Lek w postaci kremu przyspiesza regenerację tkanki, zmniejszając reakcję zapalną, a także znosi uczucie napięcia i świądu. Krem powoduje uelastycznienie blizny, jej spłaszczenie i zblednięcie. Krem stosuje się zewnętrznie na skórę, do miejscowego leczenia blizn i bliznowców (keloidów) po oparzeniach i zabiegach chirurgicznych.
Contractubex to żel stosowany w leczeniu blizn. Składa się z alantoiny, heparyny i wyciągu z cebuli. Działa antyproliferacyjnie, przeciwzapalnie, wygładza i rozluźnia tkankę blizny. Wskazany jest do stosowania w przypadku blizn pooperacyjnych, pourazowych, pooparzeniowych oraz potrądzikowych, blizn hipertroficznych, bliznowców oraz blizn ograniczających ruch w stawach. Może być również pomocny w leczeniu przykurczów stawów i ścięgien. Contractubex jest dostępny bez recepty.
Fortiven Activ Gel to lek dostępny bez recepty, który zawiera heparynę sodową jako substancję czynną. Jest to żel stosowany miejscowo, który działa przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Wskazany jest do stosowania w miejscowym leczeniu wspomagającym chorób żył powierzchniowych, takich jak zakrzepowe zapalenie żył, żylaki kończyn dolnych, a także w przypadku obrzęków, stłuczeń i krwiaków podskórnych.
Fortiven Gel to lek dostępny bez recepty, który zawiera heparynę sodową jako substancję czynną. Jest to żel stosowany miejscowo, który działa przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Wskazany jest do stosowania w miejscowym leczeniu wspomagającym chorób żył powierzchniowych, takich jak zakrzepowe zapalenie żył, żylaki kończyn dolnych, a także w przypadku obrzęków, stłuczeń i krwiaków podskórnych.
Heparin-Hasco to lek w postaci żelu, który zawiera heparynę jako substancję czynną. Heparyna stosowana miejscowo działa przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Lek jest przeznaczony do stosowania miejscowego na skórę. Wskazany jest w leczeniu wspomagającym chorób żył powierzchniowych takich jak zapalenie żył, zakrzepowe zapalenie żył, żylaki kończyn dolnych oraz w obrzękach, stłuczeniach i krwiakach podskórnych. Lek jest dostępny bez recepty.
Heparin-Hasco forte to lek w postaci żelu, przeznaczony do stosowania miejscowego na skórę. Zawiera substancję czynną heparynę, która działa przeciwzakrzepowo, przeciwzapalnie i przeciwobrzękowo. Stosowany jest w leczeniu wspomagającym chorób żył powierzchniowych takich jak zapalenie żył, zakrzepowe zapalenie żył, żylaki kończyn dolnych oraz w obrzękach, stłuczeniach i krwiakach podskórnych. Jest dostępny bez recepty.
Heparinum GSK to lek w postaci kremu do stosowania miejscowego, wyłącznie na skórę. Lek zawiera heparynę, która działa przeciwzakrzepowo i przeciwzapalnie. Przyspiesza wchłanianie krwiaków śródskórnych oraz obrzęków i odgrywa ważną rolę w likwidowaniu miejscowych stanów zapalnych. Lek łagodzi ból i przyczynia się do szybszego ustąpienia obrzęku zapalnego. Heparinum GSK jest dostępny bez recepty
Heparinum WZF to lek przeciwzakrzepowy w postaci roztworu do wstrzykiwań, zawierający heparynę. Jest stosowany w leczeniu chorób zakrzepowych, takich jak zakrzepowe zapalenie żył głębokich, zator tętnicy płucnej, niestabilna dławica piersiowa, ostre obwodowe zatory tętnicze. Lek jest dostępny na receptę.
Heparizen 1000 to żel przeznaczony do stosowania miejscowego, który zawiera heparynę sodową. Preparat wykazuje działanie przeciwzakrzepowe i przeciwzapalne, przyspiesza wchłanianie krwiaków i nacieków oraz łagodzi ból i uczucie napięcia. Lek jest wskazany w leczeniu zakrzepowego zapalenia żył powierzchniowych, stanów zapalnych żył kończyn dolnych, żylaków kończyn dolnych oraz stanów pourazowych: krwiaków, stłuczeń, obrzęków. Heparizen 1000 jest dostępny bez recepty.
