Orocal D3 Lemon to preparat w postaci tabletek do żucia o smaku cytrynowym, który zawiera wapń i witaminę D3. Jest stosowany w profilaktyce i leczeniu niedoborów tych substancji, szczególnie u osób starszych oraz kobiet w okresie około menopauzalnym. Orocal D3 Lemon jest dostępny bez recepty.
Orocal D3 Lemon Plus to lek w formie tabletek do żucia o smaku cytrynowym, który zawiera wapń i witaminę D. Te dwa składniki są kluczowe w procesie tworzenia kości. Lek jest stosowany w celu zapobiegania i leczeniu niedoborów wapnia i witaminy D u osób dorosłych, które są narażone na ryzyko niedoboru tych składników. Orocal D3 Lemon Plus jest dostępny bez recepty.
Orocal D3 Orange Plus to lek w postaci tabletek do rozgryzania i żucia o smaku pomarańczowym. Zawiera wapń i witaminę D3, które są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Stosowany jest w profilaktyce i leczeniu niedoborów wapnia i witaminy D u osób w podeszłym wieku. Jest dostępny bez recepty.
Orocal D3 Tab to lek dostępny bez recepty, który zawiera wapń i witaminę D3. Jest stosowany w profilaktyce i leczeniu niedoborów wapnia i witaminy D u osób w podeszłym wieku. Może być również stosowany jako uzupełnienie specyficznego leczenia osteoporozy. Preparat ma postać tabletek do żucia.
Osagrand to lek, który zawiera substancję czynną – kwas ibandronowy. Jest to związek z grupy bisfosfonianów, który działa wybiórczo na tkankę kostną, hamując aktywność osteoklastów bez wpływania bezpośrednio na proces syntezy kostnej. Lek jest wskazany do leczenia osteoporozy u kobiet po menopauzie, ze zwiększonym ryzykiem złamań. Osagrand jest dostępny na receptę.
Osseor to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu ciężkiej osteoporozy. Jest szczególnie wskazany dla kobiet po menopauzie oraz dorosłych mężczyzn z dużym ryzykiem złamań, u których inne alternatywne leczenie nie jest możliwe. Lek działa poprzez hamowanie procesu niszczenia kości i stymulowanie procesu odbudowy kości, co zmniejsza ryzyko złamań kości.
Ossica to lek z grupy bisfosfonianów, który zawiera substancję czynną – kwas ibandronowy. Jest stosowany w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie, ze zwiększonym ryzykiem złamań. Działa poprzez hamowanie aktywności osteoklastów, co prowadzi do zwiększenia masy kostnej. Lek jest dostępny na receptę.
Ostemax 70 comfort to lek zawierający kwas alendronowy (alendronian), który należy do grupy bisfosfonianów. Jest stosowany w leczeniu i zapobieganiu osteoporozie, chorobie charakteryzującej się postępującym zmniejszaniem się masy prawidłowej tkanki kostnej, co powoduje osłabienie wytrzymałości szkieletu. Wskazany jest do stosowania u kobiet po menopauzie w celu zmniejszenia ryzyka złamań, w tym złamań kompresyjnych trzonów kręgów i szyjki kości udowej, oraz u mężczyzn w celu zapobiegania złamaniom kręgów i szyjki kości udowej. Jest dostępny na receptę.
Ostenil to lek na receptę, który zawiera kwas alendronowy. Jest to substancja z grupy aminobisfosfonianów, które silnie hamują proces wchłaniania tkanki kostnej przez osteoklasty (komórki kościogubne). Efektem działania jest stopniowy przyrost masy kostnej i zmniejszenie ryzyka złamań kości. Ostenil jest wskazany do stosowania w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie i mężczyzn.
Ostenil 70 to lek na receptę, który zawiera jako substancję czynną kwas alendronowy. Jest to aminobisfosfonian, który silnie hamuje proces wchłaniania tkanki kostnej przez osteoklasty (komórki kościogubne). Efektem działania jest stopniowy przyrost masy kostnej i zmniejszenie ryzyka złamań kości. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie osteoporozy u kobiet po menopauzie oraz mężczyzn, w celu zmniejszenia ryzyka złamań kręgów i szyjki kości udowej.
Lek Osteoteri to specyfik, który zawiera substancję czynną teryparatyd, odpowiedzialną za wzmacnianie kości i zmniejszanie ryzyka złamań poprzez stymulowanie procesu tworzenia się kości. Przeznaczony jest do stosowania w leczeniu osteoporozy u dorosłych, choroby charakteryzującej się stopniowym osłabianiem kości i zwiększonym ryzykiem złamań.
Ostolek to lek z grupy bisfosfonianów, który wpływa na mineralizację kości. Jest stosowany w leczeniu osteoporozy i innych chorób tkanki kostnej. Preparat zawiera substancję czynną alendronian sodu. Lek jest dostępny na receptę.
Ostone to lek, który zawiera substancję czynną kwas ibandronowy. Jest to lek z grupy bisfosfonianów, które wykazują duże powinowactwo do składników mineralnych kości. Silnie i wybiórczo hamuje aktywność osteoklastów, nie wywierając bezpośredniego wpływu na proces syntezy kostnej oraz nie wpływając na mobilizację osteoklastów. U pacjentek po menopauzie lek wzmacnia strukturę masy kostnej i zmniejsza częstość złamań. Jest dostępny na receptę.
