Celldemic to szczepionka przeznaczona dla dorosłych i dzieci od 6. miesiąca życia, mająca na celu zapobieganie grypie wywołanej wirusem H5N1 (ptasia grypa) o potencjale pandemicznym. Zawiera dezaktywowane fragmenty wirusa, które stymulują układ immunologiczny do wytwarzania przeciwciał, chroniąc przed chorobą. Żaden ze składników szczepionki nie wywołuje grypy.
Efluelda to czterowalentna szczepionka przeciw grypie, która została opracowana w celu ochrony osób w wieku 60 lat i starszych przed grypą. Szczepionka ta jest dostępna na receptę. Po podaniu szczepionki, układ odpornościowy organizmu wytwarza własną ochronę przed chorobą poprzez produkcję przeciwciał. Szczepionka Efluelda została opracowana w celu ochrony przed czterema szczepami wirusa zawartymi w szczepionce.
Efluelda Tetra to szczepionka dla osób w wieku 60 lat i starszych, chroniąca przed grypą. Po podaniu szczepionki układ odpornościowy wytwarza własną ochronę przed chorobą. Szczepienie co roku jest zalecane ze względu na zmieniające się szczepy wirusa grypy. Pomaga zapobiegać powikłaniom takim jak zapalenie płuc i hospitalizacja. Skuteczna ochrona przed czterema szczepami wirusa, zapewniając ulgę i spokój pacjentom.
Fluad to szczepionka przeciwko grypie, która stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania ochrony przed wirusem grypy. Żaden ze składników szczepionki nie wywołuje grypy. Stosowana jest u dorosłych w wieku 50 lat i starszych w celu zapobiegania grypie, celując w cztery szczepy wirusa zgodnie z zaleceniami WHO na dany sezon.
Fluad Tetra jest szczepionką przeciwko grypie, przeznaczoną dla dorosłych w wieku 50 lat i starszych. Po podaniu szczepionki, układ odpornościowy pacjenta wytwarza ochronę przeciwko wirusowi grypy bez ryzyka wywołania choroby. Fluad Tetra niszczy cztery szczepy wirusa grypy zgodnie z zaleceniami WHO na sezon 2024/2025.
Flucelvax to nowoczesna, inaktywowana szczepionka przeciw grypie sezonowej, wytwarzana w innowacyjnej technologii hodowli komórkowej. Jest to pierwsza tego typu szczepionka, która nie wykorzystuje w procesie produkcji jaj kurzych, co stanowi znaczący postęp w dziedzinie szczepień przeciwgrypowych. Preparat zawiera antygeny powierzchniowe wirusa grypy, które stymulują układ odpornościowy do wytworzenia ochrony przed zachorowaniem. Szczepionka jest przeznaczona dla osób dorosłych oraz dzieci od 2. roku życia. Flucelvax zawiera
Fluenz Tetra to szczepionka przeciw grypie w postaci aerozolu do nosa, zawierająca żywe, atenuowane wirusy grypy czterech szczepów. Fluenz Tetra jest dostępna wyłącznie na receptę.
Fluenz Tetra to szczepionka dostępna na receptę, która zapewnia ochronę przed czterema szczepami wirusa grypy. Jest stosowana u dzieci i młodzieży w wieku od 24 miesięcy do poniżej 18 lat. Szczepionka ta jest podawana donosowo i działa poprzez wywołanie odpowiedzi immunologicznej, skierowanej przeciwko antygenom wirusa grypy zawartym w szczepionce. Po podaniu szczepionki układ odpornościowy pacjenta wytworzy własną ochronę przeciw wirusowi grypy.
Szczepionka Incellipan jest stosowana w celu zapobiegania grypie pandemicznej, zwłaszcza w przypadku oficjalnie ogłoszonej pandemii. Grypa pandemiczna to rodzaj grypy, który pojawia się co kilka lub kilkadziesiąt lat i szybko rozprzestrzenia się na całym świecie. Objawy grypy pandemicznej są podobne do zwykłej grypy, ale mogą być bardziej poważne.
Szczepionka Incellipan jest przeznaczona do zapobiegania grypie wywoływanej wirusem typu H5N1. Po podaniu szczepionki, układ immunologiczny wytwarza przeciwciała, które chronią przed chorobą. Żaden ze składników szczepionki nie może wywołać grypy.
