Accusol 35 Potassium

Accusol 35 Potassium to roztwór do hemofiltracji, hemodializy i hemodiafiltracji, przepisywany pacjentom z ostrą lub przewlekłą niewydolnością nerek. Skutecznie oczyszcza krew ze zbędnych produktów przemiany materii, koryguje kwasowość, zasadowość oraz stężenie soli. Może być także stosowany jako źródło soli i wody do nawodnienia.

Aminomel

Aminomel to lek stosowany jako składnik żywienia pozajelitowego, zapewniający podaż składników niezbędnych do syntezy białka. Jest szczególnie polecany dla pacjentów po ciężkich urazach, w ostrych i przewlekłych chorobach wymagających stosowania żywienia pozajelitowego, a także w przypadku dużych zabiegów operacyjnych przebiegających z dużym niedoborem białka. Lek jest dostępny wyłącznie na receptę. Wskazania do jego stosowania obejmują różne stany kliniczne, które wymagają wsparcia żywieniowego, zwłaszcza gdy tradycyjne żywienie jest niewystarczające lub niemożliwe.

AuroGo

AuroGo to lek w postaci proszku do sporządzania roztworu doustnego. Substancjami czynnymi zawartymi w preparacie są: makrogol 3350, sodu chlorek, sodu wodorowęglan oraz potasu chlorek. Lek jest wskazany do stosowania w leczeniu zaparć. Jest dostępny bez recepty. Produkt przeznaczony jest do stosowania u młodzieży powyżej 12. roku życia, u osób dorosłych i osób w podeszłym wieku.

Benelyte

Benelyte to roztwór do infuzji, który zawiera składniki mineralne zwane elektrolitami, wpływające na ilość wody oraz inne istotne procesy w organizmie. Zawiera również węglowodany. Jest wskazany do stosowania u pacjentów w wieku dziecięcym, takich jak noworodki (od 0 do ≤28 dni), niemowlęta (od 28 dni do ≤2 lat), dzieci (od 2 do ≤12 lat) oraz młodzież (od 12 do ≤14 lat). Lek jest dostępny na receptę.

Duosol zawierający potas

Duosol zawierający potas to roztwór do hemofiltracji, który jest przeznaczony do stosowania w leczeniu ostrej niewydolności nerek poprzez hemofiltrację ciągłą. Składa się z roztworu wodorowęglanu i roztworu elektrolitów, które są niezbędne dla utrzymania i korygowania homeostazy płynów i elektrolitów. Jest dostępny na receptę.

Gastrolit

Gastrolit to lek w postaci proszku do sporządzania roztworu do doustnego nawadniania, zawierający zestaw elektrolitów i glukozę. Jest stosowany do zapobiegania i leczenia odwodnienia niewielkiego stopnia, szczególnie w przebiegu biegunek u niemowląt, dzieci oraz dorosłych. Gastrolit jest dostępny bez recepty.

Gelaspan

Gelaspan to lek osoczozastępczy, który zastępuje płyn utracony z krwiobiegu. Stosowany jest w celu zastąpienia krwi i płynu ustrojowego, które zostały utracone na skutek na przykład zabiegu chirurgicznego, wypadku lub poparzenia. Wskazany jest do stosowania w leczeniu względnej lub całkowitej hipowolemii oraz wstrząsu1. Gelaspan jest dostępny na receptę.

Geloplasma

Geloplasma to lek stosowany w medycynie, który jest często używany do uzupełniania płynów i elektrolitów w organizmie pacjenta. Jest to szczególnie przydatne w sytuacjach, gdy pacjent cierpi na odwodnienie lub utratę krwi. Geloplasma jest dostępna na receptę, co oznacza, że musi być przepisana przez lekarza. Wskazania do stosowania tego leku zależą od indywidualnej sytuacji pacjenta i powinny być zawsze konsultowane z lekarzem lub farmaceutą.

Kaldyum

Kaldyum to lek zawierający chlorek potasu, który jest stosowany w profilaktyce i leczeniu niedoborów potasu w organizmie. Niedobór ten może wynikać ze stosowania leków moczopędnych lub chorób przebiegających z występowaniem biegunek lub/i wymiotów. Kaldyum reguluje napięcie mięśniowe, przywraca równowagę w przewodnictwie nerwowym, reguluje ciśnienie krwi oraz zaburzony rytm serca, wynikający z braku wystarczającej ilości potasu w organizmie. Jest dostępny na receptę.

