Vamelan to tradycyjny produkt leczniczy roślinny o działaniu uspokajającym. Jest stosowany w łagodnych stanach napięcia nerwowego i trudnościach z zasypianiem. Skład jednej kapsułki obejmuje wyciąg suchy wodno-alkoholowy z korzenia kozłka lekarskiego, wyciąg suchy z liści melisy lekarskiej oraz wyciąg suchy z liści mięty pieprzowej. Lek jest dostępny bez recepty.
Velafax to lek przeciwdepresyjny z grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Jego substancją czynną jest wenlafaksyna. Lek stosowany jest w leczeniu zaburzeń depresyjnych, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem, zarówno u pacjentów hospitalizowanych, jak i leczonych ambulatoryjnie. Velafax jest dostępny na receptę.
Velafax XL to lek przeciwdziałający depresji, który zawiera wenlafaksynę jako substancję czynną. Jest to inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), który wzmacnia aktywność neuroprzekaźników w obrębie OUN. Lek jest dostępny na receptę i jest zalecany do leczenia epizodów dużej depresji, zapobiegania nawrotom epizodów dużej depresji, leczenia uogólnionych zaburzeń lękowych, leczenia fobii społecznej oraz leczenia lęku napadowego z lub bez towarzyszącej agorafobii.
Velaxin ER to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie wenlafaksyna. Należy do grupy leków zwanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Leki z tej grupy stosowane są w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Jest dostępny na receptę.
Venlabax MR to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną wenlafaksynę. Jest dostępny na receptę. Lek jest stosowany w leczeniu epizodów dużej depresji oraz w zapobieganiu nawrotom epizodów dużej depresji. Wenlafaksyna, substancja czynna w Venlabax MR, jest inhibitorem zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny, co oznacza, że zwiększa aktywność tych neuroprzekaźników w mózgu.
Venlafaxine Actavis zawiera wenlafaksynę, lek przeciwdepresyjny z grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Stosowany jest w leczeniu depresji oraz zaburzeń lękowych u dorosłych, w tym uogólnionych zaburzeń lękowych, fobii społecznej i napadów lęku. Działa poprzez zwiększanie stężenia serotoniny i noradrenaliny w mózgu, co pomaga poprawić samopoczucie pacjenta i skutecznie radzić sobie z objawami depresji i lęku.
Venlafaxine Apotex to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy leków zwanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny. Leki z tej grupy stosowane są w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Venlafaxine Apotex jest dostępny na receptę. Wskazany jest on również w leczeniu następujących zaburzeń lękowych u osób dorosłych: uogólnionych zaburzeń lękowych, fobii społecznej (lęk lub unikanie sytuacji społecznych) oraz lęku napadowego (napady paniki).
Venlafaxine Aurovitas to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną – wenlafaksynę. Należy do grupy leków zwanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Leki z tej grupy stosowane są w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Jest dostępny na receptę.
Venlafaxine Bluefish XL to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy leków zwanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny. Leki z tej grupy stosowane są w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Venlafaxine Bluefish XL stosuje się przy leczeniu zaburzeń lękowych, depresji oraz fobii społecznej. Jest to lek na receptę.
Venlafaxine Fair-Med to lek przeciwdepresyjny, który zawiera wenlafaksynę. Mechanizm działania wenlafaksyny polega na zwiększeniu aktywności neurotransmiterów w ośrodkowym układzie nerwowym, co prowadzi do zwiększenia stężenia serotoniny i noradrenaliny. Lek jest stosowany w leczeniu epizodów dużej depresji, zapobieganiu jej nawrotom, leczeniu fobii społecznych oraz ogólnych zaburzeń lękowych. Pamiętaj, że Venlafaxine Fair-Med jest dostępny tylko na receptę.
Venlafaxine Mylan to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy leków zwanych inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny. Leki z tej grupy stosowane są w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Venlafaxine Mylan jest wskazany do stosowania w leczeniu depresji u osób dorosłych oraz w leczeniu następujących zaburzeń lękowych: zespół lęku uogólnionego, zespół lęku społecznego (strach lub unikanie sytuacji społecznych) oraz napady paniki. Jest dostępny na receptę.
Venlafaxine Teva to lek przeciwdepresyjny, który zawiera wenlafaksynę jako substancję czynną. Należy on do grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI), które są stosowane w leczeniu depresji i innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. Jest stosowany w leczeniu depresji u osób dorosłych oraz w leczeniu różnych zaburzeń lękowych, takich jak uogólnione zaburzenia lękowe, fobie społeczne oraz lęk napadowy. Lek jest dostępny na receptę.
Venlafaxine Vitama to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Jest stosowany w leczeniu depresji oraz innych chorób, takich jak zaburzenia lękowe. W przypadku osób cierpiących na depresję i/lub lęk, stężenie serotoniny i noradrenaliny w mózgu jest zazwyczaj niższe. Jest to lek na receptę.
