Arteoptic ⚠️

Arteoptic to lek w postaci kropli do oczu, który zawiera substancję czynną – chlorowodorek karteololu. Jest to nieselektywny antagonista receptorów β-adrenergicznych, który obniża prawidłowe i podwyższone ciśnienie śródgałkowe. Stosowany jest w leczeniu chorób oczu, takich jak nadciśnienie oczne oraz przewlekła jaskra otwartego kąta przesączania. Lek Arteoptic jest dostępny na receptę.

Carteabak ⚠️

Carteabak to lek zawierający substancję czynną karteolol, który należy do grupy leków zwanych beta-blokerami. Działa poprzez zablokowanie pewnego typu receptorów, nazywanych receptorami adrenergicznymi typu beta. Stosowany jest miejscowo, do worka spojówkowego, gdzie obniża ciśnienie wewnątrzgałkowe poprzez zmniejszenie wytwarzania cieczy wodnistej. Wskazany jest do stosowania w przypadku nadciśnienia wewnątrzgałkowego oraz w przypadku jaskry przewlekłej z otwartym kątem przesączania. Lek jest dostępny na receptę.

Carteol LP 2%

Carteol LP 2% to lek w postaci kropli do oczu o przedłużonym uwalnianiu. Zawiera substancję czynną karteololu chlorowodorek, która należy do grupy leków beta-adrenolitycznych. Stosowany jest miejscowo do oka w leczeniu jaskry z otwartym kątem przesączania, a także przy nadciśnieniu śródgałkowym. Lek jest dostępny na receptę.

Carteol LP 2% Preservative Free

Carteol LP 2% Preservative Free to lek beta-adrenolityczny w postaci kropli do oczu, stosowany u dorosłych pacjentów w leczeniu przewlekłej jaskry z otwartym kątem przesączania oraz nadciśnienia wewnątrzgałkowego. Specjalnie opracowane, aby nie zawierać konserwantów, krople te są skuteczne w redukcji ciśnienia w oku, pomagając chronić wzrok pacjentów.

Karteolol – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Karteolol – lek stosowany w okulistyce. Mechanizm działania karteololu polega na zmniejszaniu ciśnienia wewnątrzgałkowego niezależnie od obecności jaskry, poprzez zmniejszenie wydzielania cieczy wodnistej. Wskazaniem do stosowania leku jest nadciśnienie wewnątrzgałkowe i przewlekła jaskra z otwartym kątem przesączania. 

Karteolol dostępny jest w postaci kropli do oczu. Lek podaje się do chorego oka raz na dobę, rano. 

Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): objawy przedmiotowe i podmiotowe podrażnienia oczu (np. pieczenie), ból oka, świąd oka, nasilone łzawienie, przekrwienie oka, przekrwienie spojówek, zapalenie spojówek, zapalenie rogówki, zaburzenia smaku.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Karteolol – przewodnik po beta-blokerze stosowanym w okulistyce

Karteolol to nieselektywny beta-adrenolityk, który od kilku dekad odgrywa istotną rolę w terapii chorób oczu związanych z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym. Ta substancja czynna, należąca do grupy leków beta-blokerów, znajduje zastosowanie przede wszystkim w leczeniu jaskry i nadciśnienia ocznego. Charakteryzuje się unikalnym mechanizmem działania polegającym na blokowaniu receptorów beta-adrenergicznych w ciele rzęskowym oka, co prowadzi do zmniejszenia produkcji cieczy wodnistej i obniżenia ciśnienia śródgałkowego. Karteolol wyróżnia się wśród innych beta-blokerów posiadaniem wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej, co przekłada się na korzystniejszy profil bezpieczeństwa i mniejsze ryzyko wystąpienia działań niepożądanych ze strony układu krążenia i oddechowego. Lek ten jest dostępny w postaci kropli do oczu o przedłużonym uwalnianiu, co pozwala na wygodne stosowanie jedynie raz dziennie. Karteolol został wprowadzony do obrotu farmaceutycznego w latach 80. XX wieku i od tego czasu pozostaje ważnym elementem arsenału terapeutycznego w leczeniu jaskry, szczególnie w jej przewlekłej postaci z otwartym kątem przesączania. Dla pacjentów borykających się z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym, karteolol stanowi skuteczną opcję terapeutyczną, która przy regularnym stosowaniu może zapobiec postępowi choroby i chronić przed nieodwracalną utratą wzroku.

