AuroMemo

AuroMemo to lek na receptę, który zawiera substancję czynną memantynę (chlorowodorek memantyny). Jest to lek przeciwdziałający otępieniu, który działa na receptory NMDA występujące w mózgu. AuroMemo jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek ten jest dostępny w postaci tabletek powlekanych.

Axura

Axura to lek, który zawiera substancję czynną memantynę. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Działa poprzez poprawę przekazywania impulsów nerwowych i pamięci. Axura jest dostępny na receptę.

Biomentin

Lek o działaniu przeciw glutaminergicznym, stosowany w leczeniu choroby Alzheimera. Preparat zawiera substancję memantyna (chlorowodorek memantyny)·

Cognomem

Cognomem to lek stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Substancją czynną preparatu jest memantyna, która jest antagonistą receptorów NMDA i blokuje ich aktywację przez glutaminian. Dzięki temu poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Cognomem jest dostępny na receptę.

Ebixa

Ebixa to lek stosowany w leczeniu objawów choroby Alzheimera o umiarkowanym do ciężkiego nasileniu. Substancją czynną leku jest chlorowodorek memantyny, który działa na układ nerwowy, poprawiając zdolności poznawcze. Lek jest dostępny na receptę.

Marbodin ⚠️

Marbodin to lek, który zawiera substancję czynną memantynę. Jest to lek stosowany w leczeniu objawów choroby Alzheimera o nasileniu średnim do ciężkim. Działa poprzez modyfikację patologicznie zwiększonych stężeń glutaminianu, które mogą prowadzić do zaburzenia czynności neuronów. Lek jest dostępny na receptę.

Marixino

Marixino to lek na receptę, który zawiera substancję czynną memantyny chlorowodorek. Jest to lek przeciw otępieniu, który znajduje zastosowanie w leczeniu objawów choroby Alzheimera o umiarkowanym do ciężkim przebiegu. Marixino działa poprzez ochronę neuronów przed patologicznym pobudzeniem, które może prowadzić do ich uszkodzenia.

Memabix ⚠️

Memabix to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu choroby Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Zawiera substancję czynną o nazwie memantyna, która jest antagonistą receptora NMDA. Działa poprzez modyfikację efektów patologicznie zwiększonych stężeń glutaminianu, które mogą prowadzić do zaburzenia czynności neuronów. Lek ten łagodzi objawy choroby Alzheimera i poprawia zdolności poznawcze pacjentów.

Memantin G.L. ⚠️

Memantin G.L. to lek przeciw otępieniu, który poprawia przekazywanie impulsów nerwowych w mózgu i usprawnia pamięć. Stosowany jest w leczeniu osób chorych na chorobę Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek jest dostępny na receptę.

Memantin NeuroPharma

Memantin NeuroPharma to lek w postaci tabletek powlekanych, zawierający substancję czynną memantyny chlorowodorek. Należy on do grupy leków przeciw otępieniu. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek jest dostępny na receptę.

Memantine Accord

Memantine Accord to lek w postaci tabletek powlekanych, zawierający substancję czynną memantyny chlorowodorek, który należy do grupy leków przeciw otępieniu. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek jest dostępny na receptę.

Memantine Alvogen ⚠️

Memantine Alvogen to lek na receptę, który jest antagonistą receptorów NMDA. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o umiarkowanym lub ciężkim nasileniu. Działając na receptory NMDA, poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Lek jest dostępny w postaci tabletek ulegających rozpadowi w jamie ustnej.

Memantine Aurovitas ⚠️

Memantine Aurovitas to lek zawierający substancję czynną memantyny chlorowodorek, który należy do grupy leków przeciw otępieniu. Utrata pamięci w chorobie Alzheimera spowodowana jest zaburzeniami przekazywania impulsów nerwowych przenoszących informacje w mózgu. Memantine Aurovitas wpływając na receptory NMDA, poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Lek jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Jest dostępny na receptę.

