Symescital to lek z grupy selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI). Jest stosowany w leczeniu zaburzeń psychicznych, takich jak depresja i różne typy zaburzeń lękowych. Działa poprzez zwiększanie poziomów serotoniny w mózgu, co pomaga regulować nastrój, apetyt, sen, funkcje seksualne i inne aspekty codziennego funkcjonowania. Lek jest dostępny na receptę.
Symfaxin ER to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną wenlafaksynę. Jest klasyfikowany jako inhibitor zwrotnego wychwytu serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Stosowany jest w leczeniu epizodów dużej depresji, zapobiegania nawrotom epizodów dużej depresji, leczenia uogólnionych zaburzeń lękowych, leczenia fobii społecznej oraz leczenia zaburzeń lękowych z napadami lęku, z agorafobią lub bez agorafobii. Lek jest dostępny na receptę.
Symkinet MR to lek na receptę, który zawiera metylofenidatu chlorowodorek. Jest dostępny w formie kapsułek o zmodyfikowanym uwalnianiu. Metylofenidat, główny składnik Symkinet MR, jest lekiem o działaniu stymulującym układ nerwowy. Mechanizm działania metylofenidatu nie jest do końca poznany, ale wiąże się z pobudzeniem korowym oraz pobudzeniem aktywującego układu siatkowego. Symkinet MR jest wskazany jako część kompleksowego programu leczenia zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 18 lat, w przypadkach, kiedy inne metody leczenia nie są wystarczająco skuteczne.
Lek przeciwlękowy i uspokajający stosowany w leczeniu zaburzeń lękowych uogólnionych. Ułatwia także zasypianie. Lek stosuje się w leczeniu schorzeń z typowymi objawami psychicznymi,
Symquel XR to lek o działaniu przeciwpsychotycznym, który zawiera substancję czynną kwetiapinę. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii oraz epizodów maniakalnych o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, związanych z zaburzeniem afektywnym dwubiegunowym. Symquel XR jest również stosowany w leczeniu ciężkich epizodów depresji w przebiegu zaburzenia afektywnego dwubiegunowego. Lek jest dostępny na receptę.
Synza to lek na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie olanzapina. Jest to lek przeciwpsychotyczny, stosowany w leczeniu psychiatrycznym. Stosuje się go w leczeniu schizofrenii oraz manii o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek ten łagodzi objawy niektórych chorób psychicznych, wykazujących się obniżeniem nastroju (depresją).
Tabagine to lek, którego substancją czynną jest pregabalina. Jest to pochodna kwasu gamma-aminomasłowego o działaniu przeciwbólowym i przeciwdrgawkowym. Lek jest stosowany w leczeniu bólu neuropatycznego pochodzenia obwodowego i ośrodkowego u dorosłych, a także w leczeniu padaczki i uogólnionych zaburzeń lękowych. Tabagine jest dostępny na receptę.
Tabletki uspokajające Labofarm to produkt leczniczy do stosowania w łagodnych stanach napięcia nerwowego oraz okresowych trudnościach w zasypianiu. Składniki aktywne to korzeń kozłka, szyszki chmielu, liście melisy i ziele serdecznika. Dorośli i młodzież powyżej 12 lat mogą przyjmować 2 tabletki 3 razy dziennie. W przypadku problemów z zasypianiem, zaleca się przyjęcie 2 tabletek pół godziny do godziny przed snem. Produkt jest dostępny bez recepty.
Tanakan to lek dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Jest stosowany pomocniczo w zaburzeniach krążenia mózgowego i związanych z tym objawach czynnościowych, takich jak zaburzenia koncentracji, szum w uszach, zawroty głowy. Ponadto, jest zalecany w objawach zaburzeń krążenia obwodowego. Zwykle stosuje się go trzy razy dziennie po jednej tabletce.
Tegretol to lek, którego substancją czynną jest karbamazepina. Jest to organiczny związek chemiczny i substancja przeciwpadaczkowa blokująca kanały sodowe. Tegretol jest stosowany w leczeniu różnych schorzeń, takich jak padaczka, zespoły maniakalne, nerwobóle nerwu trójdzielnego, a także w alkoholowym zespole abstynencyjnym. Jest dostępny na receptę.
Tegretol CR to lek przeciwdrgawkowy, którego substancją czynną jest karbamazepina. Jest dostępny na receptę. Stosowany jest w leczeniu różnych stanów, takich jak padaczka, zespoły maniakalne, zespół abstynencji alkoholowej oraz w zapobieganiu nawrotom choroby afektywnej dwubiegunowej. Lek ten jest dostępny w postaci tabletek o zmodyfikowanym uwalnianiu.
Tentin to lek psychostymulujący zawierający deksamfetaminę, stosowany w leczeniu zespołu nadpobudliwości psychoruchowej z deficytem uwagi (ADHD) u dzieci i młodzieży w wieku od 6 do 17 lat. Tentin jest dostępny wyłącznie na receptę.
Teseda to lek zawierający temazepam, substancję o działaniu nasennym, przeciwlękowym i uspokajającym. Jest stosowany w leczeniu bezsenności, szczególnie gdy towarzyszy jej lęk. Lek jest dostępny na receptę.
