Aredia wycofany

Aredia, znany również jako disodu pamidronian pięciowodny, to lek z grupy bisfosfonianów. Jego głównym działaniem jest hamowanie osteoklastycznej resorpcji tkanki kostnej, co czyni go skutecznym w leczeniu różnych stanów związanych z kośćmi. Wskazaniami do stosowania Aredii są przerzuty nowotworowe do kości, szpiczak mnogi, hiperkalcemia w przebiegu chorób nowotworowych oraz choroba Pageta kości. Lek jest dostępny na receptę.

Clastodron wycofany

Clastodron to lek, który należy do grupy substancji zwanych bisfosfonianami. Substancją czynną leku jest disodu pamidronian. Lek ten jest stosowany w celu obniżenia zwiększonego stężenia wapnia we krwi i zmniejszenia ubytków kości wywołanych przez niektóre typy nowotworów, na przykład raka piersi lub szpiczaka mnogiego. U niektórych pacjentów z tymi typami nowotworów pamidronian jest także stosowany w leczeniu choroby kości. Clastodron jest dostępny na receptę.

Pamidronat medac 3 mg/ml wycofany

Pamidronat medac 3 mg/ml to lek wpływający na procesy tworzenia i niszczenia kości. Jest podawany w formie powolnej infuzji dożylnej. Lek jest stosowany w trzech przypadkach: w leczeniu osteolizy (rozpadu kości) w przebiegu chorób nowotworowych z przerzutami do kości, w przebiegu raka sutka oraz w szpiczaku mnogim. Ponadto, jest stosowany w leczeniu hiperkalcemii (podwyższonego poziomu wapnia we krwi) w przebiegu chorób nowotworowych. Pamidronat medac 3 mg/ml jest lekiem na receptę.

Pamidronate Disodium Mylan wycofany

Pamidronate Disodium Mylan to lek z grupy bisfosfonianów, który pomaga w regulacji ilości wapnia we krwi. Jest stosowany do leczenia zwiększonego stężenia wapnia we krwi, spowodowanego przez niektóre nowotwory. U niektórych pacjentów z chorobą nowotworową stosuje się go również do leczenia choroby kości i złagodzenia bólu kości. Lek Pamidronate Disodium Mylan stosuje się również do leczenia choroby Pageta. Jest dostępny na receptę.

Pamifos

Pamifos to lek, którego substancją czynną jest disodu pamidronian, należący do grupy bisfosfonianów. Bisfosfoniany są stosowane w celu obniżenia stężenia wapnia we krwi, co jest szczególnie ważne w przypadku chorób nowotworowych, gdzie hiperkalcemia jest częstym objawem. Lek ten jest stosowany w leczeniu stanów związanych ze zwiększoną aktywnością osteoklastów, czyli komórek niszczących tkankę kostną. Pamifos jest dostępny na receptę.

Pamisol wycofany

Pamitor to lek, który oddziałuje na układ mięśniowo-szkieletowy. Jego działanie polega na hamowaniu osteolizy nowotworowej oraz zmniejszaniu stężenia wapnia we krwi. Lek ma zastosowanie w leczeniu hiperkalcemii oraz osteolizy. Pamitor jest dostępny na receptę.

Pamitor wycofany

Pamitor to lek, który oddziałuje na układ mięśniowo-szkieletowy. Jego działanie polega na hamowaniu osteolizy nowotworowej oraz zmniejszaniu stężenia wapnia we krwi. Lek ma zastosowanie w leczeniu hiperkalcemii oraz osteolizy. Pamitor jest dostępny na receptę.

Pamidronian disodu – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Pamidronian disodu – lek z grupy bisfosfonianów, który stosuje się w chorobach kości. Mechanizm działania pamidronianu disodu polega na hamowaniu osteoklastycznej resorpcji kości, co zmniejsza hiperkalcemię i wydalanie produktów resorpcji kości m.in. wapnia i fosforu. Wskazaniem do stosowania leku jest hiperkalcemia spowodowana chorobą nowotworową, zmiany osteolityczne u osób z przerzutami nowotworowymi do kości w przebiegu raka piersi oraz szpiczaka mnogiego w III stadium. 

