Mitomycin Accord to lek cytostatyczny, który zawiera substancję czynną mitomycynę. Jest stosowany w leczeniu paliatywnym nowotworów. Może być stosowany jako chemioterapia jednolekowa lub jako składnik schematów wielolekowych w leczeniu zaawansowanego przerzutowego raka żołądka, zaawansowanego i/lub przerzutowego raka piersi. Jest dostępny na receptę.
Mitomycin to lek stosowany w leczeniu paliatywnym nowotworów. Jest podawany dożylnie w chemioterapii jednolekowej albo jako składnik polichemioterapii w przypadku zaawansowanych nowotworów. Lek jest dostępny na receptę.
Mitomycin C Kyowa to lek przeciwnowotworowy, który działa poprzez zatrzymanie wzrostu komórek nowotworowych, prowadząc do ich śmierci i niszczenia nowotworu. Jest to antybiotyk z grupy cytostatyków o działaniu alkilującym, otrzymywany ze szczepu Streptomyces caespitosus. Stosowany jest jako chemioterapia jednoskładnikowa lub jako składnik programów wielolekowych w przypadku nowotworów żołądka, trzustki, piersi i płuc oraz w obrębie miednicy (rak szyjki macicy i pęcherza moczowego). Lek jest dostępny na receptę.
Mitomycin Mylan to lek stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Działa poprzez zapobieganie podziałom komórek nowotworowych lub opóźnianie ich podziału, wpływając w różny sposób na ich metabolizm. Jest stosowany w leczeniu zaawansowanego przerzutowego raka żołądka, zaawansowanego i/lub przerzutowego raka piersi, niedrobnokomórkowego raka płuc oraz zaawansowanego raka trzustki. Mitomycin Mylan jest dostępny na receptę.
Mitomycyna – lek o działaniu cytostatycznym. Mechanizm mitomycyny polega na przemianie w związek aktywny, który wprowadza zmiany w DNA oraz zahamowania syntezy DNA, co prowadzi do uszkodzenia komórki. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie paliatywne nowotworów, zaawansowanego przerzutowego raka żołądka, zaawansowanego i/lub przerzutowego raka piersi, niedrobnokomórkowego raka płuc oraz zaawansowanego raka trzustki.
Mitomycyna dostępna jest w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, infuzji, lub do podawania do pęcherza moczowego.
Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): zahamowanie czynności szpiku
kostnego, leukopenia, małopłytkowość, kaszel, śródmiąższowe zapalenie płuc, duszność, nudności, wymioty, osutka, alergiczna wysypka skórna, kontaktowe zapalenie skóry, erytrodyzestezja podeszwowo-dłoniowa, niewydolność nerek, podwyższone stężenie kreatyniny w surowicy krwi, glomerulopatia, nefrotoksyczność, zapalenie pęcherza moczowego, bolesne oddawanie moczu, oddawanie moczu w nocy, ciągłe parcie na mocz, krwiomocz, miejscowe podrażnienie ściany pęcherza moczowego.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Mitomycyna to substancja czynna o działaniu przeciwnowotworowym, która od dziesięcioleci odgrywa istotną rolę w leczeniu onkologicznym. Jest to antybiotyk cytostatyczny wyizolowany z bakterii Streptomyces caespitosus, należący do grupy środków alkilujących. Substancja ta charakteryzuje się unikalną zdolnością do ingerowania w strukturę DNA komórek nowotworowych, co prowadzi do zahamowania ich wzrostu i ostatecznie do ich śmierci. Mitomycyna znajduje zastosowanie zarówno w terapii ogólnoustrojowej, gdzie podawana jest dożylnie lub dotętniczo, jak i miejscowo – bezpośrednio do pęcherza moczowego w leczeniu powierzchownych nowotworów tego narządu. Lek może być stosowany jako monoterapia lub jako element złożonych schematów chemioterapii wielolekowej, co czyni go wszechstronnym narzędziem w walce z różnymi typami nowotworów. Szczególne znaczenie ma w leczeniu paliatywnym zaawansowanych raków przewodu pokarmowego, piersi, płuc oraz w profilaktyce nawrotów raka pęcherza moczowego. Pomimo swojej skuteczności, mitomycyna wiąże się z szeregiem działań niepożądanych, które wymagają ścisłego monitorowania pacjentów i doświadczenia zespołu terapeutycznego.