Memantine Glenmark

Memantine Glenmark to lek, który zawiera substancję czynną memantynę. Jest to lek przeciw otępieniu, który działa poprzez wpływ na receptory w mózgu, poprawiając przekazywanie sygnałów nerwowych istotnych dla procesu uczenia się oraz dla procesów zapamiętywania. Lek jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Memantine Glenmark jest dostępny na receptę.

Memantine Grindeks

Memantine Grindeks to lek, który zawiera substancję czynną memantynę. Jest to lek przeciwdemencyjny, który działa poprzez łagodzenie objawów choroby Alzheimera. Memantyna jest antagonistą receptora NMDA, który modyfikuje efekty patologicznie zwiększonych stężeń glutaminianu, które mogą prowadzić do zaburzenia czynności neuronów. Lek jest dostępny na receptę i jest stosowany w leczeniu choroby Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego.

Memantine LEK

Memantine LEK to lek przeciw otępieniu, który zawiera substancję czynną memantyny chlorowodorek. Lek ten należy do grupy antagonistów receptorów NMDA i poprzez wpływ na te receptory poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Memantine LEK jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Jest dostępny na receptę.

Memantine Merz

Memantine Merz to lek, który zawiera substancję czynną memantyny chlorowodorek. Jest to lek przeciw otępieniu, który poprzez wpływ na receptory NMDA poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Stosowany jest w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Jest dostępny na receptę.

Memantine Mylan

Memantine Mylan to lek w postaci tabletek powlekanych, zawierający substancję czynną memantyny chlorowodorek, który należy do grupy leków przeciw otępieniu. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Lek jest dostępny na receptę.

Memantine Orion

Memantine Orion to lek w postaci tabletek powlekanych, zawierający substancję czynną memantyny chlorowodorek. Należy on do grupy leków przeciw otępieniu. Memantine Orion jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek jest dostępny na receptę.

Memantine ratiopharm

Memantine Ratiopharm to lek przeciwdziałający otępieniu, stosowany w leczeniu choroby Alzheimera o umiarkowanym do ciężkim nasileniu. Substancją czynną preparatu jest memantyna, która stabilizuje stan ogólny i czynności życia codziennego oraz funkcje poznawcze pacjentów. Lek jest wydawany na receptę.

Memantine Teva ⚠️

Memantine Teva to lek przeciw otępieniu, który należy do grupy leków nazywanych antagonistami receptorów NMDA. Poprzez wpływ na te receptory, lek poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego. Memantine Teva jest dostępny na receptę.

Memantine Vipharm

Memantine Vipharm to lek stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Substancją czynną tego leku jest chlorowodorek memantyny, który należy do grupy leków przeciw otępieniu. Lek ten jest dostępny na receptę. Dawkowanie, okres oraz częstotliwość przyjmowania ustala lekarz. Aby leczenie było skuteczne, lek należy przyjmować regularnie, każdego dnia o tej samej porze.

Memantyny Abdi ⚠️

Memantyny Abdi to lek na receptę, który należy do grupy leków określanych mianem antagonistów receptorów NMDA. Działa poprzez wpływ na receptory NMDA, co poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim.

Memigmin

Memigmin to lek, który jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Działa na bazie chlorowodorku memantyny, który jest antagonistą receptorów NMDA. Dzięki oddziaływaniu na receptory NMDA, poprawie ulega przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Lek jest dostępny na receptę.

Memolek

Memolek to lek, który zawiera substancję czynną memantyny chlorowodorek. Należy do grupy leków przeciw otępieniu, zwanych antagonistami receptorów NMDA. Działa poprzez wpływ na te receptory, co poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Memolek jest dostępny na receptę.

Merandex ⚠️

Merandex to lek wykorzystywany w neurologii, który zawiera chlorowodorek memantyny. Działa poprzez ograniczenie symptomów choroby Alzheimera i usprawnia przekaźnictwo nerwowe oraz pamięć. Jest wskazany do stosowania u pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu od umiarkowanego do ciężkiego. Merandex jest dostępny na receptę.

