Jakie są wskazania? Na co stosowany jest ? to preparat leczniczy zawierający substancję czynną liraglutyd, który należy do grupy leków wspomagających utratę masy ciała. Substancja ta stanowi analog naturalnie występującego w organizmie hormonu glukagonopodobnego peptydu-1 (GLP-1), który jest uwalniany w jelitach po spożyciu posiłku. Mechanizm działania opiera się na oddziaływaniu na receptory w mózgu, które kontrolują apetyt, co prowadzi do powstania uczucia sytości i zmniejszenia
Lek przeciwcukrzycowy zawierający liraglutyd w stężeniu 6 mg/mL, podawany w formie wstrzyknięć podskórnych za pomocą wstrzykiwacza typu pen. Substancja czynna pomaga kontrolować poziom cukru we krwi u pacjentów z cukrzycą typu 2, spowalnia przejście pokarmu przez żołądek i może wspierać profilaktykę chorób serca. Lek stosuje się samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, gdy dieta i aktywność fizyczna nie wystarczają do osiągnięcia odpowiedniej kontroli glikemii.
Plyzari to lek do wstrzykiwań zawierający liraglutyd, substancję naśladującą naturalny hormon GLP-1. Lek jest stosowany łącznie z dietą i ćwiczeniami u dorosłych (BMI ≥30 lub BMI 27-30 z chorobami towarzyszącymi) oraz młodzieży od 12 lat z otyłością do wspomagania utraty masy ciała. Podawany jest we wstrzykiwaczu w dawkach od 0,6 mg do 3,0 mg na dobę, stopniowo zwiększanych w ciągu pierwszych pięciu tygodni leczenia.
Saxenda to lek wspomagający redukcję masy ciała, zawierający liraglutyd, który działa na receptory w mózgu kontrolujące apetyt. Pomaga poczuć sytość, zmniejsza głód i przyczynia się do ograniczenia spożycia kalorii. Stosowany u dorosłych i młodzieży z otyłością lub nadwagą w połączeniu z dietą i ćwiczeniami, Saxenda przynosi efekty, jeśli w ciągu pierwszych 12 tygodni leczenia masa ciała zmniejszy się o ustalone wartości.
Victoza to lek stosowany w terapii pacjentów z cukrzycą typu 2. Ma postać roztworu do infuzji. Substancją czynną wykorzystaną w preparacie jest liraglutyd, który jest analogiem ludzkiego glukagonopodobnego peptydu GLP-1. Lek jest wydawany wyłącznie na receptę i nie podlega refundacji. Victoza stosowana jest zarówno w terapii skojarzonej z innymi lekami na cukrzycę, jak i w monoterapii.
Xultophy to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych. Jest to kombinacja dwóch substancji czynnych – insuliny degludec i liraglutidu. Insulina degludec pomaga kontrolować poziom cukru we krwi, a liraglutid działa na podobnej zasadzie jak naturalny hormon występujący w organizmie i pomaga organizmowi w produkcji insuliny po posiłku. Lek jest stosowany, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do kontroli poziomu cukru we krwi.
Zegluxen to lek przeciwcukrzycowy w postaci roztworu do wstrzykiwań, zawierający substancję czynną liraglutyd w stężeniu 6 mg/mL. Lek pomaga obniżać poziom cukru we krwi u pacjentów z cukrzycą, spowalnia przejście pokarmu przez żołądek i może wspomagać zapobieganie chorobom serca. Stosowany jest jako monoterapia gdy dieta i wysiłek fizyczny nie wystarczają do kontroli glikemii u pacjentów niemogących przyjmować metforminy, lub w terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwcukrzycowymi.
Liraglutyd – lek stosowany w leczeniu cukrzycy. Mechanizm działania liraglutydu polega na stymulowaniu wydzielania insuliny w sposób zależny od stężenia glukozy. W przypadku dużego stężenia glukozy, lek stymuluje wydzielanie insuliny i hamuje wydzielanie glukagonu. W odwrotnej sytuacji, podczas hipoglikemii, liraglutyd zmniejsza wydzielanie insuliny, jednocześnie nie zaburzając wydzielania glukagonu. Ponadto lek opóźnia opróżnianie żołądka i zmniejsza łaknienie, co przyczynia się do zmniejszenia masy ciała i masy tłuszczowej. Wskazaniem do stosowania liraglutydu jest leczenie cukrzycy typu 2 u dorosłych, młodzieży i dzieci powyżej 10 roku życia. Lek stosuje się w połączeniu z dietą i aktywnością fizyczną.