Mitomycyna należy do antybiotyków przeciwnowotworowych o złożonym mechanizmie działania cytotoksycznego. Substancja ta jest podawana w formie nieaktywnej i wymaga aktywacji biochemicznej, która zachodzi w surowicy krwi lub wewnątrz komórek. Proces aktywacji przebiega poprzez redukcję grupy chinonowej przez układ enzymatyczny zależny od NADPH. Interesujące jest, że mitomycyna nie przenika przez barierę krew-mózg, co ogranicza jej działanie w obrębie ośrodkowego układu nerwowego, ale jednocześnie chroni przed neurotoksycznością.
Po aktywacji mitomycyna przekształca się w trójfunkcyjny związek alkilujący, który wykazuje silne powinowactwo do DNA komórek. Struktura chemiczna mitomycyny zawiera trzy grupy o działaniu cytotoksycznym: azyrydynową, karbaminową i chinonową. Te funkcjonalne grupy umożliwiają wielokierunkowe oddziaływanie na kwasy nukleinowe. Główny mechanizm działania polega na alkilowaniu DNA, czyli tworzeniu kowalencyjnych wiązań z nićmi kwasu deoksyrybonukleinowego. W wyniku tego procesu dochodzi do powstawania wiązań krzyżowych między komplementarnymi nićmi DNA, co fizycznie uniemożliwia ich rozplecenie podczas replikacji.
Działanie mitomycyny prowadzi również do fragmentacji nici DNA oraz zahamowania syntezy DNA i RNA. Blokada tych kluczowych procesów komórkowych skutkuje niemożnością podziału komórek i zahamowaniem syntezy białek, co ostatecznie prowadzi do śmierci komórki nowotworowej poprzez apoptozę. Istotną cechą mitomycyny jest jej większa aktywność wobec komórek dzielących się w porównaniu do komórek znajdujących się w fazie spoczynkowej cyklu komórkowego. To faza-zależne działanie czyni ją szczególnie skuteczną przeciwko szybko proliferującym komórkom nowotworowym.
Mitomycyna wykazuje szeroki zakres aktywności przeciwnowotworowej i znajduje zastosowanie w leczeniu różnorodnych typów nowotworów złośliwych. Jej uniwersalność wynika z mechanizmu działania, który jest skuteczny wobec wielu linii komórkowych nowotworowych.
W przypadku podania dożylnego mitomycyna jest stosowana w leczeniu paliatywnym zaawansowanych i przerzutowych nowotworów. Szczególne znaczenie ma w terapii zaawansowanego przerzutowego raka żołądka, gdzie może być podawana zarówno w monoterapii, jak i jako składnik schematów wielolekowych. Substancja wykazuje również aktywność w leczeniu zaawansowanego i przerzutowego raka piersi, stanowiąc element polichemioterapii. W onkologii pulmonologicznej mitomycyna znajduje zastosowanie jako składnik chemioterapii wielolekowej w niedrobnokomórkowym raku płuca.
Substancja jest również wykorzystywana w leczeniu zaawansowanego raka trzustki, który charakteryzuje się szczególnie złym rokowaniem. Mitomycyna wykazuje aktywność przeciwko nowotworom zlokalizowanym w obrębie miednicy, w tym rakowi szyjki macicy. Stosuje się ją także w leczeniu nowotworów okolic głowy i szyi, gdzie może stanowić element kompleksowej terapii onkologicznej.
Szczególnie istotnym wskazaniem do stosowania mitomycyny jest zapobieganie nawrotom powierzchownego raka pęcherza moczowego u pacjentów po resekcji przezcewkowej. W tym przypadku substancja jest podawana bezpośrednio do pęcherza moczowego w ramach chemioterapii dopęcherzowej. Taka droga podania pozwala na osiągnięcie wysokiego stężenia leku lokalnie przy minimalnej absorpcji ogólnoustrojowej, co znacząco redukuje ryzyko działań niepożądanych systemowych.
Mitomycyna wymaga bardzo precyzyjnego dawkowania, dostosowanego do indywidualnych cech pacjenta, typu nowotworu oraz schematu terapeutycznego. Lek powinien być stosowany wyłącznie przez doświadczonych lekarzy onkologów przy ścisłej kontroli parametrów hematologicznych.