Kalii chloridum 0,15% + Glucosum 5% Kabi

Kalii chloridum 0,15% + Glucosum 5% Kabi to wodny roztwór chlorku potasu i glukozy do infuzji. Preparat jest podawany dożylnie jako źródło węglowodanów, w profilaktyce i terapii niedoboru potasu w organizmie, w sytuacjach utraty chlorku potasu lub odwodnienia organizmu. Jest dostępny na receptę. Wskazaniem do stosowania leku jest zapobieganie oraz leczenie niedoboru potasu u pacjentów, u których metody dietetyczne lub leczenie doustne okazały się niewystarczające.

Kalii chloridum 0,15% + Natrii chloridum 0,9% Kabi

Kalii chloridum 0,15% + Natrii chloridum 0,9% Kabi to specjalny wodny roztwór, który zawiera chlorek sodu i chlorek potasu. Te związki chemiczne, zwane również “solami”, są naturalnie obecne we krwi. Lek ten jest stosowany w celu zapobiegania i leczenia różnych schorzeń, takich jak: utrata potasu z organizmu, która może wystąpić po przyjmowaniu niektórych leków moczopędnych; niedobór potasu we krwi (hipokaliemia), który może pojawić się w przypadku utraty chlorku potasu i wody, na przykład w sytuacjach, gdy pacjent nie może pić lub jeść z powodu choroby lub po zabiegu chirurgicznym; utrata chlorku sodu i odwodnienie; nasilona potliwość z powodu wysokiej gorączki. Jest dostępny na receptę.

Kalii chloridum 0,3% + Glucosum 5% Kabi

Kalii chloridum 0,3% + Glucosum 5% Kabi – roztwór do infuzji. Preparat zawiera substancję glukoza + potas (chlorek potasu). Wydawany w lecznictwie zamkniętym. Zapobieganie i leczenie niedoboru potasu i (lub) hipokaliemii.

Kalii chloridum 0,3% + Natrii chloridum 0,9% Kabi

Kalii chloridum 0,3% + Natrii chloridum 0,9% Kabi to wodny roztwór chlorku sodu i chlorku potasu, naturalnie występujących we krwi. Stosowany w zapobieganiu i leczeniu utraty potasu (np. po diuretykach), hipokaliemii (małego stężenia potasu we krwi) oraz utraty chlorku sodu i odwodnienia. Pomaga uzupełnić niedobory elektrolitów, poprawiając stan pacjentów w różnych sytuacjach zdrowotnych.

Kalipoz prolongatum

Kalipoz Prolongatum to lek zawierający chlorek potasu, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany w profilaktyce i leczeniu stanów niedoboru potasu w organizmie. Niedobory potasu mogą wystąpić na skutek stosowania niektórych leków (np. moczopędnych, glikokortykosteroidów), a także w przebiegu niektórych chorób (przewlekłe biegunki, wymioty, choroby nerek). Niedobór potasu towarzyszy także takim chorobom, jak: wtórny hiperaldosteronizm, marskość wątroby z wodobrzuszem, choroby układu krążenia, cukrzyca.

Kalium Chloratum WZF 15%

Kalium Chloratum WZF 15% to koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji, który zawiera substancję czynną – chlorek potasu. Jest stosowany w leczeniu niedoboru potasu (hipokaliemii), w leczeniu zatrucia glikozydami naparstnicy oraz jako dodatek elektrolitowy do płynów infuzyjnych nawadniających lub w żywieniu pozajelitowym. Preparat jest przeznaczony do stosowania u pacjentów, u których nie jest możliwe stosowanie doustnych preparatów potasu. Lek jest dostępny na receptę.

Kalium Polfarmex

Kalium Polfarmex to lek na receptę, dostępny w formie syropu, zawierający potas w postaci chlorku potasu. Stosowany jest w celu zapobiegania i leczenia niedoboru potasu w organizmie. Potas jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego i mięśniowego, a także bierze udział w licznych reakcjach enzymatycznych oraz procesach fizjologicznych. Lek ten jest szczególnie polecany w stanach niedoboru potasu i hipokaliemii, które mogą wystąpić na skutek nadmiernej utraty potasu przez nerki lub przewód pokarmowy.

Klean-prep

Klean-Prep to lek stosowany w celu oczyszczenia jelit przed badaniami diagnostycznymi, takimi jak kolonoskopia, czy przed operacją. Preparat działa przeczyszczająco, usuwając zawartość jelit. Klean-Prep jest dostępny na receptę. Wskazaniem do jego stosowania jest konieczność dokładnego oczyszczenia jelit przed badaniem lub zabiegiem chirurgicznym.