Thymanax to lek na receptę, który zawiera substancję czynną agomelatynę. Jest stosowany w leczeniu epizodów dużego depresyjnego zaburzenia (dużej depresji). Agomelatyna jest substancją, która zwiększa poziom aktywności noradrenaliny i dopaminy (substancji chemicznych w mózgu) w określonych obszarach mózgu. Działa również jako antagonista receptorów melatoniny MT1 i MT2, co oznacza, że blokuje te receptory, aby zapobiec działaniu melatoniny (hormonu, który reguluje rytm snu i czuwania).
Tialera to lek, który skutecznie zwalcza objawy depresji. Jego substancją czynną jest tianeptyna, która wykazuje działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe. Co ważne, nie wpływa ona negatywnie na sen ani czujność, co odróżnia go od innych leków przeciwdepresyjnych. Lek jest stosowany w leczeniu lekkiej, umiarkowanej lub ciężkiej depresji. Jest dostępny na receptę.
Tianesal to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną tianeptynę. Jest stosowany w leczeniu zespołów depresyjnych. Tianeptyna ma działanie przeciwdepresyjne i przeciwlękowe, nie wpływając na sen ani czujność. Lek jest dostępny na receptę.
Tiaprid PMCS to lek neuroleptyczny, który zawiera substancję czynną tiapryd. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń zachowania u pacjentów w podeszłym wieku z demencją, a także podczas odstawienia alkoholu. Znajduje zastosowanie również w ciężkiej postaci pląsawicy Huntingtona. Lek jest dostępny na receptę.
Tiapridal to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną tiapryd. Działa przeciwlękowo i uspokajająco. Stosowany jest głównie u osób w podeszłym wieku w leczeniu krótkotrwałych zaburzeń zachowania, takich jak pobudzenie i agresja. Jest dostępny na receptę.
Ticepro to lek na receptę, który zawiera substancję czynną lewetyracetam. Jest stosowany w leczeniu różnych form padaczki u dorosłych, młodzieży, dzieci i niemowląt. Lek ten jest przepisywany pacjentom, którzy nie reagują na inne leki przeciwpadaczkowe lub nie mogą ich stosować z powodu skutków ubocznych. Ticepro pomaga kontrolować objawy padaczki poprzez zmniejszenie liczby napadów.
Tisercin to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną lewomepromazynę. Jest stosowany w leczeniu chorób psychicznych z pobudzeniem ruchowym, schizofrenii. Może być również stosowany jako lek wspomagający w niektórych objawach towarzyszących padaczce, niedorozwoju umysłowym oraz depresji z niepokojem. Tisercin jest dostępny na receptę.
Tonasen to lek, który jest dostępny na receptę. Jest to lek nasenny, o szybkim działaniu. Czas działania leku trwa około 6 godzin. Lek stosuje się wyłącznie w leczeniu bezsenności zaburzającej prawidłowe funkcjonowanie lub niezwykle uciążliwej dla pacjenta.
Tonpular PR to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie chlorowodorek wenlafaksyny. Należy do grupy leków nazywanych inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI). Lek jest stosowany w leczeniu depresji, zaburzeń lękowych uogólnionych, fobii społecznej oraz lęku napadowego. Tonpular PR jest dostępny na receptę.
Torendo Q-Tab to lek przeciwpsychotyczny, który zawiera substancję czynną rysperydon. Jest stosowany w leczeniu schizofrenii, manii, depresji w chorobie dwubiegunowej, a także może być stosowany w zapobieganiu nawrotom epizodów depresji, manii lub epizodów mieszanych u pacjentów, którzy zareagowali na leczenie rysperydonem. Lek jest dostępny na receptę.
Tostran 2% to żel zawierający testosteron. Jest zalecany dla mężczyzn z niedoborem lub brakiem testosteronu. Stosowany jest jako hormonalna terapia zastępcza w przypadku hipogonadyzmu męskiego. Jest dostępny na receptę.
Tractiva to lek przeciwpsychotyczny, którego substancją czynną jest arypiprazol. Jest stosowany w leczeniu dorosłych i młodzieży w wieku 15 lat i starszej cierpiących na schizofrenię, a także w leczeniu dorosłych i młodzieży w wieku 13 lat i starszej, których choroba charakteryzuje się objawami takimi jak silne podekscytowanie, rozpierająca energia, mniejsze zapotrzebowanie na sen niż zwykle, bardzo szybka mowa, gonitwa myśli i czasami bardzo nasilona drażliwość. Lek jest dostępny na receptę.
Tranxene to lek psychotropowy, który jest dostępny tylko na receptę. Zawiera substancję czynną klorazepat, należącą do grupy leków zwanych benzodiazepinami. Lek wykazuje działanie przeciwlękowe, zmniejszające napięcie mięśni szkieletowych, uspokajające, nasenne i przeciwdrgawkowe. Stosowany jest w stanach lęku i niepokoju, a także w łagodzeniu ostrych objawów alkoholowego zespołu abstynencyjnego. Może powodować działania niepożądane, takie jak zahamowanie aktywności psychoruchowej oraz senność.