Pamidronian disodu dostępny jest w postaci koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji oraz proszku i rozpuszczalnika do sporządzania roztworu do wlewu. 

Możliwe działania niepożądane: bezobjawowa hipokalcemia, hipofosfatemia, hipomagnezemia, gorączka, objawy grypopodobne, niedokrwistość, trombocytopenia, limfocytopenia, parestezje, ból głowy, bezsenność, senność, zapalenie spojówek, nadciśnienie tętnicze, nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, zaparcia, jadłowstręt, przemijający ból kości, ból stawów, ból mięśni, wysypka, reakcje w miejscu podania. 

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Pamidronian disodu – kompleksowy przewodnik medyczny

Pamidronian disodu stanowi jeden z najważniejszych przedstawicieli drugiej generacji bisfosfonianów zawierających azot, który od ponad trzech dekad odgrywa kluczową rolę w leczeniu chorób kości związanych z nadmierną resorpcją kostną. Ten potężny inhibitor osteoklastów znalazł szerokie zastosowanie w onkologii, endokrynologii i ortopedii, oferując pacjentom skuteczną terapię w przypadku hiperkakcemii nowotworowej, choroby Pageta kości, przerzutów osteolitycznych oraz szpiczaka mnogiego. Jego unikalny mechanizm działania, polegający na wiązaniu się z kryształami hydroksyapatytu w kości i bezpośrednim hamowaniu aktywności osteoklastów, czyni go niezastąpionym narzędziem w walce z patologiczną destrukcją tkanki kostnej. Lek ten, podawany wyłącznie drogą dożylną, charakteryzuje się długotrwałym działaniem i wysoką skutecznością, co potwierdza jego pozycję jako złotego standardu w wielu wskazaniach klinicznych związanych z metabolizmem kostnym.

Mechanizm działania pamidronanu disodu

Głównym mechanizmem farmakologicznego działania pamidronanu disodu jest hamowanie resorpcji kostnej. Choć mechanizm działania przeciwresorpcyjnego nie jest w pełni poznany, uważa się, że kilka czynników przyczynia się do tego działania. Pamidronian disodu adsoruje się do kryształów fosforanu wapnia (hydroksyapatytu) w kości i może bezpośrednio blokować rozpuszczanie tego mineralnego składnika kości.

Pamidronian disodu to bisfosfoniat drugiej generacji zawierający azot, który hamuje utraę kości mediowaną przez osteoklasty. Ma szeroki indeks terapeutyczny i długi czas działania, ponieważ może być podawany co 3-4 tygodnie w niektórych wskazaniach.

Molekularne podstawy działania

Bisfosfoniany są wchłaniane do kości, gdzie wiążą się z hydroksyapatytem. Resorpcja kości przez osteoklasty powoduje lokalne zakwaszenie, uwalniając bisfosfoniat, który jest przyjmowany do osteoklasta przez endocytozę płynową. Pęcherzyki endocytowe stają się zakwaszone, uwalniając bisfosfoniany do cytoplazmy osteoklastów, gdzie działają.

Badania in vitro sugerują również, że hamowanie aktywności osteoklastów przyczynia się do hamowania resorpcji kości. W badaniach na zwierzętach, w dawkach zalecanych do leczenia hiperkalcemii, pamidronian disodu hamuje resorpcję kości pozornie bez hamowania tworzenia i mineralizacji kości.

Wpływ na równowagę kostną

Pamidronian disodu w postaci disodowej, bisfosfoniat drugiej generacji, ma pośrednią aktywność przeciwresorpcyjną; jego ciągłe podawanie powoduje szybką supresję resorpcji kości. W przeciwieństwie do etidronanu, nie upośledza mineralizacji kości w dawkach terapeutycznych u pacjentów z chorobą Pageta.