Moviprep

Moviprep to lek przeczyszczający dostępny na receptę, który jest stosowany do oczyszczania jelit przed badaniami klinicznymi, takimi jak kolonoskopia. Preparat jest dostępny w formie proszku do sporządzenia roztworu doustnego i składa się z czterech saszetek: dwóch dużych (oznaczonych jako “saszetka A”) i dwóch małych (oznaczonych jako “saszetka B”). Wszystkie cztery saszetki są potrzebne do przeprowadzenia pojedynczego cyklu leczenia. Moviprep działa poprzez wywołanie biegunki o umiarkowanym przebiegu, co umożliwia szybkie oczyszczenie jelita grubego.

Multibic z potasem

Multibic z potasem to specjalny roztwór stosowany w ciągłej terapii nerkozastępczej. Jego głównym celem jest usuwanie z organizmu pacjentów z chorobą nerek szkodliwych produktów przemiany materii. Lek ten jest szczególnie polecany dla pacjentów z uszkodzeniem nerek oraz w przypadku zatruć. Jest dostępny na receptę.

Optilyte

Optilyte to wodny roztwór soli mineralnych, który jest stosowany w celu wypełniania łożyska naczyniowego i przywrócenia równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Skład leku jest bardzo zbliżony do składu elektrolitowego osocza. Preparat jest dostępny na receptę i podaje się go dożylnie.

Plasmalyte

Plasmalyte to roztwór do infuzji stosowany w celu uzupełnienia płynów po dużej utracie. Preparat zawiera elektrolity: glukonian sodu, trójwodny octan sodu, chlorek potasu, chlorek sodu, sześciowodny chlorek magnezu. Wskazany jest do uzupełniania utraty płynów (np. po oparzeniach, urazach głowy, złamaniach, zakażeniach oraz w przypadkach podrażnienia otrzewnej), do śródoperacyjnego uzupełniania utraty płynów, we wstrząsie krwotocznym oraz stanach klinicznych wymagających szybkiego przetoczenia krwi. Lek jest dostępny na receptę.

PlasmaVolume Redibag

Lek PlasmaVolume Redibag jest roztworem do infuzji, który stosuje się w celu uzupełnienia utraty krwi, na przykład w wyniku krwotoku czy urazu. Dzięki temu lekowi możliwe jest utrzymanie krążenia krwi. Jest dostępny wyłącznie na receptę.

Potassium Chloride + Glucose B. Braun

Potassium Chloride + Glucose B. Braun to roztwór do infuzji, który zawiera chlorek potasu i glukozę. Jest stosowany w celu dostarczenia potasu do organizmu w celu wyrównania lub zapobieżenia niedoborom potasu, a także dostarczenie glukozy w celu pokrycia zapotrzebowania na energię. Jest to lek na receptę. Wskazany jest szczególnie do stosowania w leczeniu hipokaliemii, odwodnienia hipo- i izotonicznego oraz zasadowicy hipochloremicznej.

Potassium Chloride +Sodium Chloride B.Braun

Lek Potassium Chloride +Sodium Chloride B.Braun to roztwór do infuzji zawierający chlorek potasu i chlorek sodu. Jest stosowany do korygowania i utrzymania równowagi w zakresie stężenia potasu, sodu i chlorku oraz płynów, w zależności od stanu klinicznego pacjenta. Roztwór jest przeznaczony w szczególności do stosowania w leczeniu hipokaliemii, odwodnienia hipo- i izotonicznego oraz zasadowicy hipochloremicznej. Jest to lek wydawany na podstawie recepty.

Ringer

Lek Ringer jest roztworem do infuzji, który jest izotonicznym roztworem elektrolitów. Zawiera substancje takie jak wapń (chlorek wapnia), potas (chlorek potasu) oraz sód (chlorek sodu). Jest stosowany w leczeniu utraty płynów z organizmu, czyli odwodnienia, oraz utraty substancji chemicznych. Lek Ringer jest dostępny na receptę.

Ringer Lactate

Ringer Lactate to lek w postaci roztworu do infuzji, który zawiera chlorek sodu, chlorek potasu, dwuwodny chlorek wapnia oraz mleczan sodu. Jest stosowany w celu przywrócenia równowagi stężeń sodu, potasu, wapnia i chlorków, w leczeniu odwodnienia izotonicznego oraz w celu uzupełnienia strat płynu międzykomórkowego. Może być również używany w przypadku hipowolemii i kwasicy metabolicznej. Jest dostępny na receptę.