Influvac to szczepionka przeciw grypie, przeznaczona dla dorosłych, młodzieży i dzieci od 6. miesiąca życia. Szczepionka ta pomaga chronić przed grypą – zachorowaniem i ryzykiem powikłań pogrypowych. Szczepionka jest inaktywowana, zawiera antygeny powierzchniowe wirusa grypy 4 szczepów. Jest dostępna na receptę.
Influvac Junior, znany również jako Influvac Tetra, to szczepionka przeciw grypie. Szczepionka ta pomaga chronić osoby dorosłe oraz dzieci przed zachorowaniem na grypę, zwłaszcza u osób narażonych na ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych. Jest wskazana dla osób dorosłych i dzieci w wieku od 6 miesięcy. Szczepionka jest dostępna na receptę.
Influvac Tetra to szczepionka przeciw grypie, która zawiera antygeny powierzchniowe czterech szczepów wirusa grypy. Szczepionka ta jest stosowana w celu zapobiegania zachorowaniu na grypę, zwłaszcza u osób narażonych na ryzyko wystąpienia powikłań pogrypowych. Influvac Tetra jest wskazany dla osób dorosłych i dzieci w wieku od 6 miesięcy. Lek ten jest dostępny na receptę.
VaxiFlu-4 to szczepionka przeciw grypie, która zawiera cztery szczepy wirusa grypy (dwa podtypy A i dwa typy B). Szczepionka jest zalecana dla osób z obniżoną odpornością, osób przewlekle chorych (na przykład na astmę, niewydolność układu krążenia, cukrzycę), dzieci powyżej 6 miesiąca życia, kobiet w ciąży lub planujących ciążę oraz wszystkich osób powyżej 55 roku życia. Szczepionka jest dostępna na receptę.
Vaxigrip to szczepionka przeciwko grypie, przeznaczona dla osób dorosłych, młodzieży i dzieci od 6 miesiąca życia. Szczepionka ta pomaga chronić przed zachorowaniem na grypę, co jest szczególnie istotne u osób narażonych na powikłania pogrypowe. Szczepionka zawiera inaktywowane wirusy grypy i po jej podaniu układ odpornościowy wytwarza własną ochronę przed chorobą. Vaxigrip jest dostępny na receptę.
Vaxigrip Junior to szczepionka przeciwko grypie, przeznaczona dla dzieci od 6. do 35. miesiąca życia. Szczepionka ta pomaga chronić dzieci przed zachorowaniem na grypę, co jest szczególnie istotne u osób narażonych na powikłania pogrypowe. Preparat zawiera inaktywowaną szczepionkę przeciw grypie (rozszczepiony wirion). Odporność pojawia się po 2-3 tygodniach od zaszczepienia. Szczepionka jest dostępna na receptę.
VaxigripTetra to czterowalentna szczepionka przeciw grypie, która zapewnia czynne uodpornienie przeciw czterem szczepom wirusa grypy: dwa podtypy A i dwa typy B. Szczepionka jest przeznaczona dla dorosłych, w tym kobiet w ciąży, oraz dzieci od ukończenia 6. miesiąca życia. Jest dostępna na receptę. Szczepionka jest zalecana do zapobiegania grypie, szczególnie u osób narażonych na powikłania pogrypowe.
Zoonotic Influenza Vaccine Seqirus to szczepionka dla osób dorosłych od 18. roku życia, stosowana w zapobieganiu grypie odzwierzęcej wywołanej przez wirusy podtypu H5. Chroni przed łagodnymi infekcjami i ciężkimi powikłaniami, w tym zapaleniem płuc. Szczepionka stymuluje układ odpornościowy do wytwarzania przeciwciał bez ryzyka wywołania grypy.
Grypa to ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywoływana przez wirusy grypy należące do rodziny Orthomyxoviridae. Szacuje się, że co roku na grypę choruje 5-10% dorosłych i 20-30% dzieci na całym świecie. Mimo że większość przypadków kończy się samoistnym wyzdrowieniem, grypa może prowadzić do poważnych powikłań, hospitalizacji, a nawet śmierci, szczególnie w grupach wysokiego ryzyka. Szczepienia przeciwko grypie stanowią najskuteczniejszą metodę zapobiegania zachorowaniom i ich powikłaniom. Na przestrzeni lat opracowano różne rodzaje szczepionek, które różnią się składem, sposobem produkcji, drogą podania oraz przeznaczeniem dla poszczególnych grup wiekowych.
