Bijuva

Bijuva to lek stosowany w hormonalnej terapii zastępczej (HTZ), który zawiera dwa rodzaje hormonów żeńskich – estrogen i progestagen. Jest przeznaczony dla kobiet w okresie pomenopauzalnym, u których od wystąpienia ostatniego naturalnego krwawienia miesiączkowego minęło co najmniej rok. Lek ten łagodzi objawy związane z menopauzą, takie jak uczucie gorąca na twarzy, szyi i klatce piersiowej („uderzenia gorąca”). Bijuva jest dostępny na receptę.

Crinone

Crinone to lek zawierający hormon zwany progesteronem. Po wprowadzeniu żelu do pochwy, progesteron powoli uwalnia się do krwi przez całą dobę. Lek Crinone jest stosowany w celu dostarczenia pacjentce dodatkowego progesteronu podczas stosowania procedury medycznego wspomagania płodności. Ma to pomóc pacjentce zajść w ciążę. Pacjentka może być też proszona o kontynuowanie stosowania leku Crinone, w celu utrzymania ciąży. Lek jest dostępny na receptę.

Cyclogest

Cyclogest to lek zawierający progesteron, który jest naturalnym żeńskim hormonem płciowym wytwarzanym przez organizm. Jest przeznaczony dla kobiet, które potrzebują dodatkowych dawek progesteronu podczas leczenia technikami wspomaganego rozrodu (ART). Lek ten jest dostępny na receptę. Wskazaniem do jego stosowania jest wsparcie fazy lutealnej, jako część programu leczenia niepłodności u kobiet techniką wspomaganego rozrodu.

Famenita

Famenita to lek do terapii hormonalnej progesteronem, stosowany w leczeniu zaburzeń związanych z niedoborem progesteronu. Pomaga w regulacji nieregularnych cykli, łagodzeniu bólu i zaburzeń poprzedzających menstruację oraz krwawień. Wykorzystywany także w leczeniu menopauzy w połączeniu z terapią estrogenową, przywracając równowagę hormonalną i komfort.

Lustork

Lustork to lek zawierający progesteron, który jest syntetycznie otrzymywanym, naturalnym żeńskim hormonem płciowym. Jest stosowany u kobiet w schorzeniach i stanach wymagających podania tego hormonu. Wskazania do stosowania to zapłodnienie in vitro oraz hormonalna terapia zastępcza u kobiet po menopauzie z zachowaną macicą, w celu ochrony błony śluzowej macicy (endometrium). Lustork jest lekiem dostępnym na receptę.

Luteina

Luteina to lek zawierający progesteron, który jest stosowany w różnych schorzeniach związanych z miesiączkowaniem, takich jak zaburzenia miesiączkowania spowodowane niedoborem endogennego progesteronu, wtórny brak miesiączki, zespół napięcia przedmiesiączkowego, czynnościowe krwawienia z dróg rodnych, niewydolność ciałka żółtego, cykle bezowulacyjne. Jest również stosowany w leczeniu endometriozy, programach zapłodnienia in vitro, leczeniu niepłodności związanej z niedomogą lutealną, leczeniu poronień nawykowych i zagrażających oraz w hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie z zachowaną macicą. Lek jest dostępny na receptę.

Luteina 50

Luteina 50 to lek na receptę, który zawiera progesteron. Jest stosowany u kobiet w różnych schorzeniach i stanach wymagających podania tego hormonu. Wskazaniami do zastosowania leku są: zaburzenia miesiączkowania spowodowane niedoborem endogennego progesteronu, wtórny brak miesiączki, zespół napięcia przedmiesiączkowego, czynnościowe krwawienia z dróg rodnych, niewydolność ciałka żółtego, cykle bezowulacyjne, wspomagająco w leczeniu bezpłodności np. w zapłodnieniu in vitro i innych technikach wspomaganego rozrodu (ART), poronienia nawykowe i zagrażające z powodu niedoboru endogennego progesteronu oraz zapobieganie rozrostom endometrium u kobiet przyjmujących estrogeny (np. w hormonalnej terapii zastępczej).