Mirvedol

Mirvedol to lek, który oddziałuje na ośrodkowy układ nerwowy, łagodząc objawy choroby Alzheimera. Jest stosowany w leczeniu choroby Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Substancją czynną w Mirvedolu jest chlorowodorek memantyny. Lek jest dostępny na receptę.

Morysa ⚠️

Morysa to lek zawierający substancję czynną memantyny chlorowodorek, który należy do grupy leków przeciw otępieniu. Lek ten jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Działając na receptory NMDA, poprawia przekazywanie impulsów nerwowych w mózgu i usprawnia pamięć. Morysa jest dostępna na receptę.

Nemdatine

Nemdatine to lek, który wpływa na receptory NMDA, co poprawia przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek należy do grupy leków określanych mianem antagonistów receptorów NMDA. Jest dostępny na receptę.

Nemedan

Nemedan to lek w postaci tabletek powlekanych, który zawiera substancję czynną memantyny chlorowodorek. Należy on do grupy leków przeciw otępieniu. Jego działanie polega na poprawie przekazywania impulsów nerwowych w mózgu. W przypadku choroby Alzheimera dochodzi do zaburzeń w przekazywaniu informacji między komórkami nerwowymi, co prowadzi do utraty pamięci. Nemedan jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Jest dostępny na receptę.

Polmatine

Polmatine to lek doustny, który zawiera substancję czynną memantynę. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Działa poprzez modyfikowanie skutków patologicznie zwiększonych poziomów glutaminianu, które mogą prowadzić do zaburzeń funkcji komórek nerwowych. Lek jest dostępny na receptę.

Tormoro ⚠️

Tormoro to lek, który działa na ośrodkowy układ nerwowy, łagodząc objawy choroby Alzheimera. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Tormoro jest antagonistą receptorów NMDA, poprawiając przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest dostępny na receptę.

Xapimant ⚠️

Xapimant, znany również jako memantyna, to lek przeciwdziałający otępieniu. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o umiarkowanym do ciężkim nasileniu. Memantyna działa poprzez blokowanie receptorów NMDA, które są zaangażowane w przekazywanie sygnałów nerwowych istotnych dla procesów uczenia się i zapamiętywania. Lek jest dostępny na receptę.

Zemertinex ⚠️

Zemertinex to lek zawierający chlorowodorek memantyny jako substancję czynną. Jest to lek przeciw otępieniu, który poprawia przekazywanie impulsów nerwowych w mózgu i usprawnia pamięć. Stosowany jest w leczeniu osób chorych na chorobę Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Lek jest dostępny na receptę.

Zenmem

Zenmem to lek przeciw otępieniu, który wpływa na receptory NMDA, poprawiając przekazywanie impulsów nerwowych i pamięć. Jest stosowany w leczeniu pacjentów z chorobą Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkim. Zenmem jest dostępny na receptę.

Memantyna – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Memantyna – lek wykazujący korzystne działanie na pamięć i koncentrację, wykorzystywany w neurologii. Mechanizm działania memantyny polega na niwelowaniu działania podwyższonego poziomu kwasu glutaminowego, którego nadmiar może prowadzić do dysfunkcji neuronów. Memantyna stosowana jest w leczeniu choroby Alzheimera o nasileniu umiarkowanym do ciężkiego, otępieniu naczyniowym oraz mieszanym. Przyjmowanie leku prowadzi do stabilizacji a w niektórych przypadkach do poprawy funkcji poznawczych, czynności życia codziennego oraz ogólnego stanu chorego. Memantynę należy przyjmować każdego dnia o tej samej porze, niezależnie od posiłków.

Możliwe działania niepożądane: Memantyna jest na ogół dobrze tolerowana przez pacjentów, a występujące działania niepożądane mają łagodne nasilenie. Mogą wystąpić: zawroty głowy, zaburzenia równowagi, ból głowy, ból pleców, zaparcia, senność, duszność, nadciśnienie tętnicze, splątanie, omamy.