Tranxene 20 to lek, którego substancją czynną jest klorazepat. Jest to lek psychotropowy, który działa przeciwlękowo. Wskazaniem do stosowania jest krótkotrwałe leczenie stanów lęku oraz niepokoju. Ponadto, jest stosowany pomocniczo w padaczce, zwłaszcza z napadami częściowymi złożonymi (dorośli i dzieci po 12. roku życia). Tranxene 20 jest dostępny na receptę.
Trazodone Glenmark to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie trazodon. Jest stosowany w leczeniu depresji o różnym pochodzeniu, w tym przebiegającej z lękiem. Trazodon jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny wykazującym działanie przeciwdepresyjne. Oprócz hamowania wychwytu zwrotnego serotoniny (blokowania jej transportu z przestrzeni międzykomórkowej z powrotem do komórki nerwowej) blokuje receptory serotoninowe 5-HT2. Lek jest dostępny na receptę.
Trazodone Neuraxpharm to lek o działaniu przeciwdepresyjnym, który jest stosowany do leczenia objawów depresji u dorosłych pacjentów. Lek zawiera substancję czynną, trazodonu chlorowodorek. Trazodon zmniejsza zahamowanie psychoruchowe, ma pozytywny wpływ na sen i nastrój, działa przeciwlękowo, uspokaja, wpływa na poprawę funkcji seksualnych, i przynosi efekt terapeutyczny w zaburzeniach lękowych. Lek jest dostępny na receptę.
Trevicta to lek stosowany w leczeniu schizofrenii u dorosłych. Jest to preparat o przedłużonym uwalnianiu, który zawiera substancję czynną paliperydon. Lek jest dostępny wyłącznie na receptę. Wskazaniem do stosowania Trevicta jest leczenie schizofrenii u pacjentów dorosłych.
Trittico CR to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną trazodon. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń depresyjnych różnej etiologii, w tym depresji przebiegającej z lękiem. Trazodon jest inhibitorem wychwytu zwrotnego serotoniny oraz antagonistą receptorów 5-HT2, których pobudzenie prowadzi zazwyczaj do bezsenności, lęku, pobudzenia psychoruchowego i zaburzeń sfery seksualnej. Lek jest dostępny na receptę.
Trittico XR to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną o nazwie trazodon. Jest dostępny na receptę. Lek jest wskazany do stosowania w leczeniu zaburzeń depresyjnych o różnym podłożu, w tym depresji przebiegającej z lękiem. Działa poprawiająco na nastrój, przeciwlękowo i przywraca fizjologiczny rytm snu. Pierwsze efekty leczenia są zazwyczaj widoczne po około tygodniu stosowania.
Tuzulby to lek stosowany w leczeniu ADHD u dzieci i młodzieży od 6 do 18 lat. Zawiera chlorowodorek metylofenidatu, który wpływa na aktywność mózgu, zwiększając poziom dopaminy i poprawiając koncentrację oraz kontrolę impulsów. Stosowany wraz z terapiami psychologicznymi i edukacyjnymi, pomaga opanować objawy ADHD u osób, które potrzebują dodatkowego wsparcia farmakologicznego.
Tymogen to lek przeciwdepresyjny, który zawiera substancję czynną tianeptynę. Działa poprzez wpływanie na zaburzenia nastroju, wykazując efekt pośredni pomiędzy lekami przeciwdepresyjnymi o działaniu stymulującym i lekami przeciwdepresyjnymi działającymi uspokajająco. Jest stosowany w leczeniu lekkiej, umiarkowanej lub ciężkiej depresji. Tymogen jest dostępny na receptę.
Unbremi to lek zawierający agomelatynę, który jest dostępny na receptę. Jest to lek przeciwdepresyjny, który działa jako agonista receptorów melatonergicznych MT1 i MT2 oraz antagonista receptorów 5-HT2C. Stosowany jest w leczeniu dużych epizodów depresyjnych u dorosłych.
Valben to lek zawierający suchy wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego, suchy wyciąg z liści melisy oraz suchy wyciąg z ziela męczennicy. Jest to preparat o działaniu uspokajającym, który jest stosowany w leczeniu różnych stanów związanych z napięciem nerwowym i trudnościami z zasypianiem.
Valdix to lek roślinny dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Działa uspokajająco, łagodzi stany napięcia nerwowego o niewielkim nasileniu oraz ułatwia zasypianie. Stosowany jest w celu łagodzenia stanów napięcia nerwowego o umiarkowanym nasileniu oraz w przypadku zaburzeń snu.
Valdix Forte to lek roślinny dostępny bez recepty, który zawiera suchy wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego (Valeriana officinalis). Działa łagodnie uspokajająco i nasennie, zmniejszając pobudzenie, napięcie i uczucie niepokoju. Jest stosowany tradycyjnie w celu łagodzenia stanów napięcia nerwowego o umiarkowanym nasileniu oraz w przypadku zaburzeń snu. Nie jest zalecany dla dzieci poniżej 12 roku życia.