Luteina Mikro

Lek zawiera progesteron – naturalny żeński hormon płciowy, który utrzymuje równowagę hormonalną w organizmie. Jest stosowany w hormonalnej terapii progestagenowej przy niedoborze progesteronu, który może powodować nieregularne miesiączki. U kobiet po menopauzie z zachowaną macicą służy jako leczenie pomocnicze w hormonalnej terapii zastępczej z estrogenem.

Lutezin

Lutezin to lek hormonalny zawierający progesteron, który jest często stosowany w ginekologii. Jest ona wykorzystywana w leczeniu różnych stanów związanych z niedoborem progesteronu, takich jak zaburzenia cyklu miesiączkowego, bolesne miesiączkowanie czy endometrioza. Lek jest dostępny na receptę.

Lutinus

Lutinus to lek na receptę, dostępny w postaci tabletek dopochwowych, zawierających naturalny progesteron. Stosuje się go u kobiet, które potrzebują dodatkowych ilości progesteronu w trakcie leczenia w programie wspomaganego rozrodu (ang. Assisted Reproductive Technologies, ART). Progesteron oddziałuje na wyściółkę macicy, ułatwiając zagnieżdżenie się zarodka i utrzymanie ciąży. Lek jest przeciwwskazany dla osób z nadwrażliwością na progesteron lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku, a także w przypadku niefizjologicznego krwawienia z dróg rodnych nieznanego pochodzenia, poronienia zatrzymanego lub ciąży pozamacicznej.

Luttagen

Luttagen to lek hormonalny, który zawiera progesteron – żeński hormon płciowy. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń związanych z niedoborem endogennego progesteronu, takich jak zespół napięcia przedmiesiączkowego, zaburzenia cyklu miesiączkowego, okres przedmenopauzalny oraz w ramach hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie. Lek jest dostępny na receptę.

Progesteron Adamed

Progesteron Adamed to lek hormonalny, który zawiera progesteron – żeński hormon płciowy. Jest stosowany w leczeniu różnych stanów związanych z niedoborem progesteronu, takich jak zaburzenia cyklu miesiączkowego, bolesne miesiączki, cykle bezowulacyjne, zespół napięcia przedmiesiączkowego i czynnościowe krwawienia maciczne. Może być również stosowany w leczeniu endometriozy. Lek jest dostępny na receptę.

Progesteron Biodemada

Progesteron Biodemada to lek zawierający syntetycznie otrzymany naturalny żeński hormon płciowy progesteron. W organizmie progesteron działa poprzez specyficzne receptory zlokalizowane m.in. w macicy, gruczołach sutkowych, ośrodkowym układzie nerwowym i przysadce mózgowej. Lek jest wskazany do stosowania w przypadku zapłodnienia in vitro oraz jako hormonalna terapia zastępcza u kobiet po menopauzie z zachowaną macicą, które otrzymują hormonalną terapię zastępczą w celu ochrony błony śluzowej macicy (endometrium). Jest dostępny na receptę.

Progesterone Besins

Progesterone Besins to lek na receptę, który zawiera progesteron – naturalny hormon żeński. Jest stosowany w leczeniu zaburzeń cyklu miesiączkowego związanych z niedoborem endogennego progesteronu, w szczególności nieregularnych miesiączek. Może być również stosowany jako uzupełnienie terapii hormonalnej zawierającej estrogen u kobiet w okresie menopauzy, które nie były poddawane histerektomii.

Prolutex

Prolutex to lek zawierający progesteron, który jest naturalnie występującym u kobiet hormonem płciowym. Działa na błonę śluzową macicy i pomaga zajść w ciążę i utrzymać ciążę. Jest przeznaczony dla kobiet, które potrzebują dodatkowych dawek progesteronu podczas leczenia technikami wspomaganego rozrodu (ART – Assisted Reproductive Technology), które nie mogą stosować lub nie tolerują produktów dopochwowych. Lek jest dostępny na receptę.