Mechanizm działania karteololu

Karteolol należy do grupy nieselektywnych beta-adrenolityków, co oznacza, że działa zarówno na receptory beta-1, jak i beta-2 adrenergiczne. W kontekście terapii okulistycznej, kluczowe znaczenie ma jego wpływ na receptory beta-adrenergiczne znajdujące się w ciele rzęskowym gałki ocznej. Po zakropleniu do worka spojówkowego, substancja przenika przez nabłonek i śródbłonek rogówki, docierając do tkanek wewnątrzgałkowych.

Podstawowy mechanizm działania karteololu polega na blokowaniu receptorów beta-adrenergicznych w ciele rzęskowym, które odpowiadają za produkcję cieczy wodnistej. Blokada tych receptorów prowadzi do zmniejszenia wydzielania cieczy wodnistej przez wyrostki ciała rzęskowego, co bezpośrednio przekłada się na obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego. Co istotne, karteolol skutecznie obniża ciśnienie śródgałkowe zarówno w przypadku jego podwyższonych wartości, jak i przy ciśnieniu mieszczącym się w granicach normy.

Dodatkową zaletą karteololu jest posiadanie wewnętrznej aktywności sympatykomimetycznej, określanej skrótem ISA. Oznacza to, że substancja ta nie tylko blokuje receptory beta-adrenergiczne, ale również w pewnym stopniu je pobudza. Ta częściowa aktywność agonistyczna sprawia, że karteolol wywołuje mniej działań niepożądanych niż inne beta-blokery pozbawione ISA. W praktyce klinicznej przekłada się to na mniejsze ryzyko nadmiernego spowolnienia rytmu serca czy skurczu oskrzeli.

Karteolol wykazuje również niewielkie działanie stabilizujące błony komórkowe, nazywane efektem chinidynopodobnym lub znieczulającym miejscowo. Właściwość ta ma jednak drugorzędne znaczenie w kontekście terapii okulistycznej. Istotne jest natomiast, że substancja ta praktycznie nie wpływa na średnicę źrenicy i nie zaburza akomodacji oka, co stanowi znaczącą przewagę w porównaniu do niektórych innych leków przeciwjaskrowych, szczególnie miotyków.

Farmakokinetyka i farmakodynamika

Po podaniu miejscowym do worka spojówkowego, karteolol wykazuje szybką penetrację przez struktury rogówki. Działanie obniżające ciśnienie wewnątrzgałkowe rozpoczyna się już po upływie około 30 minut od zakroplenia leku. Maksymalny efekt terapeutyczny obserwuje się po 2-4 godzinach od aplikacji, a działanie utrzymuje się przez całą dobę przy stosowaniu preparatów o przedłużonym uwalnianiu.

Preparaty karteololu zawierają w swoim składzie kwas alginowy, który jest rozpuszczalnym w wodzie polimerem o specyficznych właściwościach fizykochemicznych. Dzięki właściwościom bioadhezyjnym i interakcjom jonowym, możliwe jest przedłużone uwalnianie substancji czynnej, co pozwala na zmniejszenie częstości aplikacji do jednokrotnego podania na dobę. To znacząco poprawia komfort pacjenta i zwiększa współpracę w terapii przewlekłej.

Chociaż karteolol stosowany jest miejscowo, należy pamiętać, że może być w pewnym stopniu wchłaniany do krążenia ogólnoustrojowego. Mimo że stężenia systemowe są niewielkie, istnieje możliwość wystąpienia działań niepożądanych charakterystycznych dla beta-blokerów podawanych doustnie. Z tego względu przed rozpoczęciem terapii konieczne jest dokładne zebranie wywiadu lekarskiego, szczególnie dotyczącego chorób układu oddechowego i sercowo-naczyniowego.

Wskazania do stosowania karteololu

Karteolol w postaci kropli do oczu znajduje zastosowanie w leczeniu dwóch głównych stanów okulistycznych związanych z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym.