Aby zrozumieć zasady działania szczepionek przeciwgrypowych, warto najpierw poznać charakterystykę wirusów grypy, które są przyczyną corocznych epidemii.
Wirusy grypy dzielą się na trzy główne typy:
Głównym powodem konieczności corocznej aktualizacji szczepionek przeciwko grypie jest zmienność genetyczna wirusów, która zachodzi poprzez:
Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stale monitoruje krążące szczepy wirusa i dwa razy w roku wydaje zalecenia dotyczące składu szczepionek – osobno dla półkuli północnej i południowej.
Rozwój szczepionek przeciwko grypie stanowi fascynujący rozdział w historii medycyny. Pierwsze szczepionki opracowano w latach 30. i 40. XX wieku, wkrótce po wyizolowaniu wirusa grypy w 1933 roku.
Szczepionki przeciwko grypie można klasyfikować na różne sposoby, uwzględniając ich skład, metodę produkcji, drogę podania oraz liczbę zawartych szczepów wirusa.
Zawierają wirusy, które zostały inaktywowane (zabite) i nie mogą wywołać choroby. Są najbardziej rozpowszechnione i dzielą się na:
Zawierają osłabione (atenuowane) żywe wirusy grypy, które mogą się namnażać, ale nie wywołują choroby. Są podawane donosowo w formie aerozolu, co naśladuje naturalną drogę zakażenia i stymuluje zarówno miejscową, jak i ogólną odpowiedź immunologiczną. Przykład: Fluenz Tetra.
Te szczepionki są zazwyczaj dopuszczone do stosowania u zdrowych osób w wieku od 2 do 49 lat, ale mogą być przeciwwskazane u osób z obniżoną odpornością, ciężką astmą lub niektórymi innymi schorzeniami.
Zawierają antygeny trzech szczepów wirusa grypy:
Zawierają antygeny czterech szczepów wirusa grypy:
Szczepionki czterowalentne zapewniają szerszą ochronę niż trójwalentne, ponieważ chronią przed większą liczbą krążących szczepów wirusa grypy typu B. Obecnie są najczęściej stosowane w wielu krajach, w tym w Polsce.
Tradycyjna metoda produkcji szczepionek przeciwko grypie polega na namnażaniu wirusów w zapłodnionych jajach kurzych. Metoda ta jest dobrze ugruntowana, ale ma pewne ograniczenia:
Nowsza metoda, w której wirusy namnażane są w hodowlach komórkowych (najczęściej linie komórek MDCK lub Vero). Zalety:
Wykorzystują technologię rekombinacji DNA do produkcji białek wirusowych w hodowlach komórkowych owadów. Zaletą jest brak konieczności pracy z żywymi wirusami grypy i możliwość szybszej produkcji.
Zawierają czterokrotnie większą ilość antygenów niż standardowe szczepionki, co ma zapewnić silniejszą odpowiedź immunologiczną u osób starszych, u których układ odpornościowy słabiej reaguje na szczepienia. Dedykowane są osobom w wieku powyżej 60-65 lat. Przykład: Efluelda.
Zawierają substancje wspomagające (adiuwanty), które wzmacniają odpowiedź immunologiczną organizmu. Są szczególnie przydatne dla osób starszych i z osłabionym układem odpornościowym.
Podawane w postaci aerozolu do nosa. Zawierają żywe atenuowane wirusy grypy, które namnażają się w błonie śluzowej nosa, wywołując miejscową i ogólną odpowiedź immunologiczną. Są zwykle przeznaczone dla dzieci i młodych dorosłych.
Szczepionki przeciwko grypie działają stymulując układ odpornościowy do wytworzenia przeciwciał przeciwko wirusom grypy. Po podaniu szczepionki, organizm rozpoznaje zawarte w niej antygeny wirusowe jako obce i uruchamia odpowiedź immunologiczną.
Przeciwciała wytworzone po szczepieniu wiążą się głównie z białkami powierzchniowymi wirusa (hemaglutyniną i neuraminidazą), uniemożliwiając wirusowi przyłączenie się do komórek gospodarza i ich zakażenie.
Odporność poszczepienna rozwija się zwykle po około 10-14 dniach od szczepienia i utrzymuje się przez około 6-12 miesięcy. Z czasem poziom przeciwciał stopniowo maleje, dlatego zaleca się coroczne szczepienie.