Wskazania do stosowania pamidronanu disodu

Hiperkalcemia nowotworowa

Pamidronian disodu, w połączeniu z odpowiednim nawodnieniem, jest wskazany do leczenia umiarkowanej lub ciężkiej hiperkalcemii związanej ze złośliwością, z przerzutami do kości lub bez nich. Pacjenci, którzy mają nowotwory płaskonabłonkowe lub niepłaskonabłonkowe, odpowiadają na leczenie pamidronianem disodu.

Nadmierna aktywność osteoklastów powodująca nadmierną resorpcję kości jest podstawowym zaburzeniem patofizjologicznym w chorobie przerzutowej kości i hiperkalcemii nowotworowej. Nadmierne uwalnianie wapnia do krwi podczas resorpcji kości powoduje wielomocz i zaburzenia żołądkowo-jelitowe, z progresywnym odwodnieniem i zmniejszającą się szybkością filtracji kłębuszkowej.

Choroba Pageta kości

Do leczenia choroby Pageta kości, pamidronian disodu dożylnie jest podawany jako 30 mg przez 4 godziny przez trzy kolejne dni, lub 60 do 90 mg infuzji przez 2 do 4 godzin przez dwa lub więcej dni niekolejnych. W łagodnej chorobie, pojedyncza infuzja 90 mg może wystarczyć.

Przy dożylnym podawaniu pamidronanu w dawce 180 mg u pacjentów z chorobą Pageta kości, remisje są prawdopodobne u tych, których wyjściowy poziom fosfatazy alkalicznej w surowicy jest mniejszy niż 3 razy powyżej górnej granicy normy i mało prawdopodobne, gdy wyjściowe poziomy fosfatazy alkalicznej są wyższe – szczególnie więcej niż 6 razy powyżej górnej granicy normy.

Przerzuty osteolityczne i szpiczak mnogi

Pamidronian disodu jest wskazany, w połączeniu ze standardową terapią przeciwnowotworową, do leczenia osteolitycznych przerzutów kości raka piersi i osteolitycznych zmian szpiczaka mnogiego.

Długoterminowe miesięczne infuzje pamidronanu jako dodatek do chemioterapii są lepsze niż sama chemioterapia w redukcji zdarzeń szkieletowych u pacjentów ze szpiczakiem mnogim w stadium III i mogą poprawić przeżycie pacjentów na terapii ratunkowej.

Farmakologia kliniczna

Farmakokinetyka

Po podaniu 30, 60 i 90 mg pamidronanu disodu przez 4 godziny oraz 90 mg pamidronanu disodu przez 24 godziny, ogólna średnia ± SD wynosiła 46 ± 16% leku wydalono w niezmienionej postaci w moczu w ciągu 120 godzin. Skumulowane wydalanie przez nerki było liniowo związane z dawką. Średni ± SD okres półtrwania wynosi 28 ± 7 godzin.

Pamidronian nie jest metabolizowany i jest wyłącznie eliminowany przez wydalanie nerkowe. Średnie ± SD klirens całkowity i nerkowy pamidronanu wynosiły odpowiednio 107 ± 50 mL/min i 49 ± 28 mL/min.

Dystrybucja w organizmie

Po podaniu dożylnym, szybko wchłaniany przez kość. Powoli wydalany w niezmienionej postaci w moczu. Nieznane, czy jest usuwany przez hemodializę. Okres półtrwania: kość, 300 dni; niemetabolizowany, 2,5 godziny.

Dawkowanie i sposób podawania

Hiperkalcemia nowotworowa

Hiperkalcemia: Infuzja dożylna. Umiarkowana hiperkalcemia (skorygowany poziom wapnia w surowicy 12–13,5 mg/dl): 60–90 mg. Ciężka hiperkalcemia (skorygowany poziom wapnia w surowicy większy niż 13,5 mg/dl): 90 mg.

