Givlaari

Givlaari zawiera giwosyran, stosowany w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej (AHP) u dorosłych i młodzieży od 12. roku życia. AHP to rzadka genetyczna choroba, powodująca nagromadzenie ALA i PBG, które uszkadzają nerwy i wywołują silne bóle, nudności oraz osłabienie mięśniowe. Givlaari zmniejsza aktywność enzymu ALAS1, redukując produkcję ALA i PBG, co pomaga ograniczyć skutki choroby.

Giwosyran to nowoczesna substancja czynna stosowana w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej (AHP). Jest to dwuniciowy mały interferujący kwas rybonukleinowy (siRNA), który działa poprzez mechanizm interferencji RNA. Jego głównym zadaniem jest zmniejszenie poziomu toksycznych metabolitów w organizmie, które są przyczyną objawów i napadów porfirii.

Mechanizm działania

Giwosyran działa w bardzo specyficzny sposób – w komórkach wątroby (hepatocytach) powoduje rozpad matrycowego kwasu rybonukleinowego (mRNA) enzymu zwanego syntazą kwasu aminolewulinowego typu 1 (ALAS1). Prowadzi to do zmniejszenia ilości tego enzymu do prawidłowego poziomu.

Efektem tego działania jest obniżenie stężenia we krwi dwóch neurotoksycznych substancji:

  • kwasu aminolewulinowego (ALA)
  • porfobilinogenu (PBG)

Te dwie substancje są głównymi czynnikami wywołującymi napady i inne objawy chorobowe w ostrej porfirii wątrobowej. Giwosyran znacząco obniża ich poziom, co pomaga kontrolować chorobę.

Wskazania do stosowania

Giwosyran jest wskazany do stosowania w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej (AHP) u dorosłych i młodzieży w wieku od 12 lat. Porfiria wątrobowa to rzadka choroba genetyczna, która powoduje gromadzenie się porfiryn i ich prekursorów w organizmie, co prowadzi do ataków silnego bólu i innych objawów.

Substancja jest skuteczna w następujących podtypach porfirii:

  • Ostra porfiria przerywana (AIP) – najczęstszy podtyp
  • Koproporfiria dziedziczna (HCP)
  • Porfiria mieszana (VP)
  • Porfiria z niedoboru dehydratazy ALA (ADP)

Dawkowanie i sposób podawania

Giwosyran podaje się w formie wstrzyknięć podskórnych w następujący sposób:

  • Zalecana dawka wynosi 2,5 mg/kg masy ciała
  • Podawany jest raz na miesiąc
  • Wstrzyknięcia wykonuje się podskórnie w brzuch, udo lub ramię
  • Leczenie powinno być rozpoczynane pod nadzorem fachowego personelu medycznego z doświadczeniem w leczeniu porfirii

Maksymalna objętość pojedynczego wstrzyknięcia wynosi 1,5 ml. Jeśli dawka jest większa, podaje się ją w postaci kilku wstrzyknięć. Podczas kolejnych podań zaleca się zmianę miejsca wstrzyknięcia.

Skuteczność kliniczna

Badania kliniczne wykazały znaczącą skuteczność giwosyranu w kontrolowaniu objawów porfirii. W głównym badaniu klinicznym ENVISION:

  • Nastąpiło zmniejszenie rocznego wskaźnika napadów o 74% w porównaniu z placebo u pacjentów z AIP
  • 50% pacjentów nie doświadczyło żadnych napadów w trakcie 6-miesięcznego okresu badania (w porównaniu do 16,3% w grupie placebo)
  • Znacząco zmniejszyła się potrzeba stosowania heminy (wykorzystywanej w leczeniu ostrych napadów)
  • Nastąpiła poprawa jakości życia pacjentów, szczególnie w zakresie zmniejszenia bólu

Efekty leczenia utrzymywały się przez cały okres terapii, co wskazuje na długotrwałą skuteczność giwosyranu.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane giwosyranu to:

  • Reakcje w miejscu wstrzyknięcia (36% pacjentów) – rumień, ból i świąd
  • Nudności (32,4%)
  • Zmęczenie (22,5%)
  • Wzrost aktywności enzymów wątrobowych (aminotransferaz)
  • Wysypka skórna

Rzadziej występujące, ale ważne działania niepożądane to:

  • Reakcje nadwrażliwości, w tym sporadyczne przypadki reakcji anafilaktycznych
  • Zapalenie trzustki
  • Zmniejszenie współczynnika filtracji kłębuszkowej (wpływ na czynność nerek)
  • Wzrost stężenia homocysteiny we krwi

Monitorowanie w trakcie leczenia

Podczas terapii giwosyranem należy regularnie kontrolować:

  1. Parametry wątrobowe:
    • Przed rozpoczęciem leczenia
    • Co miesiąc przez pierwsze 6 miesięcy leczenia
    • Następnie według wskazań klinicznych
  2. Stężenie homocysteiny we krwi:
    • Przed rozpoczęciem leczenia
    • Kontrola w trakcie leczenia
  3. Czynność nerek:
    • Szczególnie u pacjentów z chorobami nerek w wywiadzie

Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności

Zaburzenia czynności wątroby

  • Nie ma konieczności modyfikacji dawki u pacjentów z łagodnymi zaburzeniami czynności wątroby
  • Brak danych dla pacjentów z umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności wątroby

Zaburzenia czynności nerek

  • Nie ma konieczności modyfikacji dawki u pacjentów z łagodnymi, umiarkowanymi lub ciężkimi zaburzeniami czynności nerek
  • Brak danych dla pacjentów ze schyłkową niewydolnością nerek lub poddawanych dializom

Ciąża i karmienie piersią

  • Stosowanie w ciąży można rozważyć po ocenie korzyści dla matki i potencjalnego ryzyka dla płodu
  • Nie wiadomo, czy giwosyran przenika do mleka ludzkiego

Interakcje z innymi lekami

Giwosyran może wpływać na aktywność niektórych enzymów wątrobowych, co może prowadzić do interakcji z innymi lekami:

  • Zwiększa ekspozycję na substancje metabolizowane przez enzym CYP1A2 (np. kofeina)
  • Zwiększa ekspozycję na substancje metabolizowane przez enzym CYP2D6 (np. dekstrometorfan)
  • W mniejszym stopniu wpływa na CYP2C19 i CYP3A4
  • Nie wpływa znacząco na CYP2C9

Podczas stosowania innych leków z giwosyranem może być konieczne dostosowanie ich dawek, szczególnie w przypadku leków metabolizowanych przez CYP1A2 lub CYP2D6.

Podsumowanie

Giwosyran stanowi istotny przełom w leczeniu ostrej porfirii wątrobowej. Jako pierwszy lek działający na mechanizm choroby, a nie tylko na jej objawy, znacząco zmniejsza liczbę napadów porfirii i poprawia jakość życia pacjentów. Comiesięczne wstrzyknięcia podskórne zapewniają wygodę stosowania i długotrwałą kontrolę objawów choroby.

Mimo występowania działań niepożądanych, korzyści kliniczne wydają się przewyższać potencjalne ryzyko u większości pacjentów, zwłaszcza tych z częstymi napadami porfirii.