Zgodnie z zaleceniami międzynarodowych organizacji zdrowia, coroczne szczepienia przeciwko grypie zaleca się wszystkim osobom w wieku powyżej 6 miesięcy, które nie mają przeciwwskazań. Szczególnie istotne są one dla:
Szczepienia przeciwko grypie można wykonywać przez cały sezon grypowy, jednak najlepszy czas to okres przed spodziewanym szczytem zachorowań. W przypadku krajów półkuli północnej, w tym Polski, zaleca się wykonanie szczepienia od września do połowy listopada.
Sezon grypowy w strefie klimatu umiarkowanego trwa zwykle od października do maja, z najwyższą zachorowalnością przypadającą na okres od grudnia do marca. Odporność po szczepieniu rozwija się po około 10-14 dniach i utrzymuje się przez 6-12 miesięcy.
Nawet jeśli nie udało się zaszczepić przed rozpoczęciem sezonu, warto to zrobić później, gdyż szczepionka nadal może zapewnić ochronę przez pozostałą część sezonu grypowego.
Skuteczność szczepionek przeciwko grypie jest zmienna i zależy od wielu czynników, co często prowadzi do nieporozumień i mitów na ten temat.
Skuteczność szczepienia jest najwyższa, gdy szczepy wirusa zawarte w szczepionce dobrze odpowiadają szczepom krążącym w populacji. Jednak ze względu na zmienność antygenową wirusów grypy, nie zawsze można osiągnąć idealne dopasowanie.
Skuteczność szczepionki może być niższa u małych dzieci, osób starszych oraz osób z zaburzeniami odporności. Z tego powodu dla niektórych grup opracowano specjalne szczepionki (np. wysokodawkowe dla seniorów).
Ochrona po szczepieniu może z czasem słabnąć, zwykle utrzymuje się przez cały sezon grypowy (6-12 miesięcy).
Wcześniejsze szczepienia mogą wpływać na odpowiedź immunologiczną na aktualne szczepienie, choć mechanizm tego zjawiska nie jest w pełni wyjaśniony.
Szczepionki przeciwko grypie należą do najbezpieczniejszych produktów leczniczych. Przed dopuszczeniem do obrotu przechodzą rygorystyczne badania, a ich bezpieczeństwo jest stale monitorowane.
Objawy te są zwykle łagodne, pojawiają się w ciągu 6-12 godzin po szczepieniu i ustępują samoistnie w ciągu 1-2 dni.
Większość obecnych szczepionek przeciwko grypie zawiera minimalne ilości białka jaja kurzego. Zgodnie z najnowszymi zaleceniami:
Wokół szczepień przeciwko grypie narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać do tej formy profilaktyki. Oto najczęstsze z nich wraz z wyjaśnieniami:
Fakt: Szczepionki inaktywowane (zabite) nie mogą wywołać grypy, ponieważ nie zawierają żywego wirusa zdolnego do wywołania choroby. Szczepionki żywe atenuowane zawierają osłabione wirusy, które nie mogą wywołać pełnoobjawowej grypy u zdrowych osób.
Objawy, które niektórzy odczuwają po szczepieniu (np. łagodna gorączka, ból mięśni), to normalna reakcja układu odpornościowego na szczepionkę, a nie objawy grypy. Ponadto, przypadkowe zachorowanie na grypę krótko po szczepieniu może wynikać z zakażenia przed szczepieniem lub w okresie kształtowania się odporności poszczepiennej.
Fakt: Choć szczepionka nie chroni przed wszystkimi możliwymi szczepami wirusa grypy, zapewnia ochronę przed tymi, które według prognoz będą najczęściej występować w danym sezonie. Nawet jeśli dojdzie do zakażenia innym szczepem, szczepienie często łagodzi przebieg choroby i zmniejsza ryzyko powikłań.
Fakt: Każdy, nawet zdrowy człowiek, może zachorować na grypę i doświadczyć powikłań. Ponadto, szczepienie zdrowych osób ogranicza rozprzestrzenianie się wirusa w populacji, co pośrednio chroni osoby, które z różnych przyczyn nie mogą być zaszczepione.
Fakt: Choć przechorowanie grypy może zapewnić silniejszą odporność niż szczepienie, wiąże się z ryzykiem poważnych powikłań, w tym zagrażających życiu. Szczepienie pozwala uzyskać ochronę bez narażania się na niebezpieczeństwo choroby.