Nadciśnienie wewnątrzgałkowe to stan, w którym ciśnienie w gałce ocznej przekracza wartości uznawane za normalne, ale nie towarzyszy mu jeszcze uszkodzenie nerwu wzrokowego czy zmiany w polu widzenia charakterystyczne dla jaskry. Nieleczone nadciśnienie oczne stanowi istotny czynnik ryzyka rozwoju jaskry, dlatego wymaga systematycznego monitorowania i często interwencji farmakologicznej. Karteolol skutecznie obniża podwyższone ciśnienie śródgałkowe, zmniejszając ryzyko przyszłych powikłań.

Jaskra przewlekła z otwartym kątem przesączania jest najczęstszą postacią jaskry, w której dochodzi do stopniowego uszkodzenia nerwu wzrokowego na skutek podwyższonego ciśnienia wewnątrzgałkowego. W tym typie jaskry kąt przesączania pozostaje otwarty, ale zaburzona jest drożność struktury beleczkowania, co utrudnia odpływ cieczy wodnistej z gałki ocznej. Karteolol, działając na zmniejszenie produkcji cieczy wodnistej, pomaga w obniżeniu ciśnienia śródgałkowego do wartości docelowych, spowalniając lub zatrzymując postęp neuropatii jaskrowej.

W przypadku jaskry z zamkniętym kątem przesączania karteolol nie powinien być stosowany w monoterapii. W tej postaci jaskry podstawowym celem leczenia jest otwarcie kąta poprzez zwężenie źrenicy, czego karteolol sam nie realizuje. W takich sytuacjach lek ten może być stosowany jedynie w skojarzeniu z preparatami zwężającymi źrenicę, takimi jak pilokarpina.

Leczenie farmakologiczne jaskry – kontekst terapeutyczny

Jaskra stanowi jedną z głównych przyczyn nieodwracalnej utraty wzroku na świecie i wymaga długotrwałego, często dożywotniego leczenia. Obecnie obniżenie ciśnienia wewnątrzgałkowego pozostaje jedyną metodą o potwierdzonej skuteczności w zapobieganiu postępowi choroby. Gdy ciśnienie śródgałkowe ulega obniżeniu, nerw wzrokowy i siatkówka są lepiej unaczynione, co chroni przed dalszym uszkodzeniem struktur oka.

Strategie farmakoterapii jaskry

Według wytycznych Europejskiego Towarzystwa Jaskrowego, leczenie powinno się rozpoczynać od monoterapii jednym lekiem pierwszego rzutu. Do leków pierwszego wyboru w terapii jaskry należą obecnie:

  • Analogi prostaglandyn (latanoprost, trawoprost, tafluprost) oraz prostamidy (bimatoprost) – często stanowią pierwszą linię leczenia ze względu na wysoką skuteczność i wygodę stosowania raz dziennie
  • Beta-blokery (tymolol, lewobunolol, metipranolol, karteolol, betaksolol) – tradycyjnie uznawane za podstawowe leki przeciwjaskrowe, skuteczne i zazwyczaj dobrze tolerowane
  • Alfa-2 agonisty (brymonidyna) – zmniejszają produkcję cieczy wodnistej i poprawiają jej odpływ
  • Inhibitory anhydrazy węglanowej (dorzolamid, brynzolamid) – hamują wytwarzanie cieczy wodnistej

Jeśli monoterapia okazuje się niewystarczająca do osiągnięcia docelowego ciśnienia wewnątrzgałkowego, lekarz może zdecydować o wprowadzeniu drugiego leku lub zastosowaniu preparatów złożonych, zawierających dwie substancje czynne w jednym preparacie. Popularne kombinacje to połączenia beta-blokerów z analogami prostaglandyn lub z inhibitorami anhydrazy węglanowej.

Miejsce karteololu w terapii jaskry

Karteolol należy do grupy beta-blokerów stosowanych w leczeniu jaskry od wielu lat. Choć w ostatnich latach analogi prostaglandyn zyskały status leków pierwszego wyboru ze względu na nieco większą skuteczność i wygodniejsze dawkowanie, beta-blokery, w tym karteolol, nadal pozostają ważnym elementem farmakoterapii jaskry. Są szczególnie przydatne w terapii skojarzonej lub jako alternatywa dla pacjentów, u których prostaglandyny są przeciwwskazane lub źle tolerowane.

