Vetira to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną o nazwie lewetyracetam. Jest stosowany jako monoterapia w leczeniu dorosłych i młodzieży w wieku od 16 lat z nowo zdiagnozowaną padaczką. Może być również stosowany jako terapia wspomagająca w leczeniu różnych form padaczki. Vetira jest dostępny na receptę.
Vimpat to lek przeciwpadaczkowy zawierający substancję czynną – lakozamid. Jest stosowany jako terapia wspomagająca z innymi lekami przeciwpadaczkowymi. Vimpat jest stosowany w leczeniu takiej postaci padaczki, w której napady początkowo dotyczą tylko jednej strony mózgu, ale mogą następnie rozszerzyć się na inne obszary po obu stronach mózgu (napady częściowe i częściowe wtórnie uogólnione). Lek jest dostępny na receptę.
Xerava to antybiotyk stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z zakażeniami jelit spowodowanymi przez bakterie. Jest to lek na receptę. Wskazany jest do leczenia zakażeń otrzewnej, zakażeń skóry i tkanek miękkich, a także zakażeń układu moczowego i płuc. Xerava jest dostępna w postaci proszku do sporządzania roztworu do infuzji.
Zilibra to lek przeciwpadaczkowy, który zawiera substancję czynną – lakozamid. Jest stosowany w leczeniu padaczki, w której napady początkowo dotyczą tylko jednej strony mózgu, ale mogą następnie rozszerzyć się na inne obszary po obu stronach mózgu. Lek ten jest przepisywany przez lekarza i może być stosowany u dorosłych, młodzieży oraz dzieci powyżej 4 roku życia. Jest dostępny na receptę.
Lek Zonisamidum Neuraxpharm zawiera substancję czynną zonisamid i jest stosowany jako lek przeciwpadaczkowy. Jest stosowany w leczeniu drgawek, które początkowo wyzwalane są w jednej części mózgu (napady częściowe) i które mogą (lub nie) przechodzić w napady wyzwalane w całym mózgu (napady wtórnie uogólnione). Lek jest dostępny na receptę.
ZTALMY to lek zawierający ganaksolon, steroid neuroaktywny, który działa poprzez przyłączanie się do określonych receptorów i powstrzymuje mózg przed napadami padaczkowymi. Stosowany jest w leczeniu rzadkiego zaburzenia związanego z niedoborem kinazy cyklinozależnej typu 5 (CDKL5) u pacjentów w wieku od 2 do 17 lat, a także może być kontynuowany po osiągnięciu pełnoletności. Lek ZTALMY jest stosowany w połączeniu z innymi lekami przeciwpadaczkowymi i zmniejsza liczbę codziennych napadów padaczkowych.
Padaczka to przewlekła choroba neurologiczna charakteryzująca się trwałą predyspozycją do generowania napadów padaczkowych oraz neurobiologicznymi, poznawczymi, psychologicznymi i społecznymi konsekwencjami tego stanu. Według aktualnej definicji klinicznej, padaczkę można rozpoznać na podstawie wystąpienia co najmniej dwóch niesprowokowanych napadów w odstępie powyżej 24 godzin, jednego napadu z wysokim ryzykiem nawrotu (powyżej 60%) lub stwierdzenia zespołu padaczkowego. Współczesne podejście do leczenia padaczki obejmuje zarówno szeroki wachlarz leków przeciwpadaczkowych różnych generacji, jak i metody niefarmakologiczne, które mogą być stosowane w przypadkach padaczki lekoopornej. Pomimo znacznego postępu w zakresie diagnostyki i terapii, około 30% pacjentów nadal zmaga się z napadami opornymi na leczenie farmakologiczne, co stanowi istotne wyzwanie dla współczesnej neurologii i wymaga poszukiwania nowych, bardziej skutecznych metod terapeutycznych.