Fakt: Grypa może prowadzić do poważnych powikłań, w tym zapalenia płuc, zapalenia mięśnia sercowego, a nawet śmierci. Co roku tysiące osób umiera z powodu grypy i jej powikłań. Szczepienie to bezpieczny sposób uzyskania ochrony bez narażania się na te ryzyka.
Fakt: Nowoczesne szczepionki przeciwko grypie nie zawierają tiomersalu ani innych substancji konserwujących lub zawierają je w śladowych ilościach. Wszystkie składniki szczepionek podlegają rygorystycznym testom bezpieczeństwa.
Szczepienia przeciwko grypie stanowią najskuteczniejszą metodę zapobiegania zachorowaniom na grypę i ich powikłaniom. Dzięki różnorodności dostępnych szczepionek, możliwe jest dobranie odpowiedniego preparatu dla praktycznie każdej osoby, niezależnie od wieku czy stanu zdrowia.
Pomimo że żadna szczepionka nie zapewnia 100% ochrony, coroczne szczepienie znacząco zmniejsza ryzyko zachorowania, łagodzi przebieg choroby i zapobiega poważnym powikłaniom. Ponadto, przyczynia się do ograniczenia transmisji wirusa w populacji, chroniąc pośrednio osoby, które nie mogą być zaszczepione.
W obliczu sezonowych epidemii grypy, a także potencjalnych pandemii, szczepienia pozostają kluczowym elementem zdrowia publicznego i indywidualnej profilaktyki. Wraz z postępem technologicznym i badaniami nad uniwersalnymi szczepionkami przeciwko grypie, możemy oczekiwać dalszego rozwoju i udoskonalania tej ważnej metody ochrony zdrowia.
Nie, szczepionki inaktywowane (zabite) nie mogą wywołać grypy, ponieważ nie zawierają żywego wirusa zdolnego do wywołania choroby. Szczepionki żywe atenuowane zawierają osłabione wirusy, które nie mogą wywołać pełnoobjawowej grypy u zdrowych osób. Objawy, które niektórzy odczuwają po szczepieniu, to normalna reakcja układu odpornościowego, a nie objawy grypy.
Odporność po szczepieniu przeciwko grypie rozwija się zwykle po 10-14 dniach i utrzymuje się przez około 6-12 miesięcy, czyli przez jeden sezon grypowy.
Coroczne szczepienie jest konieczne z dwóch głównych powodów:
Tak, szczepienie przeciwko grypie jest zalecane wszystkim kobietom w ciąży, niezależnie od trymestru. Ciężarne są szczególnie narażone na ciężki przebieg grypy i powikłania, a szczepienie chroni zarówno matkę, jak i dziecko w pierwszych miesiącach życia (dzięki przeciwciałom przekazywanym przez łożysko).
Większość osób z alergią na jaja może bezpiecznie przyjąć szczepionkę przeciwko grypie. Współczesne szczepionki zawierają minimalną ilość białka jaja kurzego. Osoby z łagodną alergią (np. pokrzywka po spożyciu jaj) mogą być szczepione w standardowych warunkach. Osoby z cięższymi reakcjami alergicznymi powinny skonsultować się z lekarzem i być szczepione w placówkach przygotowanych do leczenia reakcji alergicznych.
Wybór szczepionki zależy od wieku, stanu zdrowia i indywidualnych preferencji. Dla większości osób odpowiednia będzie standardowa szczepionka czterowalentna. Osoby starsze mogą odnieść większe korzyści ze szczepionki wysokodawkowej. Dla dzieci i młodych dorosłych może być dostępna szczepionka donosowa. Najlepiej skonsultować wybór z lekarzem.
Tak, szczepionkę przeciwko grypie można podawać jednocześnie z większością innych szczepionek, w tym ze szczepionką przeciwko COVID-19, pneumokokom czy tężcowi. Każda szczepionka powinna być podana w inne miejsce.
Ryzyko wystąpienia zespołu Guillaina-Barrégo (GBS) po szczepieniu przeciwko grypie jest bardzo małe – około 1-2 przypadków na milion szczepień. Dla porównania, ryzyko wystąpienia GBS po zachorowaniu na grypę jest znacznie wyższe. Korzyści ze szczepienia zdecydowanie przewyższają potencjalne ryzyko.