Zaletą karteololu jest jego stosunkowo długi czas działania, pozwalający na aplikację raz dziennie w przypadku preparatów o przedłużonym uwalnianiu, oraz korzystny profil działań niepożądanych związany z wewnętrzną aktywnością sympatykomimetyczną. Substancja ta nie wywołuje zwężenia źrenicy i nie pogarsza widzenia, co poprawia komfort życia pacjentów. Stabilizacja ciśnienia wewnątrzgałkowego podczas terapii karteololem może wymagać kilku tygodni, dlatego ocenę skuteczności leczenia przeprowadza się zwykle po około 4 tygodniach od rozpoczęcia terapii.

Dawkowanie i sposób stosowania

Standardowe dawkowanie karteololu w postaci kropli do oczu o stężeniu 2% (20 mg/ml) polega na wkropleniu jednej kropli preparatu do chorego oka raz na dobę, rano. Formulacja o przedłużonym uwalnianiu pozwala na utrzymanie efektu terapeutycznego przez całą dobę, co stanowi znaczne udogodnienie w porównaniu do preparatów wymagających wielokrotnego stosowania.

Technika aplikacji kropli

Prawidłowa technika podawania kropli do oczu ma kluczowe znaczenie dla skuteczności terapii i minimalizacji wchłaniania ogólnoustrojowego. Pacjent powinien:

  1. Umyć dokładnie ręce przed aplikacją leku
  2. Patrząc do góry, delikatnie odciągnąć w dół dolną powiekę, tworząc kieszonkę spojówkową
  3. Wkroplić jedną kroplę preparatu do kieszonki spojówkowej, unikając dotykania końcówką butelki do oka lub powiek
  4. Zamknąć oko i delikatnie ucisnąć palcem kącik oka przy nosie na około 2 minuty
  5. Wytrzeć resztki preparatu z powiek

Uciskanie kącika oka przy nosie (okluza punktu łzowego) jest szczególnie ważne, ponieważ zmniejsza wchłanianie systemowe leku poprzez przewód nosowo-łzowy. To proste działanie może znacząco ograniczyć ryzyko wystąpienia ogólnoustrojowych działań niepożądanych.

Zmiana leczenia i terapia skojarzona

Jeśli karteolol ma zastąpić inny lek przeciwjaskrowy, stosowanie dotychczasowego preparatu należy przerwać po zakończeniu pełnego dnia leczenia, a karteolol rozpocząć od następnego dnia. Gdy zastępujemy kilka leków przeciwjaskrowych, ich odstawianie powinno następować pojedynczo, zgodnie z zaleceniami lekarza okulisty.

W przypadku stosowania dodatkowo innych kropli do oczu, należy zachować co najmniej 15-minutowy odstęp między aplikacjami poszczególnych preparatów. Karteolol powinien być zawsze stosowany jako ostatni lek. Taka kolejność pozwala na właściwą absorpcję każdego z leków i zapobiega ich wzajemnemu wypłukiwaniu.

Przeciwwskazania do stosowania

Karteolol, mimo że stosowany miejscowo do oka, może być wchłaniany do krążenia ogólnoustrojowego i wywoływać działania systemowe. Z tego względu obowiązują liczne przeciwwskazania charakterystyczne dla beta-blokerów podawanych doustnie.

Bezwzględne przeciwwskazania

Kategoria Przeciwwskazania
Nadwrażliwość Uczulenie na karteolol lub którąkolwiek substancję pomocniczą preparatu
Choroby serca Jawna niewydolność serca, wstrząs kardiogenny, bradykardia zatokowa, blok przedsionkowo-komorowy II lub III stopnia (niekontrowany rozrusznikiem)
Choroby układu oddechowego Astma oskrzelowa, przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) w ciężkim przebiegu
Inne Nieleczony guz chromochłonny (pheochromocytoma)

Szczególna ostrożność

Karteolol powinien być stosowany ze szczególną ostrożnością u pacjentów z:

  • Łagodniejszymi postaciami chorób układu oddechowego – beta-blokery mogą nasilać skurcz oskrzeli i wywoływać trudności w oddychaniu
  • Cukrzycą – beta-blokery mogą maskować objawy hipoglikemii, takie jak drżenie czy tachykardia, pozostawiając jedynie pocenie się i zawroty głowy jako sygnały ostrzegawcze
  • Nadczynnością tarczycy – leki te mogą maskować objawy kryzysu nadczynności tarczycy, takie jak przyspieszenie akcji serca
  • Chorobą Raynauda i innymi zaburzeniami krążenia obwodowego – możliwe nasilenie objawów ziębnięcia kończyn
  • Ciężką miastenią – beta-blokery mogą nasilać osłabienie mięśniowe

Interakcje z innymi lekami

Karteolol może wchodzić w interakcje z wieloma substancjami stosowanymi zarówno miejscowo, jak i ogólnoustrojowo. Szczególną uwagę należy zwrócić na następujące interakcje:

Interakcje nasilające działanie beta-blokerów

Jednoczesne stosowanie karteololu z innymi beta-blokerami podawanymi doustnie może prowadzić do nasilenia efektu beta-blokującego i zwiększenia ryzyka działań niepożądanych, w tym poważnych zaburzeń rytmu serca. Nie zaleca się również równoległego stosowania dwóch miejscowo działających beta-adrenolityków do oczu.

Leki zmniejszające zapasy katecholamin, takie jak rezerpina, w połączeniu z karteololem mogą powodować nasilone obniżenie ciśnienia tętniczego i bradykardię, co może prowadzić do zawrotów głowy, omdleń czy niedociśnienia ortostatycznego. Wymagana jest szczególna ostrożność i ścisła obserwacja pacjenta.

Interakcje wpływające na skuteczność terapii

Adrenalina (epinefryna) podawana jednocześnie z karteololem może mieć zmniejszoną skuteczność. Co więcej, u pacjentów z historią alergii lub ciężkich reakcji anafilaktycznych, przyjmujących beta-blokery, może wystąpić niewrażliwość na zwykłe dawki adrenaliny stosowanej w leczeniu reakcji alergicznych.

Floktafenina w połączeniu z beta-blokerami może osłabiać kompensacyjną reakcję układu sercowo-naczyniowego organizmu, dlatego takie połączenie jest przeciwwskazane.

Sultopryda nie należy stosować jednocześnie z karteololem ze względu na ryzyko wystąpienia groźnych zaburzeń rytmu serca, w tym typu torsade de pointes.

Działania niepożądane

Karteolol może wywoływać działania niepożądane zarówno miejscowe, związane z aplikacją do oka, jak i ogólnoustrojowe, wynikające z wchłaniania systemowego.

Działania niepożądane miejscowe

Najczęściej zgłaszanymi miejscowymi działaniami niepożądanymi są:

  • Uczucie pieczenia lub podrażnienie oczu po zakropleniu (występuje u około 25% pacjentów)
  • Przekrwienie spojówek
  • Nadmierne łzawienie
  • Niewyraźne widzenie lub zamglone widzenie
  • Światłowstręt
  • Pogorszenie widzenia nocnego
  • Opadanie powiek (ptoza)
  • Zapalenie spojówek i brzegów powiek
  • Punkcikowate zabarwienie rogówki
  • Zmniejszona wrażliwość rogówki

Beta-blokery stosowane miejscowo mogą zmniejszać wydzielanie łez, co może prowadzić do suchości oczu. U osób noszących soczewki kontaktowe zahamowanie produkcji łez może powodować nietolerancję soczewek. Substancja konserwująca benzalkoniowy chlorek, obecna w niektórych preparatach karteololu, może dodatkowo podrażniać oczy i tworzyć osady na miękkich soczewkach kontaktowych.

Działania niepożądane ogólnoustrojowe

Chociaż karteolol stosowany jest miejscowo, może powodować działania niepożądane charakterystyczne dla systemowych beta-blokerów:

  • Ze strony układu sercowo-naczyniowego: bradykardia, niedociśnienie tętnicze, zaostrzenie niewydolności serca, zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego, uczucie zimnych dłoni i stóp
  • Ze strony układu oddechowego: skurcz oskrzeli, duszność, zaostrzenie astmy oskrzelowej
  • Ze strony układu nerwowego: zmęczenie, zawroty głowy, bóle głowy, zaburzenia snu, koszmary senne, depresja, zaburzenia pamięci
  • Ze strony układu pokarmowego: nudności, wymioty, bóle brzucha, zaburzenia trawienia
  • Inne: osłabienie libido, zaburzenia potencji

Stosowanie w ciąży i karmieniu piersią

Brak wystarczających badań dotyczących bezpieczeństwa stosowania karteololu u kobiet w ciąży. Lek ten został sklasyfikowany przez FDA jako kategoria C, co oznacza, że badania na zwierzętach wykazały potencjalnie szkodliwy wpływ na płód. Karteolol nie powinien być stosowany w okresie ciąży, chyba że lekarz uzna, iż potencjalne korzyści przewyższają ryzyko.