Valdix Noc to lek roślinny, który ma działanie uspokajające i ułatwia zasypianie. Substancją czynną leku jest suchy wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Wskazaniem do stosowania preparatu są łagodne stany napięcia nerwowego i niepokoju oraz trudności w zasypianiu. Lek jest dostępny bez recepty.
Valdixextrakt to lek roślinny dostępny bez recepty w postaci tabletek. W swoim składzie zawiera wyciąg z suchego korzenia kozłka lekarskiego. Preparat działa uspokajająco, łagodzi stany nasilenia nerwowego o niewielkim nasileniu oraz ułatwia zasypianie, a także poprawia jakość snu. Jest stosowany tradycyjnie w celu łagodzenia stanów napięcia nerwowego o umiarkowanym nasileniu oraz w przypadku zaburzeń snu.
Valdoxan to lek przeciwdepresyjny, którego substancją czynną jest agomelatyna. Jest stosowany u dorosłych do leczenia dużych epizodów depresyjnych. Valdoxan łagodzi objawy związane z depresją, takie jak głęboki smutek, poczucie braku wartości, utratę zainteresowania ulubionymi czynnościami, zaburzenia snu, uczucie spowolnienia, niepokoju, zmiany masy ciała. Lek jest dostępny na receptę.
Valerin to lek roślinny, który zawiera wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Jest dostępny bez recepty. Stosowany jest w łagodnych stanach napięcia nerwowego i niepokoju, a także w przypadku trudności z zasypianiem. W zależności od potrzeb, Valerin dostępny jest w różnych formach i stężeniach, takich jak Valerin Max i Valerin Forte.
Valerin Forte to lek roślinny dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Działa uspokajająco i ułatwia zasypianie. Jest zalecany do stosowania w łagodnych stanach napięcia nerwowego i niepokoju, a także w przypadku trudności z zasypianiem. Produkt przeznaczony jest dla osób dorosłych oraz młodzieży powyżej 12 roku życia.
Valerin Max to lek roślinny dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Jest stosowany w łagodnych stanach napięcia nerwowego i uczucia niepokoju. Działa uspokajająco i pomaga przywrócić równowagę emocjonalną. Każda tabletka zawiera 360 mg wyciągu z kozłka lekarskiego.
Validol to lek o działaniu uspokajającym dostępny bez recepty. Ma w postać miętowych tabletek do ssania. Validol wskazany jest w łagodzeniu stanów napięcia nerwowego oraz uczucia niepokoju.
Valprolek to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancje czynne walproinian sodu i kwas walproinowy. Jest stosowany w leczeniu różnych rodzajów napadów padaczkowych, zarówno pierwotnie uogólnionych, jak i częściowych. Lek jest dostępny na receptę. W przypadku napadów pierwotnie uogólnionych lek często można stosować w monoterapii, natomiast w napadach częściowych częściej konieczne jest leczenie skojarzone.
Valuherb to lek dostępny bez recepty, który zawiera w składzie dwa naturalne składniki: chmiel zwyczajny (Humulus lupulus) i kozłek lekarski (Valeriana officinalis). Jest stosowany w celu łagodzenia objawów łagodnych stanów napięcia nerwowego oraz do ułatwienia zasypiania. Produkt jest dostępny w postaci kapsułek.
Lek roślinny Valused stosowany jest tradycyjnie jako środek o działaniu uspokajającym i ułatwiającym zasypianie. W skład kapsułek Valused wchodzą trzy naturalne roślinne składniki: kozłek lekarski, szyszki chmielu, ziele męczennicy (passiflory). Są to zioła, które łagodzą napięcie nerwowe, działają uspokajająco i wyciszająco.
Valused Noc to tradycyjny, roślinny produkt leczniczy, który jest dostępny bez recepty. Składnikiem czynnym leku jest suchy wyciąg z korzenia kozłka lekarskiego. Preparat jest stosowany w celu łagodzenia objawów w stanach napięcia nerwowego oraz w okresowych trudnościach z zasypianiem na tle nerwowym. Skuteczność leku opiera się wyłącznie na długim okresie stosowania.
Valused Noc Plus to tradycyjny, roślinny produkt leczniczy, który jest stosowany w okresowych trudnościach z zasypianiem na tle nerwowym oraz jako środek łagodzący objawy napięcia nerwowego wywołanego stresem. Skuteczność leku opiera się wyłącznie na długim okresie stosowania. Substancjami czynnymi leku są: wyciąg suchy wodno-alkoholowy z korzenia kozłka lekarskiego, wyciąg suchy z szyszek chmielu i wyciąg suchy z ziela męczennicy. Jest dostępny bez recepty.
Leki psychotropowe, w tym antydepresanty, to ważna grupa leków stosowanych w psychiatrii przy leczeniu różnorodnych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na modyfikacji poziomów neuroprzekaźników w mózgu, co pozwala na regulację nastroju, myślenia i zachowania pacjenta. Leki te odgrywają kluczową rolę w terapii depresji, zaburzeń lękowych, schizofrenii, choroby afektywnej dwubiegunowej i innych stanów psychicznych. Współczesna psychiatria proponuje szeroki wachlarz preparatów farmakologicznych, które – odpowiednio dobrane i stosowane pod kontrolą specjalisty – mogą znacząco poprawić jakość życia pacjentów. Mimo że wokół tych leków narosło wiele mitów, współczesne preparaty cechują się coraz większą skutecznością i bezpieczeństwem przy jednoczesnym zmniejszeniu niepożądanych działań ubocznych.