Liraglutyd dostępny jest w postaci roztworu do wstrzykiwań. Lek stosuje się zarówno w monoterapii, jak i w połączeniu z innymi lekami stosowanymi w leczeniu cukrzycy.
Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): nudności, biegunka, wymioty, ból brzucha, zaparcia, zapalenie żołądka, refluks żołądkowo-przełykowy, nadmierna produkcja gazów jelitowych, ból zęba, zapalenie nosa i gardła, zapalenie oskrzeli, hipoglikemia, brak łaknienia, zmniejszenie apetytu, ból głowy, zawroty głowy, przyspieszenie czynności serca, wysypka, zwiększone stężenie lipazy, zwiększone stężenie amylazy, zmęczenie, reakcje w miejscu wstrzyknięcia.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Liraglutyd stanowi przełomową substancję czynną w leczeniu cukrzycy typu 2 oraz otyłości, która zrewolucjonizowała podejście do terapii chorób metabolicznych. Jest to syntetyczny analog ludzkiego peptydu podobnego do glukagonu typu 1 (GLP-1), który zachowuje 97% homologii z naturalnym hormonem. Substancja ta została po raz pierwszy zatwierdzona przez FDA w 2010 roku do leczenia cukrzycy typu 2, a następnie w 2014 roku do redukcji masy ciała. W Polsce dostępny jest pod nazwami handlowymi Victoza (dawka 1,2-1,8 mg) oraz Saxenda (dawka do 3,0 mg), przy czym Saxenda nie jest obecnie zarejestrowana w kraju. Liraglutyd działa poprzez aktywację receptorów GLP-1, co prowadzi do zwiększenia wydzielania insuliny w sposób zależny od poziomu glukozy, redukcji uwalniania glukagonu, spowolnienia opróżniania żołądka i zmniejszenia apetytu. Dzięki tym wielokierunkowym działaniom, substancja ta oferuje kompleksowe podejście do kontroli glikemii oraz redukcji masy ciała, stanowiąc istotną opcję terapeutyczną dla pacjentów z zaburzeniami metabolicznymi.
Liraglutyd naśladuje działanie naturalnego hormonu GLP-1, który jest wydzielany przez komórki jelita cienkiego w odpowiedzi na spożycie pokarmu. Mechanizm działania liraglutyde polega na naśladowaniu naturalnego hormonu GLP-1, który organizm produkuje po jedzeniu. Substancja ta została zmodyfikowana strukturalnie poprzez podstawienie lizyny argininą w pozycji 34 oraz dołączenie łańcucha kwasu tłuszczowego C16 (kwas palmitynowy) w pozycji 26, co znacząco wydłuża jej okres półtrwania.
Liraglutyd należy do klasy leków naśladujących inkretyny i działa na komórki β trzustki, stymulując uwalnianie endogennej insuliny, pomagając kontrolować poziom glukozy we krwi i tłumić apetyt. Zwiększenie wydzielania insuliny następuje wyłącznie w sposób zależny od glukozy, co minimalizuje ryzyko hipoglikemii. Insulinotropiczne działanie GLP-1 jest osłabiane, gdy poziom glukozy spada. Ten zależny od glukozy sposób działania jest mediowany przez wewnątrzkomórkowe mechanizmy sygnalizacyjne zależne od wysokiego stosunku ATP do ADP.
Liraglutyd skutecznie redukuje nadmierne wydzielanie glukagonu przez komórki alfa trzustki, szczególnie w okresie poposiłkowym. Victoza pomaga zapobiegać nadmiernej produkcji cukru przez wątrobę. To działanie jest szczególnie ważne u pacjentów z cukrzycą typu 2, gdzie obserwuje się zaburzenia w fizjologicznej supresji glukagonu po posiłkach.