Venlagamma to lek przeciwdepresyjny, który należy do grupy inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny. Zwiększa on stężenie tych dwóch substancji w mózgu. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń lękowych, depresji oraz fobii społecznej. Lek jest dostępny na receptę.
Venlectine to lek przeciwdepresyjny, który zawiera wenlafaksynę. Jest stosowany w leczeniu wszystkich typów depresji, w tym zaburzeń depresyjnych z lękiem, uogólnionych zaburzeń lękowych, fobii społecznej oraz zespołu lęku napadowego z agorafobią (chorobliwy lęk przed otwartą przestrzenią) lub bez niej. Lek jest dostępny na receptę.
Verpin to lek przeciwpadaczkowy, który jest stosowany w leczeniu dwóch chorób – padaczki oraz zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Jego działanie polega na blokowaniu impulsów w mózgu, które wywołują napady padaczkowe. U dorosłych oraz dzieci powyżej 13 roku życia, lek Verpin może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami w leczeniu padaczki. W przypadku dzieci w wieku od 2 do 12 lat, lek Verpin może być stosowany w połączeniu z innymi lekami w leczeniu tych chorób. Może być również stosowany samodzielnie w leczeniu typowych napadów nieświadomości. Lek Verpin jest również stosowany w leczeniu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego, które charakteryzuje się skrajnymi wahaniem nastroju z epizodami manii na przemian z epizodami depresji. U dorosłych powyżej 18 roku życia, lek Verpin może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami, w celu zapobiegania epizodom depresji występującym w zaburzeniu afektywnym dwubiegunowym. Lek jest dostępny na receptę.
Vicebrol to lek zawierający substancję czynną winpocetynę. Jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu, takich jak przewlekła niewydolność krążenia mózgowego i otępienie naczyniopochodne, w tym stany po udarze niedokrwiennym. Lek jest dostępny na receptę.
Vicebrol BIO to lek w postaci tabletek, zawierający substancję czynną winpocetynę. Jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu, takich jak przewlekła niewydolność krążenia mózgowego i otępienie naczyniopochodne, w tym stany po udarze niedokrwiennym. Lek jest dostępny na receptę.
Vicebrol Forte to lek zawierający winpocetynę, który jest stosowany w leczeniu chorób lub łagodzeniu objawów związanych z zaburzeniami krążenia krwi w mózgu. Jest szczególnie skuteczny w przypadkach przewlekłej niewydolności krążenia mózgowego, stanów po udarze niedokrwiennym i otępienia naczyniopochodnego. Lek jest dostępny na receptę.
Vinpocetine Hasco to lek na receptę, który zawiera winpocetynę, półsyntetyczną pochodną winkaminy. Lek ten rozszerza naczynia ośrodkowego układu nerwowego, zwiększa przyswajanie tlenu i glukozy przez neurony i zwiększa metabolizm tlenowy glukozy. Jest stosowany w leczeniu psychicznych i neurologicznych objawów niewydolności krążenia mózgowego, przewlekłych zaburzeń krążenia w naczyniówce i siatkówce oka oraz zaburzeń słuchu o podłożu naczyniowym.
Vinpohasco to lek, który działa na ośrodkowy układ nerwowy, poprawiając ukrwienie mózgu. Jest stosowany w leczeniu objawów spowodowanych niewydolnością krążenia mózgowego. Lek jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania to przewlekła niewydolność krążenia mózgowego, stany po udarze niedokrwiennym i otępienie naczyniopochodne, a także przewlekłe zaburzenia krążenia w naczyniówce i siatkówce oka oraz zaburzenia słuchu o podłożu naczyniowym.
Vita Buerlecithin to lek dostępny bez recepty, który zawiera lecytynę sojową oraz witaminy z grupy B. Lecytyna jest naturalnie występującym fosfolipidem, który jest ważnym elementem strukturalnym błon komórkowych i bierze udział w licznych procesach metabolicznych. Witaminy z grupy B są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego oraz przebiegu wielu procesów metabolicznych. Lek jest zalecany w przypadku osłabienia pamięci i koncentracji, stanów stresowych, nadpobudliwości nerwowej, bezsenności, stanów wyczerpania fizycznego i psychicznego, a także jako wsparcie w dolegliwościach sercowych na tle nerwowym i objawach niedoboru witamin z grupy B.
VOQUILY jest lekiem dostępnym bez recepty, który zawiera substancję czynną melatoninę. Jest stosowany wspomagająco w zaburzeniach snu związanych z zaburzeniami rytmu snu i czuwania, na przykład w przypadku zaburzeń snu związanych ze zmianą stref czasowych lub z pracą zmianową. Może być również stosowany w zaburzeniach rytmu dobowego snu i czuwania u pacjentów niewidomych.
Vorta to lek zawierający kwetiapinę, substancję aktywną z grupy leków przeciwpsychotycznych. Jest stosowany w leczeniu różnych zaburzeń psychicznych, takich jak schizofrenia, zaburzenia afektywne dwubiegunowe oraz ciężkie epizody depresji. Działanie kwetiapiny wynika głównie z blokady receptorów dopaminergicznych i serotoninergicznych w mózgu. Lek jest dostępny na receptę.
