których leczenie chirurgiczne zakończyło się niepowodzeniem. Lek jest dostępny na receptę.
Signopam to lek na receptę, który zawiera substancję czynną temazepam. Jest to lek z grupy pochodnych benzodiazepin, który działa nasennie, uspokajająco oraz przeciwlękowo. Stosowany jest doraźnie i krótkotrwale w leczeniu ciężkich zaburzeń snu oraz w przygotowywaniu do zabiegów chirurgicznych i uciążliwych badań diagnostycznych.
Sinemet CR 200/50 to lek złożony, zawierający dwie substancje czynne: lewodopę i karbidopę. Jest to lek o zmodyfikowanym uwalnianiu, co oznacza, że substancje czynne są uwalniane stopniowo. Lek jest stosowany w leczeniu objawów choroby Parkinsona. Sinemet CR 200/50 jest dostępny na receptę.
Sirdalud to lek o działaniu przeciwbólowym i rozkurczowym, jest stosowany w celu zmniejszenia napięcia mięśni w neurologii i chirurgii ogólnej. Lek ten wykorzystywany w celu obniżenia wzmożonego napięcia mięśniowego. Wydawany jest wyłącznie na receptę.
Sirdalud MR to lek działający ośrodkowo, który jest wydawany na receptę. Jego substancją czynną jest tyzanidyna, organiczny związek chemiczny stosowany do zwiotczenia mięśni szkieletowych. Lek ten jest stosowany w leczeniu zwiększonego napięcia mięśni w chorobach neurologicznych, takich jak stwardnienie rozsiane, choroby zwyrodnieniowe rdzenia kręgowego, udar mózgu oraz mózgowe porażenie dziecięce u osób dorosłych. Tyzanidyna obniża wzmożone napięcie mięśniowe, co przynosi ulgę pacjentom.
Slenyto to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu zaburzeń snu u dzieci z zespołem Smith-Magenis. Lek ten zawiera substancję czynną o nazwie melatoninę, która jest naturalnym hormonem produkowanym przez organizm i pomaga regulować cykl snu i czuwania. Slenyto jest dostępny w postaci tabletek do podawania doustnego.
Lek Solian jest lekiem przeciwpsychotycznym, który zawiera substancję czynną amisulpryd. Stosowany jest w leczeniu ostrej i przewlekłej schizofrenii, zarówno w przypadku objawów pozytywnych (takich jak urojenia, omamy, zaburzenia myślenia), jak i negatywnych (takich jak stępienie uczuć, wycofanie emocjonalne i społeczne). Lek Solian jest dostępny na receptę.
Lek Soloxelam jest stosowany w leczeniu przedłużonych, ostrych napadów drgawkowych u niemowląt, małych dzieci, dzieci i młodzieży (od 3 miesięcy do 18 lat). Jest dostępny na receptę.
Solu-Medrol to silny lek o działaniu przeciwzapalnym, immunosupresyjnym oraz minimalnym działaniu mineralokortykoidowym. Stosowany jest w przypadkach, które mogą zagrażać życiu, jak wstrząs anafilaktyczny, a także w neurologii, okulistyce bądź hormonoterapii. Lek jest dostępny na receptę i zawiera metyloprednizolon, należący do grupy glikokortykosteroidów. Głównymi wskazaniami do stosowania są stany zagrażające życiu, jak: wstrząs anafilaktyczny, stan astmatyczny, obrzęk mózgu, śpiączka hipoglikemiczna, a także zachłystowe zapalenie płuc.
Spamilan to lek przeciwlękowy, którego substancją czynną jest chlorowodorek buspironu. Jest stosowany głównie w leczeniu różnych rodzajów zaburzeń lękowych, zarówno z towarzyszącą depresją, jak i bez niej. Lek jest dostępny na receptę. Zaleca się podawanie preparatu w czasie doraźnego leczenia zaburzeń lękowych i łagodzenia symptomów lęku, przebiegających z chorobą afektywną jednobiegunową albo bez depresji.
Stalevo to lek złożony, zawierający lewodopę – prekursor dopaminy; karbidopę – obwodowy inhibitor DDC oraz entakapon – inhibitor COMT. Karbidopa jest obwodowym inhibitorem DDC, redukującymi obwodowy metabolizm lewodopy do dopaminy, dzięki czemu więcej lewodopy może przedostać się do mózgu. Gdy dekarboksylacja lewodopy zostaje zmniejszona przez podawanie łącznie z inhibitorem DDC, zastosowana może być mniejsza dawka lewodopy. Zmniejszeniu ulega też częstość występowania działań niepożądanych, takich jak nudności. Stalevo jest stosowany w leczeniu dorosłych z długo utrzymującą się niewydolnością serca, u których niedawno objawy niewydolności serca nasiliły się. Lek jest dostępny na receptę.
Strattera to lek wpływający na ośrodkowy układ nerwowy, który zmniejsza nadpobudliwość. Jest stosowany w leczeniu nadpobudliwości ruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci powyżej 6 roku życia oraz u młodzieży. Lek zawiera substancję czynną atomoksetynę, która pobudza mózg do wytwarzania noradrenaliny, co zwiększa koncentrację. Strattera jest dostępna na receptę.
Sultiame Desitin zawiera substancję czynną sultiam i jest stosowany w leczeniu padaczki rolandycznej (łagodnej padaczki dziecięcej z iglicami w okolicy centralnoskroniowej). Jest to lek przeciwpadaczkowy, który powinien być stosowany wyłącznie pod nadzorem neurologów dziecięcych z doświadczeniem w leczeniu padaczki. Przyjmowany jest jako zawiesina doustna o stężeniu 20 mg/ml.
Sumamigren to lek przeciwmigrenowy, który zawiera substancję czynną sumatryptan. Jest ona wybiórczym agonistą receptorów serotoninowych 5-HT1D. Lek jest stosowany w doraźnym zwalczaniu napadów migreny z aurą lub bez aury. Sumamigren jest dostępny na receptę.