Utrogestan

Utrogestan to lek zawierający progesteron, który jest stosowany w ramach technik wspomaganego rozrodu (ART). Jest to hormon, który odgrywa kluczową rolę w utrzymaniu ciąży. Lek jest również stosowany do zapobiegania porodom przedwczesnym u kobiet z krótką szyjką macicy lub z historią spontanicznych porodów przedwczesnych. Utrogestan jest dostępny na receptę.

Progesteron – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Progesteron – naturalny hormon wytwarzany w jajnikach, korze nadnerczy, jądrach oraz w łożysku. W farmacji stosuje się syntetycznie wytwarzany progesteron. Lek przeznaczony dla kobiet umożliwiający owulację i hamuje nadmierny rozrost endometrium. Podczas ciąży progesteron ułatwia implantację jaja płodowego i utrzymanie ciąży. Ponadto zmniejsza wrażliwość mięśnia macicy na substancje działające kurcząco. Wskazaniem do stosowania leku są stany niedoboru progesteronu, w hormonalnej terapii zastępczej u kobiet po menopauzie w celu ochrony endometrium oraz leczenie endometriozy, niepłodności, poronień nawykowych i zagrażających, niewydolności fazy lutealnej w okresie przedmenopauzalnym.

Progesteron dostępny jest w postaci tabletek/kapsułek dopochwowych, tabletek podjęzykowych, kapsułek, żelu dopochwowego oraz roztworu do wstrzykiwań. 

Możliwe działania niepożądane: występują rzadko. Najczęściej pojawia się senność, bóle i zawroty głowy, zaburzenia koncentracji i uwagi, lęki, stany depresyjne, podrażnienie pochwy, upławy, świąd. 

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Progesteron – przewodnik po hormonach płciowych

Progesteron to jeden z najważniejszych hormonów steroidowych w organizmie, często nazywany „hormonem ciąży” ze względu na swoją kluczową rolę w procesach rozrodczych. Ten wszechstronny hormon, choć powszechnie kojarzony z funkcjami żeńskimi, odgrywa istotną rolę także w organizmie mężczyzn. Progesteron działa jako prekursor innych hormonów steroidowych, w tym testosteronu i kortyzolu, jednocześnie wpływając na funkcjonowanie układu nerwowego, odpornościowego i metabolicznego. Jego właściwe stężenie jest niezbędne nie tylko do utrzymania ciąży, ale także do regulacji cyklu miesiączkowego, ochrony przed nowotworami hormonozależnymi oraz wspierania regeneracji tkanek nerwowych. Niedobór lub nadmiar tego hormonu może prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych, dlatego zrozumienie jego działania i możliwości terapeutycznych jest kluczowe dla zachowania zdrowia hormonalnego.

Budowa chemiczna i pochodzenie progesteronu

Progesteron należy do grupy hormonów steroidowych i jest głównym progestagenем w organizmie. Jest syntetycznie otrzymywanym naturalnym hormonem ciałka żółtego, co oznacza, że leki zawierające progesteron są identyczne z tym, który naturalnie produkuje organizm.

W warunkach fizjologicznych progesteron jest wytwarzany w zluteinizowanych komórkach ziarnistych ciałka żółtego jajnika, w zespólni kosmków łożyska od około 14–18 tygodnia ciąży, w warstwie pasmowatej i siatkowatej kory nadnerczy oraz w ośrodkowym układzie nerwowym. Struktura chemiczna progesteronu opiera się na szkielecie cholesterolu, z którego jest syntetyzowany w złożonych przemianach enzymatycznych.

Produkcja progesteronu odbywa się cyklicznie. Ciałko żółte jajnika wytwarza progesteron w drugiej fazie cyklu miesiączkowego w ilościach wzrastających od około 5 mg/dobę do 55 mg/dobę w 20–22 dniu cyklu i zmniejszających się do 27 dnia cyklu. Wydzielanie progesteronu przez ciałko żółte odbywa się pulsacyjnie.