Zgodnie z definicją przedstawioną przez Międzynarodową Ligę Przeciwpadaczkową (International League Against Epilepsy – ILAE) w 2013 roku, rozpoznanie padaczki można postawić w przypadku:
Ta definicja znacząco ułatwia podjęcie decyzji o rozpoczęciu leczenia na wczesnym etapie choroby. U pacjentów z czynnikami zwiększającymi ryzyko nawrotów (takimi jak neurologiczny deficyt, zmiany w EEG czy zmiany strukturalne w badaniach neuroobrazowych) można rozważyć rozpoczęcie leczenia już po pierwszym napadzie.
Przed rozpoczęciem terapii konieczne jest przeprowadzenie dokładnej diagnostyki, obejmującej:
Właściwe rozpoznanie typu napadów i zespołu padaczkowego ma kluczowe znaczenie dla wyboru odpowiedniej terapii. Napady padaczkowe dzielą się na:
Leki przeciwpadaczkowe stanowią podstawę terapii padaczki. Występują w trzech generacjach, różniących się profilem farmakokinetycznym, skutecznością i tolerancją. Optymalne leczenie padaczki powinno być zindywidualizowane i uwzględniać rodzaj napadów, zespół padaczkowy, wiek i płeć pacjenta, choroby współistniejące oraz inne stosowane leki.
Do tej grupy należą najstarsze leki stosowane w padaczce:
Leki wprowadzone w latach 70. i 80. XX wieku:
Nowsze leki, wprowadzone od końca lat 90. XX wieku, cechują się lepszym profilem farmakokinetycznym i mniejszą liczbą działań niepożądanych:
Wprowadzone po 2000 roku innowacyjne leki o unikatowych mechanizmach działania:
Leczenie rozpoczyna się od monoterapii jednym lekiem przeciwpadaczkowym dobranym do typu napadów:
Lek wprowadza się stopniowo, rozpoczynając od małych dawek i zwiększając je do uzyskania kontroli napadów lub pojawienia się działań niepożądanych.
Jeśli pierwszy lek nie jest skuteczny lub powoduje nieakceptowalne działania niepożądane, stosuje się alternatywną monoterapię innym lekiem. Drugi lek wprowadza się stopniowo, jednocześnie odstawiając pierwszy.
W przypadku nieskuteczności monoterapii stosuje się leczenie skojarzone dwoma lub więcej lekami. Zasady doboru leków w politerapii:
Zgodnie z definicją ILAE, padaczkę lekooporną rozpoznaje się, gdy nie występuje remisja napadów mimo zastosowania dwóch odpowiednio dobranych, dobrze tolerowanych i podawanych w odpowiednich dawkach leków przeciwpadaczkowych w monoterapii lub skojarzeniu.
Problem padaczki lekoopornej dotyczy około 30% pacjentów z padaczką i wiąże się z:
Trwają badania nad skutecznością wyciągu z konopi o wysokiej zawartości kanabidiolu (Epidiolex) w leczeniu ciężkich postaci padaczki dziecięcej, w tym w zespole Lennoxa-Gastauta. Wstępne wyniki są obiecujące, a badania prowadzone są również w Polsce.
Rozwój technik sekwencjonowania genetycznego pozwala na identyfikację mutacji odpowiedzialnych za niektóre formy padaczki, co umożliwia dobór terapii ukierunkowanej na określony mechanizm patofizjologiczny.
Systemy „on demand” – stymulacja elektryczna mózgu wyzwalana przez nieprawidłową aktywność neuronalną. System składa się z elektrod rejestrujących i stymulujących, które działają automatycznie w odpowiedzi na wykrycie aktywności padaczkowej.
Współczesne podejście do leczenia padaczki opiera się na dokładnej diagnostyce i indywidualizacji terapii. Dostępny obecnie szeroki wachlarz leków przeciwpadaczkowych oraz metod niefarmakologicznych pozwala na skuteczne leczenie większości pacjentów. Niemniej jednak około 30% pacjentów nadal zmaga się z padaczką lekooporną, co stanowi istotne wyzwanie dla współczesnej neurologii.