Victoza spowalnia opuszczanie żołądka przez pożywienie. Spowolnienie opróżniania żołądka przyczynia się do lepszej kontroli poposiłkowych wzrostów glikemii oraz do zwiększenia poczucia sytości. GLP-1 pomaga kontrolować poziom cukru we krwi w cukrzycy typu 2 poprzez zwiększanie insuliny gdy jest potrzebna, zmniejszanie produkcji glukozy w wątrobiE, spowalnianie trawienia i zmniejszanie apetytu.
Biodostępność liraglutyde po podskórnym wstrzyknięciu wynosi około 55%, a maksymalne stężenia osiągane są po 11,7 godziny. Maksymalne stężenie osiągane jest między 8 a 12 godzinami. Wstrzyknięcie może być wykonane w różne miejsca na ciele – brzuch, udo lub ramię, przy czym lokalizacja nie wpływa znacząco na farmakokinetykę leku.
Liraglutyd jest mniej wrażliwy na metabolizm niż endogenny GLP-1 i jest wolniej metabolizowany przez dipeptydylopeptydazę-4 i neutralną endopeptydazę do różnych mniejszych polipeptydów. Okres półtrwania terminalna wynosi 13 godzin, co umożliwia podawanie leku raz dziennie.
Strukturalne modyfikacje liraglutyde są odpowiedzialne za przedłużony okres półtrwania. Po podskórnym wstrzyknięciu łańcuch kwasu tłuszczowego pozwala liraglutydenowi na samodzielne łączenie się i tworzenie heptamerów w miejscu wstrzyknięcia. To umożliwia powolne uwalnianie substancji z miejsca wstrzyknięcia oraz wiązanie z albuminą w osoczu, co dodatkowo stabilizuje lek.
Liraglutyd jest stosowany w celu poprawy kontroli poziomu cukru we krwi u dorosłych i dzieci w wieku 10 lat i starszych z cukrzycą typu 2 (wraz ze zmianami dietetycznymi). Lek jest zalecany jako terapia drugiej linii po metforminie lub jako terapia pierwszej linii u pacjentów z przeciwwskazaniami do metforminy.
Liraglutyd służy do zmniejszenia ryzyka sercowo-naczyniowego u dorosłych z cukrzycą typu 2. Badanie LEADER wykazało, że liraglutyd znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą typu 2 i wysokim ryzykiem kardiovaskulärnym.
Liraglutyd jest stosowany do utraty wagi u dorosłych i dzieci w wieku 12 lat i starszych. W dawce 3,0 mg (Saxenda) jest skuteczny w długoterminowym zarządzaniu wagą u osób z otyłością lub nadwagą z towarzyszącymi problemami zdrowotnymi.
Liraglutyd jest dawkowany raz dziennie za pomocą wstępnie wypełnionego pena. Leczenie rozpoczyna się od 0,6 mg dziennie przez 1 tydzień. Po tygodniu dawka jest zwiększana do 1,2 mg i może być dalej zwiększana do 1,8 mg w oparciu o indywidualną kontrolę glikemiczną.
| Tydzień leczenia | Dawka | Cel |
|---|---|---|
| 1 | 0,6 mg | Zmniejszenie objawów żołądkowo-jelitowych |
| 2+ | 1,2 mg | Dawka terapeutyczna |
| Opcjonalnie | 1,8 mg | Maksymalna dawka przy niewystarczającej kontroli |
Dawkowanie pediatryczne do utraty wagi jest takie samo jak u dorosłych. Jeśli zwiększenie dawki nie jest tolerowane, pacjent powinien pozostać przy niższej dawce przez kolejny tydzień i spróbować zwiększyć w następnym tygodniu. Dawka docelowa w leczeniu otyłości wynosi 3,0 mg dziennie.
Liraglutyd jest podawany raz dziennie przez wstrzyknięcie podskórne, niezależnie od posiłków i o dowolnej porze dnia. Miejsca wstrzyknięć należy rotować między brzuchem, udem i ramieniem, aby uniknąć lipodystrofii.
Najczęstsze działania niepożądane Saxenda u dorosłych obejmują nudności, biegunkę, zaparcia, wymioty, reakcję w miejscu wstrzyknięcia, niski poziom cukru we krwi (hipoglikemia), ból głowy, zmęczenie (fatigue), zawroty głowy, ból brzucha i zmiany poziomu enzymów (lipazy) we krwi.