Roztwór Ringera

Roztwór Ringera to wodny roztwór soli mineralnych (sodu, potasu, wapnia), który jest stosowany do wypełniania łożyska naczyniowego i przywrócenia równowagi wodno-elektrolitowej organizmu. Jest to lek o składzie elektrolitowym podobnym do składu płynu zewnątrzkomórkowego. Stosowany jest do korygowania zaburzeń elektrolitowych i przywracania równowagi kwasowo-zasadowej. Wskazania do stosowania to między innymi uzupełnianie płynów i elektrolitów w zasadowicy hipochloremicznej, utrata chlorków, odwodnienie izotoniczne i hipotoniczne, krótkotrwałe uzupełnienie objętości wewnątrznaczyniowej. Roztwór Ringera jest dostępny na receptę.

Sterofundin ISO

Sterofundin ISO to izotoniczny roztwór elektrolitów do infuzji dożylnej. Jest stosowany w celu uzupełnienia utraconego płynu pozakomórkowego u pacjentów, u których doszło do odwodnienia izotonicznego oraz w przypadku bezpośredniego ryzyka wystąpienia kwasicy. Preparat jest wydawany wyłącznie na receptę.

Tetraspan

Tetraspan to lek w postaci roztworu do infuzji, który jest podawany przez rurkę do żyły. Jest to substancja zastępująca osocze. Stosowany jest w celu przywrócenia objętości krwi po utracie (lub przewidywanej utracie) krwi, na przykład po urazie ciała. Lek ten zapobiega ryzyku wystąpienia wstrząsu, który jest stanem zagrażającym życiu spowodowanym niewystarczającym krążeniem krwi, lub jest podawany w leczeniu wstrząsu. Jest dostępny na receptę.

Venolyte

Venolyte to roztwór do infuzji, który jest dostępny na receptę. Jest stosowany głównie w leczeniu odwodnienia pozakomórkowego, niezależnie od przyczyny (na przykład wymioty, biegunka, przetoka itp.). Może być również używany w przypadku hipowolemii, niezależnie od jej przyczyny (na przykład wstrząs krwotoczny, oparzenia, utrata wody i elektrolitów podczas operacji) oraz w łagodnej kwasicy metabolicznej. Składniki preparatu i ich stężenia są dostosowane do występujących w osoczu.

Chlorek potasu – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Chlorek potasu – potocznie zwany potasem, jest jednym z najważniejszych elektrolitów w naszym organizmie. Potas odpowiada m.in. za prawidłowe funkcjonowanie mięśni (zapobiega skurczom, reguluje pracę mięśnia sercowego) oraz układu nerwowego. Stosowany w profilaktyce oraz leczeniu niedoborów podczas przewlekłych biegunek, wymiotów oraz w chorobach takich jak marskość wątroby z wodobrzuszem, cukrzyca, chorobach układu krążenia oraz wtórnym hiperaldosteronizmie. Niedobory chlorku potasu mogą również powstawać podczas stosowania leków moczopędnych, glikozydów nasercowych a także glikokortykosteroidów. Zapotrzebowanie na potas zwiększa się podczas wysiłku fizycznego, umysłowego oraz w sytuacjach stresowych.

W farmacji chlorek potasu dostępny jest najczęściej w postaci tabletek i kapsułek o przedłużonym/zmodyfikowanym uwalnianiu. Występuje jako pojedynczy lek lub jest składnikiem preparatów złożonych z innymi substancjami, takimi jak magnez, wapń i witamina B6.

Możliwe działania niepożądane: hiperkaliemia (nadmiar potasu w surowicy krwi), zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, wysypka skórna, świąd, pokrzywka.

Uwagi: Preparaty z chlorkiem sodu należy stosować ostrożnie u pacjentów w podeszłym wieku.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Chlorek potasu: substancja czynna kluczowa w leczeniu zaburzeń elektrolitowych