Uwagi: Należy unikać jednoczesnego podawania memantyny z amantadyną, ketaminą i dekstrometorfanem ze względu na zwiększoną częstość wystąpienia i nasilenia działań niepożądanych ze strony ośrodkowego układu nerwowego.  

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Memantyna – substancja czynna w leczeniu otępienia

Memantyna to jedna z najważniejszych substancji czynnych używanych współcześnie w leczeniu zaburzeń poznawczych, szczególnie w terapii choroby Alzheimera. Ten niekompetytywny antagonista receptorów NMDA (N-metylo-D-asparaginowych) od ponad dwóch dekad stanowi podstawę farmakoterapii otępienia o średnim i ciężkim nasileniu. Jej unikalny mechanizm działania polega na selektywnym blokowaniu patologicznej aktywności glutaminergicznej przy jednoczesnym zachowaniu fizjologicznych funkcji neuroplastyczności i procesów uczenia się. Memantyna została po raz pierwszy zsyntetyzowana w 1968 roku przez firmę Eli Lilly jako potencjalny lek przeciwcukrzycowy, jednak jej prawdziwe znaczenie terapeutyczne ujawniło się dopiero w latach 90. XX wieku, gdy niemieccy badacze odkryli jej właściwości neuroprotekcyjne. Obecnie memantyna jest zarejestrowana w Unii Europejskiej od 2002 roku i w Stanach Zjednoczonych od 2003 roku, stanowiąc złoty standard leczenia zaawansowanego otępienia alzheimerowskiego. Jej zastosowanie wykracza jednak poza chorobę Alzheimera – badania kliniczne potwierdzają skuteczność także w otępieniu naczyniopochodnym, otępieniu z ciałami Lewy’ego oraz otępieniu w przebiegu choroby Parkinsona.

Mechanizm działania memantyny

Memantyna działa przede wszystkim jako antagonista receptorów NMDA, które odgrywają kluczową rolę w procesach pamięciowych i uczenia się. W normalnych warunkach fizjologicznych glutaminian – główny neuroprzekaźnik pobudzający w mózgu – aktywuje te receptory w sposób kontrolowany, umożliwiając prawidłowe funkcjonowanie synaps i formowanie śladów pamięciowych.

W chorobach neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera, dochodzi jednak do patologicznego wzrostu stężenia glutaminianu w przestrzeni międzykomórkowej. Nadmiernie wysokie stężenia tego neuroprzekaźnika prowadzą do ciągłej, niekontrolowanej aktywacji receptorów NMDA i masowego napływu jonów wapnia do komórek nerwowych. Ten proces, nazywany ekscytotoksycznością, prowadzi do uszkodzenia mitochondriów neuronów, stresu oksydacyjnego i ostatecznie do śmierci komórek.

Memantyna blokuje receptory NMDA w sposób napięciowo-zależny i niekompetytywny. Kluczową cechą jej działania jest selektywność – blokuje ona jedynie patologicznie przedłużone otwarcie kanałów receptorowych, podczas gdy krótkotrwała, fizjologiczna aktywność synaptyczna pozostaje nienaruszona. Dzięki temu mechanizmowi memantyna zapobiega ekscytotoksyczności, nie interferując z normalnymi procesami uczenia się i pamięci.

Dodatkowo memantyna wykazuje aktywność wobec receptorów 5-HT3 serotoniny oraz receptorów nikotynowych, co może wyjaśniać jej korzystne działanie w zakresie zaburzeń nastroju i zachowania towarzyszących otępieniu.

Wskazania do stosowania memantyny

Głównym wskazaniem do stosowania memantyny jest leczenie choroby Alzheimera o umiarkowanym do ciężkiego nasilenia. Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną otępienia, odpowiadającą za 60-70% wszystkich przypadków zaburzeń poznawczych u osób starszych.

