Bramitob

Bramitob to lek z grupy aminoglikozydów, który zawiera substancję czynną tobramycynę. Lek jest stosowany w leczeniu przewlekłych zakażeń płuc wywołanych przez bakterie Pseudomonas aeruginosa u pacjentów z mukowiscydozą w wieku 6 lat i powyżej.

Brazoflamin

Brazoflamin to skuteczny lek stosowany w leczeniu chorób zapalnych oczu, które często towarzyszą zakażeniom. Przyczynami stanów zapalnych oka mogą być zabiegi okulistyczne, urazy, a także obecność ciała obcego. Brazoflamin to lek skojarzony, który zawiera przeciwbakteryjny składnik oraz kortykosteroid. Wskazaniem do stosowania leku Brazoflamin jest zapobieganie i leczenie zapalenia oraz zapobieganie zakażeniom związanym z chirurgicznym leczeniem zaćmy u dorosłych i dzieci w wieku 2 lat i starszych. Lek jest dostępny na receptę.

Mybracin

Mybracin to lek w postaci kropli do oczu, który zawiera dwa składniki aktywne: tobramycynę i deksametazon. Tobramycyna jest antybiotykiem, który działa przeciwbakteryjnie, natomiast deksametazon jest sterydem, który zmniejsza stan zapalny. Lek stosuje się w leczeniu chorób zapalnych oczu, które mogą być powiązane z zakażeniem. Mybracin jest również stosowany po operacjach chirurgicznych związanych z leczeniem zaćmy w celu zmniejszenia stanu zapalnego. Lek jest dostępny na receptę.

TOBI Podhaler

TOBI Podhaler to lek przeciwbakteryjny, który zawiera substancję czynną tobramycynę. Jest to antybiotyk aminoglikozydowy, który jest przeznaczony do inhalacji za pomocą nebulizatora. Tobramycyna podana wziewnie działa bakteriobójczo na Pseudomonas aeruginosa, Staphylococcus aureus, Haemophilus influenzae. Lek jest wskazany do długotrwałego leczenia przewlekłego zakażenia płuc wywołanego przez Pseudomonas aeruginosa u dorosłych i dzieci od 6 lat z mukowiscydozą. TOBI Podhaler jest dostępny na receptę.

Tobradex

Tobradex to lek stosowany w leczeniu stanów zapalnych oka, które mogą być spowodowane różnymi czynnikami, takimi jak zabiegi okulistyczne, zakażenia, obecność ciała obcego w oku, czy urazy oka. Zawiera składnik przeciwbakteryjny tobramycynę i kortykosteroid deksametazon. Tobramycyna jest antybiotykiem aminoglikozydowym o silnym i szybkim działaniu bakteriobójczym zarówno na bakterie Gram-dodatnie, jak i Gram-ujemne. Deksametazon działa silnie przeciwzapalnie. Lek jest dostępny na receptę.

Tobramycin B. Braun

Tobramycin B. Braun to antybiotyk aminoglikozydowy, który jest dostępny na receptę. Lek zawiera substancję czynną – tobramycynę. Jest stosowany do leczenia ciężkich zakażeń wywołanych przez bakterie wrażliwe na tobramycynę, takie jak szpitalne zakażenia dolnych dróg oddechowych, skomplikowane i nawracające zakażenia dróg moczowych, zakażenia wewnątrz jamy brzusznej, zakażenia skóry i tkanek miękkich. Lek jest podawany w postaci roztworu do infuzji.

Tobramycin Via pharma

Lek Tobramycin Via Pharma to antybiotyk aminoglikozydowy, który skutecznie zwalcza zakażenia płuc wywołane przez bakterię Pseudomonas aeruginosa u pacjentów z mukowiscydozą w wieku 6 lat i starszych. Dzięki inhalacji leku, antybiotyk bezpośrednio dociera do płuc, co zwiększa jego skuteczność w zwalczaniu bakterii. Jest dostępny na receptę.