Sumamigren Control to lek stosowany w doraźnym leczeniu napadów migreny, zarówno z aurą, jak i bez aury. Lek ten zawiera sumatryptan, który należy do grupy leków nazywanych tryptanami. Sumatryptan działa przeciwmigrenowo, zwężając naczynia obszaru ukrwienia tętnicy szyjnej. Lek ten jest dostępny na receptę.
Sumatriptan Apotex to lek, który zawiera substancję czynną sumatryptan. Jest to lek z grupy tryptanów, które mają właściwości przeciwmigrenowe. Działa poprzez zwężanie naczyń krwionośnych w obszarze ukrwienia tętnicy szyjnej, co pomaga złagodzić ból migrenowy oraz inne objawy związane z migreną. Wskazaniem do stosowania Sumatriptanu Apotex jest doraźne leczenie napadów migreny z aurą lub bez niej. Jest to lek dostępny na receptę.
Sumatriptan Aurovitas to lek, który zawiera substancję czynną – sumatryptan. Jest to lek z grupy tryptanów, które mają właściwości przeciwmigrenowe. Sumatriptan działa poprzez zwężanie naczyń krwionośnych w obszarze ukrwienia tętnicy szyjnej, co skutkuje łagodzeniem dolegliwości bólowych oraz innych objawów związanych z migreną. Wskazaniem do stosowania tego leku jest doraźne leczenie napadów migreny z aurą lub bez niej. Lek jest dostępny na receptę.
Sumatriptan Medical Valley to lek, który zawiera sumatryptan – substancję przeciwmigrenową. Jest stosowany w leczeniu ostrych napadów migreny z aurą lub bez niej. Lek ten działa poprzez zwężanie naczyń krwionośnych w obrębie ukrwienia tętnicy szyjnej, co pomaga złagodzić objawy migreny. Sumatriptan Medical Valley jest dostępny na receptę.
Sumatriptan SUN to lek, którego substancją czynną jest sumatryptan. Należy do grupy leków zwanej agonistami receptora 5HT1. Stosuje się go w doraźnym leczeniu migrenowego bólu głowy, a objawy migreny mogą być spowodowane chwilowym obrzękiem naczyń krwionośnych w obrębie głowy. Jest dostępny na receptę.
Sumigra to lek zawierający substancję czynną sumatryptan, który jest agonistą receptora serotoninowego 5-HT1. Jest dostępny na receptę. Lek jest stosowany doraźnie do leczenia napadów migreny z aurą lub bez niej. Dawkowanie u dorosłych wynosi 50 mg, jak najszybciej po wystąpieniu bólu migrenowego. U niektórych pacjentów może być konieczne zastosowanie dawki 100 mg. W przypadku braku reakcji na pierwszą dawkę podczas tego samego napadu, nie należy podawać następnej dawki, ale można zastosować paracetamol lub NLPZ; sumatryptan można zastosować podczas kolejnych napadów.
Sunosi zawiera solriamfetol, który zwiększa ilość dopaminy i norepinefryny w mózgu, przeciwdziałając zasypianiu i zmniejszając uczucie senności. Stosowany u dorosłych z narkolepsją oraz w celu poprawy czuwania i zmniejszenia nadmiernej senności w ciągu dnia u pacjentów z obturacyjnym bezdechem sennym (OBS), gdy terapia CPAP nie przyniosła zadowalających rezultatów.
Symelon to doustny lek stosowany w leczeniu otępienia typu alzheimerowskiego oraz otępienia związanego z chorobą Parkinsona. Zawiera substancję czynną rywastygminę, która jest inhibitorem acetylo- i butyrylocholinoesterazy. Dzięki temu poprawia zdolności poznawcze pacjentów. Lek jest dostępny na receptę. Wskazany jest do stosowania u dorosłych pacjentów.
Symepezil to lek, który jest wskazany w leczeniu łagodnej i średnio ciężkiej postaci otępienia w chorobie Alzheimera. Działanie : poprawia zdolności poznawcze. Lek Symepezil zawiera chlorowodorek donepezylu.
Lek Symetra jest lekiem przeciwpadaczkowym, który zawiera substancję czynną lewetyracetam. Stosowany jest jako jedyny lek u pacjentów w wieku od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką, w leczeniu napadów częściowych wtórnie uogólnionych lub bez wtórnego uogólnienia. Może być również stosowany u pacjentów, którzy przyjmują już inne leki przeciwpadaczkowe. Lek Symetra jest dostępny na receptę.
Symkinet MR to lek na receptę, który zawiera metylofenidatu chlorowodorek. Jest dostępny w formie kapsułek o zmodyfikowanym uwalnianiu. Metylofenidat, główny składnik Symkinet MR, jest lekiem o działaniu stymulującym układ nerwowy. Mechanizm działania metylofenidatu nie jest do końca poznany, ale wiąże się z pobudzeniem korowym oraz pobudzeniem aktywującego układu siatkowego. Symkinet MR jest wskazany jako część kompleksowego programu leczenia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat, w przypadkach, kiedy inne metody leczenia nie są wystarczająco skuteczne.
Symla to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną lamotryginę. Stosuje się go w leczeniu padaczki i zaburzeń afektywnych dwubiegunowych. Działanie leku polega na blokowaniu w mózgu impulsów wywołujących napady padaczkowe. Lek jest dostępny na receptę.
Symleptic to lek zawierający substancję czynną gabapentynę, która należy do leków o działaniu przeciwpadaczkowym. Stosowany jest w leczeniu różnych postaci padaczki, w tym napadów drgawkowych, które początkowo zlokalizowane są w określonych miejscach mózgu i które mogą rozprzestrzeniać się na resztę mózgu. Symleptic jest przepisywany jako lek wspomagający leczenie padaczki, kiedy dotychczas stosowane leczenie nie zapewnia całkowitego opanowania napadów. Może być stosowany w monoterapii u dorosłych i dzieci powyżej 12 roku życia. Lek jest również wskazany w leczeniu obwodowego bólu neuropatycznego, czyli długotrwałego bólu spowodowanego uszkodzeniem nerwów. Symleptic jest dostępny na receptę.