Choroba Alzheimera

W chorobie Alzheimera memantyna wykazuje skuteczność w zakresie:

  • Stabilizacji funkcji poznawczych – spowalnia tempo pogorszenia pamięci, koncentracji i zdolności rozumowania
  • Poprawy codziennego funkcjonowania – pomaga utrzymać sprawność w wykonywaniu podstawowych czynności życiowych
  • Redukcji zaburzeń zachowania – zmniejsza nasilenie agresji, pobudzenia, drażliwości i zaburzeń snu
  • Wsparcia globalnego funkcjonowania – wpływa pozytywnie na ogólny stan kliniczny pacjenta

Inne wskazania

Chociaż memantyna nie ma oficjalnej rejestracji w innych wskazaniach niż choroba Alzheimera, badania kliniczne potwierdzają jej skuteczność również w:

  • Otępieniu naczyniopochodnym – związanym z udarami mózgu i chorobami naczyniowymi
  • Otępieniu z ciałami Lewy’ego – charakteryzującym się fluktuacjami poznawczymi i objawami parkinsonowskimi
  • Otępieniu w chorobie Parkinsona – rozwijającym się u pacjentów z długotrwałą chorobą Parkinsona

Dawkowanie i sposób stosowania

Memantyna powinna być wprowadzana stopniowo, zgodnie ze schematem stopniowego zwiększania dawki. Taki sposób postępowania minimalizuje ryzyko wystąpienia działań niepożądanych i poprawia tolerancję leczenia.

Tydzień Dawka poranna Dawka wieczorna Dawka całkowita
1 5 mg 5 mg/dobę
2 5 mg 5 mg 10 mg/dobę
3 10 mg 5 mg 15 mg/dobę
4 i dalej 10 mg 10 mg 20 mg/dobę

Dawka docelowa wynosi 20 mg na dobę, podawana w jednej lub dwóch dawkach podzielonych. Badania kliniczne wykazują, że podawanie całej dawki dobowej raz dziennie jest równie skuteczne jak dzielenie na dwie dawki.

Modyfikacja dawkowania

U pacjentów z zaburzeniami funkcji nerek może być konieczna redukcja dawki:

  • Umiarkowane zaburzenia nerek (klirens kreatyniny 30-49 ml/min): dawka maksymalna 10 mg/dobę
  • Ciężkie zaburzenia nerek (klirens kreatyniny 5-29 ml/min): dawka maksymalna 10 mg/dobę

Lek można przyjmować niezależnie od posiłków, najlepiej o stałej porze dnia.

Polskie preparaty zawierające memantynę

W Polsce dostępnych jest wiele preparatów zawierających memantynę jako substancję czynną. Wszystkie są lekami na receptę i podlegają refundacji w ramach programu lekowego dla pacjentów z chorobą Alzheimera.

Dostępne preparaty:

  • Ebixa – tabletki powlekane 10 mg i 20 mg, roztwór doustny
  • Axura – tabletki powlekane 5 mg, 10 mg, 15 mg, 20 mg
  • Memolek – tabletki powlekane 10 mg i 20 mg
  • Memantine Mylan – tabletki powlekane 10 mg i 20 mg
  • Polmatine – tabletki powlekane i roztwór doustny
  • Biomentin – tabletki powlekane 10 mg i 20 mg
  • Memantine Accord – tabletki powlekane 10 mg i 20 mg

Wszystkie preparaty zawierają chlorowodorek memantyny i są bioekwiwalentne, co oznacza identyczną skuteczność i bezpieczeństwo stosowania.

Leczenie farmakologiczne zaburzeń poznawczych

Współczesne leczenie farmakologiczne otępienia opiera się na dwóch głównych grupach substancji czynnych: inhibitorach acetylocholinesterazy oraz antagonistach receptorów NMDA, do których należy memantyna.