Mechanizm działania na poziomie molekularnym

Progesteron wywiera swoje działanie poprzez różnorodne mechanizmy, które można podzielić na genomowe i pozagenomowe. W organizmie kobiety progesteron działa poprzez specyficzne receptory (PR-A i PR-B) znajdujące się między innymi w macicy, gruczołach sutkowych, ośrodkowym układzie nerwowym i przysadce mózgowej.

Mechanizm oddziaływania na komórki docelowe opiera się w głównej mierze na aktywacji receptorów jądrowych (PRs), wśród których wyróżnia się dwa podtypy różniące się między sobą masą. Są to receptory PR-A (94 kDa) oraz PR-B (116 kDa), które po połączeniu z progesteronem wpływają na syntezę białek w jądrze komórkowym.

Istnieją także pozagenomowe mechanizmy działania. Progesteron działa na komórki docelowe na drodze klasycznej, genomowej przez jądrowe receptory P4 (PGR) oraz na drodze nieklasycznej, pozagenomowej przez błonowe receptory P4: PGRMC (progesterone membrane receptor component) 1 i 2 oraz mPR (membrane progestin receptor) α, β i γ.

Funkcje progesteronu w organizmie kobiety

Regulacja cyklu miesiączkowego

Podstawową funkcją progesteronu jest przygotowanie błony śluzowej macicy (endometrium) na przyjęcie zapłodnionego jajeczka poprzez jej rozpulchnienie i ukrwienie. Efekty działania progesteronu na narząd rodny to między innymi: proteoliza ściany pęcherzyka Graafa i ułatwianie owulacji; sekrecyjna przemiana endometrium, umożliwiająca implantację zapłodnionej komórki jajowej.

Jeśli do zapłodnienia nie dochodzi, poziom progesteronu spada, a rozrośnięte endometrium złuszcza się i jest wydalane z organizmu podczas krwawienia miesięcznego. Ten mechanizm jest fundamentalny dla regulacji cyklu miesiączkowego i przygotowania organizmu do potencjalnej ciąży.

Rola w ciąży i utrzymaniu płodności

Jeśli dojdzie do zapłodnienia, poziom progesteronu istotnie wzrasta. Hormon ten wspiera implantację i rozwój zarodka, ale jest też bardzo ważny na kolejnych etapach ciąży. Łożysko zaczyna produkować progesteron około 10 tygodnia ciąży.

Progesteron jest hormonem niezbędnym do utrzymania ciąży przez cały okres jej trwania: hamuje odpowiedź immunologiczną matki na antygeny płodu, jest substratem do produkcji gliko- i mineralokortykoidów płodu, inicjuje poród, znosi samoistną czynność skurczową ciężarnej macicy.

Funkcje progesteronu w ciąży obejmują:

  • Wsparcie implantacji zarodka w błonie śluzowej macicy
  • Hamowanie skurczów mięśnia macicy
  • Modulowanie odpowiedzi immunologicznej matki
  • Przygotowanie gruczołów mlekowych do laktacji

Wpływ na gruczoły sutkowe

Progesteron działa synergistycznie z estrogenami na gruczoł sutkowy, pobudzając wzrost zrazików gruczołowych i nabłonka przewodów oraz uczestnicząc w ekspresji receptorów niezbędnych do laktacji. Ta funkcja jest szczególnie istotna w przygotowaniu organizmu kobiety do karmienia piersią.

Progesteron u mężczyzn

Chociaż progesteron jest często postrzegany jako hormon typowo żeński, odgrywa również istotną rolę w organizmie mężczyzn. Produkowany jest w jądrach i nadnerczach, a syntetyzowany z cholesterolu. Metabolizm tego hormonu odbywa się przede wszystkim w wątrobie i w nerkach, w śladowych ilościach w innych narządach.