Choroba Pageta

Choroba Pageta: Infuzja dożylna 30 mg/dzień przez 3 dni.

Przerzuty osteolityczne

Osteolityczne zmiany kostne: Infuzja dożylna 90 mg przez 2–4 godziny raz w miesiącu.

Postaci leku i przygotowanie

Pamidronian disodu jest dostępny w fiolkach 30 mg, 60 mg lub 90 mg do podawania dożylnego. Pamidronian disodu uzyskany przez połączenie kwasu pamidronowego i wodorotlenku sodu jest dostarczany w sterylnym, gotowym do użycia roztworze do iniekcji.

Każdy ml 30 mg fiolki zawiera:

  • 3 mg pamidronanu disodu
  • 47 mg mannitolu, USP
  • Wodę do iniekcji, USP, q.s.
  • Kwas fosforowy i/lub wodorotlenek sodu w razie potrzeby do regulacji pH

Skuteczność kliniczna

Badania w hiperkalcemii nowotworowej

Pamidronian jest wysoce skuteczny w przywracaniu normokalcemii u pacjentów z hiperkalcemią nowotworową związaną z przerzutami do kości, ale podobnie jak inne bisfosfoniany, jest marginalnie mniej skuteczny przeciwko humoralnej hiperkalcemii nowotworowej.

Badania w osteoporozie

Gęstość mineralna kości zwiększała się progresywnie w całym ciele (1,9 +/- 0,7%; P < 0,01), kręgosłupie lędźwiowym (7,0 +/- 1,0%; P < 0,0001) i krętarzu udowym (5,4 +/- 1,3%; P < 0,001) u osób otrzymujących pamidronian, ale nie zmieniała się znacząco u tych otrzymujących placebo.

Częstość złamań kręgowych wynosiła 13/100 lat pacjenta w grupie pamidronanu i 24/100 lat pacjenta u tych otrzymujących placebo (P = 0,07).

Zastosowanie u dzieci

To badanie wykazało, że leczenie pamidronianem znacząco zwiększyło gęstość mineralną kości u pacjentów pediatrycznych z osteoporozą bez żadnych poważnych działań niepożądanych.

Działania niepożądane

Działania niepożądane związane z pierwszą infuzją

Najczęstszym działaniem niepożądanym była gorączka, występująca u do 41% pacjentów. Gorączka była zazwyczaj łagodna i przejściowa. Początek zazwyczaj następował w ciągu pierwszych 48 godzin po infuzji, a ustąpienie w ciągu kolejnych 48 godzin.

Znaczny wzrost CRP w surowicy obserwowano przez 3 dni po infuzji pamidronanu (P=0,026). Poziomy TNF-alfa, IL-6 i IFN-gamma w surowicy były również znacząco zwiększone (P=0,009, 0,014, 0,035, odpowiednio).

Hipokakcemia

Bisfosfoniany dożylne, takie jak pamidronian, częściej powodują objawową hipokalcemię niż leki doustne, co zazwyczaj występuje dni po infuzji. Zapobieganie temu powikłaniu jest możliwe poprzez zapewnienie, że pacjenci otrzymują odpowiednią suplementację witaminą D i wapniem około dwa tygodnie przed infuzją bisfosfonianów.

Osteonekroza żuchwy

Osteonekroza żuchwy (ONJ) jest rzadkim, ale obawianym działaniem niepożądanym stosowania bisfosfonianów. Pacjenci z ONJ mogą skarżyć się na ból żuchwy, obrzęk i zaczerwienienie okolicznych tkanek, luźne zęby w dotkniętym obszarze oraz obecność ropy.

Problemy oczne

Najczęstszym powikłaniem ocznym po zastosowaniu pamidronanu jest niespecyficzne i samoograniczające się zapalenie spojówek. Poważniejsze powikłania oczne obejmują zapalenie twardówki i tęczówki, które wymagają natychmiastowego przerwania leku.