Inhibitory acetylocholinesterazy

W Polsce zarejestrowane są następujące substancje z tej grupy:

  • Donepezil (preparaty: Aricept, Donepezil Teva, Donepezil Mylan)
  • Riwastygmina (preparaty: Exelon, Prometax, Rivastigmine Teva)
  • Galantamina (preparaty: Reminyl, Galantamine Teva)

Te leki są wskazane w łagodnym i umiarkowanym stadium choroby Alzheimera oraz w otępieniu z ciałami Lewy’ego.

Terapia łączona

Szczególnie wartościowe jest łączenie memantyny z inhibitorami acetylocholinesterazy. Badania kliniczne potwierdzają, że terapia skojarzona przynosi lepsze efekty niż monoterapia, szczególnie w zakresie:

  • Poprawy funkcji poznawczych
  • Zmniejszenia zaburzeń zachowania
  • Opóźnienia momentu konieczności umieszczenia pacjenta w domu opieki
  • Poprawy jakości życia pacjenta i opiekunów

Najczęściej stosowaną kombinacją jest memantyna + donepezil, która wykazuje synergistyczny efekt działania.

Działania niepożądane

Memantyna charakteryzuje się dobrym profilem bezpieczeństwa. Działania niepożądane występują u około 2-6% pacjentów i zwykle mają łagodny charakter.

Najczęstsze działania niepożądane:

  • Zaburzenia neurologiczne: zawroty głowy (6,3%), ból głowy (5,2%), senność (3,4%), zaburzenia równowagi
  • Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: zaparcia (4,6%), nudności, wymioty
  • Zaburzenia sercowo-naczyniowe: nadciśnienie tętnicze (4,1%)
  • Inne: zwiększona aktywność enzymów wątrobowych, reakcje nadwrażliwości

Rzadkie działania niepożądane:

  • Splątanie i dezorientacja (głównie u pacjentów z ciężkim otępieniem)
  • Omamy wzrokowe
  • Zaburzenia chodu
  • Bardzo rzadko: napady padaczkowe, reakcje psychotyczne
Częstość wystąpienia Rodzaj działania niepożądanego
Często (>1%) Zawroty głowy, ból głowy, zaparcia, senność, nadciśnienie
Niezbyt często Splątanie, omamy, wymioty, zaburzenia chodu
Bardzo rzadko Napady padaczkowe, reakcje psychotyczne

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Bezwzględne przeciwwskazania:

  • Nadwrażliwość na memantynę lub którykolwiek składnik preparatu
  • Ciąża i laktacja – brak wystarczających danych dotyczących bezpieczeństwa

Względne przeciwwskazania i środki ostrożności:

  • Padaczka w wywiadzie – wymagana szczególna obserwacja
  • Świeżo przebyty zawał serca – ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa
  • Zastoinowa niewydolność serca – konieczna ostrożność
  • Niekontrolowane nadciśnienie tętnicze – wymagana regularna kontrola

Interakcje lekowe:

Szczególną ostrożność należy zachować przy jednoczesnym stosowaniu:

  • Innych antagonistów NMDA (amantadyna, ketamina, dekstrometorfan) – ryzyko psychozy farmakotoksycznej
  • Leków przeciwkrzepliwych (warfaryna) – konieczność monitorowania INR
  • Leków wpływających na pH moczu – może wpływać na eliminację memantyny

Monitorowanie terapii

Skuteczność leczenia memantyną powinna być regularnie oceniana, szczególnie w pierwszych trzech miesiącach terapii. Lekarz prowadzący powinien monitorować:

Parametry skuteczności:

  • Funkcje poznawcze – przy użyciu skal takich jak MMSE, ADAS-Cog
  • Codzienne funkcjonowanie – ocena sprawności w czynnościach życiowych
  • Zaburzenia zachowania – nasilenie agresji, pobudzenia, zaburzeń snu
  • Ogólny stan kliniczny – globalna ocena poprawy lub stabilizacji

Parametry bezpieczeństwa:

  • Tolerancja leczenia – występowanie działań niepożądanych
  • Funkcje życiowe – ciśnienie tętnicze, funkcje nerek
  • Stan psychiczny – wykluczenie objawów psychotycznych

Leczenie należy kontynuować tak długo, jak długo przynosi korzystne efekty i jest dobrze tolerowane przez pacjenta.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak szybko można oczekiwać efektów leczenia memantyną?