Przy podaniu dożylnym w chemioterapii jednolekowej mitomycyna jest zwykle podawana w postaci szybkiego wstrzyknięcia dożylnego lub wolnej infuzji. Zalecane dawkowanie zależy od przyjętego schematu leczenia i może wynosić 10-20 mg na metr kwadratowy powierzchni ciała co 6-8 tygodni, 8-12 mg/m² co 3-4 tygodnie lub 5-10 mg/m² co 1-6 tygodni. Niezwykle istotne jest, że dawki przekraczające 20 mg/m² nasilają działania toksyczne bez dodatkowych korzyści terapeutycznych, dlatego przekraczanie tej dawki jest niewskazane. Maksymalna skumulowana dawka mitomycyny wynosi 60 mg/m² powierzchni ciała w całym okresie leczenia.
W przypadku chemioterapii wielolekowej dawkowanie mitomycyny jest znacznie mniejsze niż w monoterapii. Wynika to z ryzyka addytywnego wpływu toksycznego na czynność szpiku kostnego przy jednoczesnym stosowaniu kilku cytostatyków. Należy ściśle przestrzegać ustalonych protokołów leczenia, a wszelkie odstępstwa od nich powinny być uzasadnione istotną przyczyną kliniczną.
Przy podaniu dopęcherzowym typowa dawka wynosi 20-40 mg mitomycyny rozpuszczonej w 20-40 ml roztworu buforu fosforanowego o pH 7,4 lub 0,9% roztworu chlorku sodu. Podanie wykonuje się raz w tygodniu przez okres 8-12 tygodni. Alternatywnie można stosować dawki 4-10 mg podawane przez cewnik raz lub trzy razy w tygodniu. Roztwór powinien pozostawać w pęcherzu przez 1-2 godziny, co zapewnia odpowiednią penetrację substancji do ścian pęcherza. Przed podaniem dopęcherzowym pH moczu powinno być wyższe niż 6.
Mitomycyna występuje w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań, infuzji lub do podania do pęcherza moczowego. Przed podaniem należy rozpuścić ją w odpowiednim roztworze – najczęściej w 0,9% roztworze chlorku sodu lub 5% roztworze glukozy. Krytycznie ważne jest, aby preparat nie był rozpuszczany w wodzie, niezależnie od drogi podania.
Mitomycyna nie powinna być stosowana w mieszanych wstrzyknięciach. Inne roztwory do wstrzykiwań stosowane w ramach chemioterapii wielolekowej muszą być podawane oddzielnie. Jest to kluczowe dla zachowania stabilności farmaceutycznej preparatu i uniknięcia niepożądanych interakcji chemicznych.
Podczas podawania dożylnego niezwykle istotne jest, aby igła przez cały czas pozostawała prawidłowo umieszczona w świetle żyły. Wstrzyknięcie mitomycyny pozanaczyniowo prowadzi do rozległej martwicy tkanek, co stanowi poważne powikłanie wymagające natychmiastowej interwencji. Jeśli igła wysunie się z żyły lub poluzuje, albo jeśli lek przedostanie się do tkanek okolicznych, należy natychmiast przerwać podanie. W miejscu wynaczynienia należy zastosować okład z 8,4% roztworu wodorowęglanu sodu, następnie podać dożylnie 4 mg deksametazonu. Wskazane jest również dożylne podanie 200 mg witaminy B6, która wspomaga odnowę uszkodzonych tkanek.
Mitomycyna stanowi istotny element farmakoterapii nowotworowej i jest wykorzystywana w różnorodnych schematach leczenia. W przypadku zaawansowanego przerzutowego raka żołądka mitomycyna może być stosowana w skojarzeniu z innymi cytostatykami, takimi jak 5-fluorouracyl czy cisplatyna. Schemat FAM (5-fluorouracyl, doksorubicyna, mitomycyna) był przez wiele lat standardem w leczeniu paliatywnym tego nowotworu.
W terapii zaawansowanego i przerzutowego raka piersi mitomycyna jest wykorzystywana jako składnik chemioterapii wielolekowej. Może być kojarzona z substancjami takimi jak doksorubicyna, cyklofosfamid czy winblastyna, w zależności od profilu molekularnego nowotworu i stanu klinicznego pacjentki. W niedrobnokomórkowym raku płuca mitomycyna stanowi element różnych protokołów chemioterapii, często w połączeniu z pochodnymi platyny, takimi jak cisplatyna lub karboplatyna, oraz z gemcytabiną.