Tobramycyna SUN

Tobramycyna SUN to antybiotyk stosowany w leczeniu przewlekłych zakażeń klatki piersiowej u pacjentów z mukowiscydozą. Lek ten podaje się drogą wziewną, trafia on więc bezpośrednio do płuc. Tobramycyna SUN jest skuteczna w zwalczaniu zakażeń wywołanych przez bakterie Pseudomonas aeruginosa. Lek ten jest dostępny na receptę.

Tobrex

Tobrex to antybiotyk stosowany w leczeniu zewnętrznych zakażeń oka i jego okolicy. Zawiera substancję czynną – tobramycynę, która działa na wiele gatunków drobnoustrojów mogących zakażać oko. Lek jest przeznaczony dla dorosłych oraz dzieci powyżej 1 roku życia. Tobrex jest dostępny na receptę.

Tobrexan

Tobrexan to antybiotyk w postaci kropli do oczu, zawierający tobramycynę. Jest stosowany w leczeniu zewnętrznych zakażeń oka i jego przydatków, takich jak zapalenie spojówek, wywołanych przez bakterie wrażliwe na tobramycynę. Lek jest dostępny na receptę.

Tobrosopt 0,3%

Tobrosopt 0,3% to lek do oczu, który zawiera tobramycynę, antybiotyk z grupy aminoglikozydów. Stosuje się go w leczeniu zewnętrznych zakażeń oka i jego przydatków (powieka, narząd łzowy oka), wywołanych przez bakterie wrażliwe na tobramycynę. Lek jest dostępny na receptę.

Tobrosopt-DEX

Tobrosopt-DEX to lek złożony, który zawiera dwie substancje czynne: tobramycynę o działaniu przeciwbakteryjnym i deksametazon o działaniu przeciwzapalnym. Jest stosowany w profilaktyce i leczeniu stanów zapalnych oraz w profilaktyce zakażeń oka po operacji usunięcia zaćmy. Lek jest dostępny na receptę.

Vantobra

Vantobra to lek na receptę, który zawiera substancję czynną tobramycynę. Jest stosowany w leczeniu przewlekłej infekcji płuc u pacjentów z mukowiscydozą. Tobramycyna jest antybiotykiem, który działa poprzez zabijanie bakterii odpowiedzialnych za infekcję. Vantobra jest dostępny w postaci roztworu do nebulizacji, co oznacza, że jest wdychany do płuc za pomocą nebulizatora.

Tobramycyna – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Tobramycyna – antybiotyk aminoglikozydowy o szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego. Mechanizm działania tobramycyny polega na wniknięciu do komórki bakteryjnej, wbudowaniu się w jej błonę komórkową co w konsekwencji prowadzi do obumarcia komórki. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie zakażeń oka i jego przydatków. Tobramycynę stosuje się m.in w zapaleniu spojówek, zapaleniu i owrzodzeniu rogówki i zapaleniu brzegów powiek. Lek stosuje się również w profilaktyce okołooperacyjnej.

Tobramycyna dostępna jest w postaci kropli oraz maści do oka. Dawkowanie dobiera się indywidualnie w zależności od stopnia zakażenia. Tobramycynę stosuje się zazwyczaj przez 7-10 dni. Lek może być stosowany u dzieci powyżej 1 roku życia.

Możliwe działania niepożądane: przekrwienie oka, uczucie dyskomfortu w oku, zaburzenia widzenia, zapalenie rogówki, obrzęk spojówek, obrzęk powiek, świąd oka, nasilone łzawienie, wydzielina z oka, utrata rzęs, ból głowy, reakcje nadwrażliwości.

Uwaga: Po zaaplikowaniu produktu zaleca się przymknięcie powieki i uciśnięcie przewodu nosowo-łzowego. Takie działanie może spowodować zmniejszenie działań niepożądanych

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Tobramycyna – przewodnik po aminoglikozydowym antybiotyku

Tobramycyna to jeden z najważniejszych antybiotyków z grupy aminoglikozydów, który odgrywa kluczową rolę w nowoczesnej terapii przeciwbakteryjnej. Ten silny lek, otrzymywany z bakterii Streptomyces tenebrarius, charakteryzuje się szerokim spektrum działania przeciwko bakteriom gram-ujemnym i wybranym szczepom gram-dodatnim. Odkryty w 1967 roku i wprowadzony do praktyki klinicznej w 1974 roku, tobramycyna zdobyła uznanie jako niezbędny składnik arsenału terapeutycznego w walce z poważnymi infekcjami bakteryjnymi. Szczególne znaczenie ma w leczeniu chorych na mukowiscydozę, gdzie jej inhalacyjna forma stanowi podstawę terapii przewlekłych infekcji dróg oddechowych wywołanych przez Pseudomonas aeruginosa. Lek ten znajduje się na liście podstawowych leków Światowej Organizacji Zdrowia, co podkreśla jego fundamentalne znaczenie w medycynie współczesnej.