Synza to lek na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie olanzapina. Jest to lek przeciwpsychotyczny, stosowany w leczeniu psychiatrycznym. Stosuje się go w leczeniu schizofrenii oraz manii o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek ten łagodzi objawy niektórych chorób psychicznych, wykazujących się obniżeniem nastroju (depresją).
Tabagine to lek, którego substancją czynną jest pregabalina. Jest to pochodna kwasu gamma-aminomasłowego o działaniu przeciwbólowym i przeciwdrgawkowym. Lek jest stosowany w leczeniu bólu neuropatycznego pochodzenia obwodowego i ośrodkowego u dorosłych, a także w leczeniu padaczki i uogólnionych zaburzeń lękowych. Tabagine jest dostępny na receptę.
Tadoglen to lek stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Zawiera trzy substancje czynne: lewodopę, karbidopę i entakapon, które działają synergistycznie, zwiększając ilość dopaminy w mózgu i tym samym zmniejszając objawy choroby Parkinsona. Lek jest dostępny na receptę. W zależności od dawki, Tadoglen może zawierać różne ilości tych substancji czynnych. Dawkowanie jest ustalane indywidualnie przez lekarza dla każdego pacjenta.
Talopam to lek przeciwpadaczkowy zawierający substancję czynną topiramat. Jest stosowany jako pojedynczy lek w leczeniu napadów padaczkowych u osób dorosłych i u dzieci w wieku powyżej 6 lat, a także wraz z innymi lekami do leczenia napadów padaczkowych u osób dorosłych i u dzieci w wieku powyżej 2 lat. Ponadto, Talopam jest stosowany do zapobiegania bólom migrenowym u osób dorosłych. Lek jest dostępny w postaci tabletek powlekanych.
Tanakan to lek dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Jest stosowany pomocniczo w zaburzeniach krążenia mózgowego i związanych z tym objawach czynnościowych, takich jak zaburzenia koncentracji, szum w uszach, zawroty głowy. Ponadto, jest zalecany w objawach zaburzeń krążenia obwodowego. Zwykle stosuje się go trzy razy dziennie po jednej tabletce.
Tasmar to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu choroby Parkinsona. Jest to inhibitor enzymu COMT (katechol-O-metylotransferazy), który działa poprzez zwiększenie stężenia lewodopy (substancji stosowanej w leczeniu choroby Parkinsona) w mózgu. Tasmar pomaga zmniejszyć objawy choroby Parkinsona, takie jak drżenie, sztywność i trudności z poruszaniem się. Lek ten powinien być stosowany pod ścisłym nadzorem lekarza ze względu na możliwość wystąpienia poważnych działań niepożądanych.
Tecfidera to lek aktywujący ścieżkę transkrypcyjną czynnika jądrowego Nrf2. Preparat zawiera substancję fumaran dimetylu. Jest wydawany na receptę do zastrzeżonego stosowania. Lek jest stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego u dorosłych oraz młodzieży i dzieci w wieku ≥13 lat. Początkowo dawkę ustala się na 120 mg 2 razy dziennie, po 7 dniach dawkę zwiększa się do 240 mg 2 razy dziennie. Stosowanie leku powinno być ostrożne u pacjentów z ciężkimi zaburzeniami czynności nerek lub wątroby.
Teglutik to lek stosowany w leczeniu stwardnienia zanikowego bocznego (ALS), choroby neurodegeneracyjnej wpływającej na komórki nerwowe kontrolujące ruchy mięśni. Substancją czynną w Teglutiku jest riluzol, który działa poprzez blokowanie efektów glutaminianu, substancji chemicznej, która może być szkodliwa dla komórek nerwowych. Teglutik jest dostępny na receptę.
Tegretol to lek, którego substancją czynną jest karbamazepina. Jest to organiczny związek chemiczny i substancja przeciwpadaczkowa blokująca kanały sodowe. Tegretol jest stosowany w leczeniu różnych schorzeń, takich jak padaczka, zespoły maniakalne, nerwobóle nerwu trójdzielnego, a także w alkoholowym zespole abstynencyjnym. Jest dostępny na receptę.
Tegretol CR to lek przeciwdrgawkowy, którego substancją czynną jest karbamazepina. Jest dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu różnych stanów, takich jak padaczka, zespoły maniakalne, zespół abstynencji alkoholowej oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Lek ten jest dostępny w postaci tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu.
Terebyo to lek immunosupresyjny, który zawiera substancję czynną teryflunomid. Jest stosowany w leczeniu dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku powyżej 10 lat ze stwardnieniem rozsianym o przebiegu rzutowo-ustępującym. Dawkowanie zależy od masy ciała pacjenta. Lek jest dostępny na receptę.
Teriflunomid Adamed to lek immunomodulujący, stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego (SM) o przebiegu rzutowo-ustępującym u dorosłych oraz młodzieży powyżej 10. roku życia. Działa poprzez ograniczanie stanów zapalnych niszczących nerwy, co pomaga chronić ośrodkowy układ nerwowy przed uszkodzeniami. Lek ten zmniejsza liczbę białych krwinek, co pomaga w zarządzaniu objawami SM takimi jak trudności z chodzeniem, zaburzenia widzenia, czy problemy z równowagą.
Teriflunomide +pharma zawiera substancję czynną teriflunomid, która działa jako środek immunomodulujący, pomagając regulować układ odpornościowy i ograniczać jego atak na układ nerwowy.
Teriflunomide +pharma jest stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego o przebiegu rzutowo-ustępującym u dorosłych oraz dzieci i młodzieży w wieku 10 lat i starszych. Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba, która atakuje ośrodkowy układ nerwowy, powodując stan zapalny niszczący ochronną osłonkę nerwów (mielinę), proces ten nazywamy demielinizacją.