Leki psychotropowe to substancje, które wpływają na ośrodkowy układ nerwowy, modyfikując funkcje mózgu związane z myśleniem, emocjami i zachowaniem. Ich działanie opiera się na regulacji lub zmianie poziomu neuroprzekaźników – substancji chemicznych, które umożliwiają komunikację między komórkami nerwowymi.
Do grupy leków psychotropowych zaliczane są wszystkie środki farmakologiczne oddziałujące na funkcje psychiczne. Co ciekawe, należą do nich również preparaty, których podstawowe działanie nie jest ukierunkowane bezpośrednio na psychikę. Istnieje wiele klasyfikacji tych leków, które opierają się na budowie chemicznej, mechanizmach neurofizjologicznych czy biochemicznych.
Według popularnej klasyfikacji szwajcarskiej, leki psychotropowe dzielą się na dwie główne kategorie:
Polscy naukowcy wyodrębnili natomiast następujące grupy leków psychotropowych:
Środki neuroleptyczne stosowane są przede wszystkim w leczeniu objawów towarzyszących psychozom, takich jak omamy, urojenia, pobudzenie, zakłócenia emocjonalne czy wycofanie społeczne. Leki te ograniczają ogólną aktywność mózgu, ale ich działanie nie polega jedynie na uspokajaniu pacjenta.
Antydepresanty oddziałują na ośrodki nerwowe odpowiedzialne za regulację nastroju, napędu oraz lęków. Stanowią podstawę leczenia zaburzeń depresyjnych, a ich dobór jest uzależniony od indywidualnych potrzeb pacjenta i charakteru objawów.
Stabilizatory nastroju mają za zadanie stabilizację nastroju oraz napędu psychoruchowego. Są stosowane między innymi w terapii choroby afektywnej dwubiegunowej, zapobiegając wahaniom od depresji do manii.
Środki przeciwlękowe zmniejszają nasilenie lęku towarzyszącego różnym stanom chorobowym. Do najczęściej stosowanych należą benzodiazepiny, które poza eliminacją lęku wykazują działanie nasenne, uspokajające, przeciwdrgawkowe i amnestyczne.
Preparaty nasenne powodują szybsze zasypianie oraz głębszy i spokojniejszy sen. Stosuje się je w zaburzeniach snu, które często towarzyszą innym problemom psychicznym.
Ta grupa leków ma za zadanie poprawę funkcji poznawczych, szczególnie pamięci, kreatywności i motywacji. Działają poprzez aktywizowanie oraz usprawnienie procesów ośrodkowego układu nerwowego.
Leki przeciwdepresyjne, nazywane również antydepresantami, stanowią podstawę farmakoterapii depresji i niektórych innych zaburzeń psychicznych. Ich działanie opiera się na regulacji poziomu neuroprzekaźników w mózgu, głównie serotoniny, noradrenaliny i dopaminy, które odpowiadają za nastrój, energię i motywację.
Zaburzenia depresyjne wiążą się przede wszystkim z upośledzonym przekazywaniem sygnałów przez neurony serotoninergiczne i noradrenergiczne w strukturach mózgowych. Leki przeciwdepresyjne, regulując systemy neuroprzekaźnikowe, wpływają pobudzająco na nastrój i odhamowująco na napęd psychoruchowy.
SSRI to obecnie najczęściej przepisywane leki przeciwdepresyjne. Działają poprzez blokowanie transportu serotoniny z powrotem do komórki nerwowej, co skutkuje zwiększeniem jej stężenia w przestrzeni międzysynaptycznej. To z kolei prowadzi do poprawy nastroju, zmniejszenia lęku i innych objawów depresji.
Do leków z tej grupy należą:
Leki SSRI zazwyczaj są dobrze tolerowane, ale mogą powodować skutki uboczne, takie jak nudności, bóle głowy, bezsenność lub senność (głównie na początku leczenia), zaburzenia seksualne oraz zmiany masy ciała. Ważną zaletą tych leków jest ich dodatkowe działanie przeciwlękowe.
Leki z tej grupy zwiększają stężenie zarówno serotoniny, jak i noradrenaliny w mózgu. Są szczególnie skuteczne u pacjentów z depresją przebiegającą z dolegliwościami bólowymi, gdyż wykazują dodatkowe działanie przeciwbólowe.
Do grupy SNRI należą:
Profil działań niepożądanych SNRI jest podobny do SSRI, jednak ze względu na wpływ na poziom noradrenaliny, mogą one dodatkowo powodować podwyższenie ciśnienia tętniczego.
TLPD to starsza generacja leków przeciwdepresyjnych, które były podstawą leczenia depresji do lat 90. XX wieku. Działają one poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego noradrenaliny i serotoniny, ale wpływają również na inne receptory, co powoduje więcej skutków ubocznych.