Vortioxetine Stada to skuteczny lek przeciwdepresyjny na bazie wortioksetyny, pomagający dorosłym w walce z objawami dużych epizodów depresyjnych. Redukuje smutek, lęk, zaburzenia snu i inne objawy depresji, wspierając pacjentów w odzyskaniu równowagi psychicznej.
Welbox to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną bupropion. Lek ten jest dostępny na receptę i jest stosowany w leczeniu dużych epizodów depresji u osób dorosłych. Działa poprzez oddziaływanie na substancje chemiczne w mózgu, takie jak noradrenalina i dopamina, które są związane z depresją.
Wellbutrin XR to doustny lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną bupropion. Lek ten jest stosowany w leczeniu dużych epizodów depresji. Bupropion działa poprzez selektywne hamowanie neuronalnego wychwytu amin katecholowych (noradrenaliny i dopaminy), co przyczynia się do jego działania przeciwdepresyjnego. Wellbutrin XR jest dostępny na receptę.
Xanax to lek w postaci tabletek, zawierający w składzie substancję czynną alprazolam. Należy do grupy leków nazywanej benzodiazepinami, które wykazują działanie przeciwlękowe. Xanax jest wskazany w krótkotrwałym leczeniu objawowym stanów lękowych u osób dorosłych. Jest dostępny na receptę.
Xanax SL to lek przeciwlękowy i uspokajający, który jest dostępny tylko na receptę. Substancją czynną leku jest alprazolam, który należy do grupy leków nazywanych benzodiazepinami. Lek ten jest wskazany do krótkotrwałego leczenia objawowym stanów lękowych u osób dorosłych, wyłącznie w przypadku ciężkich zaburzeń, w których objawy są nasilone, uniemożliwiają pacjentowi prawidłowe funkcjonowanie lub są dla niego bardzo uciążliwe.
Xanax SR to lek przeciwlękowy z grupy pochodnych benzodiazepiny. Substancją czynną preparatu jest alprazolam. Lek ten wykazuje działanie przeciwlękowe, nasenne, uspokajające, miorelaksacyjne i przeciwdrgawkowe. Jest wskazany do stosowania w krótkotrwałym leczeniu objawowym stanów lękowych u osób dorosłych, wyłącznie w przypadku ciężkich zaburzeń, w których objawy są nasilone, uniemożliwiają pacjentowi prawidłowe funkcjonowanie lub są dla niego bardzo uciążliwe. Xanax SR jest dostępny na receptę.
Xentic to lek wpływający na ośrodkowy układ nerwowy o właściwościach nasennych. Jest stosowany w krótkotrwałym leczeniu bezsenności, która uniemożliwia normalne funkcjonowanie pacjenta. Lek jest dostępny na receptę. Wskazany jest do stosowania u osób dorosłych.
Xeplion to lek przeciwpsychotyczny stosowany w leczeniu podtrzymującym objawów schizofrenii u stabilnych dorosłych pacjentów leczonych paliperydonem lub rysperydonem. Zawiera substancję czynną – paliperydon, który jest silnym antagonistą receptora D2, co pomaga łagodzić objawy pozytywne schizofrenii. Xeplion jest lekiem na receptę i jest refundowany przez NFZ.
Xeristar to lek na receptę, który zawiera substancję czynną duloksetynę. Jest stosowany w leczeniu depresji i zaburzeń lękowych u dorosłych. Może być również stosowany w leczeniu bólu neuropatycznego (bólu spowodowanego uszkodzeniem nerwów) u dorosłych. Duloksetyna zwiększa stężenie serotoniny i noradrenaliny w układzie nerwowym.
Xetanor to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Zawiera substancję czynną paroksetynę, która jest zaliczana do grupy leków zwanych selektywnymi inhibitorami zwrotnego wychwytu serotoniny (SSRI). Stosowany jest w leczeniu ciężkich epizodów depresyjnych, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, zaburzeń lękowych z napadami lęku z agorafobią lub bez agorafobii, fobii społecznej, zaburzeń lękowych uogólnionych oraz zaburzeń stresowego pourazowego. Jest dostępny na receptę.
Yasnal to lek zawierający substancję czynną donepezil, który zwiększa w mózgu stężenie acetylocholiny, substancji odpowiedzialnej za funkcjonowanie pamięci. Stosowany jest w leczeniu choroby Alzheimera o nasileniu łagodnym do umiarkowanego. Jest dostępny na receptę. Yasnal jest wskazany w objawowym leczeniu łagodnej do umiarkowanie ciężkiej postaci otępienia w chorobie Alzheimera.
Zalasta to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz w długoterminowym leczeniu podtrzymującym pacjentów, u których stwierdzono dobrą odpowiedź na leczenie w początkowej fazie terapii. Zalasta jest również skuteczna w leczeniu umiarkowanych i ciężkich epizodów manii. Lek jest dostępny na receptę.