Pacjenci z rzutowo-ustępującą postacią stwardnienia rozsianego doświadczają powtarzających się ataków objawów fizycznych, takich jak trudności z chodzeniem, zaburzenia widzenia i problemy z utrzymaniem równowagi. Objawy te mogą się całkowicie wycofać po ustąpieniu rzutu, ale z czasem mogą prowadzić do utrzymującej się niepełnosprawności.
Teriflunomide +pharma działa poprzez ograniczenie liczby niektórych białych krwinek (limfocytów), co pomaga zmniejszyć stan zapalny i chronić ośrodkowy układ nerwowy przed uszkodzeniem.
Teriflunomide Accord to lek immunomodulujący zawierający teryflunomid, stosowany w leczeniu rzutowo-remisyjnej postaci stwardnienia rozsianego u dorosłych oraz dzieci powyżej 10 roku życia. Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba układu nerwowego, w której stan zapalny uszkadza ochronną osłonkę nerwów, prowadząc do problemów z chodzeniem, widzeniem i równowagą. Teriflunomide Accord pomaga chronić układ nerwowy, ograniczając stan zapalny poprzez zmniejszenie liczby białych krwinek.
Lek zawiera substancję czynną teriflunomid, środek immunomodulujący, który reguluje działanie układu odpornościowego, aby ograniczyć jego atak na układ nerwowy. Stosowany u dorosłych oraz dzieci i młodzieży (w wieku 10 lat i starszych) w leczeniu stwardnienia rozsianego o przebiegu rzutowo-ustępującym. Pomaga chronić ośrodkowy układ nerwowy, ograniczając stan zapalny poprzez zmniejszenie liczby limfocytów.
Choroby neurologiczne dotykają miliony osób na całym świecie, znacząco wpływając na jakość życia pacjentów i ich rodzin. Schorzenia układu nerwowego obejmują szeroki wachlarz dolegliwości, od łagodnych zaburzeń do poważnych chorób neurodegeneracyjnych, które mogą prowadzić do niepełnosprawności. Układ nerwowy, składający się z mózgu, rdzenia kręgowego i nerwów obwodowych, odpowiada za kluczowe funkcje organizmu – od podstawowych procesów życiowych po złożone funkcje poznawcze. Zaburzenia w jego funkcjonowaniu mogą wynikać z uwarunkowań genetycznych, czynników środowiskowych, infekcji, urazów czy procesów autoimmunologicznych. Wczesna diagnostyka i odpowiednie leczenie mają kluczowe znaczenie dla skutecznego zarządzania chorobami neurologicznymi, a dzięki postępowi medycyny i nowoczesnym terapiom, wielu pacjentów może cieszyć się poprawą jakości życia mimo przewlekłego charakteru tych schorzeń.
Układ nerwowy to skomplikowana sieć struktur odpowiedzialnych za kontrolę i koordynację wszystkich procesów zachodzących w organizmie. Dzieli się na ośrodkowy układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy) oraz obwodowy układ nerwowy (nerwy obwodowe). Ta złożona struktura odpowiada za odbieranie bodźców z otoczenia, przetwarzanie informacji, koordynację ruchów, regulację funkcji narządów wewnętrznych oraz umożliwia funkcje wyższe, takie jak myślenie, pamięć czy emocje.
Zdrowie układu nerwowego można wspierać poprzez odpowiednią dietę bogatą w antyoksydanty i nienasycone kwasy tłuszczowe, regularne ćwiczenia fizyczne, aktywność umysłową oraz redukcję stresu. Badania pokazują, że takie działania mogą zmniejszyć ryzyko występowania niektórych chorób neurologicznych, szczególnie neurodegeneracyjnych, jak choroba Alzheimera czy Parkinsona.
Niezwykłą cechą układu nerwowego jest jego neuroplastyczność – zdolność do zmian i adaptacji w odpowiedzi na doświadczenia i uszkodzenia. Ta właściwość stanowi podstawę procesów uczenia się, pamięci oraz rehabilitacji po urazach mózgu czy rdzenia kręgowego. Dzięki neuroplastyczności, mózg może reorganizować swoją strukturę i funkcję, co daje nadzieję pacjentom po udarach czy z innymi uszkodzeniami neurologicznymi.
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia u osób starszych, charakteryzującą się postępującą utratą pamięci, zdolności poznawczych i funkcji wykonawczych. W mózgu pacjentów dochodzi do gromadzenia się złogów białka beta-amyloidu oraz splątków neurofibrylarnych, co prowadzi do obumierania komórek nerwowych.
Leczenie farmakologiczne choroby Alzheimera opiera się na dwóch głównych grupach leków. Inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina, galantamina) zwiększają poziom acetylocholiny – neurotransmitera kluczowego dla procesów pamięciowych. Druga grupa to antagoniści receptora NMDA (memantyna), regulujące aktywność glutaminianu, którego nadmiar może prowadzić do śmierci neuronów. W ostatnich latach pojawił się też pierwszy lek przyczynowy – aducanumab, który pomaga usuwać złogi amyloidu z mózgu.
Oprócz farmakoterapii, ważną rolę odgrywa terapia poznawcza, aktywizacja fizyczna pacjenta oraz odpowiednie wsparcie psychologiczne dla rodziny i opiekunów.
Choroba Parkinsona to postępujące schorzenie neurodegeneracyjne, które rozwija się na skutek zaniku neuronów dopaminergicznych w istocie czarnej mózgu. Charakterystyczne objawy obejmują drżenie spoczynkowe, sztywność mięśniową, spowolnienie ruchowe (bradykinezja) oraz zaburzenia postawy i chodu. U wielu pacjentów występują również objawy pozaruchowe, jak depresja, zaburzenia snu, problemy z węchem czy zaparcia.
Diagnostyka choroby Parkinsona opiera się głównie na badaniu klinicznym, jednak w celu wykluczenia innych schorzeń mogą być wykonane badania obrazowe (rezonans magnetyczny) czy testy neurologiczne. Charakterystyczne jest drżenie spoczynkowe, które ustępuje podczas wykonywania celowych ruchów, oraz stopniowe zmniejszanie się pisma (mikrografia).
