Ximve to lek obniżający stężenie lipidów we krwi, dostępny na receptę. Zawiera substancję czynną simwastatynę. Lek jest wskazany w leczeniu pierwotnej hipercholesterolemii lub mieszanej dyslipidemii, jako uzupełnienie diety, kiedy reakcja na dietę i inne sposoby leczenia niefarmakologicznego okazały się niewystarczające. Może być również stosowany w profilaktyce chorób sercowo-naczyniowych u pacjentów zagrożonych np. wystąpieniem zawału serca.
Lek Zahron może powodować zmniejszenie stężenia „złego” cholesterolu i zwiększenie stężenia „dobrego” cholesterolu. Działanie leku Zahron polega na hamowaniu produkcji „złego” cholesterolu w organizmie.Pomaga on także w usuwaniu „złego” cholesterolu z krwi. Substancją czynną preparatu jest rozuwastatyna, lek należący do grupy statyn.
to lek łączący dwie substancje czynne: rozuwastatynę i kwas acetylosalicylowy. Rozuwastatyna należy do grupy leków zwanych statynami, które regulują poziom lipidów we krwi poprzez obniżanie stężenia cholesterolu i triglicerydów. Kwas acetylosalicylowy w małych dawkach działa przeciwpłytkowo, zmniejszając ryzyko powstawania zakrzepów krwi. Lek jest stosowany u pacjentów po przebytym zawale serca lub z niestabilną dławicą piersiową w celu zmniejszenia ryzyka wystąpienia kolejnego incydentu sercowo-naczyniowego. Preparat jest
Zahron Combi to lek, który składa się z dwóch substancji czynnych – rozuwastatyny i amlodypiny. Jest przeznaczony dla dorosłych pacjentów, którzy cierpią na zwiększone ciśnienie tętnicze krwi oraz wysokie stężenie cholesterolu. W przypadku, gdy zmiana diety i aktywno
Zaranta to lek, który zmniejsza stężenie lipidów we krwi pacjenta. Substancją czynną zaranty jest związek rozuwastatyna. Leczenie hipercholesterolemii. Pierwotna hipercholesterolemia u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku 6 lat i starszych (typu IIa, w tym heterozygotyczna hipercholestrolemia rodzinna) lub mieszana dyslipidemia (typu IIb) jako leczenie dodatkowe do diety, gdy stosowanie diety i innych niefarmakologicznych sposobów leczenia (np. ćwiczenia fizyczne, zmniejszenie masy ciała) jest niewystarczające
Zentasta to lek w postaci tabletek, zawierający dwie substancje czynne: ezetymib i atorwastatynę. Lek ten działa na dwa sposoby: zmniejsza ilość cholesterolu wchłanianego w przewodzie pokarmowym oraz ilość cholesterolu wytwarzanego w organizmie. Jest wskazany dla pacjentów ze zwiększonym stężeniem cholesterolu we krwi (hipercholesterolemia pierwotna) lub mieszaną hiperlipidemią. Zentasta jest lekiem na receptę.
Zocor to lek, który oddziałuje na układ naczyniowo-sercowy. Zawiera substancję czynną symwastatynę. Lek jest stosowany w celu zmniejszenia stężenia cholesterolu całkowitego oraz stężenia trójglicerydów, zwiększa stężenie “dobrego” cholesterolu, zmniejsza poziom “złego” cholesterolu, zapobiega rozwojowi i powikłaniom miażdżycy. Zocor jest dostępny na receptę.
Podwyższony poziom cholesterolu to problem dotykający miliony osób na całym świecie. Hipercholesterolemia dotyka około 61-70% dorosłych Polaków i znacząco zwiększa ryzyko rozwoju groźnych chorób układu sercowo-naczyniowego, w tym miażdżycy, zawału serca czy udaru mózgu. Na szczęście dzisiejsza medycyna i farmakologia oferują szereg skutecznych rozwiązań pozwalających kontrolować poziom cholesterolu we krwi. Rozwiązaniem mogą być zarówno zmiany stylu życia, jak i odpowiednio dobrane leki obniżające cholesterol. W tym artykule przedstawiamy kompleksowe informacje na temat metod walki z hipercholesterolemią – zarówno farmakologicznych, jak i niefarmakologicznych.
Cholesterol jest związkiem organicznym niezbędnym do prawidłowego funkcjonowania organizmu. Ten lipid (tłuszcz) pełni wiele kluczowych funkcji biologicznych:
Większość cholesterolu (około 70-80%) jest produkowana przez organizm, głównie w wątrobie, a pozostała część dostarczana jest z pożywieniem. Problemy zdrowotne pojawiają się, gdy jego całkowity poziom oraz stężenie niektórych frakcji przekracza bezpieczne wartości.