Do tej grupy należą:
TLPD są wskazane głównie w leczeniu nawracających zaburzeń depresyjnych, uporczywych zaburzeń nastroju oraz w zaburzeniach afektywnych dwubiegunowych. Ze względu na liczne działania niepożądane (suchość w ustach, zaparcia, zaburzenia oddawania moczu, senność, zawroty głowy, wzrost masy ciała), są obecnie rzadziej stosowane jako leki pierwszego wyboru.
IMAO blokują działanie enzymów oksydazy monoaminowej, które odpowiadają za rozkład neuroprzekaźników (dopaminy, noradrenaliny, serotoniny) w mózgu. Zwiększają tym samym ich stężenie, co wykorzystywane jest w leczeniu objawów depresji.
Jedynym dostępnym obecnie lekiem z tej grupy jest moklobemid (Aurorix, Mobemid, Moklar), który jest selektywnym, odwracalnym inhibitorem MAO typu A. Stosowany jest głównie w depresji endogennej z zahamowaniem psychoruchowym oraz w depresji wieku podeszłego.
IMAO są stosowane stosunkowo rzadko, głównie gdy inne leki przeciwdepresyjne okazują się nieskuteczne. Wiąże się to z ich licznymi interakcjami z lekami i pokarmami oraz większą liczbą działań niepożądanych w porównaniu do nowszych antydepresantów.
Istnieje również szereg leków przeciwdepresyjnych o unikatowych mechanizmach działania, które nie wpisują się w powyższe kategorie. Należą do nich m.in.:
Leki te mogą być szczególnie przydatne u pacjentów, którzy nie tolerują lub nie reagują na standardowe leczenie SSRI czy SNRI.
Leki psychotropowe mają szerokie spektrum zastosowań w psychiatrii, jednak ich użycie powinno być zawsze dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta i specyfiki jego zaburzenia.
Podstawą farmakoterapii depresji są leki przeciwdepresyjne. Dobór konkretnego preparatu zależy od nasilenia i charakteru objawów, chorób współistniejących, ryzyka interakcji z innymi lekami oraz możliwych działań niepożądanych. W ciężkich przypadkach depresji lekarz może zalecić połączenie antydepresantów z lekami przeciwpsychotycznymi lub stabilizatorami nastroju.
W terapii zaburzeń lękowych stosuje się głównie leki przeciwlękowe (anksjolityki) z grupy benzodiazepin oraz leki przeciwdepresyjne z grupy SSRI i SNRI, które wykazują również działanie przeciwlękowe. W przypadku ostrych ataków paniki mogą być stosowane krótkodziałające benzodiazepiny, natomiast w długotrwałym leczeniu preferowane są SSRI ze względu na mniejsze ryzyko uzależnienia.
W terapii schizofrenii kluczową rolę odgrywają leki przeciwpsychotyczne (neuroleptyki). Dzielą się one na klasyczne (I generacji), takie jak haloperidol czy chloropromazyna, oraz atypowe (II generacji), np. risperidon, olanzapina, kwetiapina czy klozapina. Leki atypowe są zwykle lepiej tolerowane i powodują mniej objawów pozapiramidowych.
W leczeniu choroby afektywnej dwubiegunowej (CHAD) stosuje się głównie leki normotymiczne, które stabilizują nastrój i zapobiegają nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych. Należą do nich sole litu, kwas walproinowy, karbamazepina oraz lamotrygina. W zależności od fazy choroby mogą być również stosowane leki przeciwpsychotyczne lub przeciwdepresyjne.
W terapii bezsenności stosuje się przede wszystkim leki nasenne. Mogą to być benzodiazepiny, leki z grupy Z (zolpidem, zopiklon) lub leki przeciwdepresyjne o działaniu nasennym (mirtazapina, trazodon). W zaburzeniach rytmu dobowego może być pomocna melatonina.
Jak wszystkie substancje lecznicze, również leki psychotropowe mogą powodować działania niepożądane. Ich rodzaj i nasilenie zależą od typu leku, dawki, czasu stosowania oraz indywidualnych cech pacjenta.
Leki przeciwdepresyjne mogą wywoływać różnorodne działania niepożądane, które różnią się w zależności od grupy leków:
Dla SSRI najczęstsze skutki uboczne to:
W przypadku TLPD do typowych działań niepożądanych należą:
Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie I generacji, mogą powodować:
Groźnym, choć rzadkim powikłaniem stosowania neuroleptyków jest złośliwy zespół neuroleptyczny, objawiający się wysoką gorączką, sztywnością mięśniową, niestabilnością autonomicznego układu nerwowego i zaburzeniami świadomości.