Chlorek potasu (łacińska nazwa: kalii chloridum) stanowi jeden z najważniejszych preparatów mineralnych stosowanych w medycynie współczesnej. Ta biała, krystaliczna substancja o wzorze chemicznym KCl odgrywa fundamentalną rolę w leczeniu i zapobieganiu niedoborom potasu – jednego z najważniejszych elektrolitów w organizmie człowieka. Jako sól potasowa kwasu solnego, chlorek potasu charakteryzuje się doskonałą rozpuszczalnością w wodzie oraz łatwą przyswajalności przez organizm ludzki. Niedobór potasu, medycznie określany jako hipokaliemia, dotyka nawet 20% pacjentów stosujących określone leki, szczególnie preparaty moczopędne, co czyni chlorek potasu niezastąpioną substancją w farmakoterapii. Jego znaczenie wykracza daleko poza proste uzupełnianie niedoborów – wpływa bezpośrednio na funkcjonowanie układu sercowo-naczyniowego, nerwowego oraz mięśniowego. W Polsce dostępnych jest kilka preparatów zawierających chlorek potasu, różniących się postacią farmaceutyczną i sposobem uwalniania substancji czynnej, co pozwala na dopasowanie terapii do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Czym jest chlorek potasu i jaka jest jego rola w organizmie

Chlorek potasu to nieorganiczny związek chemiczny powstały z połączenia potasu z chlorem, naturalnie występujący w przyrodzie pod postacią minerału zwanego sylwinem. W organizmie człowieka dysocjuje na jony potasowe (K⁺) i jony chlorkowe (Cl⁻), które pełnią kluczowe funkcje fizjologiczne. Potas stanowi główny kation wewnątrzkomórkowy – aż 90% całkowitej zawartości potasu w organizmie znajduje się wewnątrz komórek, głównie w mięśniach, wątrobie i czerwonych krwinkach. Prawidłowe stężenie potasu we krwi wynosi od 3,5 do 5,0 mmol/l, podczas gdy w płynie wewnątrzkomórkowym może osiągać nawet 150 mmol/l.

Znaczenie potasu dla prawidłowego funkcjonowania organizmu jest nie do przecenienia. Pierwiastek ten uczestniczy w regulacji równowagi wodno-elektrolitowej i kwasowo-zasadowej, warunkuje prawidłowe przewodzenie impulsów nerwowych oraz kurczliwość wszystkich mięśni, w tym najważniejszego – mięśnia sercowego. Dodatkowo potas aktywuje liczne enzymy wewnątrzkomórkowe, uczestniczy w procesach syntezy białek oraz wpływa na sekrecję insuliny i metabolizm węglowodanów.

Mechanizm działania chlorku potasu

Chlorek potasu działa poprzez bezpośrednie dostarczanie organizmowi łatwo przyswajalnych jonów potasowych. Po podaniu doustnym lub dożylnym, substancja ta szybko dysocjuje, uwalniając jony potasowe, które zostają pobrane przez komórki organizmu. Proces ten pozwala na wyrównanie niedoborów potasu zarówno w przestrzeni pozakomórkowej (krew, płyny tkankowe), jak i wewnątrzkomórkowej.

Jony potasowe odgrywają kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowego potencjału błonowego komórek. Różnica stężeń potasu między wnętrzem a zewnętrzem komórki tworzy potencjał elektryczny niezbędny do przewodzenia impulsów nerwowych oraz skurczu mięśniowego. W komórkach serca potas uczestniczy w procesach depolaryzacji i repolaryzacji, które warunkują prawidłowy rytm pracy serca.

Hipokaliemia – główne wskazanie do stosowania chlorku potasu

Hipokaliemia, definiowana jako stężenie potasu w surowicy krwi poniżej 3,5 mmol/l, stanowi najczęstsze wskazanie do stosowania preparatów zawierających chlorek potasu. Ze względu na nasilenie wyróżnia się trzy stopnie hipokaliemii:

  • Łagodna hipokaliemia: 3,0-3,4 mmol/l
  • Umiarkowana hipokaliemia: 2,5-2,9 mmol/l
  • Ciężka hipokaliemia: poniżej 2,5 mmol/l

Przyczyny hipokaliemii są wielorakie i można je podzielić na kilka głównych kategorii. Najczęstszą przyczyną jest nadmierna utrata potasu przez nerki w wyniku stosowania leków moczopędnych, szczególnie diuretyków pętlowych (furosemid, torasemid) oraz tiazydowych i tiazydopodobnych (hydrochlorotiazyd, indapamid, chlortalidon). Inne przyczyny nerkowe obejmują hiperaldosteronizm pierwotny (zespół Conna), wtórny hiperaldosteronizm, stosowanie glikokortykosteroidów oraz niektórych antybiotyków aminoglikozydowych.

Znacząca utrata potasu może również występować przez przewód pokarmowy w przypadku przedłużających się wymiotów, obfitych biegunek, stosowania leków przeczyszczających lub w przebiegu chorób zapalnych jelit. Rzadziej hipokaliemia wynika z niedostatecznej podaży potasu z pokarmami, co może dotyczyć osób niedożywionych lub stosujących bardzo restrykcyjne diety.