Mechanizm działania tobramycyny

Tobramycyna wywiera swoje bakteriobójcze działanie poprzez bardzo specyficzny mechanizm molekularny. Lek wiąże się z 16S rRNA komponenetu bakteryjnej podjednostki 30S rybosomu, hamując tym samym początkowy etap translacji. Ten proces prowadzi do poważnych zaburzeń w syntezie białek bakteryjnych.

Gdy tobramycyna przyłącza się do miejsca A (aminoacylowego) rybosomu bakteryjnego, powoduje błędną interpretację kodonu przez transfer-RNA. W efekcie dochodzi do nieprawidłowego dostarczania jednostek aminoacylowych i powstania defektowych białek. Te nieprawidłowo zsyntetyzowane białka gromadzą się wewnątrz komórki bakteryjnej, naruszając integralność błony komórkowej i różne procesy komórkowe.

Mechanizm działania tobramycyny charakteryzuje się także dwufazowością:

  • Faza natychmiastowa: Bezpośrednie uszkodzenie błony komórkowej poprzez wiązanie się z lipopolisacharydami i fosfolipidami
  • Faza opóźniona: Zaburzenia syntezy białek prowadzące do dalszego osłabienia struktury komórki

Farmakologia i farmakokinetyka

Wchłanianie i dystrybucja

Tobramycyna jest szybko wchłaniana po podaniu domięśniowym, osiągając szczytowe stężenia w surowicy w ciągu 30-90 minut po iniekcji. Dawka 1 mg/kg masy ciała skutkuje stężeniem szczytowym około 4 mcg/ml. Terapeutyczne poziomy tobramycyny zazwyczaj mieszczą się w zakresie 4-6 mcg/ml.

Lek charakteryzuje się następującymi właściwościami farmakokinetycznymi:

  • Okres półtrwania: około 2 godzin u dorosłych, wydłużony do 4,5-8,7 godzin u noworodków
  • Dystrybucja: głównie w płynie pozakomórkowym, niskie stężenia w płynie mózgowo-rdzeniowym
  • Wiązanie z białkami: praktycznie brak wiązania z białkami surowicy
  • Metabolizm: minimalny, lek wydalany jest w niezmienionej postaci

Eliminacja

Tobramycyna jest eliminowana głównie przez nerki poprzez filtrację kłębuszkową. U pacjentów z prawidłową funkcją nerek, do 84% dawki może być odzyskane z moczu w ciągu 8 godzin, a do 93% w ciągu 24 godzin. Ta charakterystyka eliminacji sprawia, że monitorowanie funkcji nerek jest kluczowe podczas terapii.

Wskazania kliniczne

Infekcje ogólnoustrojowe

Tobramycyna jest zatwierdzona przez FDA do leczenia różnorodnych infekcji powodowanych przez wrażliwe organizmy, szczególnie bakterie gram-ujemne:

  • Sepsa i posocznica
  • Infekcje dolnych dróg oddechowych (zapalenie płuc)
  • Infekcje centralnego układu nerwowego (zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych)
  • Infekcje wewnątrzjamowe
  • Infekcje skóry i tkanek miękkich
  • Zapalenie kości (osteomyelitis)
  • Powikłane infekcje dróg moczowych

Terapia mukowiscydozy

Przewlekła infekcja Pseudomonas aeruginosa jest związana z gorszymi wynikami leczenia u pacjentów z mukowiscydozą, prowadząc do obniżenia jakości życia, przyspieszenia spadku funkcji płuc oraz zwiększenia częstości i nasilenia zaostrzeń płucnych.