Progesteron u mężczyzn pełni ważną funkcję. Reguluje proces przekształcania się testosteronu w dihydrotestosteron. Zbyt wysoki poziom tego drugiego wiąże się z ryzykiem chorób nowotworowych prostaty. Dodatkowo, hormon ten odpowiada za regulację wydzielania testosteronu i estrogenów – pełni funkcję metabolitu pośredniego w syntezie androgenów.

Główne funkcje progesteronu u mężczyzn:

  • Regulacja syntezy testosteronu i estrogenów
  • Ochrona przed rakiem prostaty
  • Wsparcie funkcji układu nerwowego
  • Udział w procesach metabolicznych

Działanie neuroprotekcyjne i wpływ na układ nerwowy

Progesteron ma ochronny wpływ na uszkodzoną tkankę mózgową. Obserwowano w modelach zwierzęcych, że samice mają zmniejszoną wrażliwość na urazowe uszkodzenia mózgu, a ten ochronny efekt wiązano ze zwiększonym stężeniem estrogenu i progesteronu we krwi samic.

Progesteron odgrywa ważną rolę podczas regeneracji ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego i wpływa pobudzająco na mielinizację i remielinizację. Wykazano również, że allopregnanolon – metabolit progesteronu poprzez wpływ na receptor GABA A wywiera działanie przeciwdrgawkowe, uspokajające i przeciwdepresyjne.

Mechanizm neuroprotekcji obejmuje:

  • Zmniejszenie stanu zapalnego po urazach mózgu
  • Blokowanie kanałów wapniowych zależnych od napięcia
  • Wpływ na regenerację osłonek mielinowych
  • Działanie przeciwdrgawkowe przez metabolity

Normy i diagnostyka laboratoryjjna

Stężenie progesteronu w organizmie jest zmienna i zależy od wielu czynników. Stężenie progesteronu u kobiet zależy od fazy cyklu i nieustannie się zmienia. Prawidłowe wartości progesteronu różnią się znacznie w zależności od fazy cyklu miesiączkowego:

Faza cyklu Stężenie progesteronu
Faza folikularna 0,2-1,5 ng/ml
Faza owulacyjna 0,8-3,0 ng/ml
Faza lutealna 1,7-27,0 ng/ml
Menopauza <1,0 ng/ml

Zakres referencyjny progesteronu u mężczyzn to: 0,2–1,38 ng/ml. Jednak hormon ten dość rzadko jest oznaczany u mężczyzn. Wskazaniem do tego badania u mężczyzn może być diagnostyka w kierunku chorób nadnerczy.

Wykazano, że stężenia progesteronu w osoczu pomiędzy 12–15 ng/ml, odpowiadające wczesnej fazie lutealnej, są wystarczające do dokonania przemiany sekrecyjnej endometrium i utrzymania ciąży.

Objawy niedoboru i nadmiaru progesteronu

Niedobór progesteronu

Niedobór progesteronu jest jedną najczęściej spotkanych przyczyn problemów z płodnością. Przyczyną niedoboru progesteronu może być niewydolność ciałka żółtego lub problemy z łożyskiem.

Objawy niedoboru progesteronu obejmują:

  • Nieregularne krwawienia miesiączkowe lub ich brak
  • Problemy z zajściem w ciążę
  • Nawracające poronienia
  • Nasilony zespół napięcia przedmiesiączkowego (PMS)
  • Zaburzenia nastroju i depresja
  • Problemy ze snem
  • Nadmierne wypadanie włosów

Nadmiar progesteronu

Podwyższone poziomy progesteronu zazwyczaj objawiają się obrzękami, żylakami i zatrzymywaniem wody w organizmie. Może to wynikać z różnych zaburzeń, na przykład niewydolności wątroby, zespołu policystycznych jajników, zespołu nadnerczowo-płciowego oraz nowotworów nadnerczy lub jajników.