Benzodiazepiny mogą powodować:
Leki normotymiczne, np. lit, mogą wywoływać:
Warto podkreślić, że nie u każdego pacjenta wystąpią wszystkie wymienione objawy, a u niektórych mogą nie wystąpić żadne. Ponadto, wiele skutków ubocznych ma charakter przejściowy i ustępuje w trakcie leczenia. W przypadku uciążliwych lub nasilonych działań niepożądanych, lekarz może zmienić lek na inny lub dostosować dawkę.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w niebezpieczne interakcje z różnymi substancjami, w tym z alkoholem, lekami i pokarmami. Szczególnie istotne jest unikanie łączenia:
Łączenie leków psychotropowych z alkoholem jest bardzo niebezpieczne i może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Alkohol może:
Z tych powodów osoby przyjmujące leki psychotropowe powinny całkowicie unikać spożywania alkoholu lub ograniczyć je do absolutnego minimum po konsultacji z lekarzem.
Leki psychotropowe mogą wchodzić w interakcje również z innymi lekami i suplementami:
Dlatego zawsze należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i ziołach, aby uniknąć potencjalnie niebezpiecznych interakcji.
Czas trwania terapii lekami psychotropowymi zależy od rodzaju zaburzenia, jego nasilenia, historii wcześniejszych epizodów i odpowiedzi na leczenie. Ogólne zasady są następujące:
Leczenie zaburzeń lękowych trwa zwykle od 6 do 12 miesięcy od ustąpienia objawów. Benzodiazepiny powinny być stosowane krótkotrwale (do 4-6 tygodni) ze względu na ryzyko uzależnienia.
W schizofrenii leczenie podtrzymujące zwykle trwa co najmniej 1-2 lata po pierwszym epizodzie, a po kolejnych epizodach może być kontynuowane przez wiele lat lub bezterminowo.
W chorobie afektywnej dwubiegunowej leczenie profilaktyczne stabilizatorami nastroju często ma charakter wieloletni lub dożywotni, aby zapobiec nawrotom epizodów maniakalnych i depresyjnych.
Leki psychotropowe, szczególnie antydepresanty, benzodiazepiny i neuroleptyki, nie powinny być odstawiane nagle. Wymaga to stopniowego zmniejszania dawki pod kontrolą lekarza, aby uniknąć objawów odstawiennych. Objawy te mogą obejmować:
Wokół leków psychotropowych narosło wiele mitów, które mogą zniechęcać pacjentów do podjęcia leczenia. Oto fakty, które warto znać:
Fakt: Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego. Objawy, które mogą wystąpić po odstawieniu niektórych leków, nie są wynikiem uzależnienia, lecz tzw. zespołu odstawiennego, który można zminimalizować przez stopniowe zmniejszanie dawki.
Fakt: Leki psychotropowe nie zmieniają osobowości pacjenta, a jedynie łagodzą objawy choroby, która może zniekształcać osobowość. Właściwie dobrane leczenie pozwala pacjentowi powrócić do swojego prawdziwego „ja”, które było przysłonięte przez objawy choroby.
Fakt: Większość leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, wymaga czasu, aby osiągnąć pełny efekt terapeutyczny. Antydepresanty zwykle zaczynają działać po 2-4 tygodniach regularnego stosowania, a pełny efekt może być widoczny dopiero po 6-8 tygodniach. Leki przeciwpsychotyczne i normotymiczne również wymagają czasu, aby osiągnąć stabilny poziom w organizmie.
Fakt: Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie gdy objawy ustąpiły, często prowadzi do nawrotu choroby, czasem w cięższej postaci. Decyzja o zakończeniu leczenia powinna być zawsze podejmowana w porozumieniu z lekarzem, który zaplanuje stopniowe zmniejszanie dawki.
Choć leki psychotropowe są podstawą leczenia wielu zaburzeń psychicznych, ich skuteczność można wspomóc naturalnymi metodami:
Umiarkowana aktywność fizyczna, taka jak spacery, pływanie czy joga, pomaga zmniejszyć objawy depresji i lęku oraz poprawia ogólne samopoczucie. Wysiłek fizyczny stymuluje produkcję endorfin, które są naturalnymi substancjami poprawiającymi nastrój.
Dieta bogata w kwasy omega-3 (ryby, orzechy), tryptofan (indyk, nabiał, banany), magnez (orzechy, zielone warzywa) i antyoksydanty może wspierać zdrowie psychiczne. Warto również ograniczyć spożycie kofeiny i cukru, które mogą nasilać lęk i wahania nastroju.
Medytacja, trening uważności (mindfulness), głębokie oddychanie i progresywna relaksacja mięśni mogą zmniejszyć poziom stresu i lęku, co wspiera działanie leków.
Terapia światłem jasnym może być skuteczna w leczeniu sezonowych zaburzeń afektywnych oraz jako wsparcie leczenia innych typów depresji.
Niektóre zioła i suplementy, takie jak dziurawiec (przy łagodnej do umiarkowanej depresji), lawenda (przy lęku) czy waleriania (przy bezsenności), mogą łagodzić objawy. Jednak zawsze należy skonsultować ich stosowanie z lekarzem, gdyż mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi.
Terapia poznawczo-behawioralna (CBT), terapia interpersonalna i inne formy psychoterapii mogą znacząco zwiększyć skuteczność leczenia farmakologicznego. W niektórych przypadkach łagodnych zaburzeń, psychoterapia może być skuteczna nawet bez leków.