Nudności stanowią najczęstszy objaw niepożądany, występujący u około 20% pacjentów przyjmujących Victoza i niemal 40% przyjmujących Saxenda. Nudności i wymioty są częstsze przy wyższych dawkach liraglutyde. Aby zminimalizować te efekty, dawka jest zwykle powoli zwiększana w czasie.
Liraglutyd niesie ze sobą ostrzeżenie w czarnej ramce dotyczące nowotworów komórek C tarczycy u szczurów i myszy, ale nie wiadomo, czy liraglutyd spowodowałby ten typ raka u ludzi. Liraglutyd jest przeciwwskazany u pacjentów z osobistą lub rodzinną historią MTC oraz u pacjentów z zespołem Multiple Endocrine Neoplasia type 2 (MEN 2).
Zapalenie trzustki związane z liraglutydeim zostało zgłoszone w raportach po wprowadzeniu na rynek. Zapalenie trzustki jest rzadkim, ale poważnym działaniem niepożądanym. Mniej niż 0,4% pacjentów doświadcza zapalenia trzustki.
Odwodnienie z powodu nudności, wymiotów i biegunki, zwiększone stężenie kreatyniny w surowicy i ostra niewydolność nerek zostały zgłoszone podczas stosowania liraglutyde po zatwierdzeniu.
W obecnym badaniu pacjenci w grupie liraglutyde mieli niższe ryzyko pierwotnego złożonego punktu końcowego – pierwszego wystąpienia śmierci sercowo-naczyniowej, niezakończonego zawałem śmiercią infarktu miokardium lub niezakończonego śmiercią udaru mózgu w analizie time-to-event – oraz niższe ryzyko śmierci z przyczyn sercowo-naczyniowych, śmierci z jakiejkolwiek przyczyny.
Badanie LEADER wykazało zmniejszone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych u pacjentów z cukrzycą typu 2, którzy otrzymywali agonistę receptora glukagono-podobnego peptydu 1 liraglutyd w porównaniu z placebo. Analizy mediacyjne badania LEADER z metodami Coxa i nową metodą Vansteelandt sugerują, że HbA1c może być znaczącym mediatorem korzyści sercowo-naczyniowych obserwowanych z liraglutydiem.
Badanie LEADER niedawno wykazało niższe ryzyko wystąpienia zdarzeń sercowo-naczyniowych, śmierci z jakiejkolwiek przyczyny i zdarzeń mikronaczyniowych z liraglutydiem niż z placebo. Liraglutyd wykazał korzystny wpływ na funkcje nerek, w tym zmniejszenie albuminurii i spowolnienie postępu przewlekłej choroby nerek.
W Polsce leczenie cukrzycy typu 2 rozpoczyna się od metforminy jako leku pierwszego wyboru. Dla osób już leczonych metforminą, dawka metforminy powinna być zmniejszona gdy eGFR spadnie poniżej 45 mL/min/1,73 m², a powinna być zatrzymana gdy eGFR spadnie poniżej 30 mL/min/1,73 m².
Wytyczne American Diabetes Association (ADA) uważają liraglutyd za farmakoterapię pierwszej linii w cukrzycy typu 2 (zwykle razem z metforminą), szczególnie u osób z miażdżycową chorobą sercowo-naczyniową lub otyłością. W Polsce liraglutyd jest zalecany jako:
W leczeniu kombinowanym z liraglutydiem często stosuje się:
U osób z otyłością wybór leków hipoglikemizujących powinien uwzględniać ich wpływ na wagę. Insuliny, pochodne sulfoniluromocznika i tiazolidynediony mogą promować przyrost wagi i powinny być stosowane ostrożnie i w najniższych możliwych dawkach.