Prolia to lek zawierający denosumab, ludzkie przeciwciało monoklonalne skierowane przeciwko RANKL (ligand aktywatora receptora jądrowego czynnika κB). Stosuje się go w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie i u mężczyzn, u których występuje zwiększone ryzyko złamań. Prolia jest dostępna na receptę. Lek ten jest również stosowany w leczeniu utraty masy kostnej związanej z długotrwałym leczeniem glikokortykosteroidami u dorosłych pacjentów, u których występuje zwiększone ryzyko złamań.
Protelos to lek stosowany w leczeniu ciężkiej osteoporozy u kobiet po menopauzie i u dorosłych mężczyzn. Jest przeznaczony dla pacjentów z dużym ryzykiem złamań, dla których leczenie innymi lekami zatwierdzonymi w leczeniu osteoporozy nie jest możliwe, na przykład z powodu przeciwwskazań lub nietolerancji. Lek jest dostępny na receptę.
Quodixor to lek z grupy bisfosfonianów, który działa wybiórczo na tkankę kostną. Jest zalecany w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie w celu zapobiegania złamaniom. Lek ten nie zawiera hormonów. Quodixor jest dostępny na receptę.
Raloxifene Teva to lek na receptę, który jest często stosowany w leczeniu i zapobieganiu osteoporozie u kobiet po menopauzie. Działa poprzez zmniejszanie utraty tkanki kostnej, co pomaga utrzymać kości mocnymi i mniej podatnymi na złamania. Raloxifene Teva należy do klasy leków zwanych modulatorami receptora estrogenowego (SERM).
Recalvit D to lek w postaci tabletek musujących, który zawiera wapń i witaminę D3. Łączne przyjmowanie tych substancji poprawia wchłanianie wapnia z jelit i wbudowywanie go do kości. Lek jest stosowany do uzupełniania niedoborów witaminy D i wapnia u osób w podeszłym wieku oraz jako dodatek do specyficznego leczenia osteoporozy u pacjentów, u których jednocześnie występuje niedobór witaminy D i wapnia lub u których istnieje duże ryzyko wystąpienia takich niedoborów. Recalvit D jest dostępny na receptę.
Rekostin to lek wpływający na układ mięśniowo-szkieletowy, który zwiększa masę, gęstość i wytrzymałość kości. Jego substancją czynną jest trójwodny alendronian sodu – bisfosfonian, który wiąże się z hydroksyapatytami kości i w sposób wybiórczy hamuje aktywność osteoklastów, komórek aktywnie uczestniczących w procesie resorpcji i modelowania kości. Lek jest podawany kobietom po menopauzie w celu ograniczenia ryzyka częstych złamań kości. Rekostin jest wskazany w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie.
Resorpate to lek stosowany w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn z wysokim ryzykiem złamań. Działa bezpośrednio na kości, wzmacniając je i zmniejszając ryzyko złamań. Lek jest dostępny na receptę.
Risedronate Sodium Cipla to lek na receptę, który zawiera substancję czynną – sod ryzedronian. Należy do grupy leków niehormonalnych zwanych bisfosfonianami. Stosuje się go w leczeniu chorób kości. Lek ten bezpośrednio oddziałuje na kości, wzmacniając je i zmniejszając przez to prawdopodobieństwo ich złamania.
Risendros 35 to lek zawierający ryzedronian sodu, który należy do grupy niehormonalnych leków nazywanych bisfosfonianami. Są one stosowane w leczeniu chorób kości. Działają bezpośrednio na kości, czyniąc je bardziej wytrzymałymi i mniej podatnymi na złamania. Wskazaniem do stosowania jest osteoporoza u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn z dużym ryzykiem złamań. Lek jest dostępny na receptę.
Sanosvit Calcium to lek w postaci syropu, który zawiera glukonolaktobionian wapnia i laktobionian wapnia. Wapń jest niezbędny dla utrzymania równowagi wodno-elektrolitowej organizmu oraz dla prawidłowego funkcjonowania wielu mechanizmów regulacyjnych. Sanosvit Calcium jest stosowany w profilaktyce i uzupełnianiu niedoboru wapnia w organizmie, np. w okresie ciąży lub laktacji, w leczeniu osteoporozy, a także wspomagająco w leczeniu objawów alergii. Sanosvit Calcium jest dostępny bez recepty.
Silicea to lek homeopatyczny, który jest polecany w stanach ropnych oraz przewlekłych infekcjach węzłów chłonnych, w zaburzeniach wzrostu i przyswajania, w dolegliwościach układu nerwowego. Może być stosowany w leczeniu różnych chorób, a jego wskazania terapeutyczne są bardzo szerokie. Silicea występuje naturalnie w wodzie morskiej, piasku, piaskowcu, krzemieniu i ludzkim ciele. Wewnątrz ludzkiego ciała związki krzemu występują w kościach, nerkach, wątrobie. Lek ten jest dostępny bez recepty.
Solcidiol to lek zawierający kalcyfediol, który jest pochodną witaminy D. Jest stosowany w leczeniu niedoboru witaminy D u osób dorosłych, a także jako leczenie wspomagające w osteoporozie i chorobach kości spowodowanych przez kortykosteroidy. Lek jest dostępny na receptę. Zalecana dawka to jedna kapsułka (0,266 mg kalcyfediolu) raz na miesiąc.