Lioton 1000 to lek w postaci żelu do stosowania na skórę. Zawiera heparynę, substancję czynną, która wykazuje działanie przeciwzakrzepowe, przeciwobrzękowe oraz przeciwzapalne. Lek jest dostępny bez recepty. Wskazany jest do stosowania wspomagająco w leczeniu chorób żył powierzchownych, takich jak zapalenia żył, zakrzepowe zapalenie żył, żylaki kończyn dolnych, a także w przypadku krwiaków podskórnych, stłuczeń i obrzęków.
Lipohep to lek w postaci żelu do rozpylania na skórę, który zawiera heparynę – substancję czynną o działaniu przeciwzakrzepowym, poprawiającą ukrwienie tkanek i zmniejszającą obrzęk. Stosowany jest w miejscowym leczeniu powierzchownych, ograniczonych obrzęków i krwiaków powstałych w przebiegu zakrzepicy powierzchownych naczyń żylnych, żylaków kończyn dolnych lub tępych urazów. Lek jest dostępny bez recepty.
Savarix to innowacyjny żel do stosowania na skórę, który zawiera trzy składniki aktywne: heparynę sodową, wyciąg z kasztanowca oraz benzokainę. Dzięki synergicznemu działaniu tych substancji, lek działa kompleksowo i skutecznie łagodzi objawy związane z chorobami żył. Jest stosowany pomocniczo, miejscowo, w zapobieganiu i leczeniu: żylaków kończyn dolnych, obrzęków, podskórnych wylewów (siniaków) pourazowych, powstających wskutek stłuczenia lub skręcenia, zaburzeń krążenia żylnego, bólu i uczucia ciężkości nóg. Savarix jest dostępny na receptę.
Heparyna sodowa – lek o właściwościach przeciwzakrzepowych. Mechanizm działania heparyny polega na hamowaniu reakcji prowadzących do krzepnięcia krwi i tworzenia się skrzepu fibrynowego. Lek stosowany miejscowo na skórę działa dodatkowo przeciwobrzękowo i przeciwzapalnie. Wskazaniem do stosowania heparyny sodowej jest profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył, zaburzeń zakrzepowo-zatorowych, leczenie obrzęków, krwiaków, stłuczeń, zapalenia żył, żylaków kończyn dolnych oraz zmniejszenie podrażnienia oczu.
Heparyna sodowa dostępna jest w postaci roztworu do wstrzykiwań, kremu, żelu na skórę oraz maści do oczu. Występuje również w preparatach złożonych stosowanych miejscowo na skórę z substancjami takimi jak wyciąg z rumianku, cebuli, kasztanowca lub alantoiną.
Możliwe działania niepożądane: Heparyna podana na skórę może powodować stany zapalne skóry, pieczenie, rumień, świąd, zaczerwienienie i wysypkę. Po podaniu podskórnym mogą wystąpić krwawienia, małopłytkowość i reakcje nadwrażliwości, takie jak pokrzywka, świąd i palenie stóp, gorączka, nieżyt nosa, zapalenie spojówek.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Heparyna sodowa to jedna z najważniejszych substancji czynnych w medycynie współczesnej, która od ponad 80 lat odgrywa kluczową rolę w leczeniu i profilaktyce chorób związanych z zaburzeniami krzepnięcia krwi. Jest to naturalnie występujący w organizmie człowieka mukopolisacharyd, który został wyodrębniony i wprowadzony do lecznictwa w 1938 roku. Heparyna sodowa należy do grupy leków przeciwzakrzepowych i stanowi podstawowy środek terapeutyczny w chorobach zakrzepowo-zatorowych, będąc jednym z najbardziej rozpowszechnionych i skutecznych antykoagulantów dostępnych w praktyce klinicznej. Jej znaczenie w medycynie jest nie do przecenienia – stosowana jest zarówno w leczeniu szpitalnym, jak i ambulatoryjnym, w profilaktyce oraz terapii wielu schorzeń układu krwionośnego.
Heparyna sodowa jest glikozaminoglikanem o złożonej strukturze chemicznej, składającym się z naprzemiennie ułożonych reszt D-glukozaminy i kwasów uronowych. Z chemicznego punktu widzenia stanowi anionowy łańcuch polisacharydowy o ładunku ujemnym, co ma bezpośredni wpływ na jej właściwości farmakologiczne. Cząsteczki heparyny charakteryzują się zróżnicowaną masą molekularną, która w przypadku heparyny niefrakcjonowanej wynosi od 3000 do 30000 daltonów.