Leczenie farmakologiczne koncentruje się na uzupełnianiu niedoboru dopaminy lub stymulacji receptorów dopaminowych. Podstawowym lekiem jest lewodopa, prekursor dopaminy, często podawana w połączeniu z inhibitorami dekarboksylazy (karbidopa, benserazyd), które zapobiegają jej rozkładowi poza mózgiem. Stosuje się także agonistów dopaminy (ropinirol, pramipeksol, rotygotyna), inhibitory MAO-B (selegilina, rasagilina) oraz inhibitory COMT (entakapon). W zaawansowanych przypadkach rozważa się leczenie chirurgiczne, w tym głęboką stymulację mózgu (DBS).
Istotnym elementem terapii są również rehabilitacja ruchowa, terapia mowy oraz wsparcie psychologiczne.
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy atakuje osłonki mielinowe neuronów w ośrodkowym układzie nerwowym. Prowadzi to do powstawania ognisk demielinizacji i zaburzeń przewodnictwa nerwowego.
Objawy SM są bardzo zróżnicowane i zależą od lokalizacji zmian demielinizacyjnych. Mogą obejmować zaburzenia widzenia (podwójne widzenie, zapalenie nerwu wzrokowego), osłabienie mięśni, zaburzenia koordynacji i równowagi, drętwienia i mrowienia, problemy z kontrolą pęcherza moczowego, a także zmęczenie i zaburzenia poznawcze.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach, oferując pacjentom wiele opcji terapeutycznych. W leczeniu rzutów stosuje się glikokortykosteroidy (metylprednizolon) podawane dożylnie. Leczenie modyfikujące przebieg choroby obejmuje leki immunomodulujące (interferony beta, octan glatirameru), leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina) oraz przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania terapii natalizumabem, co znacząco ułatwia leczenie.
Ważnym elementem terapii SM jest kompleksowa rehabilitacja, leczenie objawowe (np. spastyczności, bólu, zmęczenia) oraz wsparcie psychologiczne.
Neuropatia obwodowa to zespół objawów wynikających z uszkodzenia nerwów obwodowych. Może dotyczyć jednego nerwu (mononeuropatia) lub wielu nerwów jednocześnie (polineuropatia). Najczęstszymi przyczynami są cukrzyca, nadużywanie alkoholu, niedobory witamin (szczególnie B12), choroby autoimmunologiczne, infekcje, toksyny oraz działania niepożądane niektórych leków.
Objawy neuropatii obwodowej różnią się w zależności od rodzaju uszkodzonych włókien nerwowych. Typowo obejmują drętwienia, mrowienia, pieczenie, ból, osłabienie mięśni, zaburzenia czucia oraz problemy z koordynacją. W przypadkach uszkodzenia nerwów autonomicznych mogą wystąpić zaburzenia potliwości, niestabilność ciśnienia tętniczego czy dysfunkcje pęcherza moczowego.
Leczenie neuropatii obwodowej zależy od przyczyny. W przypadku neuropatii cukrzycowej kluczowe jest utrzymanie prawidłowego poziomu glukozy we krwi. W terapii bólu neuropatycznego stosuje się leki przeciwpadaczkowe (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjne (amitryptylina, duloksetyna, wenlafaksyna) oraz miejscowe (plastry z lidokainą, kapsaicyna). Istotna jest również suplementacja witamin z grupy B, fizjoterapia oraz rehabilitacja.
Padaczka to przewlekła choroba neurologiczna charakteryzująca się nawracającymi, nieprowokowanymi napadami padaczkowymi, które są wynikiem nieprawidłowych wyładowań elektrycznych w mózgu. Dotyka około 1% populacji, co w Polsce oznacza 300-400 tysięcy pacjentów.
Objawy padaczki zależą od rodzaju napadu i mogą obejmować drgawki, utratę świadomości, zaburzenia czucia, halucynacje lub automatyzmy (powtarzalne, nieskoordynowane ruchy). U niektórych pacjentów występują charakterystyczne aury, czyli specyficzne odczucia poprzedzające napad.
Leczenie padaczki opiera się głównie na farmakoterapii. Stosuje się leki przeciwpadaczkowe, takie jak karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam, okskarbazepina czy topiramat. Wybór leku zależy od typu napadów, wieku pacjenta, chorób współistniejących oraz potencjalnych działań niepożądanych.
Szczególnym wyzwaniem jest padaczka lekooporna, występująca u 20-30% pacjentów. W takich przypadkach stosuje się kombinacje leków, rozważa leczenie chirurgiczne, stymulację nerwu błędnego lub dietę ketogeniczną. Nadzieję dają nowe leki, jak briwaracetam, stiripentol czy cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% pacjentów lekoopornych.
Migrena to neurologiczna choroba napadowa charakteryzująca się nawracającymi, pulsującymi bólami głowy, często jednostronnymi, którym mogą towarzyszyć nudności, wymioty, nadwrażliwość na światło i dźwięki. Jest drugą co do częstości występowania neurologiczną chorobą napadową, znacząco obniżającą jakość życia pacjentów.
W przypadku migreny przewlekłej, gdy bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, przez okres dłuższy niż 3 miesiące, leczenie jest szczególnie trudne. W Polsce obecnie trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą.
Leczenie migreny dzieli się na doraźne (przerywające napad) i profilaktyczne (zapobiegające napadom). W leczeniu doraźnym stosuje się niesteroidowe leki przeciwzapalne, tryptany (sumatryptan, zolmitryptan), a w ciężkich przypadkach leki przeciwwymiotne i opioidy. W profilaktyce migreny przewlekłej przełomem okazały się przeciwciała monoklonalne przeciw peptydowi związanemu z genem kalcytoniny (CGRP) lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), a także toksyna botulinowa typu A. Te nowoczesne terapie mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów z migreną przewlekłą.