Szczególne znaczenie ma zastosowanie mitomycyny w profilaktyce nawrotów powierzchownego raka pęcherza moczowego. Po zabiegu przezcewkowej resekcji guza pęcherza (TURBT) u wszystkich pacjentów z nawrotowym rakiem powierzchniowym zaleca się jednorazowe podanie cytostatyku w ciągu 6 godzin po zabiegu – najczęściej epirubicyny lub mitomycyny. Takie postępowanie zmniejsza odsetek nawrotów o około 50%. Pacjenci z umiarkowanym ryzykiem kontynuują następnie 6-12 miesięczną chemioterapię dopęcherzową z mitomycyną, podczas gdy u pacjentów z wysokim ryzykiem podstawą leczenia jest 1-3 letnia immunoterapia dopęcherzowa BCG.
W leczeniu zaawansowanego raka trzustki mitomycyna może być kojarzona z gemcytabiną, fluorouracylem lub docetakselem w ramach wielolekowych schematów chemioterapii. Wybór konkretnego schematu zależy od stadium choroby, stanu sprawności pacjenta oraz obecności chorób współistniejących.
Mitomycyna, podobnie jak wszystkie cytostatyki, wiąże się z szerokim spektrum działań niepożądanych, które mogą znacząco wpływać na jakość życia pacjentów. Najtrudniejszym do zaakceptowania, ale jednocześnie najczęstszym działaniem niepożądanym jest zahamowanie czynności szpiku kostnego, które objawia się jako mielotoksyczność.
Supresja szpiku prowadzi do pancytopenii, czyli obniżenia liczby wszystkich rodzajów krwinek. Szczególnie istotne klinicznie są leukopenia, trombocytopenia i niedokrwistość. Objawy zahamowania czynności szpiku mogą pojawić się z opóźnieniem, osiągając największe nasilenie po 4-6 tygodniach od podania, i kumulują się po długotrwałym stosowaniu leku. Może to prowadzić do zwiększonego ryzyka infekcji, anemii oraz problemów z krzepnięciem krwi i krwawień. Z tego powodu konieczne jest częste kontrolowanie morfologii krwi obwodowej zarówno w trakcie leczenia, jak i po jego zakończeniu.
Ze strony przewodu pokarmowego najczęściej występują nudności i wymioty, które mogą być bardzo nasilone i wymagać leczenia objawowego z zastosowaniem leków przeciwwymiotnych. Pacjenci mogą również doświadczać jadłowstrętu, biegunki oraz zapalenia błony śluzowej jamy ustnej. Zapalenie jamy ustnej objawia się uczuciem swędzenia i palenia w obrębie jamy ustnej oraz występowaniem białych plam, może mieć również charakter grzybicy.
Istotnym i potencjalnie niebezpiecznym działaniem niepożądanym jest toksyczność płucna. Może wystąpić śródmiąższowe zapalenie płuc, które w niektórych przypadkach prowadzi do zwłóknienia płuc. W przypadku pojawienia się objawów ze strony układu oddechowego, które nie wynikają z choroby podstawowej, należy natychmiast przerwać stosowanie mitomycyny. Działania toksyczne na układ oddechowy dobrze poddają się leczeniu glikokortykosteroidami.
Mitomycyna wykazuje również nefrotoksyczność, która objawia się upośledzeniem czynności nerek. Mogą wystąpić białkomocz, krwiomocz, nadciśnienie tętnicze oraz obrzęki pochodzenia nerkowego. W najcięższych przypadkach rozwija się ostra niewydolność nerek lub zespół hemolityczno-mocznicowy, który charakteryzuje się triadą objawów: mikroangiopatyczną niedokrwistością hemolityczną, małopłytkowością oraz ostrą niewydolnością nerek.
W miejscu podania mogą pojawić się lokalne powikłania, takie jak owrzodzenie skóry, zaczerwienienie, stwardnienie, ból, zapalenie żył, zakrzepy żylne oraz martwica tkanek. Przy podaniu dopęcherzowym może wystąpić zapalenie błony śluzowej pęcherza moczowego, krwiomocz, zawroty głowy oraz złe samopoczucie. Rzadko mitomycyna i gemcytabina mogą powodować kurczenie się pęcherza, przez co może on pomieścić mniej moczu.