Inhaled tobramycyna w mukowiscydozie:

  • Zmniejsza gęstość bakterii w drogach oddechowych
  • Redukuje częstość zaostrzeń
  • Poprawia jakość życia i funkcję płuc
  • Stosowana w cyklach 28-dniowych (28 dni leczenia, 28 dni przerwy)

Zastosowania okulistyczne

Tobramycyna do użytku okulistycznego jest zatwierdzona przez FDA do leczenia zewnętrznych infekcji oka spowodowanych przez wrażliwe organizmy u dorosłych i dzieci. Najczęstsze wskazania to:

  • Bakteryjne zapalenie spojówek
  • Zapalenie powiek (blepharitis)
  • Owrzodzenie rogówki
  • Zapalenie rogówki (keratitis)

Dawkowanie i sposoby podania

Dawkowanie u dorosłych

Dla poważnych infekcji standardowa dawka wynosi:

  • 3 mg/kg/dobę podzielona na dawki co 8 godzin
  • W infekcjach zagrażających życiu dawka może być zwiększona do 5 mg/kg/dobę

Zgodnie z wytycznymi Infectious Diseases Society of America z 2022 roku, pojedyncza dawka 5 mg/kg jest zalecana w leczeniu zapalenia pęcherza moczowego wywołanego przez bakterie ESBL, Pseudomonas aeruginosa oraz bakterie CRE.

Podanie dożylne

  • Zwykła objętość rozcieńczalnika: 50-100 ml
  • Czas infuzji: 20-60 minut
  • Krótszy czas infuzji (<20 min) nie jest zalecany ze względu na ryzyko nadmiernych stężeń szczytowych

Leczenie inhalacyjne

W mukowiscydozie:

  • 300 mg w ampułce 5 ml
  • Podawane przez 15 minut za pomocą nebulizatora
  • Dwa razy dziennie przez 28 dni
  • Cykle 28 dni leczenia/28 dni przerwy

Monitorowanie terapii

Poziomy w surowicy

Stężenia szczytowe i dolinowe tobramycyny w surowicy powinny być monitorowane okresowo, zwykle po pierwszych 2-3 dawkach. Zalecane parametry:

Parametr Wartość docelowa
Stężenie szczytowe 4-6 mcg/ml (konwencjonalne dawkowanie)
Stężenie dolinowe <2 mcg/ml
Maksymalne stężenie <12 mcg/ml (unikać przedłużonego narażenia)

Parametry laboratoryjne do monitorowania

  • Funkcja nerek: kreatynina, klirens kreatyniny, azot mocznikowy
  • Elektrolity: sód, wapń, magnez
  • Badanie moczu: białkomocz, krwinkomocz, wałeczki
  • Funkcja słuchu: audiometria (szczególnie u pacjentów wysokiego ryzyka)

Działania niepożądane i toksyczność

Ototoksyczność

Ototoksyczność tobramycyny jest podobna do amikacyny, powodując głównie wysokoczęstotliwościowe ubytki słuchu, podczas gdy toksyczność przedsionkowa jest mniej powszechna. Charakterystyka ototoksyczności:

  • Uszkodzenie nerwu VIII: może prowadzić do zaburzeń słuchu lub równowagi
  • Nieodwracalny charakter: zmiany słuchowe są zazwyczaj trwałe
  • Objawy: zawroty głowy, szumy uszne, utrata słuchu, zaburzenia równowagi

Nefrotoksyczność

W przeciwieństwie do ototoksyczności, nefrotoksyczność jest zazwyczaj odwracalna. Tobramycyna może powodować zarówno bezpośrednią nefrotoksyczność (zależną od dawki), jak i reakcje nadwrażliwości.