Solderol to lek na receptę, który zawiera witaminę D3. Jest stosowany u osób dorosłych w leczeniu niedoborów witaminy D lub zapobieganiu jej niedoborom u pacjentów z grup wysokiego ryzyka. Produkt jest również wskazany jako uzupełnienie swoistego leczenia osteoporozy u pacjentów z niedoborem witaminy D lub u pacjentów z ryzykiem niedoboru witaminy D. Witamina D pomaga organizmowi wchłaniać wapń, zwiększa tworzenie kości i zmniejsza stężenie hormonu przytarczyc (PTH).
Lek Sondelbay zawiera teryparatyd, który wzmacnia kości i redukuje ryzyko złamań poprzez pobudzenie ich tworzenia. Stosowany w leczeniu osteoporozy u dorosłych, szczególnie po menopauzie lub u pacjentów na glikokortykosteroidach. Osteoporoza powoduje, że kości stają się cienkie i bardziej łamliwe, a Sondelbay pomaga przeciwdziałać tym efektom.
Lek Stoboclo zawiera denosumab, przeciwciało monoklonalne, które pomaga w leczeniu osteoporozy i utraty tkanki kostnej. Preparat wzmacnia kości, zmniejszając ryzyko złamań, zwłaszcza u kobiet po menopauzie, mężczyzn w podeszłym wieku oraz pacjentów z rakiem piersi lub gruczołu krokowego poddanych leczeniu hormonalnemu. Stosowany jest także przy osteoporozie wynikającej z długotrwałego stosowania glikokortykosteroidów.
Symblasta to lek zawierający kwas zoledronowy, który jest zaliczany do grupy bisfosfonianów. Mechanizm działania tego leku polega na hamowaniu aktywności osteoklastów, czyli komórek kościogubnych, mających zdolność rozpuszczania i resorpcji tkanki kostnej. Symblasta jest stosowany w leczeniu osteoporozy, w tym osteoporozy związanej z długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów, u kobiet po menopauzie oraz u mężczyzn ze zwiększonym ryzykiem złamań. Ponadto, lek ten jest stosowany w zapobieganiu powikłaniom kostnym u pacjentów z zaawansowanymi nowotworami z przerzutami do kości. Symblasta jest dostępny na receptę.
Lek Teriparatide SUN zawiera teryparatyd, który pobudza tworzenie się kości, wzmacnia je i zmniejsza ryzyko złamań. Stosowany jest w leczeniu osteoporozy u dorosłych, której efektem są cieńsze i bardziej łamliwe kości. Osteoporoza często dotyka kobiet po menopauzie, ale może również wystąpić u mężczyzn oraz u pacjentów przyjmujących glikokortykosteroidy.
Terrosa to lek stosowany w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie. Jest to lek na receptę, który pomaga zwiększyć gęstość kości i zmniejszyć ryzyko złamań. Substancją czynną w Terrosa jest teriparatyd, który jest syntetyczną formą ludzkiego hormonu przytarczyc, parathormonu. Parathormon reguluje stężenie wapnia i fosforu w organizmie, co jest kluczowe dla zdrowia kości.
Tibelia to lek stosowany w Hormonalnej Terapii Zastępczej (HTZ). Zawiera tybolon – substancję, która wywiera korzystny wpływ na różne tkanki i narządy organizmu, w tym na mózg, pochwę i kości. Jest stosowany u kobiet po menopauzie, u których ostatnie naturalne krwawienie wystąpiło co najmniej 12 miesięcy wcześniej. Jest dostępny na receptę.
Tran Hasco to lek dostępny bez recepty, który zawiera olej wątłuszowy (typ B) jako substancję czynną. Jest stosowany w profilaktyce i wspomagająco w leczeniu niedoborów witamin A i D, zwłaszcza u dzieci. Może być stosowany w przypadku krzywicy, zaburzeń wapnienia tkanki kostnej (kości). Tran Hasco zawiera również kwasy Omega-3, które są korzystne dla zdrowia.
Trisequens to lek stosowany w sekwencyjnej złożonej hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), który jest przyjmowany codziennie bez przerw. Jest to lek przeznaczony dla kobiet po menopauzie, u których wystąpiła ostatnia naturalna miesiączka co najmniej 6 miesięcy temu. Lek jest stosowany w leczeniu objawów niedoboru hormonów żeńskich w okresie menopauzy lub po usunięciu chirurgicznym macicy wraz z przydatkami. Trisequens jest dostępny na receptę.
Vantavo to lek stosowany w leczeniu chorób skóry, takich jak łuszczyca. Składa się z trzech aktywnych składników: etofenamatu, pantenolu i lewotyroksyny. Etofenamat działa przeciwbólowo, pantenol łagodzi stany zapalne skóry i pobudza regenerację komórek naskórka, a lewotyroksyna jest hormonem tarczycy. Lek jest dostępny na receptę.
Vicalvit to lek zawierający wapń i witaminę D3, które są istotnymi substancjami w procesie tworzenia kości. Jest stosowany w zapobieganiu i leczeniu niedoborów wapnia i witaminy D, szczególnie u osób w podeszłym wieku. Może być również używany jako suplement wapnia i witaminy D uzupełniający specyficzne leczenie osteoporozy. Lek jest dostępny bez recepty.