Objawy nadmiaru progesteronu:

  • Obrzęki i zatrzymywanie płynów
  • Żylaki
  • Zwiększona masa ciała
  • Senność i zmęczenie
  • Zaburzenia nastroju
  • Problemy z koncentracją

Leczenie farmakologiczne z zastosowaniem progesteronu

Najczęściej stosowane preparaty w Polsce

W Polsce dostępnych jest kilka preparatów progesteronu o różnych postaciach farmaceutycznych:

Preparaty doustne i podjęzykowe:

  • Luteina 50 – tabletki podjęzykowe
  • Progesterone Besins – kapsułki miękkie

Preparaty dopochwowe:

  • Luteina – tabletki dopochwowe
  • Cyclogest – globulki dopochwowe
  • Crinone – żel dopochwowy
  • Lutinus – tabletki dopochwowe

Preparaty do wstrzykiwań:

  • Prolutex – roztwór do wstrzykiwań

Wskazania do stosowania

Stany niedoboru endogennego progesteronu (zaburzenia cyklu miesiączkowego, bolesne miesiączkowanie, cykle bezowulacyjne, zespół napięcia przedmiesiączkowego, czynnościowe krwawienia z macicy), endometrioza, niepłodność związana z niedomogą lutealną, poronienie zagrażające lub nawykowe związane z niedoborem progesteronu.

Główne wskazania kliniczne:

  • Zaburzenia cyklu miesiączkowego
  • Zespół napięcia przedmiesiączkowego
  • Leczenie niepłodności
  • Wsparcie w technikach wspomaganego rozrodu (IVF)
  • Hormonalna terapia zastępcza w menopauzie
  • Zapobieganie porodom przedwczesnym

Dawkowanie i sposób podawania

Zaburzenia cyklu miesiączkowego spowodowane niedoborem endogennego progesteronu: 50 mg 3–4 razy dziennie przez 3–6 kolejnych cykli.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego: 50 mg 3–4 razy dziennie przez 3–6 kolejnych cykli.

Wspomagająco w leczeniu bezpłodności, na przykład w zapłodnieniu in vitro i innych technikach wspomaganego rozrodu: W programach zapłodnienia in vitro 100–150 mg 3–4 razy dziennie.

Zasady stosowania:

  • Tabletki podjęzykowe należy rozpuścić pod językiem
  • Preparaty dopochwowe stosuje się najlepiej wieczorem przed snem
  • Dawkowanie zawsze powinno być ustalone indywidualnie przez lekarza

Przeciwwskazania i działania niepożądane

Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu, krwawienia z dróg rodnych o nieustalonej etiologii, ciężkie zaburzenia czynności wątroby, żółtaczka cholestatyczna, zespół Rotora oraz Dubina i Johnsona, nowotwory piersi i narządu rodnego, epizod żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej.

Najczęstsze objawy przedawkowania: senność, zawroty głowy, nudności, depresja. Po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu leku objawy te na ogół ustępują samoistnie.

Najczęstsze działania niepożądane:

  • Senność i zawroty głowy
  • Nudności i zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • Bóle głowy
  • Zaburzenia nastroju
  • Upławy pochwowe (przy stosowaniu dopochwowym)
  • Zmiana masy ciała

Interakcje z innymi lekami

Leki indukujące izoenzymy cytochromu P-450 (na przykład barbiturany, fenytoina, karbamazepina, ryfampicyna, fenylobutazon, spinolakton, gryzeofulwina, ampicylina, tetracykliny, preparaty zawierające ziele dziurawca zwyczajnego) mogą nasilać metabolizm progesteronu.

Inhibitory cytochromu P-450 (na przykład ketokonazol) mogą spowalniać metabolizm progesteronu.

Ważne interakcje:

  • Preparaty ziela dziurawca – zmniejszają skuteczność progesteronu
  • Leki przeciwpadaczkowe – przyspieszają metabolizm hormonu
  • Antybiotyki (ampicylina, tetracykliny) – mogą osłabiać działanie
  • Cyklosporyna – progesteron może zwiększać jej stężenie

Progesteron w hormonalnej terapii zastępczej

U kobiet w okresie menopauzy z zachowaną macicą nie zaleca się stosowania estrogenu w monoterapii nieskojarzonej z innym postępowaniem. Leczenie należy uzupełnić o progesteron stosowany w pojedynczej dawce 200 mg przed snem przez co najmniej 12 do 14 dni w miesiącu.