VICTOZA jest przeciwwskazany u pacjentów z wcześniejszą poważną reakcją nadwrażliwości na VICTOZA lub na którykolwiek ze składników produktu. Dodatkowo lek jest przeciwwskazany u pacjentów z:
Liraglutyd (do kontroli glikemicznej) powinien być stosowany z ostrożnością podczas ciąży. Badania na zwierzętach wykazały, że liraglutyd wiąże się ze zwiększonym ryzykiem śmierci płodu i nieprawidłowości płodowych. Liraglutyd jest bezpieczny dla karmiących matek. W badaniach klinicznych liraglutyd nie był wykrywany w mleku ludzkim.
Liraglutyd jest bezpieczny dla dzieci w wieku 10 lat i starszych do kontroli glikemicznej oraz dzieci w wieku 12 lat i starszych do utraty wagi. Badania kliniczne wykazały, że liraglutyd zwiększa ryzyko hipoglikemii i częstość akcji serca o 3 do 7 uderzeń na minutę u pacjentów pediatrycznych.
Liraglutyd może spowalniać trawienie i może być potrzebne więcej czasu, aby organizm wchłonął jakiekolwiek leki przyjmowane doustnie. Szczególną uwagę należy zwrócić na:
Ryzyko hipoglikemii jest podwyższone u pacjentów otrzymujących liraglutyd z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, w tym z insuliną lub sekretogogami insuliny (np. pochodne sulfoniluromocznika). Może być konieczne zmniejszenie dawki tych leków przy rozpoczęciu terapii liraglutydiem.
Lekarze powinni regularnie oceniać poziomy glukozy w osoczu, częstość akcji serca, czynność nerek, zmiany w zachowaniu, myśli lub zachowania samobójcze, pogarszającą się depresję, triglicerydy, oznaki i objawy zapalenia trzustki, oznaki i objawy choroby pęcherzyka żółciowego oraz masę ciała.
Liraglutyd jest lekiem przeznaczonym do długotrwałego stosowania. W badaniach klinicznych pacjenci przyjmowali lek przez kilka lat bez znaczących problemów bezpieczeństwa. Decyzja o długości terapii powinna być podejmowana indywidualnie przez lekarza w oparciu o odpowiedź na leczenie i tolerancję.
Nie, liraglutyd nie powoduje uzależnienia fizycznego ani psychicznego. Jest to lek hormonalny, który naśladuje naturalne hormony organizmu. Przerwanie leczenia nie powoduje objawów odstawiennych, choć może powrócić pierwotny apetyt i trudności z kontrolą glikemii.
Należy być ostrożnym z alkoholem podczas stosowania liraglutyde, ponieważ alkohol może zwiększać ryzyko hipoglikemii, szczególnie gdy lek jest stosowany w kombinacji z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Zaleca się ograniczenie spożycia alkoholu i skonsultowanie się z lekarzem.
Badania nie wykazały negatywnego wpływu liraglutyde na płodność u mężczyzn ani kobiet. Jednak ze względu na brak wystarczających danych u ludzi, kobiety planujące ciążę powinny skonsultować się z lekarzem w sprawie kontynuacji terapii.
Jeśli pominie się dawkę liraglutyde, należy przyjąć ją jak najszybciej, ale nie później niż 12 godzin po planowanym czasie. Jeśli minęło więcej niż 12 godzin, należy pominąć tę dawkę i przyjąć następną o zaplanowanym czasie. Nie należy podwajać dawki.
Liraglutyd sam w sobie nie wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów. Jednak może zwiększać ryzyko hipoglikemii, szczególnie w kombinacji z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Pacjenci powinni być świadomi objawów hipoglikemii i unikać prowadzenia podczas epizodów niskiego poziomu cukru.
Nieużywane peny z liraglutydiem należy przechowywać w lodówce w temperaturze 2-8°C, z dala od elementu chłodzącego. Po pierwszym użyciu pen może być przechowywany w temperaturze pokojowej lub w lodówce przez maksymalnie 30 dni. Nie wolno zamrażać leku ani narażać go na temperatury powyżej 30°C.
W Polsce liraglutyd w postaci Victoza jest refundowany w ramach programu lekowego dla pacjentów z cukrzycą typu 2 spełniających określone kryteria. Saxenda (dawka 3,0 mg) do leczenia otyłości nie jest obecnie dostępna w Polsce. Szczegółowe informacje o refundacji należy uzyskać od lekarza lub konsultanta diabetologa.