W organizmie występują trzy główne frakcje cholesterolu:
Prawidłowe wartości cholesterolu zależą od indywidualnego ryzyka sercowo-naczyniowego. Poniżej przedstawiamy ogólne wytyczne:
Dla osób zdrowych i z umiarkowanym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych:
Dla osób z wysokim ryzykiem:
Dla osób z bardzo wysokim ryzykiem (z miażdżycą, cukrzycą, chorobą wieńcową):
Wysoki poziom cholesterolu może być wynikiem wielu czynników:
Przed wdrożeniem farmakoterapii warto spróbować metod niefarmakologicznych, które często mogą być wystarczające przy niewielkich przekroczeniach norm cholesterolu.
Kluczowe znaczenie ma odpowiednia dieta:
Regularna aktywność fizyczna (minimum 30 minut dziennie przez 5 dni w tygodniu) przyczynia się do:
Preparaty dostępne bez recepty mogą stanowić cenne wsparcie w utrzymaniu prawidłowego poziomu cholesterolu, szczególnie w przypadkach, gdy jego wartości zbliżają się do górnej granicy normy. Należy jednak pamiętać, że nie zastępują one leków przepisanych przez lekarza.
Ekstrakt z bergamoty – owocu cytrusowego rosnącego głównie w Kalabrii (południowe Włochy) – zawiera znaczne ilości polifenoli, które:
To naturalna substancja otrzymywana w procesie fermentacji czerwonego ryżu, często określana jako „naturalna statyna”. Jej działanie jest zbliżone do syntetycznych statyn:
W UE obecnie dostępna jest w suplementach diety w maksymalnej dawce 3 mg.
Nienasycone kwasy tłuszczowe omega-3 (EPA i DHA) wykazują udokumentowany korzystny wpływ na profil lipidowy:
Związki te mają strukturę podobną do cholesterolu i konkurują z nim o wchłanianie w jelitach:
Ekstrakt z liści karczocha (Cynara scolymus):
Witaminy B (szczególnie B3, B6, B12 i kwas foliowy):
W przypadku znacząco podwyższonego poziomu cholesterolu lub gdy metody niefarmakologiczne i suplementy nie przynoszą oczekiwanych efektów, lekarz może przepisać farmaceutyki dostępne wyłącznie na receptę.
Statyny to najlepiej przebadana i najskuteczniejsza grupa leków obniżających cholesterol. Działają poprzez hamowanie enzymu reduktazy HMG-CoA, kluczowego w syntezie cholesterolu w wątrobie.
Rosuwastatyna (preparaty: Roswera, Zahron, Suvardio)
Atorwastatyna
Simwastatyna
Statyny są uznawane za leki „przedłużające życie” ze względu na potwierdzone w badaniach klinicznych zmniejszenie ryzyka zgonów z przyczyn sercowo-naczyniowych.
Fibraty (fenofibrat, ciprofibrat) działają głównie poprzez aktywację receptorów jądrowych typu alfa (PPARα), co prowadzi do:
Przykładowe preparaty: Lipanor, Biofibrat, Fenardin.
Ezetimib działa w sposób odmienny od statyn – blokuje wchłanianie cholesterolu w jelitach poprzez wiązanie się z białkiem NPC1L1 w rąbku szczoteczkowym enterocytów.
Najważniejsze cechy ezetimibu:
Przykładowe preparaty: Ezehron, Ezen, Rosulip Plus.
Dla pacjentów z ciężkimi postaciami hipercholesterolemii, szczególnie rodzinnej, lub z nietolerancją standardowych terapii, opracowano nowe, innowacyjne leki.
To przeciwciała monoklonalne blokujące działanie białka PCSK9, które w normalnych warunkach przyczynia się do degradacji receptorów dla LDL. Zablokowanie PCSK9 prowadzi do:
Alirokumab (preparat: Praluent)
Ewolokumab (preparat: Repatha)
Inhibitory PCSK9 są zwykle bardzo dobrze tolerowane, ale ich wysoki koszt ogranicza powszechne stosowanie.
Decyzja o wdrożeniu leczenia farmakologicznego powinna być podjęta przez lekarza na podstawie:
U osób z bardzo wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym (np. po zawale serca) leczenie farmakologiczne powinno być wdrożone niezależnie od wyjściowych wartości cholesterolu.
Najlepsze efekty w obniżaniu poziomu cholesterolu osiąga się stosując jednocześnie:
W większości przypadków leczenie hipercholesterolemii jest długotrwałe, często dożywotnie, szczególnie u osób z rodzinną hipercholesterolemią lub po przebytych incydentach sercowo-naczyniowych. Nigdy nie należy odstawiać leków na własną rękę, gdyż może to prowadzić do:
Ewentualna zmiana leczenia powinna być zawsze konsultowana z lekarzem.