Udar mózgu to nagłe zaburzenie krążenia mózgowego, prowadzące do uszkodzenia tkanki nerwowej. Wyróżnia się udary niedokrwienne (około 80% przypadków), spowodowane zatorem lub zakrzepem naczynia, oraz udary krwotoczne, wynikające z pęknięcia naczynia i wylewu krwi do mózgu.
Objawy udaru rozwijają się gwałtownie i mogą obejmować jednostronne osłabienie lub paraliż, zaburzenia mowy, zaburzenia widzenia, zawroty głowy, silny ból głowy oraz problemy z koordynacją. Kluczowa jest szybka diagnostyka i leczenie – im szybciej pacjent trafi do szpitala, tym większe szanse na ograniczenie uszkodzeń mózgu.
W leczeniu udaru niedokrwiennego, jeśli pacjent trafi do szpitala w ciągu 4,5 godziny od pojawienia się objawów, można zastosować leczenie trombolityczne (alteplaza), które rozpuszcza zakrzep. Nowszą metodą jest trombektomia mechaniczna, polegająca na mechanicznym usunięciu zakrzepu za pomocą specjalnego cewnika. Ta procedura może być stosowana nawet do 24 godzin od wystąpienia objawów u wybranych pacjentów. W Polsce funkcjonuje już 18 ośrodków wykonujących zabiegi trombektomii mechanicznej.
Po przebytym udarze kluczowa jest rehabilitacja neurologiczna, która pomaga odzyskać utracone funkcje poprzez wykorzystanie neuroplastyczności mózgu.
Diagnostyka neurologiczna obejmuje szereg badań i procedur, które pomagają ustalić przyczynę objawów i postawić właściwą diagnozę. Proces diagnostyczny zazwyczaj rozpoczyna się od szczegółowego wywiadu lekarskiego i badania neurologicznego.
Badanie neurologiczne obejmuje ocenę funkcji poznawczych, równowagi, koordynacji, odruchów, siły mięśniowej, czucia oraz funkcji nerwów czaszkowych. Lekarz może również przeprowadzić specjalistyczne testy, jak badanie chodu czy ocenę pisma.
W zależności od podejrzewanego schorzenia, mogą być zalecone dodatkowe badania:
Nowoczesne techniki obrazowania mózgu pozwalają na dokładną wizualizację struktury i funkcji układu nerwowego:
Tomografia komputerowa (TK) – szybkie badanie, szczególnie przydatne w diagnostyce udarów, krwawień i urazów.
Rezonans magnetyczny (MRI) – dostarcza bardziej szczegółowych obrazów, pozwalając na wykrycie drobnych zmian strukturalnych, ognisk demielinizacji, guzów czy anomalii naczyniowych.
Funkcjonalny rezonans magnetyczny (fMRI) – obrazuje aktywność mózgu podczas wykonywania określonych zadań.
Pozytonowa tomografia emisyjna (PET) – ocenia metabolizm mózgu, pomagając w diagnostyce chorób neurodegeneracyjnych.
Elektroencefalografia (EEG) – rejestruje aktywność elektryczną mózgu, niezbędna w diagnostyce padaczki.
Elektromiografia (EMG) i badanie przewodnictwa nerwowego – oceniają funkcję nerwów i mięśni, kluczowe w diagnostyce neuropatii obwodowych i chorób nerwowo-mięśniowych.
Analiza płynu mózgowo-rdzeniowego – pomocna w diagnostyce infekcji, chorób demielinizacyjnych i nowotworów.
Badania krwi – mogą wykryć markery zapalne, przeciwciała, niedobory witamin czy zaburzenia metaboliczne.
Coraz większe znaczenie ma diagnostyka genetyczna, która pozwala na wykrycie mutacji odpowiedzialnych za choroby neurologiczne o podłożu genetycznym. Jest szczególnie istotna w przypadku chorób neurodegeneracyjnych, jak niektóre postacie choroby Alzheimera czy stwardnienie zanikowe boczne.
Terapia schorzeń neurologicznych jest złożona i często wymaga podejścia multidyscyplinarnego. W zależności od choroby, mogą być stosowane różne metody leczenia:
Leki odgrywają kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych. Są stosowane zarówno w celu łagodzenia objawów, jak i modyfikacji przebiegu choroby.
W leczeniu chorób neurodegeneracyjnych, jak choroba Parkinsona, stosuje się leki uzupełniające niedobory neuroprzekaźników (lewodopa) lub naśladujące ich działanie (agoniści dopaminy). W chorobie Alzheimera wykorzystuje się inhibitory cholinesterazy (donepezil, rywastygmina) i memantynę.
Choroby autoimmunologiczne, jak stwardnienie rozsiane, wymagają leków immunomodulujących i immunosupresyjnych, w tym interferonów beta, octanu glatirameru, fingolimodu czy przeciwciał monoklonalnych (natalizumab, okrelizumab).
W leczeniu padaczki stosuje się leki przeciwpadaczkowe, dobierane indywidualnie w zależności od typu napadów. Najczęściej wykorzystywane to karbamazepina, lamotrygina, walproiniany, lewetiracetam czy nowsze, jak briwaracetam i cenobamat.
Ból neuropatyczny wymaga specyficznego podejścia, z wykorzystaniem leków przeciwpadaczkowych (gabapentyna, pregabalina), przeciwdepresyjnych (amitryptylina, duloksetyna) oraz opioidów w ciężkich przypadkach.
Rehabilitacja odgrywa kluczową rolę w leczeniu wielu chorób neurologicznych, szczególnie po udarach mózgu, urazach czy w chorobach neurodegeneracyjnych. Obejmuje:
Fizjoterapię – ćwiczenia poprawiające siłę mięśniową, równowagę, koordynację i zakres ruchów.
Terapię zajęciową – ucząca pacjentów strategii radzenia sobie z codziennymi czynnościami.
Terapię mowy – poprawiająca funkcje komunikacyjne i połykanie.
Neuropsychologię – wspierająca funkcje poznawcze i emocjonalne.
W niektórych przypadkach stosuje się leczenie chirurgiczne:
Głęboka stymulacja mózgu (DBS) – wszczepienie elektrod do określonych obszarów mózgu, skuteczne w chorobie Parkinsona, dystonii czy drżeniu samoistnym.