Vitamin D3 Sandoz to suplement diety zawierający witaminę D3, która jest niezbędna dla prawidłowego funkcjonowania organizmu. Witamina D3 wspomaga utrzymanie zdrowych kości i zębów, poprzez regulację wchłaniania wapnia i fosforu z jelit oraz ich równowagę w organizmie. Dodatkowo, witamina D wspiera układ odpornościowy i wpływa na funkcjonowanie mięśni. Lek jest dostępny bez recepty.
Vitaminum A 2000 + D3 400 Hasco to lek dostępny bez recepty, który zawiera witaminę A (2000 j.m.) i witaminę D3 (400 j.m.) w jednej kapsułce. Jest stosowany do zapobiegania niedoborom witaminy A i D3, zwłaszcza u osób krótko przebywających na słońcu. Witamina A jest niezbędna dla prawidłowego stanu naskórka i błon śluzowych, a także odgrywa zasadniczą rolę w procesie widzenia. Witamina D3 jest bioregulatorem wapnia i fosforu w organizmie, odpowiedzialnym za utrzymanie stanu równowagi między tymi dwoma pierwiastkami.
Wapń + Witamina D3 Calcimed to lek, który zawiera wapń i witaminę D3. Wapń jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania mięśni, układu nerwowego oraz dla prawidłowego przebiegu procesu krzepnięcia krwi. Witamina D3 wspomaga wchłanianie wapnia i fosforu, pomaga w utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia we krwi oraz wspiera prawidłowe funkcjonowanie mięśni. Preparat jest zalecany dla osób dorosłych w celu uzupełnienia codziennej diety w wapń i witaminę D3. Jest dostępny bez recepty.
Yarisen to lek z grupy bisfosfonianów, który działa na układ mięśniowo-szkieletowy. Hamuje resorpcję kości, zwiększa ich wytrzymałość i masę. Stosowany jest w leczeniu osteoporozy u kobiet i mężczyzn. Lek jest dostępny na receptę.
Zoledronic acid Agila to lek zawierający substancję czynną kwas zoledronowy. Należy on do grupy leków nazywanych bisfosfonianami. Jest stosowany w leczeniu kobiet po menopauzie i mężczyzn z osteoporozą lub osteoporozą wywołaną steroidami oraz chorobą Pageta kości. Lek jest również wskazany u pacjentów z chorobą nowotworową z zajęciem kości w celu zapobiegania powikłaniom kostnym. Zoledronic acid Agila jest dostępny na receptę.
Zoledronic acid Teva Generics to lek zawierający kwas zoledronowy, który należy do grupy leków nazywanych bisfosfonianami. Jest stosowany u pacjentów z występującymi powikłaniami kostnymi oraz nowotworem naruszającym układ kostny. Lek jest przepisywany na receptę. Wskazany jest u pacjentów z chorobą nowotworową z zajęciem kości w celu zapobiegania powikłaniom kostnym, takim jak złamania patologiczne, złamania kompresyjne kręgów, napromienianie lub operacje kości, hiperkalcemia na tle nowotworowym.
Zoledronic Acid Teva Pharma to lek zawierający kwas zoledronowy, który należy do grupy leków nazywanych bisfosfonianami. Stosuje się go w celu zapobiegania powikłaniom kostnym u pacjentów z zaawansowanym procesem nowotworowym z zajęciem kości, a także w leczeniu hiperkalcemii wywołanej chorobą nowotworową. Lek jest dostępny na receptę.
Zoledronic Acid Zentiva to lek zawierający kwas zoledronowy, który należy do grupy bisfosfonianów. Jest stosowany do zapobiegania powikłaniom kostnym (takim jak złamania patologiczne, złamania kompresyjne kręgów, napromienianie lub operacje kości, hiperkalcemia) u dorosłych pacjentów z zaawansowanymi nowotworami z zajęciem kości. Lek jest dostępny na receptę.
Osteoporoza, często nazywana „cichym złodziejem kości”, to poważna i przewlekła choroba układu szkieletowego dotykająca miliony osób na całym świecie, w tym około 2,1 miliona Polaków. Charakteryzuje się postępującym osłabieniem struktury kostnej, obniżeniem masy kostnej oraz zaburzeniami jej mikroarchitektury, co znacząco zwiększa ryzyko złamań nawet przy niewielkich urazach. Choroba rozwija się podstępnie, przez długi czas nie dając zauważalnych objawów, a często diagnozowana jest dopiero po wystąpieniu pierwszego złamania. Szczególnie narażone są kobiety po menopauzie wskutek zmian hormonalnych oraz osoby starsze, choć osteoporoza dotyka również mężczyzn. Odpowiednio dobrane leczenie farmakologiczne w połączeniu z właściwą suplementacją, dietą i aktywnością fizyczną stanowi podstawę skutecznej terapii, która może znacząco poprawić jakość życia pacjentów, zmniejszyć ryzyko złamań oraz zahamować postęp choroby.
Osteoporoza to choroba metaboliczna kości, której istotą jest zaburzenie równowagi między procesami tworzenia nowej tkanki kostnej a resorpcją (niszczeniem) starej. W zdrowym organizmie procesy te są zbalansowane – kości podlegają ciągłej przebudowie, co zapewnia utrzymanie ich prawidłowej struktury i wytrzymałości. Natomiast w osteoporozie dochodzi do przewagi procesów niszczenia kości nad ich tworzeniem, co prowadzi do stopniowego ubytku masy kostnej.