Objawy hipokaliemii są zróżnicowane i zależą od stopnia nasilenia oraz szybkości rozwoju niedoboru. Łagodna hipokaliemia często przebiega bezobjawowo lub manifestuje się subtelnym osłabieniem i zmęczeniem. W miarę pogłębiania się niedoborów pojawiają się charakterystyczne objawy:

  • Osłabienie siły mięśniowej, szczególnie kończyn dolnych
  • Skurcze i bóle mięśniowe
  • Zaburzenia rytmu serca (arytmie, kołatanie serca)
  • Zaparcia wynikające z osłabienia perystaltyki jelit
  • Parestezje (mrowienie, drętwienie kończyn)
  • Wielomocz i wielopicie
  • Zaburzenia neurologiczne (apatia, nadpobudliwość)

Ciężka hipokaliemia może prowadzić do groźnych powikłań, takich jak porażenny niedrożność jelit, rabdomioliza (rozpad mięśni szkieletowych), ciężkie zaburzenia rytmu serca typu torsade de pointes, a w skrajnych przypadkach – zatrzymanie akcji serca i śmierć.

Leczenie farmakologiczne hipokaliemii – preparaty z chlorkiem potasu

Podstawą leczenia farmakologicznego hipokaliemii jest uzupełnienie niedoboru potasu przy użyciu preparatów zawierających chlorek potasu. W Polsce dostępnych jest szereg preparatów o różnych postaciach farmaceutycznych, które można podzielić na leki na receptę oraz suplementy diety dostępne bez recepty.

Preparaty na receptę zawierające chlorek potasu:

  • Kalipoz prolongatum – tabletki o przedłużonym uwalnianiu zawierające 750 mg chlorku potasu (391 mg jonów potasu)
  • Kaldyum – kapsułki o przedłużonym uwalnianiu zawierające 600 mg chlorku potasu (315 mg jonów potasu)
  • Kalium Polfarmex – syrop zawierający w 10 ml 1,5 g chlorku potasu (782 mg jonów potasu)
  • Katelin+SR – kapsułki o przedłużonym uwalnianiu
  • PotazeK i PotazeK MAX – kapsułki o zmodyfikowanym lub przedłużonym uwalnianiu
  • Potas APTEO – tabletki powlekane
  • Kalium Chloratum WZF 15% – koncentrat do sporządzania roztworu do infuzji dożylnej

Preparaty o przedłużonym uwalnianiu są szczególnie preferowane w terapii doustnej, ponieważ zmniejszają ryzyko podrażnienia przewodu pokarmowego oraz zapobiegają gwałtownemu wzrostowi stężenia potasu we krwi. Technologia ta polega na stopniowym uwalnianiu substancji czynnej podczas przechodzenia przez przewód pokarmowy.

Do leczenia ciężkiej hipokaliemii lub w przypadkach, gdy podawanie doustne nie jest możliwe, stosuje się preparaty dożylne. Koncentrat chlorku potasu musi być zawsze rozcieńczany przed podaniem – nigdy nie podaje się go w postaci nierozcieńczonej, gdyż może to prowadzić do natychmiastowej śmierci z powodu zatrzymania akcji serca.

Algorytm leczenia hipokaliemii:

  1. Łagodna hipokaliemia (3,0-3,4 mmol/l): Zwiększenie spożycia produktów bogatych w potas lub doustne preparaty chlorku potasu w dawce 20-40 mEq dziennie
  2. Umiarkowana hipokaliemia (2,5-2,9 mmol/l): Doustne preparaty chlorku potasu w dawce 40-100 mEq dziennie, podzielone na 2-4 dawki
  3. Ciężka hipokaliemia (<2,5 mmol/l): Podawanie dożylne chlorku potasu pod ścisłym nadzorem medycznym, maksymalnie 10-20 mEq/godz

Dawkowanie i sposób stosowania chlorku potasu

Dawkowanie chlorku potasu musi być zawsze indywidualnie dostosowane do stopnia niedoboru potasu, masy ciała pacjenta, funkcji nerek oraz współistniejących chorób. Kluczowe znaczenie ma także uwzględnienie zawartości potasu w diecie pacjenta.