Przeciwwskazania i ostrzeżenia

Przeciwwskazania

Pamidronian jest przeciwwskazany u osób z nadwrażliwością na bisfosfoniany lub mannitol. Jest również przeciwwskazany u pacjentów, których klirens kreatyniny jest mniejszy niż 30 mL/min i nie stwierdzono u nich śmiertelnych poziomów wapnia lub ciężkiej choroby kości wtórnej do szpiczaka mnogiego.

Monitorowanie

Pacjenci, którzy otrzymują pamidronian disodu powinni mieć ocenianą kreatynininę w surowicy przed każdym leczeniem. Wapń w surowicy, elektrolity, fosforany, magnez oraz morfologia krwi, różnicówka i hematokryt/hemoglobina muszą być ściśle monitorowane u pacjentów leczonych pamidronianem disodu.

Leczenie farmakologiczne schorzeń kostnych

Bisfosfoniany w leczeniu osteoporozy

Bisfosfoniany definiują klasę leków szeroko wskazanych od lat 90. do leczenia osteoporozy zarówno u mężczyzn, jak i kobiet. Ich skuteczność w leczeniu osteoporozy i innych schorzeń jest związana z ich zdolnością do hamowania resorpcji kości.

W Polsce do leczenia osteoporozy stosowane są następujące substancje czynne z grupy bisfosfonianów:

  • Alendronian sodu – doustnie 70 mg raz w tygodniu
  • Ryzedronian sodu – doustnie 35 mg raz w tygodniu lub 150 mg raz w miesiącu
  • Ibandronian sodu – doustnie 150 mg raz w miesiącu lub dożylnie 3 mg co 3 miesiące
  • Pamidronian disodu – dożylnie 60-90 mg co 3-6 miesięcy
  • Kwas zoledronowy – dożylnie 5 mg raz w roku

Leczenie choroby Pageta

Leki przeciw osteoporozie (bisfosfoniany) są najczęstszym leczeniem choroby Pageta kości. Bisfosfoniany są zazwyczaj podawane przez iniekcję do żyły, ale mogą być również przyjmowane doustnie.

Do leczenia choroby Pageta w Polsce stosuje się:

  • Pamidronian disodu – dożylnie 30 mg przez 3 dni kolejno
  • Kwas zoledronowy – dożylnie 5 mg w pojedynczej infuzji
  • Alendronian sodu – doustnie 40 mg dziennie przez 6 miesięcy
  • Ryzedronian sodu – doustnie 30 mg dziennie przez 2 miesiące

Terapia nowotworów z przerzutami do kości

W leczeniu przerzutów osteolitycznych stosuje się:

  • Pamidronian disodu – 90 mg dożylnie co 3-4 tygodnie
  • Kwas zoledronowy – 4 mg dożylnie co 4 tygodnie
  • Ibandronian sodu – 6 mg dożylnie co 3-4 tygodnie
  • Denosumab – 120 mg podskórnie co 4 tygodnie

Interakcje lekowe

Wodorotlenek glinu zmniejsza poziomy pamidronanu przez hamowanie wchłaniania z przewodu pokarmowego. Dotyczy tylko doustnej postaci obu środków. Oddzielić o 2 godziny. Węglan wapnia zmniejsza poziomy pamidronanu przez hamowanie wchłaniania z przewodu pokarmowego. Oddzielić o 30 minut.

Jednoczesne podawanie diuretyku pętlowego nie miało wpływu na działanie obniżające wapń pamidronanu disodu. Wskazana jest ostrożność, gdy pamidronian disodu jest stosowany z innymi potencjalnie nefrotoksycznymi lekami.

Specjalne populacje pacjentów

Ciąża i laktacja

Powinieneś używać niezawodnej metody kontroli urodzeń, aby zapobiec ciąży podczas otrzymywania pamidronanu. Jeśli zajdziesz w ciążę podczas otrzymywania pamidronanu, natychmiast zadzwoń do lekarza. Porozmawiaj z lekarzem, jeśli planujesz zajść w ciążę w dowolnym momencie w przyszłości, ponieważ pamidronian może pozostać w twoim organizmie przez lata po zaprzestaniu jego stosowania.