Kości stają się porowate, mniej gęste i bardziej kruche, tracąc swoją naturalną wytrzymałość. Zmiany te początkowo przebiegają bezobjawowo, a pierwsze dolegliwości pojawiają się zwykle po znacznym osłabieniu struktury kostnej, najczęściej w postaci złamań w obrębie kręgosłupa, szyjki kości udowej, nadgarstka czy żeber. Złamania te mogą występować nawet przy minimalnych urazach lub codziennych czynnościach, takich jak schylanie się czy podnoszenie lekkich przedmiotów.
Osteoporoza jest chorobą o złożonej etiologii, którą możemy podzielić na dwa główne typy:
Jest to najczęstsza forma choroby, związana głównie z naturalnym procesem starzenia się organizmu oraz zmianami hormonalnymi. W ramach osteoporozy pierwotnej wyróżniamy:
Osteoporozę pomenopauzalną (typ I) – występuje u kobiet po menopauzie, zazwyczaj między 51. a 75. rokiem życia. Główną przyczyną jest gwałtowny spadek poziomu estrogenów, który prowadzi do zwiększonej aktywności osteoklastów (komórek odpowiedzialnych za niszczenie kości). Ten typ osteoporozy dotyka głównie kości beleczkowej i prowadzi najczęściej do złamań trzonów kręgowych oraz dalszego odcinka kości promieniowej.
Osteoporozę starczą (typ II) – występuje zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn powyżej 70. roku życia. Jest związana z naturalnym procesem starzenia się, w wyniku którego dochodzi do zmniejszenia liczby i aktywności osteoblastów (komórek odpowiedzialnych za tworzenie kości). Ten typ osteoporozy dotyka zarówno kości beleczkowej, jak i korowej, prowadząc najczęściej do złamań bliższego końca kości udowej, kości ramiennej oraz miednicy.
Jest to rzadsza postać choroby, będąca konsekwencją innych schorzeń lub stosowanego leczenia. Przyczyny osteoporozy wtórnej obejmują:
Zaburzenia hormonalne – nadczynność tarczycy, nadczynność przytarczyc, hipogonadyzm, zespół Cushinga, cukrzyca typu 1.
Choroby przewlekłe – reumatoidalne zapalenie stawów, łuszczyca, choroby zapalne jelit, celiakia, niewydolność nerek, choroby wątroby, szpiczak mnogi.
Leki – długotrwała terapia glikokortykosteroidami (np. prednizon), leki przeciwpadaczkowe, niektóre leki przeciwnowotworowe, nadmierne stosowanie leków tarczycowych, heparyna.
Inne czynniki – przewlekły alkoholizm, palenie tytoniu, długotrwałe unieruchomienie, zaburzenia wchłaniania.
Osteoporoza przez długi czas rozwija się bezobjawowo, dlatego nazywana jest „cichą chorobą”. Pierwsze symptomy pojawiają się zazwyczaj dopiero po wystąpieniu złamania, jednak do tego czasu choroba może być już znacznie zaawansowana. Wczesne objawy osteoporozy są niespecyficzne i mogą obejmować:
Diagnostyka osteoporozy opiera się przede wszystkim na badaniu densytometrycznym (DXA), które pozwala na ocenę gęstości mineralnej kości (BMD). To badanie z wykorzystaniem promieni rentgenowskich jest szybkie, bezbolesne i dostarcza kluczowych informacji na temat stanu układu kostnego. Najczęściej wykonuje się pomiary w obrębie kręgosłupa lędźwiowego oraz bliższego końca kości udowej.
Wyniki badania densytometrycznego są wyrażane w postaci wskaźnika T-score, który porównuje gęstość mineralną kości pacjenta z gęstością kości młodych zdrowych osób tej samej płci. Według kryteriów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO):
Oprócz badania densytometrycznego, diagnostyka może obejmować badania laboratoryjne (poziom wapnia, fosforanów, witaminy D, parathormonu), badania obrazowe (RTG, rezonans magnetyczny) oraz ocenę markerów obrotu kostnego.
Leczenie farmakologiczne osteoporozy jest ukierunkowane na zahamowanie postępu choroby, zwiększenie gęstości mineralnej kości oraz zmniejszenie ryzyka złamań. W zależności od mechanizmu działania, leki stosowane w terapii osteoporozy można podzielić na dwie główne grupy: antyresorpcyjne (hamujące resorpcję kości) oraz anaboliczne (stymulujące tworzenie nowej tkanki kostnej).
Bisfosfoniany są najczęściej stosowanymi lekami pierwszego rzutu w terapii osteoporozy. Ich działanie polega na hamowaniu aktywności osteoklastów, czyli komórek odpowiedzialnych za resorpcję kości. Bisfosfoniany wbudowują się w strukturę kości, wiążąc się z hydroksyapatytem, a następnie są pochłaniane przez osteoklasty podczas procesu resorpcji, co prowadzi do zahamowania ich aktywności lub nawet apoptozy.