Leki psychotropowe są ważnym narzędziem w leczeniu zaburzeń psychicznych, pozwalającym wielu pacjentom powrócić do normalnego funkcjonowania. Współczesna psychiatria dysponuje szeroką gamą leków o różnych mechanizmach działania, co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do potrzeb pacjenta.
Kluczowe jest, aby leczenie było prowadzone pod nadzorem specjalisty, który może monitorować skuteczność i bezpieczeństwo terapii. Równie ważna jest współpraca pacjenta z lekarzem – regularne przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami, informowanie o skutkach ubocznych i nierezygnowanie z leczenia bez konsultacji.
Warto pamiętać, że farmakoterapia jest często tylko jednym z elementów kompleksowego podejścia do leczenia zaburzeń psychicznych. Połączenie leków z psychoterapią, zmianami stylu życia i wsparciem społecznym daje najlepsze rezultaty i pozwala na osiągnięcie trwałej poprawy stanu zdrowia psychicznego.
Większość leków psychotropowych, w tym antydepresanty i leki przeciwpsychotyczne, nie powoduje uzależnienia. Wyjątkiem są benzodiazepiny i niektóre leki nasenne, które przy długotrwałym stosowaniu mogą prowadzić do uzależnienia fizycznego i psychicznego, dlatego powinny być stosowane krótkotrwale i pod ścisłą kontrolą lekarza.
Pierwsze efekty działania antydepresantów mogą być zauważalne po około 2 tygodniach regularnego przyjmowania leku, jednak pełny efekt terapeutyczny zwykle osiągany jest po 4-6 tygodniach. U osób starszych czas ten może być dłuższy. Ważne, aby nie zniechęcać się brakiem natychmiastowej poprawy i kontynuować leczenie zgodnie z zaleceniami lekarza.
Zdecydowanie nie zaleca się łączenia alkoholu z lekami psychotropowymi. Alkohol może nasilać działanie depresyjne leków na ośrodkowy układ nerwowy, prowadząc do nadmiernej senności, zaburzeń koordynacji, a nawet zaburzeń oddychania. Ponadto, alkohol może zmniejszać skuteczność leków i nasilać ich działania niepożądane.
Wiele leków psychotropowych, szczególnie na początku leczenia, może powodować senność, zawroty głowy i zaburzenia koncentracji, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługi maszyn. Pacjenci powinni być świadomi tych efektów i unikać prowadzenia pojazdów, dopóki nie będą pewni, jak lek na nich działa. Warto skonsultować tę kwestię z lekarzem.
Stosowanie leków psychotropowych w ciąży wymaga szczególnej ostrożności i zawsze powinno być konsultowane z lekarzem. Niektóre leki mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych lub powikłań ciąży, jednak w wielu przypadkach korzyści z leczenia przewyższają potencjalne ryzyko. Ciężka, nieleczona depresja lub inne zaburzenia psychiczne mogą mieć również negatywny wpływ na przebieg ciąży i rozwój płodu.
Nagłe odstawienie leków psychotropowych, szczególnie antydepresantów, benzodiazepin i niektórych leków przeciwpsychotycznych, może prowadzić do zespołu odstawiennego objawiającego się bezsennością, lękiem, drażliwością, zawrotami głowy i innymi nieprzyjemnymi objawami. W przypadku benzodiazepin nagłe odstawienie może nawet prowadzić do drgawek. Dlatego leki te powinny być odstawiane stopniowo, pod kontrolą lekarza.
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, należy skonsultować się z lekarzem, który może:
Nie należy samodzielnie modyfikować dawki ani odstawiać leku bez konsultacji z lekarzem.
Niektóre leki ziołowe mogą wchodzić w interakcje z lekami psychotropowymi. Na przykład dziurawiec może zmniejszać stężenie wielu leków we krwi, w tym antydepresantów, leków przeciwpsychotycznych i normotymicznych. Z kolei waleriania może nasilać działanie sedatywne benzodiazepin. Dlatego przed zastosowaniem jakichkolwiek preparatów ziołowych należy skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.
Niektóre leki psychotropowe mogą wpływać na wagę. Leki przeciwpsychotyczne, szczególnie atypowe, oraz niektóre antydepresanty (mirtazapina, niektóre TLPD) mogą powodować zwiększenie apetytu i przyrost masy ciała. Z kolei niektóre SSRI mogą początkowo powodować utratę apetytu i spadek masy ciała. Warto omówić z lekarzem ryzyko zmian wagi i ewentualne strategie przeciwdziałania.
Stosowanie leków psychotropowych u dzieci i młodzieży wymaga szczególnej ostrożności, gdyż ich mózgi są nadal w fazie rozwoju. Niektóre leki mają potwierdzoną skuteczność i bezpieczeństwo w tej grupie wiekowej, inne mogą zwiększać ryzyko myśli i zachowań samobójczych. Decyzja o zastosowaniu leczenia powinna być podjęta po dokładnej ocenie stosunku korzyści do ryzyka, a leczenie powinno być ściśle monitorowane przez specjalistę psychiatrii dzieci i młodzieży.