Zeldox to lek przeciwpsychotyczny zawierający substancję czynną zyprazydon. Jest dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu schizofrenii u dorosłych, a także w leczeniu epizodu manii lub epizodu mieszanego u dorosłych i dzieci w wieku od 10 do 17 lat. Lek jest dostępny w różnych formach, takich jak kapsułki, zawiesina doustna oraz proszek i rozpuszczalnik do sporządzania roztworu do wstrzykiwań.
Ziele serdecznika to surowiec zielarski, który jest stosowany w medycynie naturalnej. Zawiera wiele składników aktywnych, takich jak alkaloidy, garbniki, glikozydy dwuterpenowe, glikozydy butadienolidowe, glikozydy irydoidowe, cholinę trójterpeny i nie mniej niż 0,2% flawonoidów. Jest stosowany w leczeniu różnych schorzeń sercowo-naczyniowych, w tym w łagodnej tachykardii jako lek kardiotoniczny. Zwiększa przepływ krwi do serca, wzmacnia napięcie i łagodzi zaburzenia pracy mięśnia sercowego oraz obniża częstotliwość pulsu. Jest dostępny bez recepty.
Zioła uspokajające to tradycyjny produkt leczniczy roślinny, który jest dostępny bez recepty. Są one stosowane w przejściowych, łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz w okresowych trudnościach z zasypianiem. Składniki aktywne to między innymi korzeń kozłka, kwiatostan głogu, liść melisy, szyszka chmielu, liść mięty pieprzowej i kwiat rumianku. Dorośli i młodzież powyżej 12 lat mogą stosować ten lek, przyjmując jedną saszetkę zalaną szklanką wrzącej wody i zaparzaną pod przykryciem 10-15 minut.
Ziperid to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy. Ma działanie przeciwschizofreniczne oraz przeciwpsychotyczne. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii, manii oraz innych zaburzeń destrukcyjnych. Lek jest dostępny na receptę.
Zipragen to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz do kontrolowania objawów maniakalnych. Substancją czynną leku jest ziprasidon. Lek oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, wykazując właściwości przeciwpsychotyczne. Wskazany jest do stosowania u osób dorosłych.
Zipramyl to lek przeciwpsychotyczny, który jest stosowany u dorosłych pacjentów w leczeniu schizofrenii. Substancją czynną leku jest ziprasidon. Lek oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, wykazując właściwości przeciwpsychotyczne. Jest dostępny na receptę.
Zolafren to lek przeciwpsychotyczny, którego substancją czynną jest olanzapina. Jest dostępny w postaci powlekanych tabletek. Lek jest stosowany w leczeniu schizofrenii, średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii oraz w celu zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Zolafren jest dostępny na receptę.
Zolafren-Swift to lek, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Należy do grupy leków przeciwpsychotycznych i jest stosowany w leczeniu różnych chorób psychicznych. Jest wskazany w leczeniu schizofrenii, średnio nasilonych i ciężkich epizodów manii oraz w celu zapobiegania nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Lek jest dostępny na receptę.
Zolaxa to lek przeciwpsychotyczny, przeciwmaniakalny i stabilizujący nastrój, który zawiera substancję czynną olanzapinę. Jest dostępny w postaci tabletek powlekanych. Stosowany jest w leczeniu schizofrenii, epizodów maniakalnych oraz afektywnej choroby dwubiegunowej. Lek jest dostępny na receptę.
Zolaxa Rapid to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera olanzapinę. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz średnionasilonych i ciężkich epizodów manii. Lek jest dostępny na receptę. Tabletki są ulegające rozpadowi w jamie ustnej, co ułatwia ich przyjmowanie.
Zoloft to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną sertralina. Sertralina jest pochodną serotoniny i należy do grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny. Lek jest stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych, w tym depresji z towarzyszącymi objawami lęku, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych, lęku napadowego z towarzyszącą (lub nie) agorafobią, zaburzeń obsesyjno-kompulsyjnych u dzieci oraz pourazowych zaburzeń stresowych. Zoloft jest dostępny na receptę.
Zolpic to lek nasenny, który zawiera substancję czynną zolpidem. Działa bardzo szybko, do 30 minut od zażycia. Stosowany jest w krótkotrwałym, doraźnym leczeniu bezsenności. Jest dostępny na receptę.
Zolpidem Apotex to lek nasenny, który należy do grupy leków podobnych do benzodiazepin. Jest stosowany w krótkotrwałym leczeniu zaburzeń snu u dorosłych pacjentów. Lek ma bardzo szybkie działanie, do 30 minut. Zolpidem Apotex jest dostępny na receptę.