Pierwsze efekty leczenia memantyną mogą być widoczne po 4-6 tygodniach regularnego stosowania. Pełen efekt terapeutyczny rozwija się zwykle po 12-16 tygodniach leczenia. Ważne jest, aby pamiętać, że memantyna nie przywraca utraconych funkcji poznawczych, ale spowalnia tempo ich pogarszania się.

Czy memantynę można stosować razem z innymi lekami na demencję?

Tak, memantyna jest często stosowana w kombinacji z inhibitorami acetylocholinesterazy (donepezil, riwastygmina, galantamina). Terapia skojarzona wykazuje większą skuteczność niż monoterapia i jest zalecana przez międzynarodowe wytyczne leczenia choroby Alzheimera.

Co robić w przypadku pominięcia dawki?

Jeśli pacjent pominie jedną dawkę, należy podać ją, gdy tylko się o tym przypomni, chyba że zbliża się pora na następną dawkę. W takim przypadku należy pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować według normalnego schematu. Nie należy podawać podwójnej dawki.

Czy memantyna wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów?

Memantyna może wpływać na szybkość reakcji i koncentrację, szczególnie na początku leczenia. Ponadto sama choroba Alzheimera upośledza zdolność bezpiecznego prowadzenia pojazdów. Decyzję o prowadzeniu pojazdu powinna podjąć rodzina wspólnie z lekarzem, oceniając stan funkcjonalny pacjenta.

Jak długo należy stosować memantynę?

Leczenie memantyną powinno być kontynuowane tak długo, jak długo przynosi korzyści kliniczne i jest dobrze tolerowane. U większości pacjentów leczenie trwa wiele miesięcy lub lat. Przerwanie terapii powinno następować pod kontrolą lekarza, szczególnie gdy choroba znacznie się zaawansuje lub wystąpią poważne działania niepożądane.

Czy memantyna jest bezpieczna dla osób starszych?

Memantyna jest lekiem bezpiecznym dla osób w podeszłym wieku i nie wymaga modyfikacji dawkowania ze względu na sam wiek. Jednak u pacjentów z chorobami współistniejącymi, szczególnie z zaburzeniami funkcji nerek lub serca, może być konieczne dostosowanie dawkowania i częstsze monitorowanie.

Czy memantyna może powodować uzależnienie?

Nie, memantyna nie powoduje uzależnienia fizycznego ani psychicznego. Jest to lek, który wymaga regularnego stosowania dla utrzymania efektu terapeutycznego, ale jego nagłe odstawienie nie powoduje objawów abstynencyjnych.

Jakie są różnice między poszczególnymi preparatami memantyny dostępnymi w Polsce?

Wszystkie dostępne w Polsce preparaty zawierają tę samą substancję czynną (chlorowodorek memantyny) i są bioekwiwalentne, co oznacza identyczną skuteczność i bezpieczeństwo. Różnice mogą dotyczyć postaci farmaceutycznej (tabletki, roztwór), opakowania i ceny. Wybór konkretnego preparatu zwykle zależy od preferencji pacjenta i lekarza oraz dostępności w aptece.

Bibliografia

  1. Reisberg B, Doody R, Stöffler A, Schmitt F, Ferris S, Möbius HJ; Memantine Study Group. Memantine in moderate-to-severe Alzheimer’s disease. N Engl J Med. 2003;348(14):1333-1341. DOI: 10.1056/NEJMoa013128 PMID: 12672860
  2. Tariot PN, Farlow MR, Grossberg GT, Graham SM, McDonald S, Gergel I; Memantine Study Group. Memantine treatment in patients with moderate to severe Alzheimer disease already receiving donepezil: a randomized controlled trial. JAMA. 2004;291(3):317-324. DOI: 10.1001/jama.291.3.317 PMID: 14734594