Najczęściej stosowane bisfosfoniany w leczeniu osteoporozy to:
Jest to jeden z najlepiej przebadanych bisfosfonianów, który skutecznie zmniejsza ryzyko złamań zarówno kręgowych, jak i pozakręgowych. Typowo stosowany w dawce 70 mg raz w tygodniu lub 10 mg codziennie. Badania wykazały, że alendronian zmniejsza ryzyko złamań kręgów o około 47-50% oraz złamań biodra o około 51%.
Wykazuje podobną skuteczność do alendronianu, zmniejszając ryzyko złamań kręgów o około 41-49% oraz złamań biodra o około 30%. Stosowany w dawce 35 mg raz w tygodniu lub 5 mg codziennie.
Dostępny zarówno w formie doustnej (150 mg raz w miesiącu), jak i dożylnej (3 mg co 3 miesiące). Skutecznie zmniejsza ryzyko złamań kręgów o około 50-60%, jednak jego wpływ na redukcję złamań pozakręgowych jest mniej wyraźny.
Podawany dożylnie w dawce 5 mg raz w roku, co znacznie poprawia przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów. Zmniejsza ryzyko złamań kręgów o około 70% oraz złamań biodra o około 40%.
Bisfosfoniany są generalnie dobrze tolerowane, jednak mogą powodować działania niepożądane, takie jak podrażnienie przełyku, bóle brzucha, nudności czy bóle mięśniowo-szkieletowe. Aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych, zwłaszcza ze strony przewodu pokarmowego, ważne jest przestrzeganie zasad przyjmowania tych leków:
Denosumab to ludzkie przeciwciało monoklonalne, które działa poprzez blokowanie RANKL (ligandu aktywatora receptora jądrowego czynnika κB) – kluczowego białka w procesie dojrzewania i aktywacji osteoklastów. Blokowanie RANKL prowadzi do zahamowania tworzenia, funkcjonowania i przeżycia osteoklastów, co w efekcie zmniejsza resorpcję kości.
Denosumab podawany jest podskórnie w dawce 60 mg co 6 miesięcy. Badania kliniczne wykazały, że zmniejsza on ryzyko złamań kręgów o około 68%, złamań biodra o około 40% oraz innych złamań pozakręgowych o około 20%. Lek ten jest szczególnie przydatny u pacjentów z niewydolnością nerek, gdyż w przeciwieństwie do bisfosfonianów, nie jest wydalany przez nerki.
Działania niepożądane denosumabu obejmują bóle mięśniowo-szkieletowe, hipokalcemię (obniżony poziom wapnia we krwi) oraz zwiększone ryzyko infekcji. Ważnym aspektem terapii denosumabem jest jego odwracalne działanie – po zaprzestaniu leczenia dochodzi do szybkiego wznowienia resorpcji kości, co może prowadzić do utraty gęstości mineralnej kości i zwiększonego ryzyka złamań. Dlatego w przypadku przerwania terapii denosumabem zaleca się zastosowanie innego leku antyresorpcyjnego.
Teryparatyd to rekombinowany fragment (1-34) ludzkiego parathormonu (PTH), który w przeciwieństwie do ciągłego podawania PTH, które prowadzi do resorpcji kości, w postaci pulsacyjnych dawek stymuluje tworzenie nowej tkanki kostnej. Jest to więc lek o działaniu anabolicznym, który zwiększa liczbę i aktywność osteoblastów.
Teryparatyd podawany jest codziennie w postaci iniekcji podskórnych w dawce 20 μg. Badania wykazały, że zmniejsza on ryzyko złamań kręgów o około 65% oraz złamań pozakręgowych o około 35%. Leczenie teryparatydem jest ograniczone do 24 miesięcy ze względu na brak długoterminowych danych dotyczących bezpieczeństwa oraz potencjalne ryzyko rozwoju kostniakomięsaka (obserwowane w badaniach na szczurach, ale nie potwierdzone u ludzi).
Teryparatyd jest szczególnie zalecany u pacjentów z ciężką osteoporozą, z licznymi złamaniami kręgów lub po niepowodzeniu leczenia innymi preparatami. Po zakończeniu terapii teryparatydem zaleca się kontynuację leczenia lekiem antyresorpcyjnym, aby utrzymać uzyskane korzyści.
Raloksyfen jest selektywnym modulatorem receptora estrogenowego (SERM), który wykazuje działanie agonistyczne w stosunku do receptorów estrogenowych w kościach, a antagonistyczne w tkance piersiowej i macicy. Dzięki temu zwiększa gęstość mineralną kości bez zwiększania ryzyka raka piersi czy macicy, co jest istotną zaletą w porównaniu do hormonalnej terapii zastępczej.
Raloksyfen stosowany jest w dawce 60 mg raz dziennie. Badania wykazały, że zmniejsza on ryzyko złamań kręgów o około 30-50%, jednak nie ma istotnego wpływu na redukcję złamań biodra czy innych złamań pozakręgowych. Jest szczególnie przydatny u kobiet po menopauzie z osteoporozą, które mają jednocześnie zwiększone ryzyko raka piersi.
Działania niepożądane raloksyfenu obejmują uderzenia gorąca, kurcze nóg oraz zwiększone ryzyko żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej. Dlatego lek ten nie jest zalecany u kobiet z historią lub zwiększonym ryzykiem zakrzepicy.
Ranelinian strontu to preparat o unikalnym mechanizmie działania, który jednocześnie stymuluje tworzenie kości i hamuje ich resorpcję. Działa poprzez wbudowywanie jonów strontu w strukturę hydroksyapatytu, co zwiększa wytrzymałość kości.