Preparaty doustne:

  • Nieznaczna hipokaliemia: 1-2 tabletki Kalipoz prolongatum dziennie (10-20 mEq potasu)
  • Znaczna hipokaliemia: 2-6 tabletek Kalipoz prolongatum dziennie (20-60 mEq potasu)
  • Syrop Kalium Polfarmex: 10 ml 1-4 razy dziennie, maksymalnie 50 ml/dobę

Preparaty dożylne:

  • Maksymalne stężenie w żyle obwodowej: 40 mEq/l
  • Maksymalna szybkość podawania: 10-20 mEq/godz
  • Maksymalna dawka dobowa: zwykle do 200 mEq

Niezwykle ważne jest przestrzeganie zasad bezpiecznego stosowania:

  • Preparaty doustne należy przyjmować podczas posiłku lub bezpośrednio po nim
  • Tabletki i kapsułki należy popijać dużą ilością wody (przynajmniej 1 szklanka)
  • Tabletek o przedłużonym uwalnianiu nie wolno dzielić, kruszyć ani żuć
  • Syrop należy rozcieńczać w wodzie przed podaniem

Przeciwwskazania do stosowania chlorku potasu

Stosowanie chlorku potasu jest bezwzględnie przeciwwskazane w następujących sytuacjach:

Bezwzględne przeciwwskazania:

  • Hiperkaliemia (stężenie potasu >5,0 mmol/l)
  • Ciężka niewydolność nerek z oligurią lub anurią
  • Blok przedsionkowo-komorowy
  • Choroba Addisona (nieleczona niewydolność kory nadnerczy)
  • Ostre odwodnienie
  • Rozległe zniszczenia tkanek (ciężkie oparzenia)
  • Nadwrażliwość na chlorek potasu

Względne przeciwwskazania i szczególne środki ostrożności:

  • Umiarkowana niewydolność nerek
  • Zaburzenia przewodnictwa serca
  • Choroby przewodu pokarmowego (choroba wrzodowa, stany zapalne jelit)
  • Stosowanie leków moczopędnych oszczędzających potas
  • Podeszły wiek pacjenta

Działania niepożądane chlorku potasu

Spektrum działań niepożądanych chlorku potasu obejmuje zarówno objawy miejscowe związane z podaniem, jak i systemowe skutki jego działania.

Najczęstsze działania niepożądane:

  • Dolegliwości żołądkowo-jelitowe: nudności, wymioty, bóle brzucha
  • Biegunka lub zaparcia
  • Podrażnienie błony śluzowej przewodu pokarmowego
  • Metaliczny posmak w ustach

Poważniejsze działania niepożądane:

  • Hiperkaliemia (przy przedawkowaniu)
  • Zaburzenia rytmu serca
  • Owrzodzenia przełyku i żołądka (rzadko, przy preparatach tabletek)
  • Parestezje i osłabienie mięśniowe
  • Reakcje alergiczne

Objawy przedawkowania (hiperkaliemia):

  • Osłabienie i porażenie mięśni
  • Zaburzenia przewodnictwa serca
  • Bradykardia lub asystolia
  • Obniżenie ciśnienia tętniczego
  • Parestezje

Najważniejsze interakcje lekowe

Chlorek potasu może wchodzić w znaczące interakcje z wieloma lekami, co wymaga szczególnej ostrożności i monitorowania.

Grupa leków Mechanizm interakcji Skutek kliniczny
Inhibitory ACE Zmniejszenie wydalania potasu Ryzyko hiperkaliemii
Antagoniści receptora angiotensyny II Zmniejszenie wydalania potasu Ryzyko hiperkaliemii
Diuretyki oszczędzające potas Addycyjne działanie Ryzyko hiperkaliemii
Beta-blokery Zmniejszenie wychwytowania potasu przez komórki Ryzyko hiperkaliemii
Glikozydy nasercowe Wpływ na wrażliwość miokardium Zaburzenia rytmu serca

Leki zwiększające ryzyko hiperkaliemii:

  • Spironolakton, amiloryd, triamteren
  • Heparyna
  • Cyklosporyna i takrolimus
  • Niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ)
  • Kotrimoksazol w dużych dawkach

Monitorowanie leczenia chlorkiem potasu

Bezpieczne stosowanie chlorku potasu wymaga regularnego monitorowania laboratoryjnego oraz klinicznego. Podstawowe badania obejmują:

Badania laboratoryjne:

  • Stężenie potasu w surowicy krwi (co 1-3 dni na początku leczenia)
  • Morfologia krwi z rozmazem
  • Stężenie sodu, chlorków, magnezu
  • Kreatynina i mocznik (funkcja nerek)
  • Gazometria (w przypadku zaburzeń kwasowo-zasadowych)

Monitorowanie kliniczne:

  • EKG (szczególnie przy podawaniu dożylnym)
  • Ciśnienie tętnicze i częstość serca
  • Diureza (ilość oddawanego moczu)
  • Objawy ze strony układu mięśniowego i nerwowego
  • Tolerancja żołądkowo-jelitowa

Szczególnie ważne jest monitorowanie u pacjentów z grup podwyższonego ryzyka: osób w podeszłym wieku, z niewydolnością nerek, chorobami serca oraz przyjmujących leki wpływające na gospodarkę potasu.