Statyny należą do najlepiej przebadanych leków i są generalnie bezpieczne. Działania niepożądane występują stosunkowo rzadko i w większości przypadków są łagodne. Najczęściej zgłaszane dolegliwości to bóle mięśniowe, które dotyczą około 5-10% pacjentów. U niektórych osób mogą wystąpić podwyższone enzymy wątrobowe, dlatego podczas terapii zaleca się okresowe badania kontrolne.
Korzyści ze stosowania statyn znacznie przewyższają potencjalne ryzyko, szczególnie u osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym.
Tak, w wielu przypadkach stosuje się terapię skojarzoną, łącząc leki o różnych mechanizmach działania, np. statynę z ezetimibem lub statynę z fibratem. Takie podejście pozwala na uzyskanie lepszych efektów przy stosowaniu niższych dawek poszczególnych leków, co może zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych.
Łączenie różnych leków powinno odbywać się zawsze pod kontrolą lekarza, gdyż niektóre kombinacje mogą zwiększać ryzyko wystąpienia działań niepożądanych.
Większość statyn najlepiej przyjmować wieczorem, gdyż synteza cholesterolu w wątrobie jest najbardziej intensywna w nocy. Wyjątkiem są atorwastatyna i rosuwastatyna, które ze względu na długi okres półtrwania mogą być przyjmowane o dowolnej porze dnia.
Fibraty najlepiej przyjmować podczas posiłku, aby zwiększyć ich wchłanianie i zmniejszyć ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.
Ezetimib można przyjmować o dowolnej porze dnia, niezależnie od posiłków.
Statyny są metabolizowane w wątrobie i mogą powodować przejściowy wzrost enzymów wątrobowych. Dlatego podczas terapii statynami zaleca się okresowe badania kontrolne poziomu transaminaz (ALT, AST). Istotny wzrost (trzykrotne przekroczenie górnej granicy normy) jest wskazaniem do modyfikacji leczenia.
U osób z aktywną chorobą wątroby lub znacznie podwyższonymi enzymami wątrobowymi statyny są przeciwwskazane.
U osób z nieznacznie podwyższonym poziomem cholesterolu i niskim ryzykiem sercowo-naczyniowym modyfikacja stylu życia (dieta, aktywność fizyczna, redukcja masy ciała) może być wystarczająca do normalizacji parametrów lipidowych.
Jednak u osób z wysokim ryzykiem sercowo-naczyniowym, znacznie podwyższonym poziomem cholesterolu lub rodzinną hipercholesterolemią same metody naturalne zwykle nie są wystarczające i konieczne jest wdrożenie farmakoterapii.
Niektóre suplementy diety, takie jak preparaty zawierające monakolinę K z czerwonego ryżu, sterole roślinne czy omega-3, mogą mieć korzystny wpływ na profil lipidowy. Jednak ich skuteczność jest zwykle mniejsza niż leków przepisywanych na receptę.
Suplementy mogą być pomocne jako uzupełnienie diety i zdrowego stylu życia u osób z nieznacznie podwyższonym poziomem cholesterolu lub jako wsparcie farmakoterapii u osób z wyższym ryzykiem.
Umiarkowane spożycie alkoholu (np. lampka wina do obiadu) zazwyczaj nie stanowi problemu podczas terapii statynami. Jednak regularne i nadmierne spożywanie alkoholu może zwiększać ryzyko hepatotoksyczności (uszkodzenia wątroby) i miopatii (uszkodzenia mięśni), szczególnie podczas stosowania statyn.
Ponadto, alkohol podnosi poziom trójglicerydów, co może utrudniać osiągnięcie docelowych wartości lipidów.
Większość leków obniżających poziom cholesterolu, w tym statyny, fibraty i ezetimib, jest przeciwwskazana w ciąży ze względu na potencjalne ryzyko dla rozwijającego się płodu. Jeśli kobieta planująca ciążę przyjmuje leki na cholesterol, powinna skonsultować się z lekarzem w celu ustalenia bezpiecznego planu leczenia.
W przypadku konieczności kontroli hipercholesterolemii w ciąży, bezpieczniejsze mogą być żywice jonowymienne, które nie wchłaniają się do krwiobiegu.
Częstotliwość badań kontrolnych zależy od indywidualnego przypadku, ale ogólnie zaleca się:
Podczas badań kontrolnych ocenia się nie tylko poziom lipidów, ale również enzymy wątrobowe i ewentualnie kinazę kreatynową (przy objawach mięśniowych).