Heparyna sodowa wykazuje właściwości przeciwzakrzepowe poprzez oddziaływanie z antytrombiną (AT, naturalny osoczowy inhibitor krzepnięcia), przyspieszając stukrotnie jej działanie inaktywujące aktywne czynniki krzepnięcia. W organizmie ludzkim heparyna jest naturalnie produkowana przez komórki tuczne, makrofagi oraz komórki śródbłonka naczyniowego, występując głównie w wątrobie, płucach, jelitach oraz sercu.
Heparyna jest polisacharydem, który zapobiega przejściu protrombiny w trombinę oraz blokuje jej działanie na fibrynogen poprzez aktywację antytrombiny – czynnika związanego z osoczem krwi. Mechanizm ten zachodzi w kilku etapach:
Tylko jedna trzecia cząstek heparyny ma unikatową strukturę pentasacharydową odpowiedzialną za połączenie heparyny z antytrombiną. Po aktywowaniu kompleksu antykoagulacyjnego, heparyna odłącza się i może ponownie uczestniczyć w kolejnych reakcjach.
Heparyna niefrakcjonowana stanowi mieszaninę różnej wielkości cząsteczek, które poprzez oddziaływanie na AT hamują czynniki Xa i IIa. Charakteryzuje się:
Heparyna drobnocząsteczkowa to glikozaminoglikan o masie cząsteczkowej około 4500 D otrzymywany poprzez depolimeryzację heparyny. Wykazuje działanie hamujące aktywność czynnika krzepnięcia Xa i w mniejszym stopniu działanie hamujące czynnik IIa (trombinę).
Zalety heparyny drobnocząsteczkowej:
| Parametr | Heparyna niefrakcjonowana | Heparyna drobnocząsteczkowa |
|---|---|---|
| Masa cząsteczkowa | 3000-30000 Da | około 4500 Da |
| Monitorowanie | Konieczne (APTT) | Rzadko wymagane |
| Częstość podawania | Ciągły wlew lub co 8-12h | 1-2 razy dziennie |
| Biodostępność | Zmienna | Wysoka (90%) |
| Ryzyko HIT | Wyższe | Niższe |
Wskazaniami do stosowania są: profilaktyka zakrzepowego zapalenia żył głębokich i zaburzeń zakrzepowo-zatorowych; leczenie zakrzepowego zapalenia żył głębokich, zatoru tętnicy płucnej, niestabilnej dławicy piersiowej, ostrych obwodowych zatorów tętniczych
Profilaktyka zakrzepowo-zatorowa:
Leczenie chorób zakrzepowo-zatorowych:
Heparyna zapobiega też nawykowym poronieniom u kobiet, zwłaszcza jeśli występują u nich przeciwciała antyfosfolipidowe
Preparaty do stosowania zewnętrznego zawierające heparynę:
Do bezwzględnych przeciwwskazań należą: skazy krwotoczne (choroby objawiające się nadmierną skłonnością do nieprawidłowego, zbyt dużego krwawienia po urazach, a nawet samoistnie bez widocznej przyczyny); choroby przewodu pokarmowego, które charakteryzują się dużym ryzykiem krwawienia np. wrzody żołądka i dwunastnicy
Lista przeciwwskazań bezwzględnych:
Szczególną uwagę należy zachować podczas dawkowania heparyny u osób cierpiących na retinopatię, ciężką niewydolność nerek oraz wątroby, padaczkę i ostre zapalenie trzustki
Sytuacje wymagające szczególnej ostrożności:
Do najczęstszych działań niepożądanych stosowania zastrzyków z heparyny należą krwawienia oraz siniaki w miejscu wstrzyknięcia. Występują one u ponad 10% pacjentów
Działania niepożądane miejscowe:
Działania niepożądane ogólnoustrojowe:
Heparyny nie należy łączyć z niektórymi substancjami leczniczymi. Nie wolno stosować jej łącznie z preparatami zawierającymi w składzie kwas acetylosalicylowy (aspirynę). Połączenie jej m.in. z niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi, doustnymi antykoagulantami może nasilać jej działanie przeciwzakrzepowe
Leki nasilające działanie heparyny:
Leki osłabiające działanie heparyny:
Heparyna wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwwysiękowe i przeciwobrzękowe. Ponadto działa immunosupresyjnie (zmniejsza odporność organizmu), przeciwwirusowo i przeciwłuszczycowo, a także obniża stężenie cholesterolu i lipidów w krwi
Właściwości przeciwzapalne:
Działania metaboliczne:
Heparyna jest lekiem przeciwzakrzepowym do podawania pozajelitowego (w postaci maści, żeli, kremów oraz roztworu do wstrzykiwań)
Dostępne formy:
Profilaktyka zakrzepowo-zatorowa:
Leczenie pełnodawkowe:
| Wskazanie | Dawka | Częstość | Monitorowanie |
|---|---|---|---|
| Profilaktyka niska | 2500-5000 j.m. | 1×/dzień | Nie wymagane |
| Profilaktyka wysoka | 5000 j.m. | 2×/dzień | Okazjonalne |
| Leczenie LMWH | 100-200 j.m./kg | 1-2×/dzień | Anti-Xa |
| Leczenie UFH | 80 j.m./kg + wlew | Ciągły | APTT co 6h |
Parametry laboratoryjne:
Zasadniczo heparyna w ciąży (a także w okresie karmienia piersią) nie jest zalecana, jednakże w szczególnych przypadkach lekarz może zlecić jej podawanie ciężarnym, przy czym zawsze taka decyzja podejmowana jest po stwierdzeniu, że korzyści z zastosowania leku są wyższe niż ryzyko dla matki i płodu
Sytuacje wymagające heparynowania:
Heparyna nie przenika przez łożysko, jednakże nie ma badań klinicznych wśród tej grupy pacjentek, stosujących heparynę miejscowo
Zalety heparyny w ciąży:
Heparyna drobnocząsteczkowa ma mniejszą masą cząsteczkową, lepszą biodostępność, dłuższy czas działania i rzadziej wymaga monitorowania laboratoryjnego. Jest również bezpieczniejsza i wygodniejsza w stosowaniu.
Heparyna może być stosowana długotrwale, ale wymaga regularnego monitorowania liczby płytek krwi (ryzyko HIT) oraz gęstości kości (ryzyko osteoporozy). Długotrwałe stosowanie powinno być uzasadnione medycznie.
Głównym objawem przedawkowania są krwawienia – od drobnych siniaków po poważne krwotoki. Mogą wystąpić samoistne krwawienia z nosa, dziąseł, skóry oraz krwawienia wewnętrzne.
Heparyna może wydłużać czas krzepnięcia po operacji, dlatego przed planowanymi zabiegami operacyjnymi należy ją odstawić zgodnie z zaleceniami lekarza (zwykle 12-24 godziny przed zabiegiem).
Tak, żele i maści z heparyną są dostępne bez recepty i można je stosować na siniaki, obrzęki, żylaki powierzchniowe. Jednak przy dłuższym stosowaniu lub braku poprawy należy skonsultować się z lekarzem.
Tak, heparyna może wywoływać reakcje alergiczne – od miejscowego zaczerwienienia i świądu po poważną anafilaksję. Szczególnie niebezpieczna jest małopłytkowość indukowana heparyną (HIT).
Czas działania zależy od rodzaju heparyny: niefrakcjonowana działa 4-6 godzin, drobnocząsteczkowa 12-24 godziny. Maksymalne stężenie we krwi osiąga po 2-4 godzinach od wstrzyknięcia.
Łączenie heparyny z aspiryną zwiększa ryzyko krwawień i powinno odbywać się tylko pod ścisłym nadzorem lekarskim, gdy korzyści przeważają nad ryzykiem. Wymagane jest wtedy intensywne monitorowanie.
Heparynę należy natychmiast przerwać w przypadku: poważnych krwawień, objawów alergii, spadku liczby płytek poniżej 50% wartości wyjściowej, martwicy skóry w miejscu wstrzyknięć.
Heparyna nie działa trombolitycznie ani fibrynolitycznie, czyli nie rozpuszcza powstałego skrzepu. Zapobiega postępowi istniejących zakrzepów poprzez hamowanie dalszego krzepnięcia. Do rozpuszczania zakrzepów stosuje się leki trombolityczne.