Do innych działań niepożądanych należą: utrata owłosienia, gorączka z towarzyszącą wysypką skórną lub pokrzywką, uszkodzenie wątroby, zmęczenie oraz złe samopoczucie. Opisywano również rzadkie przypadki martwicy prącia u mężczyzn. Mitomycyna wykazuje działanie mutagenne, teratogenne i potencjalnie rakotwórcze dla człowieka, co ma szczególne znaczenie w kontekście długoterminowych skutków terapii.
Istnieje szereg stanów klinicznych, które stanowią przeciwwskazania do stosowania mitomycyny. Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na mitomycynę lub którykolwiek ze składników preparatu. Lek nie może być stosowany w okresie ciąży lub gdy można podejrzewać ciążę, ze względu na udowodnione działanie mutagenne, teratogenne i rakotwórcze. Mitomycyna przenika do mleka matki, dlatego karmienie piersią stanowi bezwzględne przeciwwskazanie do jej stosowania.
W przypadku podania dożylnego bezwzględnymi przeciwwskazaniami są: pancytopenia lub izolowana leukopenia, małopłytkowość, skazy krwotoczne oraz ostre zakażenia. Względne przeciwwskazania obejmują obturacyjne lub restrykcyjne zaburzenia wentylacji, zaburzenia czynności nerek, zaburzenia czynności wątroby oraz ogólnie zły stan zdrowia pacjenta.
Przy podaniu dopęcherzowego perforacja ściany pęcherza moczowego stanowi bezwzględne przeciwwskazanie, natomiast zapalenie pęcherza moczowego jest przeciwwskazaniem względnym. Nie zaleca się stosowania mitomycyny u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby i nerek, gdyż brak jest wystarczających danych dotyczących skuteczności i bezpieczeństwa stosowania preparatu w tych grupach pacjentów.
Mitomycyna może wchodzić w interakcje z wieloma innymi substancjami, co wymaga szczególnej ostrożności przy planowaniu terapii skojarzonej. Jednoczesne stosowanie z innymi cytostatykami nasila działania niepożądane mitomycyny, szczególnie mielotoksyczność. Należy zachować szczególną ostrożność podczas leczenia mitomycyną w skojarzeniu z bleomycyną lub alkaloidami barwinka (winkrystyna, winblastyna, windezyna), ponieważ może wystąpić duszność i skurcz oskrzeli.
U pacjentów otrzymujących mitomycynę łącznie z 5-fluorouracylem lub tamoksyfenem opisywano zwiększone ryzyko zespołu hemolityczno-mocznicowego. W doświadczeniach na zwierzętach stwierdzono, że chlorowodorek pirydoksyny (witamina B6) znosi działanie mitomycyny, chociaż paradoksalnie witamina ta jest zalecana w leczeniu martwicy tkanek po wynaczynieniu leku.
Mitomycyna może nasilać kardiotoksyczne działanie doksorubicyny, dlatego przy stosowaniu obu leków jednocześnie konieczne jest monitorowanie funkcji serca. Radioterapia stosowana jednocześnie z mitomycyną może zwiększać ryzyko działań niepożądanych i przedłużać depresję szpiku kostnego.
Pacjenci aktualnie poddawani leczeniu mitomycyną nie powinni otrzymywać szczepionek zawierających żywe wirusy, ze względu na zwiększone ryzyko zakażeń. Spożywanie alkoholu podczas leczenia może nasilać działania niepożądane, takie jak nudności i wymioty, oraz upośledzać zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn.
Mitomycyna powinna być stosowana wyłącznie przez lekarzy posiadających doświadczenie w prowadzeniu tego rodzaju leczenia, gdy istnieje ścisłe wskazanie do jej stosowania i przy ciągłej kontroli parametrów hematologicznych. Długotrwałe stosowanie produktu może prowadzić do kumulacji toksycznego wpływu na szpik kostny, dlatego często wymagana jest indywidualna modyfikacja dawkowania.
U pacjentów w podeszłym wieku wydolność narządów wewnętrznych jest często fizjologicznie gorsza. Może to powodować przedłużającą się depresję szpiku kostnego, w związku z czym mitomycynę należy w tej populacji podawać z zachowaniem szczególnej ostrożności, ściśle monitorując stan pacjenta. Szczególną uwagę należy zwrócić na możliwość wystąpienia lub zaostrzenia krwawienia.