Ranelinian strontu stosowany jest w dawce 2 g raz dziennie (proszek do sporządzania zawiesiny). Badania wykazały, że zmniejsza on ryzyko złamań kręgów o około 41-49% oraz złamań biodra o około 36% u pacjentów wysokiego ryzyka. Lek ten jest szczególnie przydatny u osób, które nie tolerują lub mają przeciwwskazania do stosowania bisfosfonianów.
Działania niepożądane ranelinianu strontu obejmują nudności, biegunkę oraz, rzadko, ciężkie reakcje alergiczne. Z powodu zwiększonego ryzyka zdarzeń sercowo-naczyniowych, stosowanie tego leku jest obecnie ograniczone do pacjentów z ciężką osteoporozą, którzy nie mogą przyjmować innych leków i nie mają przeciwwskazań sercowo-naczyniowych.
Odpowiednia suplementacja, zwłaszcza wapnia i witaminy D, stanowi niezbędny element zarówno profilaktyki, jak i leczenia osteoporozy. Prawidłowe stężenie tych składników w organizmie jest kluczowe dla skuteczności wszystkich leków stosowanych w terapii osteoporozy.
Wapń jest podstawowym budulcem kości, a jego odpowiednia podaż jest niezbędna dla utrzymania prawidłowej struktury i funkcji układu kostnego. Rekomendowane dzienne spożycie wapnia wynosi:
Najlepszym źródłem wapnia jest zbilansowana dieta bogata w produkty mleczne (mleko, jogurt, sery), zielone warzywa liściaste (szpinak, jarmuż, brokuły), ryby z jadalnymi ośćmi (sardynki, łosoś z puszki) oraz wzbogacone produkty spożywcze.
W przypadku gdy podaż wapnia z diety jest niewystarczająca, zaleca się suplementację. Najpopularniejsze preparaty wapnia to:
Witamina D odgrywa kluczową rolę w gospodarce wapniowo-fosforanowej, zwiększając wchłanianie wapnia z przewodu pokarmowego i jego wbudowywanie w strukturę kości. Niedobór witaminy D jest powszechny, szczególnie w krajach o ograniczonej ekspozycji na światło słoneczne, i może znacząco przyczyniać się do rozwoju osteoporozy.
Rekomendowane dzienne spożycie witaminy D wynosi:
Naturalne źródła witaminy D są ograniczone i obejmują tłuste ryby morskie (łosoś, makrela, śledź), jaja, wątróbkę oraz wzbogacone produkty spożywcze. Głównym źródłem witaminy D jest synteza skórna pod wpływem promieniowania UVB, jednak jej efektywność zmniejsza się z wiekiem i zależy od wielu czynników, takich jak pora roku, szerokość geograficzna czy stosowanie kremów z filtrem UV.
W przypadku niedoboru witaminy D zaleca się suplementację. Najczęściej stosowane preparaty to:
W ciężkich niedoborach oraz u osób z zaburzeniami wchłaniania stosuje się aktywne metabolity witaminy D, takie jak alfakalcydol czy kalcytriol.
Magnez, choć często pomijany w kontekście zdrowia kości, odgrywa istotną rolę w metabolizmie wapnia i strukturze kości. Odpowiedni poziom magnezu jest niezbędny dla optymalnego działania witaminy D oraz prawidłowej mineralizacji kości.
Rekomendowane dzienne spożycie magnezu wynosi:
Dobre źródła magnezu w diecie to pełne ziarna, orzechy, nasiona, zielone warzywa liściaste oraz niektóre owoce (np. banany, awokado).
Witamina K, szczególnie K2 (menachinon), odgrywa ważną rolę w metabolizmie kostnym, aktywując białka odpowiedzialne za wiązanie wapnia w kościach. Badania sugerują, że suplementacja witaminą K2 może zwiększać gęstość mineralną kości i zmniejszać ryzyko złamań.
Naturalne źródła witaminy K obejmują zielone warzywa liściaste (K1), fermentowane produkty sojowe (natto) oraz niektóre sery (K2).
W suplementacji stosuje się najczęściej:
Regularna aktywność fizyczna jest niezbędnym elementem zarówno profilaktyki, jak i leczenia osteoporozy. Odpowiednio dobrane ćwiczenia mogą zwiększać gęstość mineralną kości, poprawiać równowagę i koordynację ruchową oraz zmniejszać ryzyko upadków i złamań.
Najkorzystniejsze formy aktywności fizycznej w kontekście osteoporozy to:
Program ćwiczeń powinien być dostosowany do indywidualnych możliwości i stanu zdrowia pacjenta, szczególnie u osób z zaawansowaną osteoporozą i po przebytych złamaniach.
Zbilansowana dieta, bogata w składniki odżywcze wspierające zdrowie kości, stanowi ważny element profilaktyki i leczenia osteoporozy. Oprócz wspomnianych już wapnia, witaminy D, magnezu i witaminy K, istotne są również:
Dieta powinna być zbilansowana, z ograniczeniem spożycia soli, kofeiny i alkoholu, które mogą zwiększać wydalanie wapnia z moczem.