Badania epidemiologiczne dotyczące doustnego podawania leków beta-adrenolitycznych nie wykazały zwiększonego ryzyka wad wrodzonych, ale sugerowały możliwość wewnątrzmacicznego opóźnienia wzrostu płodu. Ponadto u noworodków, których matki przyjmowały beta-blokery do momentu porodu, obserwowano objawy blokady receptorów beta-adrenergicznych, takie jak bradykardia, niedociśnienie, zaburzenia oddechowe i hipoglikemia. Jeśli karteolol jest stosowany do momentu porodu, noworodek powinien być starannie monitorowany w pierwszych dniach życia.

Beta-adrenolityki, w tym karteolol, przenikają do mleka matki. Jednak przy stosowaniu kropli do oczu w dawkach terapeutycznych, stężenia substancji w mleku matki są prawdopodobnie zbyt niskie, aby wywołać kliniczne objawy blokady beta-adrenergicznej u niemowlęcia. Niemniej jednak decyzja o kontynuowaniu karmienia piersią lub stosowaniu leku powinna być podjęta po rozważeniu znaczenia leku dla matki.

Szczególne zalecenia i ostrzeżenia

Kontrola skuteczności leczenia

Podczas leczenia karteololem konieczna jest regularna kontrola okulistyczna. Początkowa ocena skuteczności terapii powinna nastąpić po około 4 tygodniach od rozpoczęcia leczenia i obejmować pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego oraz badanie rogówki. W przypadku długotrwałego stosowania zaleca się coroczną weryfikację skuteczności leczenia, ponieważ może wystąpić rozwój oporności na działanie leku.

Pacjenci z soczewkami kontaktowymi

Osoby noszące soczewki kontaktowe powinny je usunąć przed zakropleniem karteololu i odczekać co najmniej 15 minut przed ponownym założeniem. Beta-blokery zmniejszają wytwarzanie łez, co w połączeniu z noszeniem soczewek może powodować podrażnienie i dyskomfort oczu. Substancja konserwująca obecna w leku może także odkładać się na soczewkach i je zabarwiać.

Przed zabiegami chirurgicznymi

Przed planowanym znieczuleniem do zabiegu chirurgicznego należy poinformować lekarza anestezjologa o stosowaniu karteololu. Beta-blokery mogą modyfikować działanie niektórych leków stosowanych podczas znieczulenia i wpływać na reakcje hemodynamiczne organizmu podczas operacji.

Wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów

Karteolol może powodować przejściowe zaburzenia widzenia po zakropleniu, takie jak niewyraźne widzenie czy pogorszenie widzenia nocnego. Pacjenci powinni zachować szczególną ostrożność podczas prowadzenia pojazdów mechanicznych lub obsługi maszyn, szczególnie bezpośrednio po aplikacji leku.

Kontrola antydopingowa

Należy mieć świadomość, że substancja czynna zawarta w karteololu może dawać pozytywny wynik w badaniach antydopingowych. Sportowcy powinni poinformować o stosowaniu tego leku odpowiednie instytucje kontrolujące.

Preparaty zawierające karteolol

Na polskim rynku farmaceutycznym karteolol dostępny jest przede wszystkim w postaci preparatu Carteol LP 2% – kropli do oczu o przedłużonym uwalnianiu o stężeniu 20 mg/ml (2%). Preparat ten zawiera chlorowodorek karteololu jako substancję czynną oraz kwas alginowy odpowiedzialny za przedłużone uwalnianie leku.

Istnieją również wersje preparatu bez substancji konserwujących (Carteol LP 2% Preservative Free), przeznaczone dla pacjentów szczególnie wrażliwych na substancje konserwujące lub osób noszących soczewki kontaktowe. Preparaty te dostępne są wyłącznie na receptę i podlegają refundacji w określonych wskazaniach.