Nie wolno dopuszczać do kontaktu preparatu ze skórą i błonami śluzowymi personelu medycznego. W razie przypadkowego skażenia skóry należy zastosować natychmiastowe obfite płukanie 8,4% roztworem wodorowęglanu sodu, a następnie zmyć wodą i mydłem. Nie należy stosować żadnych kremów, które mogą nasilać wnikanie produktu w głąb skóry. W przypadku skażenia oka należy natychmiast przepłukać je 8,4% roztworem wodorowęglanu sodu i kontrolować stan oka przez kilka dni.
Ze względu na udowodnione działanie mutagenne, teratogenne i rakotwórcze mitomycyna jest bezwzględnie przeciwwskazana w ciąży. W badaniach na zwierzętach wykazano, że substancja ta wywiera wpływ na rozrodczość i może upośledzać rozwój zarodka. W przypadku konieczności zastosowania mitomycyny u pacjentki w ciąży ze wskazań życiowych należy zasięgnąć konsultacji lekarskiej dotyczącej szkodliwego wpływu tego leczenia na dziecko.
Mitomycyna przenika do mleka kobiecego, dlatego przed rozpoczęciem leczenia pacjentka musi przerwać karmienie piersią. Pacjentki dojrzałe płciowo powinny w trakcie chemioterapii i przez okres do 6 miesięcy po jej zakończeniu stosować skuteczną antykoncepcję albo powstrzymać się od odbywania stosunków płciowych.
Mitomycyna wywiera działanie genotoksyczne również u mężczyzn. Pacjentom płci męskiej należy zalecić, aby w okresie przyjmowania tego leku oraz w okresie do 6 miesięcy po zakończeniu leczenia unikali poczęcia dziecka. Należy zasięgnąć porady dotyczącej oddania nasienia przed rozpoczęciem leczenia, gdyż mitomycyna może spowodować nieodwracalną niepłodność zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet.
Po przedawkowaniu mitomycyny prawdopodobnie mogą wystąpić poważne objawy toksyczne. Najbardziej niebezpieczne jest toksyczne działanie na szpik kostny, prowadzące do pancytopenii. Mogą również wystąpić: nagłe obniżenie ciśnienia tętniczego krwi, gorączka, przyspieszona czynność serca oraz inne objawy wstrząsu. W przypadku przedawkowania mogą pojawić się również nudności, wymioty oraz poważne zaburzenia hematologiczne, takie jak cytopenia.
Dawki większe niż 20 mg/m² powierzchni ciała są uznawane za przedawkowanie, a maksymalna skumulowana dawka wynosi 60 mg/m². Działanie toksyczne mitomycyny może wystąpić nawet 2 tygodnie po podaniu, a objawy rozwijają się klinicznie z opóźnieniem. W przypadku przedawkowania konieczne jest długotrwałe monitorowanie parametrów hematologicznych, ponieważ objawy toksyczności mogą rozwijać się z opóźnieniem.
Leczenie przedawkowania jest wyłącznie objawowe, ponieważ nie istnieją skuteczne odtrutki. W przypadku wystąpienia powikłań ze strony układu oddechowego pacjent powinien być leczony za pomocą kortykosteroidów i antybiotyku o szerokim zakresie działania. Należy unikać przedawkowania poprzez staranne przestrzeganie zaleceń dotyczących dawkowania i ścisłe monitorowanie pacjenta.
Mitomycyna to antybiotyk przeciwnowotworowy wyizolowany z bakterii Streptomyces caespitosus. Działa jako środek alkilujący, który po aktywacji w organizmie tworzy wiązania krzyżowe w DNA komórek nowotworowych. To prowadzi do zahamowania syntezy DNA i RNA oraz śmierci komórek rakowych. Substancja wykazuje szczególną skuteczność wobec szybko dzielących się komórek nowotworowych.
Mitomycyna znajduje zastosowanie w leczeniu wielu typów nowotworów. Najczęściej jest stosowana w terapii zaawansowanego raka żołądka, piersi, płuca, trzustki oraz raka pęcherza moczowego. W przypadku raka pęcherza substancja jest podawana bezpośrednio do pęcherza w celu zapobiegania nawrotom po zabiegu chirurgicznym. Może być stosowana jako jedyny lek lub w połączeniu z innymi cytostatykami.
