Givlaari zawiera giwosyran, stosowany w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej (AHP) u dorosłych i młodzieży od 12. roku życia. AHP to rzadka genetyczna choroba, powodująca nagromadzenie ALA i PBG, które uszkadzają nerwy i wywołują silne bóle, nudności oraz osłabienie mięśniowe. Givlaari zmniejsza aktywność enzymu ALAS1, redukując produkcję ALA i PBG, co pomaga ograniczyć skutki choroby.
Giwosyran to nowoczesna substancja czynna stosowana w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej (AHP). Jest to dwuniciowy mały interferujący kwas rybonukleinowy (siRNA), który działa poprzez mechanizm interferencji RNA. Jego głównym zadaniem jest zmniejszenie poziomu toksycznych metabolitów w organizmie, które są przyczyną objawów i napadów porfirii.
Mechanizm działania
Giwosyran działa w bardzo specyficzny sposób – w komórkach wątroby (hepatocytach) powoduje rozpad matrycowego kwasu rybonukleinowego (mRNA) enzymu zwanego syntazą kwasu aminolewulinowego typu 1 (ALAS1). Prowadzi to do zmniejszenia ilości tego enzymu do prawidłowego poziomu.
Efektem tego działania jest obniżenie stężenia we krwi dwóch neurotoksycznych substancji:
- kwasu aminolewulinowego (ALA)
- porfobilinogenu (PBG)
Te dwie substancje są głównymi czynnikami wywołującymi napady i inne objawy chorobowe w ostrej porfirii wątrobowej. Giwosyran znacząco obniża ich poziom, co pomaga kontrolować chorobę.
Wskazania do stosowania
Giwosyran jest wskazany do stosowania w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej (AHP) u dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat. Porfiria wątrobowa to rzadka choroba genetyczna, która powoduje gromadzenie się porfiryn i ich prekursorów w organizmie, co prowadzi do ataków silnego bólu i innych objawów.
Substancja jest skuteczna w następujących podtypach porfirii:
- Ostra porfiria przerywana (AIP) – najczęstszy podtyp
- Koproporfiria dziedziczna (HCP)
- Porfiria mieszana (VP)
- Porfiria z niedoboru dehydratazy ALA (ADP)
Dawkowanie i sposób podawania
Giwosyran podaje się w formie wstrzyknięć podskórnych w następujący sposób:
- Zalecana dawka wynosi 2,5 mg/kg masy ciała
- Podawany jest raz na miesiąc
- Wstrzyknięcia wykonuje się podskórnie w brzuch, udo lub ramię
- Leczenie powinno być rozpoczynane pod nadzorem fachowego personelu medycznego z doświadczeniem w leczeniu porfirii
Maksymalna objętość pojedynczego wstrzyknięcia wynosi 1,5 ml. Jeśli dawka jest większa, podaje się ją w postaci kilku wstrzyknięć. Podczas kolejnych podań zaleca się zmianę miejsca wstrzyknięcia.
Skuteczność kliniczna
Badania kliniczne wykazały znaczącą skuteczność giwosyranu w kontrolowaniu objawów porfirii. W głównym badaniu klinicznym ENVISION:
- Nastąpiło zmniejszenie rocznego wskaźnika napadów o 74% w porównaniu z placebo u pacjentów z AIP
- 50% pacjentów nie doświadczyło żadnych napadów w trakcie 6-miesięcznego okresu badania (w porównaniu do 16,3% w grupie placebo)
- Znacząco zmniejszyła się potrzeba stosowania heminy (wykorzystywanej w leczeniu ostrych napadów)
- Nastąpiła poprawa jakości życia pacjentów, szczególnie w zakresie zmniejszenia bólu
Efekty leczenia utrzymywały się przez cały okres terapii, co wskazuje na długotrwałą skuteczność giwosyranu.
Działania niepożądane
Najczęstsze działania niepożądane giwosyranu to:
- Reakcje w miejscu wstrzyknięcia (36% pacjentów) – rumień, ból i świąd
- Nudności (32,4%)
- Zmęczenie (22,5%)
- Wzrost aktywności enzymów wątrobowych (aminotransferaz)
- Wysypka skórna
Rzadziej występujące, ale ważne działania niepożądane to:
- Reakcje nadwrażliwości, w tym sporadyczne przypadki reakcji anafilaktycznych
- Zapalenie trzustki
- Zmniejszenie współczynnika filtracji kłębuszkowej (wpływ na czynność nerek)
- Wzrost stężenia homocysteiny we krwi
Monitorowanie w trakcie leczenia
Podczas terapii giwosyranem należy regularnie kontrolować:
- Parametry wątrobowe:
- Przed rozpoczęciem leczenia
- Co miesiąc przez pierwsze 6 miesięcy leczenia
- Następnie według wskazań klinicznych
- Stężenie homocysteiny we krwi:
- Przed rozpoczęciem leczenia
- Kontrola w trakcie leczenia
- Czynność nerek:
- Szczególnie u pacjentów z chorobami nerek w wywiadzie
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Zaburzenia czynności wątroby
- Nie ma konieczności modyfikacji dawki u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby
- Brak danych dla pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby
Zaburzenia czynności nerek
- Nie ma konieczności modyfikacji dawki u pacjentów z łagodnymi, umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności nerek
- Brak danych dla pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek lub poddawanych dializom
Ciąża i karmienie piersią
- Stosowanie w ciąży można rozważyć po ocenie korzyści dla matki i potencjalnego ryzyka dla płodu
- Nie wiadomo, czy giwosyran przenika do mleka ludzkiego
Interakcje z innymi lekami
Giwosyran może wpływać na aktywność niektórych enzymów wątrobowych, co może prowadzić do interakcji z innymi lekami:
- Zwiększa ekspozycję na substancje metabolizowane przez enzym CYP1A2 (np. kofeina)
- Zwiększa ekspozycję na substancje metabolizowane przez enzym CYP2D6 (np. dekstrometorfan)
- W mniejszym stopniu wpływa na CYP2C19 i CYP3A4
- Nie wpływa znacząco na CYP2C9
Podczas stosowania innych leków z giwosyranem może być konieczne dostosowanie ich dawek, szczególnie w przypadku leków metabolizowanych przez CYP1A2 lub CYP2D6.
Podsumowanie
Giwosyran stanowi istotny przełom w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej. Jako pierwszy lek działający na mechanizm choroby, a nie tylko na jej objawy, znacząco zmniejsza liczbę napadów porfirii i poprawia jakość życia pacjentów. Comiesięczne wstrzyknięcia podskórne zapewniają wygodę stosowania i długotrwałą kontrolę objawów choroby.
Mimo występowania działań niepożądanych, korzyści kliniczne wydają się przewyższać potencjalne ryzyko u większości pacjentów, zwłaszcza tych z częstymi napadami porfirii.