Zolpidem Aurovitas to lek nasenny z grupy imidazopirydyn. W odróżnieniu od pochodnych benzodiazepiny, zolpidem wiąże się tylko z receptorem omega-1, co sprawia, że jest selektywnym agonistą receptora benzodiazepinowego typu 1. Zolpidem wykazuje szybkie działanie nasenne, ułatwia zasypianie, wydłuża całkowity czas trwania snu, zapobiega zjawisku wczesnego przebudzenia oraz zmniejsza liczbę i czas trwania wybudzeń nocnych. Lek jest wskazany w krótkotrwałym (do 4 tyg.) leczeniu bezsenności. Lek przyjmuje się doustnie bezpośrednio przed udaniem się na spoczynek nocny lub w łóżku. Zolpidem Aurovitas jest dostępny na receptę.
Leki psychotropowe, w tym antydepresanty, to ważna grupa leków stosowanych w psychiatrii przy leczeniu różnorodnych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na modyfikacji poziomów neuroprzekaźników w mózgu, co pozwala na regulację nastroju, myślenia i zachowania pacjenta. Leki te odgrywają kluczową rolę w terapii depresji, zaburzeń lękowych, schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej i innych stanów psychicznych. Współczesna psychiatria proponuje szeroki wachlarz preparatów farmakologicznych, które – odpowiednio dobrane i stosowane pod kontrolą specjalisty – mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Mimo że wokół tych leków narosło wiele mitów, współczesne preparaty cechują się coraz większą skutecznością i bezpieczeństwem przy jednoczesnym zmniejszeniu niepożądanych działań ubocznych.
Leki psychotropowe to substancje, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, modyfikując funkcje mózgu związane z myśleniem, emocjami i zachowaniem. Ich działanie opiera się na regulacji lub zmianie poziomu neuroprzekaźników – substancji chemicznych, które umożliwiają komunikację między komórkami nerwowymi.
Do grupy leków psychotropowych zaliczane są wszystkie środki farmakologiczne oddziałujące na funkcje psychiczne. Co ciekawe, należą do nich również preparaty, których podstawowe działanie nie jest ukierunkowane bezpośrednio na psychikę. Istnieje wiele klasyfikacji tych leków, które opierają się na budowie chemicznej, mechanizmach neurofizjologicznych czy biochemicznych.
Według popularnej klasyfikacji szwajcarskiej, leki psychotropowe dzielą się na dwie główne kategorie:
Polscy naukowcy wyodrębnili natomiast następujące grupy leków psychotropowych:
Środki neuroleptyczne stosowane są przede wszystkim w leczeniu objawów towarzyszących psychozom, takich jak omamy, urojenia, pobudzenie, zakłócenia emocjonalne czy wycofanie społeczne. Leki te ograniczają ogólną aktywność mózgu, ale ich działanie nie polega jedynie na uspokajaniu pacjenta.
Antydepresanty oddziałują na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za regulację nastroju, napędu oraz lęków. Stanowią podstawę leczenia zaburzeń depresyjnych, a ich dobór jest uzależniony od indywidualnych potrzeb pacjenta i charakteru objawów.
Stabilizatory nastroju mają za zadanie stabilizację nastroju oraz napędu psychoruchowego. Są stosowane między innymi w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, zapobiegając wahaniom od depresji do manii.
Środki przeciwlękowe zmniejszają nasilenie lęku towarzyszącego różnym stanom chorobowym. Do najczęściej stosowanych należą benzodiazepiny, które poza eliminacją lęku wykazują działanie nasenne, uspokajające, przeciwdrgawkowe i amnestyczne.
Preparaty nasenne powodują szybsze zasypianie oraz głębszy i spokojniejszy sen. Stosuje się je w zaburzeniach snu, które często towarzyszą innym problemom psychicznym.
Ta grupa leków ma za zadanie poprawę funkcji poznawczych, szczególnie pamięci, kreatywności i motywacji. Działają poprzez aktywizowanie oraz usprawnienie procesów ośrodkowego układu nerwowego.
Leki przeciwdepresyjne, nazywane również antydepresantami, stanowią podstawę farmakoterapii depresji i niektórych innych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na regulacji poziomu neuroprzekaźników w mózgu, głównie serotoniny, noradrenaliny i dopaminy, które odpowiadają za nastrój, energię i motywację.
Zaburzenia depresyjne wiążą się przede wszystkim z upośledzonym przekazywaniem sygnałów przez neurony serotoninergiczne i noradrenergiczne w strukturach mózgowych. Leki przeciwdepresyjne, regulując systemy neuroprzekaźnikowe, wpływają pobudzająco na nastrój i odhamowująco na napęd psychoruchowy.
SSRI to obecnie najczęściej przepisywane leki przeciwdepresyjne. Działają poprzez blokowanie transportu serotoniny z powrotem do komórki nerwowej, co skutkuje zwiększeniem jej stężenia w przestrzeni międzysynaptycznej. To z kolei prowadzi do poprawy nastroju, zmniejszenia lęku i innych objawów depresji.