Korzyści z HTZ z progesteronem:

  • Ochrona endometrium przed hiperplazją
  • Zmniejszenie ryzyka raka endometrium
  • Łagodzenie objawów menopauzy
  • Poprawa jakości snu
  • Wsparcie dla zdrowia kości

Hormonalna terapia zastępcza, składająca się z leczenia systemowego estrogenem samodzielnie lub w połączeniu z progestagenем, ma dobrze udokumentowane i znaczne korzystne skutki na skórę kobiet po menopauzie. Te korzyści obejmują zwiększoną zawartość kolagenu w skórze, grubość i elastyczność skóry oraz nawilżenie skóry i lipidy powierzchniowe.

Naturalne sposoby wpływania na poziom progesteronu

Dieta i styl życia

Naturalnym sposobem na zwiększenie stężenia tego hormonu jest spożywanie produktów bogatych w: cynk (znajdziesz go zwłaszcza w owocach morza, nasionach, kaszach), magnez (główne jego źródła to szpinak, gorzka czekolada), witaminę C (bogate są w nią cytrusy, papryka, pietruszka) i witaminę B6 (znajdziesz ją w bananach, podrobach, rybach).

Pozytywny wpływ na zdrowie hormonalne można łatwo osiągnąć poprzez zmianę nawyków żywieniowych. Jeśli będziesz miał zdrową i zrównoważoną dietę, Twoje ciało odzyska równowagę. Zapewnisz sobie większą energię, lepszy sen, optymalną wagę i lepsze samopoczucie.

Produkty wspierające produkcję progesteronu:

  • Owoce morza bogate w cynk
  • Nasiona słonecznika i dyni
  • Ciemne warzywa liściaste
  • Awokado
  • Orzechy i migdały
  • Ryby tłuste

Zarządzanie stresem

W sytuacji stresowej wytwarzany jest kortyzol, który aktywuje organizm, aby poradzić sobie z taką sytuacją. Jest to absolutnie normalne i niezbędne dla życia. Jeśli jednak stres jest długotrwały, kortyzol długotrwałe „kradnie” pregnenolon, z którego powstaje zarówno progesteron, jak i kortyzol.

Metody redukcji stresu:

  • Regularna aktywność fizyczna
  • Techniki relaksacyjne i medytacja
  • Odpowiednia ilość snu (7-9 godzin)
  • Unikanie nadmiernej kofeiny
  • Praktykowanie mindfulness

Badania naukowe i przyszłość terapii

Progesteron odgrywa kluczową rolę w leczeniu niepłodności, szczególnie w IVF i innych technikach wspomaganego rozrodu. Aktualne badania koncentrują się na optymalizacji protokołów leczenia oraz poszukiwaniu nowych zastosowań terapeutycznych.

Badania wykazały, że w biologii mięśniaków obok jądrowych receptorów progesteronowych ważną rolę odgrywają błonowe receptory progesteronowe. Autorzy pracy sugerują, że przy farmakologicznym leczeniu mięśniaków obok SMRP można stosować leki modulujące szlaki TGFb/SMAD3.

Kierunki przyszłych badań:

  • Modulatory receptorów progesteronowych
  • Nowe drogi podawania leków
  • Terapie personalizowane oparte na profilach genetycznych
  • Zastosowanie w medycynie regeneracyjnej

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy progesteron może być stosowany jako środek antykoncepcyjny?

Lek stosowany zgodnie z zaleceniami nie ma działania antykoncepcyjnego. Progesteron w monoterapii nie jest skutecznym środkiem antykoncepcyjnym, chociaż jest składnikiem niektórych preparatów antykoncepcyjnych w połączeniu z estrogenami.

Czy można stosować progesteron podczas ciąży?