Chirurgia padaczki – usunięcie ogniska padaczkowego w przypadkach lekoopornych.
Leczenie operacyjne guzów mózgu, tętniaków czy malformacji naczyniowych.
Postęp w neurologii przynosi coraz nowsze metody leczenia:
Terapie genowe – modyfikacja genów odpowiedzialnych za choroby, np. w rdzeniowym zaniku mięśni (nusinersen, onasemnogen abeparwowek).
Terapie komórkami macierzystymi – wspierające regenerację uszkodzonych tkanek nerwowych.
Nowoczesne terapie biologiczne – przeciwciała monoklonalne w leczeniu migreny przewlekłej czy stwardnienia rozsianego.
Choroby neurologiczne często mają charakter przewlekły i wymagają długotrwałego zarządzania. Wpływają nie tylko na zdrowie fizyczne, ale także na sferę psychiczną i społeczną pacjenta.
Diagnoza choroby neurologicznej często wymaga znaczących zmian w życiu pacjenta i jego rodziny. Kluczowe jest zdobycie rzetelnej wiedzy o chorobie, poznanie metod radzenia sobie z objawami oraz modyfikacja stylu życia:
Dieta – w wielu chorobach neurologicznych zaleca się dietę bogatą w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminy z grupy B. W przypadku choroby Parkinsona ważna jest odpowiednia podaż białka, a przy padaczce niektórzy pacjenci korzystają z diety ketogenicznej.
Aktywność fizyczna – regularne ćwiczenia dostosowane do możliwości pacjenta mogą poprawić sprawność, równowagę i nastrój.
Techniki relaksacyjne – medytacja, joga czy techniki oddechowe pomagają zmniejszyć stres, który może nasilać objawy wielu schorzeń neurologicznych.
Organizacja codzienności – planowanie aktywności, korzystanie z przypomnień, dostosowanie otoczenia do ograniczeń wynikających z choroby.
Wsparcie psychologiczne jest niezbędnym elementem kompleksowej opieki nad pacjentem neurologicznym. Może obejmować psychoterapię indywidualną, terapię rodzinną czy grupy wsparcia. Organizacje pacjentów, jak Fundacja EPI-BOHATER dla osób z padaczką czy Fundacja Chorób Mózgu, oferują nie tylko wsparcie emocjonalne, ale także edukację i pomoc w uzyskaniu dostępu do nowoczesnych terapii.
Rozwój technologii przynosi coraz więcej rozwiązań wspierających codzienne funkcjonowanie pacjentów neurologicznych:
Aplikacje mobilne – monitorujące objawy, przypominające o lekach czy wspierające rehabilitację poznawczą.
Urządzenia wspomagające mobilność – od lasek i chodzików po zaawansowane egzoszkielety.
Systemy komunikacji alternatywnej – dla pacjentów z zaburzeniami mowy.
Inteligentne domy – dostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami neurologicznymi.
Neurologia jest dziedziną dynamicznie rozwijającą się, a postęp w badaniach naukowych i technologii medycznej przynosi nowe możliwości diagnostyczne i terapeutyczne.
Zaawansowane techniki neuroobrazowania, jak obrazowanie tensora dyfuzji (DTI) czy spektroskopia rezonansu magnetycznego, pozwalają na coraz dokładniejszą wizualizację struktur i funkcji mózgu.
Biomarkery w płynie mózgowo-rdzeniowym i krwi (np. białko tau i beta-amyloid w chorobie Alzheimera) umożliwiają wcześniejszą i dokładniejszą diagnostykę.
Metody diagnostyki molekularnej i genetycznej pomagają zidentyfikować przyczyny rzadkich chorób neurologicznych.
W leczeniu stwardnienia rozsianego pojawiło się wiele nowych leków, jak przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab), które znacząco zmieniły perspektywy dla pacjentów.
Dla pacjentów z padaczką lekooporną nadzieją jest cenobamat, który może uwolnić od napadów nawet 28% chorych.
W leczeniu migreny przewlekłej rewolucję przyniosły przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP oraz toksyna botulinowa typu A.
W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co może znacząco poprawić dostęp do nowoczesnych terapii.
Trombektomia mechaniczna w leczeniu udaru niedokrwiennego mózgu jest już dostępna w 18 ośrodkach w Polsce, co znacząco poprawia rokowanie pacjentów.
Terapie genowe i komórkowe dają nadzieję na leczenie chorób dotychczas nieuleczalnych, jak niektóre formy stwardnienia zanikowego bocznego czy dystrofie mięśniowe.
Interfejsy mózg-komputer mogą w przyszłości pozwolić na kontrolowanie urządzeń za pomocą myśli, co byłoby przełomem dla pacjentów z paraliżem.
Personalizowana medycyna, uwzględniająca profil genetyczny pacjenta, może umożliwić bardziej precyzyjne i skuteczne leczenie.
Wczesne objawy chorób neurologicznych mogą być subtelne i niespecyficzne, dlatego często są początkowo ignorowane. Do niepokojących sygnałów, które powinny skłonić do konsultacji z lekarzem, należą: przewlekłe bóle głowy, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, drętwienia i mrowienia kończyn, osłabienie mięśni, problemy z koordynacją ruchów, zaburzenia mowy, trudności z pamięcią i koncentracją, a także zmiany osobowości czy nastroju. W przypadku nagłego pojawienia się objawów, takich jak jednostronne osłabienie, zaburzenia mowy czy widzenia, należy natychmiast szukać pomocy medycznej, gdyż mogą to być objawy udaru mózgu.