Do leków z tej grupy należą:
Leki SSRI zazwyczaj są dobrze tolerowane, ale mogą powodować skutki uboczne, takie jak nudności, bóle głowy, bezsenność lub senność (głównie na początku leczenia), zaburzenia seksualne oraz zmiany masy ciała. Ważną zaletą tych leków jest ich dodatkowe działanie przeciwlękowe.
Leki z tej grupy zwiększają stężenie zarówno serotoniny, jak i noradrenaliny w mózgu. Są szczególnie skuteczne u pacjentów z depresją przebiegającą z dolegliwościami bólowymi, gdyż wykazują dodatkowe działanie przeciwbólowe.
Do grupy SNRI należą:
Profil działań niepożądanych SNRI jest podobny do SSRI, jednak ze względu na wpływ na poziom noradrenaliny, mogą one dodatkowo powodować podwyższenie ciśnienia tętniczego.
TLPD to starsza generacja leków przeciwdepresyjnych, które były podstawą leczenia depresji do lat 90. XX wieku. Działają one poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, ale wpływają również na inne receptory, co powoduje więcej skutków ubocznych.
Do tej grupy należą:
TLPD są wskazane głównie w leczeniu nawracających zaburzeń depresyjnych, uporczywych zaburzeń nastroju oraz w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Ze względu na liczne działania niepożądane (suchość w ustach, zaparcia, zaburzenia oddawania moczu, senność, zawroty głowy, wzrost masy ciała), są obecnie rzadziej stosowane jako leki pierwszego wyboru.
IMAO blokują działanie enzymów oksydazy monoaminowej, które odpowiadają za rozkład neuroprzekaźników (dopaminy, noradrenaliny, serotoniny) w mózgu. Zwiększają tym samym ich stężenie, co wykorzystywane jest w leczeniu objawów depresji.
Jedynym dostępnym obecnie lekiem z tej grupy jest moklobemid (Aurorix, Mobemid, Moklar), który jest selektywnym, odwracalnym inhibitorem MAO typu A. Stosowany jest głównie w depresji endogennej z zahamowaniem psychoruchowym oraz w depresji wieku podeszłego.
IMAO są stosowane stosunkowo rzadko, głównie gdy inne leki przeciwdepresyjne okazują się nieskuteczne. Wiąże się to z ich licznymi interakcjami z lekami i pokarmami oraz większą liczbą działań niepożądanych w porównaniu do nowszych antydepresantów.
Istnieje również szereg leków przeciwdepresyjnych o unikatowych mechanizmach działania, które nie wpisują się w powyższe kategorie. Należą do nich m.in.:
Leki te mogą być szczególnie przydatne u pacjentów, którzy nie tolerują lub nie reagują na standardowe leczenie SSRI czy SNRI.
Leki psychotropowe mają szerokie spektrum zastosowań w psychiatrii, jednak ich użycie powinno być zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i specyfiki jego zaburzenia.
Podstawą farmakoterapii depresji są leki przeciwdepresyjne. Dobór konkretnego preparatu zależy od nasilenia i charakteru objawów, chorób współistniejących, ryzyka interakcji z innymi lekami oraz możliwych działań niepożądanych. W ciężkich przypadkach depresji lekarz może zalecić połączenie antydepresantów z lekami przeciwpsychotycznymi lub stabilizatorami nastroju.
W terapii zaburzeń lękowych stosuje się głównie leki przeciwlękowe (anksjolityki) z grupy benzodiazepin oraz leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI, które wykazują również działanie przeciwlękowe. W przypadku ostrych ataków paniki mogą być stosowane krótkodziałające benzodiazepiny, natomiast w długotrwałym leczeniu preferowane są SSRI ze względu na mniejsze ryzyko uzależnienia.
W terapii schizofrenii kluczową rolę odgrywają leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki). Dzielą się one na klasyczne (I generacji), takie jak haloperidol czy chloropromazyna, oraz atypowe (II generacji), np. risperidon, olanzapina, kwetiapina czy klozapina. Leki atypowe są zwykle lepiej tolerowane i powodują mniej objawów pozapiramidowych.
W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) stosuje się głównie leki normotymiczne, które stabilizują nastrój i zapobiegają nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych. Należą do nich sole litu, kwas walproinowy, karbamazepina oraz lamotrygina. W zależności od fazy choroby mogą być również stosowane leki przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne.
W terapii bezsenności stosuje się przede wszystkim leki nasenne. Mogą to być benzodiazepiny, leki z grupy Z (zolpidem, zopiklon) lub leki przeciwdepresyjne o działaniu nasennym (mirtazapina, trazodon). W zaburzeniach rytmu dobowego może być pomocna melatonina.
Jak wszystkie substancje lecznicze, również leki psychotropowe mogą powodować działania niepożądane. Ich rodzaj i nasilenie zależą od typu leku, dawki, czasu stosowania oraz indywidualnych cech pacjenta.