Mechanizmy uszkodzenia nerek:

  • Aktywacja układu renina-angiotensyna-aldosteron
  • Trwałe zwężenie naczyń nerkowych
  • Uszkodzenie cewek proksymalnych
  • Obecność wakuolizacji i ciałek mieloidowych w lizosomach

Neurotoksyczność

Tobramycyna powoduje blokadę nerwowo-mięśniową poprzez zaburzanie uwalniania acetylocholiny. Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z:

  • Myasthenia gravis
  • Chorobą Parkinsona
  • Innymi zaburzeniami połączenia nerwowo-mięśniowego

Leczenie farmakologiczne różnych schorzeń

Infekcje Pseudomonas aeruginosa w mukowiscydozie

Tobramycyna stanowi podstawę leczenia w tej wskazaniu:

  • Tobramycyna inhalacyjna (TOBI): 300 mg dwa razy dziennie przez nebulizator
  • Tobramycyna w proszku (TOBI Podhaler): 112 mg dwa razy dziennie
  • Kombinacja z innymi antybiotykami: często łączona z beta-laktamami dla efektu synergistycznego

W 24-tygodniowym badaniu pacjentów z mukowiscydozą, przerywane podawanie wdychana tobramycyna było dobrze tolerowane i poprawiło funkcję płuc, zmniejszyło gęstość P. aeruginosa w plwocinie oraz zmniejszyło ryzyko hospitalizacji.

Infekcje okulistyczne

W okulistyce tobramycyna jest stosowana jako:

  • Krople do oczu 0,3%: 1-2 krople co 4-8 godzin
  • Maść oczna 0,3%: stosowana 2-4 razy dziennie
  • Preparaty kombinowane: z deksametazonem (Tobradex) w stanach zapalnych

Badania kliniczne porównujące dwie formulacje kropli do oczu z tobramycyną 0,3% w leczeniu ostrego bakteryjnego zapalenia spojówek wykazały skuteczność obu preparatów.

Infekcje ogólnoustrojowe

W ciężkich infekcjach ogólnoustrojowych tobramycyna często stosowana jest w kombinacji:

  • Z penicylinami: synergizm przeciwko enterokokom
  • Z cefalosporinami: szersze spektrum działania
  • Z karbeniciną: szczególnie skuteczna przeciwko Pseudomonas

Interakcje lekowe

Leki nefro- i ototoksyczne

Należy unikać jednoczesnego stosowania z:

  • Inne aminoglikozydy: gentamycyna, amikacyna, streptomycyna
  • Antybiotyki: wankomycyna, kolistyna, polimyksyna B
  • Chemioterapeutyki: cisplatyna
  • Leki przeciwgrzybicze: amfoterycyna B

Diuretyki

Jednoczesne stosowanie aminoglikozydów z silnymi diuretykami, takimi jak furosemid i kwas etakrynowy, powinno być unikane. Diuretyki mogą:

  • Zwiększać ryzyko ototoksyczności
  • Podnosić stężenia tobramycyny w płynach ustrojowych
  • Nasilać działania niepożądane

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Przeciwwskazania bezwzględne

  • Nadwrażliwość na tobramycynę lub inne aminoglikozydy
  • Myasthenia gravis (dla preparatów do iniekcji)

Szczególne populacje pacjentów

Ciąża: Kategoria D według FDA

  • Może powodować uszkodzenie płodu
  • Stosować tylko gdy korzyści przeważają nad ryzykiem
  • Ryzyko wrodzonej głuchoty u dziecka

Karmienie piersią:

  • Minimalne wydalanie do mleka matki
  • Niewielkie ryzyko dla niemowlęcia
  • Monitorować objawy: biegunka, kandydoza

Pacjenci starsi:

  • Zwiększone ryzyko uszkodzenia nerek
  • Może być potrzebna redukcja dawki
  • Dokładne monitorowanie funkcji nerek

Postępowanie w przedawkowaniu

W przypadku przedawkowania tobramycyny:

  1. Pacjenci z prawidłową funkcją nerek:
    • Odpowiednie nawodnienie (3-5 ml/kg/h diurezy)
    • Monitorowanie stężeń w surowicy
    • Obserwacja do spadku stężenia poniżej 2 mcg/ml
  2. Pacjenci z zaburzoną funkcją nerek:
    • Może być potrzebna hemodializa
    • Agresywna terapia wspomagająca
    • Monitorowanie parametrów życiowych

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy tobramycyna może powodować utratę słuchu?