Pacjenci w podeszłym wieku

Odpowiednie badania przeprowadzone do tej pory nie wykazały problemów specyficznych dla osób starszych, które ograniczałyby użyteczność iniekcji pamidronanu u osób starszych. Jednak starsi pacjenci częściej mają problemy z nerkami, wątrobą lub sercem związane z wiekiem, co może wymagać ostrożności i dostosowania dawki.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak długo działa pamidronian?

Pamidronian disodu to bisfosfoniat drugiej generacji zawierający azot, który ma szeroki indeks terapeutyczny i długi czas działania, ponieważ może być podawany co 3-4 tygodnie w niektórych wskazaniach. Efekt pojedynczej dawki może utrzymywać się przez kilka miesięcy dzięki silnemu wiązaniu z tkanką kostną.

Czy pamidronian może powodować problemy z zębami?

Pamidronian może powodować poważne problemy z żuchwą, szczególnie jeśli masz operację stomatologiczną lub leczenie podczas przyjmowania leku. Dentysta powinien zbadać zęby i wykonać wszelkie potrzebne zabiegi przed rozpoczęciem otrzymywania pamidronanu.

Jakie są objawy hipokalcemii?

Niskie poziomy wapnia – skurcze lub kurczenie mięśni, drętwienie lub uczucie mrowienia (wokół ust lub w palcach rąk i nóg). W przypadku wystąpienia tych objawów należy natychmiast skontaktować się z lekarzem.

Czy można stosować pamidronian u dzieci?

Pamidronian był używany do leczenia osteoporozy pediatrycznej, przy czym skuteczność i bezpieczeństwo pozostają niepewne. To badanie wykazało, że leczenie pamidronianem znacząco zwiększyło gęstość mineralną kości u pacjentów pediatrycznych z osteoporozą bez żadnych poważnych działań niepożądanych.

Jak często można powtarzać leczenie pamidronianem?

Częstotliwość podawania zależy od wskazania: przy hiperkalcemii nowotworowej zwykle podaje się pojedynczą dawkę, przy chorobie Pageta kursy leczenia można powtarzać w zależności od odpowiedzi biochemicznej, a przy przerzutach do kości lek podaje się co 3-4 tygodnie.

Czy pamidronian wpływa na płodność?

Pamidronian może upośledzać płodność u mężczyzn i kobiet w wieku rozrodczym, na podstawie danych z badań na zwierzętach. Należy omówić to zagadnienie z lekarzem przed rozpoczęciem terapii.

Jakie badania należy wykonywać podczas leczenia?

Pacjenci leczeni pamidronianem powinni mieć ściśle monitorowaną funkcję nerek przez cały okres leczenia. Lekarze powinni rejestrować kreatynininę w surowicy przed każdą infuzją. Zaburzenia elektrolitowe mogą również wystąpić z tym lekiem, dlatego poziomy magnezu, potasu, fosforu, wapnia i witaminy D powinny być monitorowane i korygowane w razie potrzeby.

Bibliografia

  1. Gucalp R, Ritch P, Wiernik PH, Sarma PR, Keller A, Richman SP, Tauer K, Neidhart J, Mallette LE, Siegel R. Comparative study of pamidronate disodium and etidronate disodium in the treatment of cancer-related hypercalcemia. J Clin Oncol. 1992;10(1):134-142. DOI: 10.1200/JCO.1992.10.1.134 PMID: 1727915
  2. Ford JA, Jones R, Elders A, Mulatero C, Royle P, Sharma P, Stewart F, Todd S, Qureshi AR, Williamson R. Denosumab for treatment of bone metastases secondary to solid tumours: systematic review and network meta-analysis. Eur J Cancer. 2015;51(4):493-509. DOI: 10.1634/theoncologist.2014-0328 PMID: 25732263