Ponieważ upadki są główną przyczyną złamań u osób z osteoporozą, ich profilaktyka stanowi istotny element kompleksowego postępowania. Strategie zapobiegania upadkom obejmują:
Czas trwania terapii zależy od rodzaju stosowanego leku, stanu klinicznego pacjenta oraz indywidualnego ryzyka złamań. Bisfosfoniany kumulują się w tkance kostnej i mogą działać przez dłuższy czas nawet po zaprzestaniu leczenia, dlatego u niektórych pacjentów rozważa się tzw. wakacje lekowe po 3-5 latach terapii. Natomiast leki takie jak denosumab wymagają ciągłego stosowania, gdyż po ich odstawieniu dochodzi do szybkiego wznowienia resorpcji kości. Decyzja o długości leczenia powinna być podejmowana indywidualnie przez lekarza na podstawie oceny korzyści i ryzyka związanego z terapią.
Zazwyczaj nie zaleca się jednoczesnego stosowania kilku leków antyresorpcyjnych (np. dwóch różnych bisfosfonianów czy bisfosfonianu z denosumabem), gdyż nie wykazano dodatkowych korzyści z takiego połączenia, a może ono zwiększać ryzyko działań niepożądanych. W niektórych przypadkach można rozważyć połączenie leku antyresorpcyjnego z anabolicznym, ale takie decyzje powinny być podejmowane indywidualnie przez lekarza specjalistę.
Aby zminimalizować ryzyko działań niepożądanych, szczególnie ze strony przewodu pokarmowego, należy ściśle przestrzegać zasad przyjmowania bisfosfonianów:
Wszystkie leki, w tym te stosowane w leczeniu osteoporozy, mogą powodować działania niepożądane, jednak u większości pacjentów są one łagodne i przejściowe. Do najczęstszych działań niepożądanych bisfosfonianów należą dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, bóle brzucha, zgaga), bóle mięśniowo-szkieletowe oraz, rzadko, martwica kości szczęki czy atypowe złamania kości udowej przy długotrwałym stosowaniu. Denosumab może powodować hipokalcemię, zwiększać ryzyko infekcji oraz, rzadko, również martwicę kości szczęki. Teryparatyd może powodować zawroty głowy, nudności i bóle kończyn. Ważne jest regularne monitorowanie leczenia przez lekarza i zgłaszanie wszelkich niepokojących objawów.
Kontrowersje dotyczące wpływu suplementacji wapnia na ryzyko chorób sercowo-naczyniowych wynikają z niektórych badań sugerujących możliwy związek między wysokimi dawkami suplementów wapnia a zwiększonym ryzykiem zawału serca. Jednak większość aktualnych danych wskazuje, że suplementacja wapnia w zalecanych dawkach (do 1200-1500 mg dziennie łącznie z dietą) jest bezpieczna, szczególnie gdy jest połączona z witaminą D. Aby zminimalizować potencjalne ryzyko, zaleca się:
Naturalne metody mogą stanowić istotne uzupełnienie konwencjonalnego leczenia osteoporozy, ale zwykle nie są wystarczające jako samodzielna terapia, szczególnie w przypadku zaawansowanej choroby. Do naturalnych metod wspomagających zdrowie kości należą:
Warto jednak pamiętać, że w przypadku zdiagnozowanej osteoporozy zawsze należy konsultować się z lekarzem, który dobierze odpowiednią terapię, uwzględniającą zarówno leczenie farmakologiczne, jak i naturalne metody wspomagające.
Nie, choć kobiety (szczególnie po menopauzie) są bardziej narażone na osteoporozę ze względu na niższą szczytową masę kostną oraz przyspieszony ubytek masy kostnej związany ze spadkiem poziomu estrogenów, osteoporoza dotyka również mężczyzn. Szacuje się, że około 20-25% wszystkich złamań osteoporotycznych występuje u mężczyzn, a ryzyko złamania biodra u mężczyzn po 75. roku życia jest porównywalne z ryzykiem u kobiet 10 lat młodszych. Mężczyźni są jednak rzadziej diagnozowani i leczeni z powodu osteoporozy, co prowadzi do wyższej śmiertelności po złamaniach osteoporotycznych w tej grupie.
Wczesne rozpoznanie osteoporozy jest trudne ze względu na bezobjawowy przebieg choroby we wczesnych stadiach. Dlatego zaleca się profilaktyczne badania densytometryczne (DXA) u osób z grupy ryzyka, czyli:
Wczesne wykrycie i leczenie osteopenii (stanu poprzedzającego osteoporozę) lub osteoporozy przed wystąpieniem złamań może znacząco zmniejszyć ryzyko powikłań choroby.
Osteoporoza jest chorobą przewlekłą, której nie można całkowicie wyleczyć, ale można skutecznie ją leczyć i kontrolować. Odpowiednio dobrana terapia, obejmująca leczenie farmakologiczne, suplementację, aktywność fizyczną i modyfikację stylu życia, może znacząco zwiększyć gęstość mineralną kości, poprawić ich jakość i zmniejszyć ryzyko złamań.
U niektórych pacjentów, szczególnie tych z osteoporozą wtórną, leczenie przyczyny podstawowej może prowadzić do znacznej poprawy stanu kości. Nawet w przypadku zaawansowanej osteoporozy nowoczesne terapie mogą zatrzymać postęp choroby i zmniejszyć ryzyko powikłań, pozwalając pacjentom na prowadzenie aktywnego i niezależnego życia.