Tak, tobramycyna może powodować ototoksyczność, która może prowadzić do nieodwracalnej utraty słuchu. W badaniu obejmującym 3506 pacjentów leczonych tobramycyną, odnotowano 21 przypadków ototoksyczności związanej z lekiem. Dlatego tak ważne jest monitorowanie funkcji słuchu podczas terapii, szczególnie u pacjentów otrzymujących długotrwałe leczenie.

Jak długo można bezpiecznie stosować tobramycynę?

Czas trwania terapii zależy od rodzaju infekcji i sposobu podania. Dla infekcji ogólnoustrojowych zwykle stosuje się leczenie przez 7-10 dni. W mukowiscydozie tobramycyna inhalacyjna jest stosowana w cyklach 28-dniowych z 28-dniowymi przerwami. Ważne jest regularne monitorowanie funkcji nerek i słuchu podczas przedłużonej terapii.

Czy można stosować tobramycynę u dzieci?

Tak, tobramycyna może być stosowana u dzieci, ale wymaga szczególnej ostrożności. U pacjentów pediatrycznych zaleca się dawkowanie oparte na masie ciała, a czas trwania terapii powinien być ograniczony do 7-10 dni, aby zapobiec neurotoksyczności. U noworodków okres półtrwania leku jest wydłużony ze względu na niedojrzałość nerek.

Jakie są objawy nefrotoksyczności tobramycyny?

Objawy uszkodzenia nerek mogą obejmować:

  • Zmniejszenie diurezy (oliguria)
  • Wzrost stężenia kreatyniny w surowicy
  • Wzrost azotu mocznikowego
  • Obecność białka w moczu
  • Obecność krwinek i wałeczków w moczu

W przeciwieństwie do ototoksyczności, nefrotoksyczność jest zazwyczaj odwracalna po odstawieniu leku.

Czy tobramycyna jest skuteczna przeciwko wszystkim bakteriom?

Nie, tobramycyna ma ograniczone spektrum działania. Jest szczególnie skuteczna przeciwko bakteriom gram-ujemnym, takim jak Pseudomonas aeruginosa, Escherichia coli, Klebsiella i inne. Lek nie jest skuteczny przeciwko bakteriom beztlenowym ze względu na wymóg aktywnego transportu aminoglikozydów przez błony bakteryjne.

Jak przechowywać roztwór tobramycyny do inhalacji?

Roztwór tobramycyny do inhalacji powinien być przechowywany w lodówce w temperaturze 2-8°C. Ampułki należy używać bezpośrednio po otwarciu i nie można ich przechowywać po otwarciu. Przed użyciem ampułkę można wyjąć z lodówki i pozostawić w temperaturze pokojowej na maksymalnie 28 dni.

Czy można stosować soczewki kontaktowe podczas leczenia kroplami z tobramycyną?

Nie zaleca się noszenia soczewek kontaktowych podczas leczenia infekcji oka kroplami z tobramycyną. Pacjenci nie powinni nosić soczewek kontaktowych podczas leczenia tobramycyną okulistyczną. Soczewki można założyć ponownie po zakończeniu leczenia i ustąpieniu objawów infekcji.

Jakie są różnice między różnymi formulacjami tobramycyny?

Dostępne są różne formulacje:

  • Iniekcje: do leczenia infekcji ogólnoustrojowych
  • Roztwór do inhalacji: specjalnie dla pacjentów z mukowiscydozą
  • Proszek do inhalacji (Podhaler): nowsza forma, szybsza aplikacja
  • Krople i maści oczne: do leczenia infekcji oka

Każda formulacja jest dostosowana do specyficznych wskazań i sposobu podania.

Bibliografia

  1. Reyhanoglu G, Reddivari AKR. Tobramycin. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. 2023 Aug 12. PMID: 31869159
  2. Ramsey BW, Pepe MS, Quan JM, Otto KL, Montgomery AB, Williams-Warren J, Vasiljev-K M, Borowitz D, Bowman CM, Marshall BC, Marshall S, Smith AL; Cystic Fibrosis Inhaled Tobramycin Study Group. Intermittent administration of inhaled tobramycin in patients with cystic fibrosis. N Engl J Med. 1999 Jan 7;340(1):23-30. DOI: 10.1056/NEJM199901073400104 PMID: 9878641