Do najczęstszych działań niepożądanych należą: zahamowanie czynności szpiku kostnego objawiające się niedokrwistością, leukopenia i małopłytkowością, nudności i wymioty, zmęczenie, utrata łaknienia oraz zapalenie błony śluzowej jamy ustnej. Mogą również wystąpić zaburzenia czynności nerek, śródmiąższowe zapalenie płuc oraz utrata włosów. W miejscu wstrzyknięcia może dojść do martwicy tkanek w przypadku wynaczynienia leku.
Tak, podczas terapii mitomycyną konieczne jest regularne monitorowanie parametrów hematologicznych. Należy często kontrolować morfologię krwi obwodowej zarówno w trakcie leczenia, jak i po jego zakończeniu, ponieważ zahamowanie czynności szpiku kostnego może pojawić się z opóźnieniem i osiągnąć największe nasilenie po 4-6 tygodniach. Nie należy podawać kolejnej dawki, jeśli liczba białych krwinek jest mniejsza niż 3×10⁹/l, a liczba płytek mniejsza niż 90×10⁹/l.
Nie, mitomycyna jest bezwzględnie przeciwwskazana w ciąży ze względu na udowodnione działanie mutagenne, teratogenne i rakotwórcze. Substancja może upośledzać rozwój zarodka i powodować poważne wady rozwojowe. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez okres do 6 miesięcy po jego zakończeniu. Również karmienie piersią jest przeciwwskazane, ponieważ mitomycyna przenika do mleka matki.
Czas trwania leczenia zależy od rodzaju nowotworu, schematu terapeutycznego i odpowiedzi na leczenie. W przypadku podania dożylnego w monoterapii mitomycyna jest zwykle podawana co 6-8 tygodni, co 3-4 tygodnie lub co 1-6 tygodni, w zależności od przyjętego schematu. Maksymalna skumulowana dawka wynosi 60 mg/m² powierzchni ciała. Przy podaniu dopęcherzowym typowy czas leczenia wynosi 8-12 tygodni z podaniem raz w tygodniu, a leczenie podtrzymujące może trwać od jednego do trzech lat.
Tak, mitomycyna może spowodować nieodwracalną niepłodność zarówno u mężczyzn, jak i u kobiet. Ze względu na działanie genotoksyczne należy zasięgnąć porady dotyczącej oddania nasienia przed rozpoczęciem leczenia u mężczyzn. Zarówno kobiety, jak i mężczyźni powinni unikać poczęcia dziecka w trakcie leczenia oraz przez okres do 6 miesięcy po jego zakończeniu. Jest to związane z potencjalnym uszkodzeniem komórek rozrodczych przez substancję.
Wynaczynienie mitomycyny jest poważnym powikłaniem, które wymaga natychmiastowej interwencji, ponieważ może prowadzić do rozległej martwicy tkanek. Należy natychmiast przerwać podanie i zastosować okład z 8,4% roztworu wodorowęglanu sodu na okolice wynaczynienia. Następnie należy podać dożylnie 4 mg deksametazonu oraz wskazane jest dożylne podanie 200 mg witaminy B6, która wspomaga odnowę uszkodzonych tkanek. Miejsce wynaczynienia wymaga ścisłej obserwacji.
Mitomycyna może powodować nudności, wymioty i zawroty głowy, co może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn. Zaleca się ostrożność i obserwację reakcji na lek przed podjęciem decyzji o prowadzeniu pojazdów. Pacjenci powinni ocenić swoją sprawność psychofizyczną i w razie wątpliwości powstrzymać się od prowadzenia pojazdów lub obsługiwania skomplikowanych urządzeń, szczególnie w pierwszych dniach po podaniu leku.
Mitomycyna może wchodzić w interakcje z wieloma innymi lekami, dlatego przed rozpoczęciem leczenia należy poinformować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach i preparatach ziołowych. Szczególnie niebezpieczne jest jednoczesne stosowanie z innymi cytostatykami, bleomycyną, alkaloidami barwinka, tamoksyfenem oraz doksorubicyną. Pacjenci leczeni mitomycyną nie powinni otrzymywać szczepionek zawierających żywe wirusy. Spożywanie alkoholu może nasilać działania niepożądane leku.