Niektóre choroby neurologiczne mają wyraźny komponent genetyczny, inne zaś mogą być związane z predyspozycją genetyczną, która w połączeniu z czynnikami środowiskowymi prowadzi do rozwoju choroby. Do chorób o udowodnionym podłożu genetycznym należą m.in. choroba Huntingtona, niektóre formy choroby Alzheimera, dystrofie mięśniowe czy ataksje rdzeniowo-móżdżkowe. W przypadku rodzinnego występowania chorób neurologicznych, diagnostyka genetyczna może pomóc określić ryzyko zachorowania u krewnych. Na przykład, ryzyko choroby Alzheimera o wczesnym początku u rodzeństwa i potomstwa osoby chorej wynosi około 50%.
Tak, stres może znacząco wpływać na przebieg wielu chorób neurologicznych. W padaczce stres jest znanym czynnikiem wyzwalającym napady, a w chorobie Parkinsona może nasilać drżenie i sztywność mięśni. Pacjenci ze stwardnieniem rozsianym często doświadczają zaostrzenia objawów w okresach wzmożonego stresu. Również w przypadku migreny czy innych bólów głowy, stres jest jednym z głównych czynników wyzwalających. Dlatego techniki zarządzania stresem, takie jak medytacja, joga czy terapia poznawczo-behawioralna, są ważnym elementem kompleksowego leczenia chorób neurologicznych.
Leczenie stwardnienia rozsianego znacząco rozwinęło się w ostatnich latach. Oprócz klasycznych leków immunomodulujących (interferony beta, octan glatirameru), dostępne są now ocześniejsze terapie, jak doustne leki immunosupresyjne (fingolimod, kladrybina, fumaran dimetylu) oraz wysoce skuteczne przeciwciała monoklonalne (natalizumab, okrelizumab, alemtuzumab). Od kwietnia 2024 roku pacjenci w Polsce mają dostęp do podskórnej formy podania natalizumabu, co ułatwia leczenie. Wybór terapii zależy od wielu czynników, w tym aktywności choroby, obecności chorób współistniejących oraz preferencji pacjenta. Dla pacjentów z agresywną formą SM, dostępne są również bardziej intensywne protokoły leczenia, w tym immunoablacja z przeszczepieniem macierzystych komórek krwiotwórczych.
Migrena przewlekła to stan, w którym bóle głowy występują przez co najmniej 15 dni w miesiącu, z czego przynajmniej 8 dni to typowe bóle migrenowe. Diagnostyka opiera się głównie na szczegółowym wywiadzie lekarskim i badaniu neurologicznym, czasem uzupełnionym o badania obrazowe w celu wykluczenia innych przyczyn bólu głowy. W leczeniu migreny przewlekłej stosuje się leki doraźne (tryptany, NLPZ) oraz profilaktyczne. Przełomem w profilaktyce są przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP lub jego receptorowi (erenumab, fremanezumab, galcanezumab), które mogą prowadzić do całkowitej remisji u nawet 25% pacjentów. Skuteczna jest również toksyna botulinowa typu A, podawana w formie zastrzyków co 12 tygodni. W Polsce trwają prace nad programem lekowym dla pacjentów z migreną przewlekłą, co poprawi dostęp do tych nowoczesnych terapii.
Wsparcie osoby z chorobą neurologiczną wymaga cierpliwości, empatii i zrozumienia. Przede wszystkim warto zdobyć rzetelną wiedzę o chorobie, aby lepiej rozumieć, z czym zmaga się bliska osoba. Ważne jest oferowanie praktycznej pomocy, dostosowanej do potrzeb pacjenta, ale bez nadmiernej opiekuńczości, która może odbierać poczucie niezależności. Zachęcanie do przestrzegania zaleceń lekarskich i regularne przypominanie o lekach może być bardzo pomocne. Równie istotne jest wsparcie emocjonalne – wysłuchanie obaw, frustacji i lęków, bez osądzania czy minimalizowania problemów. Warto również dbać o własne zdrowie psychiczne, korzystając z grup wsparcia dla opiekunów czy pomocy psychologicznej, gdyż opieka nad osobą przewlekle chorą może być wyczerpująca emocjonalnie.
Dieta może odgrywać istotną rolę w przebiegu niektórych chorób neurologicznych. W chorobie Parkinsona ważne jest odpowiednie planowanie posiłków zawierających białko, gdyż może ono wpływać na wchłanianie lewodopy. Przy stwardnieniu rozsianym zaleca się dietę bogata w antyoksydanty, kwasy omega-3 i witaminę D. W przypadku padaczki lekoopornej u niektórych pacjentów skuteczna jest dieta ketogeniczna, która zmienia metabolizm mózgu i może zmniejszać częstość napadów. Dla pacjentów z migreną ważne jest identyfikowanie i unikanie potencjalnych pokarmowych czynników wyzwalających, takich jak alkohol, produkty zawierające tyraminę, glutaminian sodu czy aspartam. Ogólnie, dieta śródziemnomorska, bogata w świeże warzywa, owoce, ryby, oliwę z oliwek i pełnoziarniste produkty zbożowe, jest korzystna dla zdrowia mózgu i może zmniejszać ryzyko rozwoju chorób neurodegeneracyjnych.
Padaczka lekooporna, dotykająca 20-30% pacjentów z epilepsją, stanowi poważne wyzwanie terapeutyczne. W ostatnich latach pojawiły się jednak nowe możliwości leczenia. Przełomowym lekiem jest cenobamat, który może uwolnić od napadów 11-28% chorych z padaczką lekooporną. Inne nowe leki, jak briwaracetam czy stiripentol, również oferują nadzieję pacjentom nieodpowiadającym na standardowe terapie. Poza farmakoterapią, opcje leczenia obejmują zabiegi chirurgiczne (usunięcie ogniska padaczkowego), stymulację nerwu błędnego, głęboką stymulację mózgu oraz terapie niefarmakologiczne, jak dieta ketogeniczna. Prowadzone są również badania nad nowymi technologiami, takimi jak systemy zamkniętej pętli (closed-loop systems), które wykrywają nadchodzący napad i automatycznie dostarczają leczenie, oraz zaawansowane techniki neuromodulacji. Kluczowe dla skutecznego leczenia padaczki lekoopornej jest dostęp do wysokospecjalistycznych ośrodków epileptologicznych.