Progesteron można bezpiecznie stosować w I trymestrze ciąży. Nie wykazuje działania maskulinizującego, wirylizującego, kortykosteroidowego i anabolicznego. Progesteron jako lek, jest stosowany w trakcie ciąży chociażby do zapobiegania poronieniu oraz porodu przedwczesnego. Związek jest bezpieczny do stosowania w I trymestrze ciąży.

Jak długo można stosować progesteron?

Lek Luteina 50 może być przyjmowany długotrwale. O długości terapii decyduje lekarz prowadzący. Czas leczenia zależy od wskazania i powinien być zawsze ustalany indywidualnie przez lekarza, często obejmuje kilka cykli miesiączkowych lub całą ciążę.

Czy progesteron wpływa na wagę ciała?

Progesteron może powodować zmniejszenie lub zwiększenie masy ciała. Wpływ na wagę jest indywidualny i może się różnić w zależności od pacjenta, dawki i sposobu podawania leku.

Czy można pić alkohol podczas stosowania progesteronu?

Zaleca się unikanie spożywania alkoholu podczas przyjmowania luteiny, ponieważ może on nasilać wybrane działania niepożądane, w tym między innymi: zaburzenia koncentracji i senność. Nie zaleca się spożywania alkoholu w momencie przyjmowania leków z progesteronem.

Kiedy powinno wystąpić krwawienie po teście progesteronowym?

Próba progesteronowa we wtórnym braku miesiączki: 50 mg 3–4 razy dziennie przez 5–7 dni. Krwawienie powinno wystąpić w ciągu 7–10 dni od zaprzestania podawania progesteronu. Brak krwawienia może wskazywać na głębsze zaburzenia hormonalne wymagające dalszej diagnostyki.

Czy mężczyźni mogą stosować progesteron?

Tak, progesteron ma zastosowanie również u mężczyzn, szczególnie w przypadku zaburzeń hormonalnych czy problemów z prostatą. Progesteron u mężczyzn odgrywa bardzo ważną rolę w zapobieganiu rozwojowi raka gruczołu krokowego. Jednak leczenie powinno odbywać się wyłącznie pod kontrolą lekarza specjalisty.

Jakie są różnice między naturalnymi a syntetycznymi progestagenami?

Większość progestynów, lub syntetycznych progestagenów, takich jak octan medroksyprogesteronu, zwiększa ryzyko raka piersi u kobiet po menopauzie w połączeniu z estrogenem jako składnik menopauzalnej terapii hormonalnej. Połączenie naturalnego progesteronu doustnego lub atypowego progestynu dydrogesteronu z estrogenem wiązało się z mniejszym ryzykiem raka piersi niż progestyny plus estrogen.

Czy progesteron pomaga w leczeniu objawów menopauzy?

Tak, progesteron jest ważnym składnikiem hormonalnej terapii zastępczej. Leczenie menopauzy: u kobiet w okresie menopauzy z zachowaną macicą nie zaleca się stosowania estrogenu w monoterapii nieskojarzonej z innym postępowaniem. Leczenie należy uzupełnić o progesteron. Pomaga łagodzić objawy takie jak uderzenia gorąca, zaburzenia snu i zmiany nastroju.

Co się dzieje przy przedawkowaniu progesteronu?

Objawami przedawkowania są: zawroty głowy, uczucie zmęczenia, depresja. W przypadku podejrzenia przedawkowania należy natychmiast skontaktować się z lekarzem. Po zmniejszeniu dawki lub odstawieniu leku objawy te na ogół ustępują samoistnie.

Bibliografia

  1. Hipolito Rodrigues MA, Gompel A. Micronized progesterone, progestins, and menopause hormone therapy. Women Health. 2021;61(1):3-14. DOI: 10.1080/03630242.2020.1824956 PMID: 32957843
  2. Prior JC. Progesterone for treatment of symptomatic menopausal women. Climacteric. 2018;21(4):303-310. DOI: 10.1080/13697137.2018.1472567 PMID: 29962247