Postęp w dziedzinie neurobiologii, genetyki i farmakologii daje nadzieję na opracowanie nowych, bardziej skutecznych metod leczenia. Równocześnie istotna jest holistyczna opieka nad pacjentem, uwzględniająca nie tylko kontrolę napadów, ale także jakość życia, aspekty psychologiczne i społeczne tej przewlekłej choroby.
Leczenie padaczki jest zwykle długotrwałe, często wieloletnie. Decyzję o próbie odstawienia leków można rozważyć po 2-3 latach bez napadów, uwzględniając czynniki takie jak rodzaj padaczki, etiologia, wyniki EEG i wiek pacjenta. Odstawianie leków powinno odbywać się stopniowo, pod ścisłą kontrolą lekarza.
Tak, w przypadku padaczki lekoopornej często stosuje się politerapię. Ważne jest, aby łączyć leki o różnych mechanizmach działania i unikać tych, które mogą wzajemnie nasilać swoje działania niepożądane. Dobór leków w politerapii powinien być zawsze konsultowany z neurologiem.
Najczęstsze działania niepożądane to: senność, zawroty głowy, zaburzenia równowagi, problemy z koncentracją, nudności, podwójne widzenie, wysypka skórna. Niektóre leki mogą powodować przyrost masy ciała (walproiniany), inne – utratę masy ciała (topiramat). Nowsze leki charakteryzują się lepszym profilem tolerancji.
W niektórych przypadkach, szczególnie u dzieci, padaczka może ustąpić samoistnie. U pacjentów z padaczką strukturalną, gdzie możliwe jest usunięcie ogniska padaczkorodnego, leczenie chirurgiczne może prowadzić do całkowitego wyleczenia. U większości pacjentów celem leczenia jest pełna kontrola napadów przy akceptowalnych działaniach niepożądanych.
Stan padaczkowy to napad trwający ponad 5 minut lub serie napadów bez odzyskania przytomności między nimi. Jest to stan zagrażający życiu, wymagający natychmiastowej interwencji medycznej. Leczenie obejmuje podanie benzodiazepin (diazepam, lorazepam), a następnie leków przeciwpadaczkowych dożylnie (fenytoina, fenobarbital, walproiniany, lewetyracetam).
Tak, ale ciąża u kobiety z padaczką wymaga szczególnej opieki. Niektóre leki przeciwpadaczkowe (szczególnie walproiniany) mogą zwiększać ryzyko wad wrodzonych u płodu. Przed planowaną ciążą należy skonsultować się z lekarzem w celu dostosowania leczenia i rozpoczęcia suplementacji kwasem foliowym.
W większości krajów osoby z padaczką mogą uzyskać prawo jazdy po określonym okresie bez napadów (zwykle 1 rok) i przy dobrej kontroli choroby. Konieczna jest opinia neurologa i spełnienie wymogów prawnych, które różnią się w zależności od kraju.
Regularne przyjmowanie leków zgodnie z zaleceniami lekarza, unikanie czynników wyzwalających napady (brak snu, stres, alkohol, migające światła u osób wrażliwych), prowadzenie regularnego trybu życia i unikanie nadmiernego zmęczenia mogą pomóc w zmniejszeniu ryzyka napadów.
Dieta ketogenna może być skuteczna u niektórych pacjentów z padaczką lekooporną, szczególnie u dzieci. Jest to dieta bogata w tłuszcze i uboga w węglowodany, która wywołuje stan ketozy. Jej stosowanie wymaga ścisłego nadzoru medycznego i dietetycznego.
Niektóre typy padaczki, szczególnie z częstymi napadami, mogą wpływać na funkcje poznawcze, w tym pamięć i koncentrację. Również niektóre leki przeciwpadaczkowe mogą powodować zaburzenia kognitywne. Nowsze leki zwykle mają mniejszy wpływ na funkcje poznawcze.