Leki przeciwdepresyjne mogą wywoływać różnorodne działania niepożądane, które różnią się w zależności od grupy leków:
Dla SSRI najczęstsze skutki uboczne to:
W przypadku TLPD do typowych działań niepożądanych należą:
Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie I generacji, mogą powodować:
Groźnym, choć rzadkim powikłaniem stosowania neuroleptyków jest złośliwy zespół neuroleptyczny, objawiający się wysoką gorączką, sztywnością mięśniową, niestabilnością autonomicznego układu nerwowego i zaburzeniami świadomości.
Benzodiazepiny mogą powodować:
Leki normotymiczne, np. lit, mogą wywoływać:
Warto podkreślić, że nie u każdego pacjenta wystąpią wszystkie wymienione objawy, a u niektórych mogą nie wystąpić żadne. Ponadto, wiele skutków ubocznych ma charakter przejściowy i ustępuje w trakcie leczenia. W przypadku uciążliwych lub nasilonych działań niepożądanych, lekarz może zmienić lek na inny lub dostosować dawkę.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z różnymi substancjami, w tym z alkoholem, lekami i pokarmami. Szczególnie istotne jest unikanie łączenia:
Łączenie leków psychotropowych z alkoholem jest bardzo niebezpieczne i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Alkohol może:
Z tych powodów osoby przyjmujące leki psychotropowe powinny całkowicie unikać spożywania alkoholu lub ograniczyć je do absolutnego minimum po konsultacji z lekarzem.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w interakcje również z innymi lekami i suplementami:
Dlatego zawsze należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i ziołach, aby uniknąć potencjalnie niebezpiecznych interakcji.
Czas trwania terapii lekami psychotropowymi zależy od rodzaju zaburzenia, jego nasilenia, historii wcześniejszych epizodów i odpowiedzi na leczenie. Ogólne zasady są następujące:
Leczenie zaburzeń lękowych trwa zwykle od 6 do 12 miesięcy od ustąpienia objawów. Benzodiazepiny powinny być stosowane krótkotrwale (do 4-6 tygodni) ze względu na ryzyko uzależnienia.
W schizofrenii leczenie podtrzymujące zwykle trwa co najmniej 1-2 lata po pierwszym epizodzie, a po kolejnych epizodach może być kontynuowane przez wiele lat lub bezterminowo.
W chorobie afektywnej dwubiegunowej leczenie profilaktyczne stabilizatorami nastroju często ma charakter wieloletni lub dożywotni, aby zapobiec nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych.
Leki psychotropowe, szczególnie antydepresanty, benzodiazepiny i neuroleptyki, nie powinny być odstawiane nagle. Wymaga to stopniowego zmniejszania dawki pod kontrolą lekarza, aby uniknąć objawów odstawiennych. Objawy te mogą obejmować:
Wokół leków psychotropowych narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać pacjentów do podjęcia leczenia. Oto fakty, które warto znać:
Fakt: Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego. Objawy, które mogą wystąpić po odstawieniu niektórych leków, nie są wynikiem uzależnienia, lecz tzw. zespołu odstawiennego, który można zminimalizować przez stopniowe zmniejszanie dawki.
Fakt: Leki psychotropowe nie zmieniają osobowości pacjenta, a jedynie łagodzą objawy choroby, która może zniekształcać osobowość. Właściwie dobrane leczenie pozwala pacjentowi powrócić do swojego prawdziwego „ja”, które było przysłonięte przez objawy choroby.
Fakt: Większość leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, wymaga czasu, aby osiągnąć pełny efekt terapeutyczny. Antydepresanty zwykle zaczynają działać po 2-4 tygodniach regularnego stosowania, a pełny efekt może być widoczny dopiero po 6-8 tygodniach. Leki przeciwpsychotyczne i normotymiczne również wymagają czasu, aby osiągnąć stabilny poziom w organizmie.
Fakt: Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie gdy objawy ustąpiły, często prowadzi do nawrotu choroby, czasem w cięższej postaci. Decyzja o zakończeniu leczenia powinna być zawsze podejmowana w porozumieniu z lekarzem, który zaplanuje stopniowe zmniejszanie dawki.
Choć leki psychotropowe są podstawą leczenia wielu zaburzeń psychicznych, ich skuteczność można wspomóc naturalnymi metodami:
Umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak spacery, pływanie czy joga, pomaga zmniejszyć objawy depresji i lęku oraz poprawia ogólne samopoczucie. Wysiłek fizyczny stymuluje produkcję endorfin, które są naturalnymi substancjami poprawiającymi nastrój.
Dieta bogata w kwasy omega-3 (ryby, orzechy), tryptofan (indyk, nabiał, banany), magnez (orzechy, zielone warzywa) i antyoksydanty może wspierać zdrowie psychiczne. Warto również ograniczyć spożycie kofeiny i cukru, które mogą nasilać lęk i wahania nastroju.
Medytacja, trening uważności (mindfulness), głębokie oddychanie i progresywna relaksacja mięśni mogą zmniejszyć poziom stresu i lęku, co wspiera działanie leków.