Grupa pacjentów Częstość kontroli K+ Dodatkowe zalecenia
Niewydolność nerek Codziennie początkowo Kontrola kreatyniny
Choroby serca Co 2-3 dni Monitoring EKG
Pacjenci >65 lat Co 3-5 dni Kontrola funkcji nerek
Leczenie dożylne Co 4-6 godzin Ciągły monitoring EKG

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy mogę przyjmować chlorek potasu bez recepty?

W Polsce preparaty zawierające wyższie dawki chlorku potasu są dostępne wyłącznie na receptę lekarską. Suplementy diety zawierające mniejsze ilości potasu można nabyć bez recepty, jednak ich stosowanie również powinno być skonsultowane z lekarzem, szczególnie jeśli przyjmujesz inne leki lub cierpisz na choroby nerek czy serca.

Jakie produkty spożywcze są bogate w potas?

Naturalnymi źródłami potasu są banany (10-12 mmol w średnim bananie), pomidory i sok pomidorowy (8-10 mmol w 100 ml), ziemniaki, szpinak, pomarańcze, awokado, figi, orzechy, nasiona, ryby (łosoś, dorsz) oraz produkty mleczne. Włączenie tych produktów do diety może pomóc w uzupełnieniu łagodnych niedoborów potasu.

Czy chlorek potasu może powodować problemy żołądkowe?

Tak, chlorek potasu może powodować podrażnienie przewodu pokarmowego, objawiające się nudnościami, wymiotami, bólami brzucha czy biegunką. Dlatego preparaty należy zawsze przyjmować podczas posiłku lub bezpośrednio po nim, popijając dużą ilością wody. Preparaty o przedłużonym uwalnianiu są lepiej tolerowane przez przewód pokarmowy.

Co zrobić, jeśli zapomniałem zażyć dawkę leku?

Jeśli minęło mniej niż 2 godziny od planowanej dawki, można ją nadrobić. Jeśli minęło więcej czasu, należy pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować normalny schemat dawkowania. Nigdy nie należy podwajać dawki. W przypadku wątpliwości skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.

Kiedy należy natychmiast skontaktować się z lekarzem?

Niezwłocznej konsultacji lekarskiej wymagają: nieregularne bicie serca, kołatanie serca, zawroty głowy, omdlenia, znaczne osłabienie mięśni, trudności z oddychaniem, silne bóle brzucha, uporczywe wymioty uniemożliwiające przyjmowanie leków doustnych, obrzęki kończyn dolnych.

Czy można stosować chlorek potasu w ciąży i podczas karmienia piersią?

Chlorek potasu może być stosowany w ciąży i podczas laktacji, jeśli jest to klinicznie uzasadnione i odbywa się pod nadzorem lekarza. Potas przenika do mleka matki, dlatego konieczne jest monitorowanie zarówno matki, jak i dziecka. Decyzja o leczeniu powinna zawsze uwzględniać stosunek korzyści do ryzyka.

Jak długo trwa leczenie chlorkiem potasu?

Czas leczenia zależy od przyczyny hipokaliemii. Jeśli niedobór był spowodowany przejściowymi czynnikami (np. biegunka), leczenie może trwać kilka dni do tygodni. U pacjentów długotrwale stosujących leki moczopędne może być konieczne stałe uzupełnianie potasu. Decyzję o czasie trwania leczenia zawsze podejmuje lekarz na podstawie regularnych badań kontrolnych.

Bibliografia

  1. Kardalas E, Paschou SA, Anagnostis P, Muscogiuri G, Siasos G, Vryonidou A. Hypokalemia: a clinical update. Endocr Connect. 2018 Apr;7(4):R135-R146. DOI: 10.1530/EC-18-0109 PMID: 29540487
  2. Palmer BF, Clegg DJ. Physiology and Pathophysiology of Potassium Homeostasis: Core Curriculum 2019. Am J Kidney Dis. 2019 Nov;74(5):682-695. DOI: 10.1053/j.ajkd.2019.03.427 PMID: 31227226