Jedną kroplą roztworu pacjent otrzymuje około 756 mikrogramów chlorowodorku karteololu. Preparaty przechowuje się w temperaturze pokojowej (15-25°C), chroniąc przed światłem. Po otwarciu butelkę należy przechowywać szczelnie zamkniętą.

Alternatywne opcje terapeutyczne

W przypadku nietolerancji karteololu lub przeciwwskazań do jego stosowania, lekarz okulista może rozważyć inne opcje terapeutyczne w leczeniu jaskry i nadciśnienia ocznego:

  • Inne beta-blokery okulistyczne: tymolol, lewobunolol, betaksolol (kardioselektywny)
  • Analogi prostaglandyn: latanoprost, trawoprost, bimatoprost, tafluprost
  • Alfa-2 agonisty: brymonidyna
  • Inhibitory anhydrazy węglanowej: dorzolamid, brynzolamid (miejscowo) lub acetazolamid (doustnie)
  • Miotyki: pilokarpina (rzadziej stosowana obecnie)
  • Leki złożone: preparaty zawierające kombinację dwóch substancji czynnych

W sytuacji, gdy farmakoterapia okazuje się niewystarczająca lub niemożliwa do zastosowania, dostępne są również metody niefarmakologiczne leczenia jaskry, takie jak selektywna trabekuloplastyka laserowa czy zabiegi chirurgiczne (trabekulektomia, implantacja drenów).

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy mogę stosować karteolol bez recepty?

Nie, karteolol jest lekiem dostępnym wyłącznie na receptę. Wymaga on nadzoru lekarza okulisty, który ustali odpowiednie wskazania do stosowania, oceni przeciwwskazania i będzie monitorował skuteczność oraz bezpieczeństwo terapii. Samodzielne stosowanie beta-blokerów do oczu może być niebezpieczne, szczególnie u osób z chorobami układu oddechowego lub sercowo-naczyniowego.

Jak długo trwa leczenie karteololem?

Jaskra jest chorobą przewlekłą, która wymaga długotrwałego, często dożywotniego leczenia. Karteolol stosuje się tak długo, jak długo skutecznie kontroluje ciśnienie wewnątrzgałkowe i nie powoduje nieakceptowalnych działań niepożądanych. Przerwanie terapii może prowadzić do ponownego wzrostu ciśnienia śródgałkowego i postępu uszkodzenia nerwu wzrokowego. Decyzję o zmianie lub zakończeniu leczenia może podjąć wyłącznie lekarz okulista na podstawie regularnych badań kontrolnych.

Co zrobić, gdy zapomnę zakropić leku?

Jeśli zapomniałeś o porannej dawce karteololu, zakrop lek, jak tylko o tym przypomnisz. Jeśli jednak zbliża się pora na następną dawkę (następnego dnia rano), pomiń zapomnianą dawkę i wróć do normalnego schematu dawkowania. Nigdy nie stosuj podwójnej dawki, aby nadrobić pominiętą aplikację. Regularne stosowanie leku o tej samej porze dnia jest kluczowe dla utrzymania stabilnego poziomu ciśnienia wewnątrzgałkowego.

Czy karteolol może powodować zmianę koloru tęczówki?

Nie, karteolol jako beta-bloker nie powoduje zmian w pigmentacji tęczówki. To działanie niepożądane jest charakterystyczne dla analogów prostaglandyn (takich jak latanoprost czy bimatoprost), które mogą stopniowo zwiększać ilość brązowego pigmentu w tęczówce. Karteolol może natomiast powodować inne działania niepożądane oczne, takie jak przekrwienie spojówek czy uczucie pieczenia.

Czy mogę stosować karteolol, jeśli mam astmę?

Astma oskrzelowa stanowi przeciwwskazanie do stosowania karteololu. Beta-blokery, nawet stosowane miejscowo do oczu, mogą być wchłaniane do krążenia ogólnoustrojowego i wywoływać skurcz oskrzeli, prowadząc do zaostrzenia astmy lub wywołania napadu duszności. Jeśli cierpisz na astmę lub przewlekłą obturacyjną chorobę płuc, poinformuj o tym swojego okulistę, który zaproponuje alternatywną formę leczenia, np. analogi prostaglandyn lub inhibitory anhydrazy węglanowej.