Terapia światłem jasnym może być skuteczna w leczeniu sezonowych zaburzeń afektywnych oraz jako wsparcie leczenia innych typów depresji.
Niektóre zioła i suplementy, takie jak dziurawiec (przy łagodnej do umiarkowanej depresji), lawenda (przy lęku) czy waleriania (przy bezsenności), mogą łagodzić objawy. Jednak zawsze należy skonsultować ich stosowanie z lekarzem, gdyż mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia interpersonalna i inne formy psychoterapii mogą znacząco zwiększyć skuteczność leczenia farmakologicznego. W niektórych przypadkach łagodnych zaburzeń, psychoterapia może być skuteczna nawet bez leków.
Leki psychotropowe są ważnym narzędziem w leczeniu zaburzeń psychicznych, pozwalającym wielu pacjentom powrócić do normalnego funkcjonowania. Współczesna psychiatria dysponuje szeroką gamą leków o różnych mechanizmach działania, co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.
Kluczowe jest, aby leczenie było prowadzone pod nadzorem specjalisty, który może monitorować skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Równie ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem – regularne przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami, informowanie o skutkach ubocznych i nierezygnowanie z leczenia bez konsultacji.
Warto pamiętać, że farmakoterapia jest często tylko jednym z elementów kompleksowego podejścia do leczenia zaburzeń psychicznych. Połączenie leków z psychoterapią, zmianami stylu życia i wsparciem społecznym daje najlepsze rezultaty i pozwala na osiągnięcie trwałej poprawy stanu zdrowia psychicznego.
Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego, dlatego powinny być stosowane krótkotrwale i pod ścisłą kontrolą lekarza.
Pierwsze efekty działania antydepresantów mogą być zauważalne po około 2 tygodniach regularnego przyjmowania leku, jednak pełny efekt terapeutyczny zwykle osiągany jest po 4-6 tygodniach. U osób starszych czas ten może być dłuższy. Ważne, aby nie zniechęcać się brakiem natychmiastowej poprawy i kontynuować leczenie zgodnie z zaleceniami lekarza.
Zdecydowanie nie zaleca się łączenia alkoholu z lekami psychotropowymi. Alkohol może nasilać działanie depresyjne leków na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do nadmiernej senności, zaburzeń koordynacji, a nawet zaburzeń oddychania. Ponadto, alkohol może zmniejszać skuteczność leków i nasilać ich działania niepożądane.
Wiele leków psychotropowych, szczególnie na początku leczenia, może powodować senność, zawroty głowy i zaburzenia koncentracji, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Pacjenci powinni być świadomi tych efektów i unikać prowadzenia pojazdów, dopóki nie będą pewni, jak lek na nich działa. Warto skonsultować tę kwestię z lekarzem.
Stosowanie leków psychotropowych w ciąży wymaga szczególnej ostrożności i zawsze powinno być konsultowane z lekarzem. Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych lub powikłań ciąży, jednak w wielu przypadkach korzyści z leczenia przewyższają potencjalne ryzyko. Ciężka, nieleczona depresja lub inne zaburzenia psychiczne mogą mieć również negatywny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu.
Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, benzodiazepin i niektórych leków przeciwpsychotycznych, może prowadzić do zespołu odstawiennego objawiającego się bezsennością, lękiem, drażliwością, zawrotami głowy i innymi nieprzyjemnymi objawami. W przypadku benzodiazepin nagłe odstawienie może nawet prowadzić do drgawek. Dlatego leki te powinny być odstawiane stopniowo, pod kontrolą lekarza.
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, należy skonsultować się z lekarzem, który może:
Nie należy samodzielnie modyfikować dawki ani odstawiać leku bez konsultacji z lekarzem.
Niektóre leki ziołowe mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi. Na przykład dziurawiec może zmniejszać stężenie wielu leków we krwi, w tym antydepresantów, leków przeciwpsychotycznych i normotymicznych. Z kolei waleriania może nasilać działanie sedatywne benzodiazepin. Dlatego przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów ziołowych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Niektóre leki psychotropowe mogą wpływać na wagę. Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie atypowe, oraz niektóre antydepresanty (mirtazapina, niektóre TLPD) mogą powodować zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała. Z kolei niektóre SSRI mogą początkowo powodować utratę apetytu i spadek masy ciała. Warto omówić z lekarzem ryzyko zmian wagi i ewentualne strategie przeciwdziałania.
Stosowanie leków psychotropowych u dzieci i młodzieży wymaga szczególnej ostrożności, gdyż ich mózgi są nadal w fazie rozwoju. Niektóre leki mają potwierdzoną skuteczność i bezpieczeństwo w tej grupie wiekowej, inne mogą zwiększać ryzyko myśli i zachowań samobójczych. Decyzja o zastosowaniu leczenia powinna być podjęta po dokładnej ocenie stosunku korzyści do ryzyka, a leczenie powinno być ściśle monitorowane przez specjalistę psychiatrii dzieci i młodzieży.
