Tyrbanibulina to substancja czynna stosowana w leczeniu dermatologicznym, dostępna jako maść o stężeniu 10 mg/g. Jest to stosunkowo nowa substancja, wykorzystywana głównie w leczeniu rogowacenia słonecznego – choroby skóry wywoływanej długotrwałą ekspozycją na promieniowanie słoneczne.
Tyrbanibulina jest przeznaczona do stosowania zewnętrznego i występuje w formie białej lub białawej maści. Substancja ta działa miejscowo, bezpośrednio na zmienione chorobowo komórki skóry.
Wskazania do stosowania
Tyrbanibulina jest wskazana w leczeniu powierzchniowym rogowacenia słonecznego o łagodnym nasileniu (stopnia I w skali Olsena) na twarzy lub skórze głowy u osób dorosłych. Rogowacenie słoneczne to czerwonawe, łuszczące się zmiany skórne, które mogą z czasem przekształcić się w raka skóry.
Preparat jest zalecany szczególnie w przypadkach, gdy zmiany chorobowe nie są nadmiernie zgrubiałe ani zrogowaciałe (niehiperkeratotyczne, niehipertroficzne).
Mechanizm działania
Tyrbanibulina ma podwójny mechanizm działania, co czyni ją skuteczną w leczeniu rogowacenia słonecznego:
- Zaburza mikrotubule komórkowe poprzez bezpośrednie wiązanie się z tubuliną (białkiem strukturalnym komórek).
- Zakłóca sygnalizację kinazy tyrozynowej Src.
Te działania powodują zatrzymanie cyklu komórkowego i śmierć nadmiernie rozrastających się komórek skóry. Dzięki temu zmiany chorobowe mogą ustąpić, a skóra ulega regeneracji.
Sposób stosowania i dawkowanie
Leczenie tyrbanibuliną powinno być rozpoczęte i monitorowane przez lekarza. Podstawowy schemat stosowania:
- Maść należy stosować raz dziennie przez 5 kolejnych dni (jeden cykl leczenia)
- Na leczony obszar (maksymalnie 25 cm²) należy nanosić cienką warstwę maści
- Leczony obszar powinien być wcześniej umyty wodą z łagodnym mydłem i osuszony
- Ręce należy umyć przed i po zastosowaniu maści
- Należy unikać mycia i dotykania leczonego obszaru przez około 8 godzin po zastosowaniu
- Leczonego miejsca nie należy bandażować ani w inny sposób zakrywać
- Jedna saszetka wystarcza na jednorazowe użycie i powinna być wyrzucona po wykorzystaniu
Ocenę skuteczności leczenia przeprowadza się po około 8 tygodniach od rozpoczęcia terapii. Jeśli zmiany nie ustąpiły całkowicie, lekarz może zalecić ponowne zastosowanie leczenia.
Przeciwwskazania
Głównym przeciwwskazaniem do stosowania tyrbanibuliny jest nadwrażliwość na substancję czynną lub na którąkolwiek z substancji pomocniczych. Pacjenci uczuleni na tyrbanibulinę lub np. glikol propylenowy (jedna z substancji pomocniczych) nie powinni stosować tego leku.
Środki ostrożności
Podczas stosowania tyrbanibuliny należy zachować pewne środki ostrożności:
- Unikać kontaktu maści z oczami, ustami, wnętrzem nosa i uszu
- Nie stosować na otwarte rany czy uszkodzoną skórę
- Odczekać z rozpoczęciem leczenia do momentu zagojenia skóry po innych zabiegach czy terapiach
- Unikać nadmiernej ekspozycji na światło słoneczne podczas leczenia
- Zachować ostrożność u pacjentów z obniżoną odpornością
- Zwracać uwagę na zmiany wyglądu rogowacenia, które mogą wskazywać na progresję do raka skóry
Działania niepożądane
Stosowanie tyrbanibuliny wiąże się z występowaniem przede wszystkim miejscowych reakcji skórnych. Najczęściej obserwowane działania niepożądane to:
- Rumień (zaczerwienienie skóry) – występuje u około 91% pacjentów
- Łuszczenie się skóry – u około 82% pacjentów
- Tworzenie się strupów – u około 46% pacjentów
- Obrzęk – u około 39% pacjentów
- Nadżerki lub owrzodzenia – u około 12% pacjentów
- Powstawanie pęcherzyków lub krost – u około 8% pacjentów
- Świąd i ból w miejscu zastosowania – u około 9% pacjentów
Większość tych reakcji ma charakter przejściowy i ustępuje w ciągu 2-3 tygodni po zakończeniu leczenia. Nasilenie reakcji skórnych jest zwykle łagodne do umiarkowanego i zazwyczaj nie wymaga dodatkowego leczenia.
Skuteczność kliniczna
Badania kliniczne wykazały, że tyrbanibulina jest skuteczna w leczeniu rogowacenia słonecznego:
- Około 49% pacjentów osiągnęło całkowite ustąpienie zmian chorobowych po 57 dniach od rozpoczęcia leczenia
- Około 72% pacjentów uzyskało częściowe ustąpienie zmian (wyleczenie co najmniej 75% zmian)
Skuteczność leczenia jest nieco wyższa w przypadku zmian na twarzy (56% całkowitego ustąpienia) niż na skórze głowy (36% całkowitego ustąpienia).
Należy pamiętać, że po roku od zakończenia leczenia u około 73% pacjentów mogą pojawić się nawroty zmian chorobowych.
Ciąża i karmienie piersią
Tyrbanibulina nie jest zalecana do stosowania w okresie ciąży oraz u kobiet w wieku rozrodczym, które nie stosują skutecznej metody antykoncepcji. Badania na zwierzętach wykazały potencjalnie szkodliwy wpływ na rozrodczość.
W przypadku karmienia piersią należy podjąć decyzję, czy przerwać karmienie, czy zrezygnować z leczenia, biorąc pod uwagę korzyści zarówno dla matki jak i dziecka.
Podsumowanie
Tyrbanibulina to nowa opcja w leczeniu rogowacenia słonecznego o łagodnym nasileniu. Jej zaletą jest krótki czas leczenia (tylko 5 dni stosowania) oraz dobra skuteczność. Chociaż powoduje miejscowe reakcje skórne, są one zwykle przejściowe i dobrze tolerowane.
Leczenie tyrbanibuliną powinno być zawsze konsultowane z lekarzem dermatologiem, który oceni, czy ten rodzaj terapii jest odpowiedni dla danego pacjenta.