Czy podczas stosowania karteololu mogę nosić soczewki kontaktowe?

Noszenie soczewek kontaktowych podczas leczenia karteololem jest możliwe, ale wymaga przestrzegania określonych zasad. Soczewki należy zdjąć przed zakropleniem leku i odczekać co najmniej 15 minut przed ponownym założeniem. Substancja konserwująca (benzalkoniowy chlorek) obecna w niektórych preparatach może być wchłaniana przez miękkie soczewki kontaktowe i powodować podrażnienie oczu. Ponadto beta-blokery zmniejszają wytwarzanie łez, co może potęgować uczucie suchości i dyskomfort związany z noszeniem soczewek. W przypadku problemów z tolerancją soczewek, warto skonsultować się z okulistą, który może zalecić preparat bez substancji konserwujących.

Czy karteolol może wpływać na poziom cukru we krwi?

Tak, beta-blokery, w tym karteolol, mogą wpływać na metabolizm węglowodanów i maskować objawy hipoglikemii (niedocukrzenia). U osób z cukrzycą stosujących insulinę lub doustne leki hipoglikemizujące, beta-blokery mogą ukrywać typowe objawy spadku poziomu cukru, takie jak przyspieszone bicie serca czy drżenie, pozostawiając jedynie pocenie się jako sygnał ostrzegawczy. Chociaż karteolol stosowany jest miejscowo i systemowa absorpcja jest niewielka, osoby z cukrzycą powinny być szczególnie czujne i częściej kontrolować poziom glukozy we krwi podczas terapii.

Czy mogę łączyć karteolol z innymi kroplami do oczu?

Tak, karteolol może być stosowany w terapii skojarzonej z innymi lekami przeciwjaskrowymi, jeśli monoterapia okazuje się niewystarczająca. Popularne kombinacje obejmują połączenie beta-blokera z analogiem prostaglandyny lub z inhibitorem anhydrazy węglanowej. Kluczowe jest jednak zachowanie co najmniej 15-minutowego odstępu między aplikacjami poszczególnych preparatów, przy czym karteolol powinien być zawsze stosowany jako ostatni. Nie zaleca się natomiast jednoczesnego stosowania dwóch różnych beta-blokerów do oczu.

Czy karteolol wpływa na ostrość widzenia?

Karteolol nie wpływa trwale na ostrość widzenia, akomodację czy refrakcję oka. Niektórzy pacjenci mogą jednak doświadczać przejściowego zamglenia widzenia bezpośrednio po zakropleniu leku, które ustępuje po kilku minutach. Może również wystąpić pogorszenie widzenia nocnego. Te przejściowe zaburzenia widzenia należy wziąć pod uwagę przed prowadzeniem pojazdów lub wykonywaniem czynności wymagających pełnej ostrości wzroku bezpośrednio po aplikacji kropli.

Kiedy mogę spodziewać się efektów leczenia karteololem?

Początek działania karteololu obniżającego ciśnienie wewnątrzgałkowe występuje już po około 30 minutach od zakroplenia, a maksymalny efekt obserwuje się po 2-4 godzinach. Jednak pełna ocena skuteczności leczenia powinna nastąpić dopiero po około 4 tygodniach regularnego stosowania leku. W tym czasie organizm się adaptuje, a ciśnienie śródgałkowe stabilizuje na nowym, niższym poziomie. Dlatego tak ważne jest regularne stosowanie leku zgodnie z zaleceniami i cierpliwe oczekiwanie na efekty terapeutyczne, nie przerywając leczenia przedwcześnie.

Bibliografia

  1. Henness S, Swainston Harrison T, Keating GM. Ocular carteolol: a review of its use in the management of glaucoma and ocular hypertension. Drugs Aging. 2007;24(6):509-528. DOI: 10.2165/00002512-200724060-00007 PMID: 17571916
  2. Chrisp P, Sorkin EM. Ocular carteolol. A review of its pharmacological properties, and therapeutic use in glaucoma and ocular hypertension. Drugs Aging. 1992;2(1):58-77. DOI: 10.2165/00002512-199202010-00007 PMID: 1554974