Doxycycline Genoptim

Doxycycline Genoptim to antybiotyk zawierający substancję czynną doksycyklinę, który należy do grupy tetracyklin. Lek ten hamuje rozwój bakterii i pierwotniaków, co czyni go skutecznym w leczeniu różnych zakażeń bakteryjnych. Jest stosowany w leczeniu zakażeń układu oddechowego, układu moczowego, układu pokarmowego, a także w leczeniu infekcji skóry. Doxycycline Genoptim jest dostępny na receptę.

Doxycyclinum Polfarmex

Doxycyclinum Polfarmex to lek, którego substancją czynną jest doksycyklina – antybiotyk z grupy tetracyklin. Działa on hamująco na rozwój wielu drobnoustrojów, w tym bakterii i pierwotniaków. Lek stosuje się w leczeniu różnych zakażeń bakteryjnych, takich jak zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie gardła, zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli i płuc. Jest dostępny na receptę.

Doxycyclinum TZF

Doxycyclinum TZF to antybiotyk z grupy tetracyklin, który hamuje rozwój bakterii i pierwotniaków. Lek stosuje się w leczeniu różnych zakażeń bakteryjnych, takich jak zapalenie migdałków podniebiennych, zapalenie gardła, zapalenie ucha środkowego, zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli i płuc. Doxycyclinum TZF jest dostępny na receptę.

Efracea

Efracea to lek na receptę, który zawiera doksycyklinę, antybiotyk z grupy tetracyklin. Jest przeznaczony do stosowania u osób dorosłych w celu zmniejszenia grudek lub krost charakterystycznych dla trądziku różowatego. Lek ten jest dostępny w postaci kapsułek o zmodyfikowanym uwalnianiu.

Ligosan

Ligosan to żel okołozębowy, który jest zalecany w terapii zapalenia przyzębia. Produkt leczniczy zawiera antybiotyk z grupy tetracyklin – doksocyklinę, która wykazuje działanie przeciwbakteryjne, hamując syntezę białka bakteryjnego. Lek jest dostępny na receptę. Wskazany jest w terapii przewlekłego i agresywnego zapalenia przyzębia w przypadku głębokości kieszonki przyzębnej równej lub większej niż 5mm oraz jako metoda uzupełniająca tradycyjne leczenie niechirurgiczne zapalenia przyzębia u dorosłych.

Unidox Solutab

Unidox Solutab to antybiotyk z grupy tetracyklin, który hamuje rozwój bakterii i pierwotniaków. Lek stosuje się w leczeniu różnych zakażeń bakteryjnych, takich jak borelioza, rzeżączka i zapalenie płuc. Unidox Solutab jest dostępny na receptę.

Doksycyklina – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Doksycyklina – antybiotyk o działaniu przeciwbakteryjnym, należący do grupy tetracyklin. Mechanizm działania doksycykliny polega na hamowaniu syntezy białek w podjednostkach rybosomów 30S i 50S, co uniemożliwia dalsze rozmnażanie komórek bakteryjnych. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie różnego rodzaju zakażeń m.in. dróg oddechowych, układu moczowo-płciowego, zapalenia płuc, ostrego zapalenia gruczołu krokowego, zakażenia przewodu pokarmowego, skóry (np. trądzik), zakażenia oczu, boreliozy, listeriozy, brucelozy. 

Doksycyklina dostępna jest w postaci kapsułek, tabletek do sporządzania zawiesiny doustnej, żelu okołozębowego i roztworu do infuzji. Dawkowanie oraz postać leku dobiera się indywidualnie w zależności od miejsca i ciężkości zakażenia.

Możliwe działania niepożądane: mogą się różnić w zależności od drogi podania. Najczęściej doksycyklina może powodować bóle brzucha, nudności, wymioty, biegunkę, niestrawność, brak apetytu, fotodermatozy, wysypkę, rumień, przebarwienia zębów, bóle mięśni i stawów.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Doksycyklina – kompleksowy przewodnik po antybiotyku tetracyklinowym

Doksycyklina należy do jednych z najważniejszych i najczęściej stosowanych antybiotyków w medycynie współczesnej. Ten półsyntetyczny antybiotyk z grupy tetracyklin charakteryzuje się szerokim spektrum działania przeciwbakteryjnego, co czyni go niezwykle uniwersalnym narzędziem w walce z różnorodymi infekcjami bakteryjnymi. Odkryta w latach 40. XX wieku grupa tetracyklin została znacząco ulepszona, a doksycyklina jako jej nowoczesny przedstawiciel wyróżnia się długim okresem działania i lepszą biodostępnością w porównaniu do starszych tetracyklin. Mechanizm działania oparty na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych sprawia, że doksycyklina skutecznie zatrzymuje rozwój i namnażanie się szerokiego spektrum drobnoustrojów chorobotwórczych. Od leczenia infekcji układu oddechowego, przez choroby przenoszone drogą płciową, aż po profilaktykę malarii – zastosowania tego antybiotyku są niezwykle różnorodne. Istotną zaletą doksycykliny jest również jej skuteczność w leczeniu chorób, które mogą być oporne na inne grupy antybiotyków, takich jak borelioza czy chlamydiozy. Jednak jak każdy lek, doksycyklina wymaga świadomego i odpowiedzialnego stosowania, z uwzględnieniem możliwych działań niepożądanych i interakcji z innymi substancjami.

Mechanizm działania doksycykliny

Mechanizm działania doksycykliny, wspólny dla całej grupy antybiotyków tetracyklinowych, polega na hamowaniu syntezy białek bakteryjnych. Odbywa się to poprzez zablokowanie bakteryjnych rybosomów, struktur komórkowych niezbędnych do syntezy białek. Doksycyklina wiąże się z podjednostką 30S rybosomu bakteryjnego powodując zahamowanie syntezy białka co skutkuje zahamowaniem rozwoju bakterii.

Do silnego wiązania doksycykliny dochodzi w miejscu akceptorowym A podjednostki 30S rybosomu, w którym lek przyłącza się do proteiny S7 oraz cząsteczki 16S rRNA. Natomiast miejsce słabego wiązania zlokalizowane jest zarówno w podjednostce 30S, jak i 50S rybosomu bakterii.

Ten mechanizm działania sprawia, że doksycyklina wykazuje działanie bakteriostatyczne – hamuje namnażanie i wzrost bakterii, ale nie zabija już istniejących drobnoustrojów bezpośrednio. Dzięki temu organizm ma więcej czasu na mobilizację własnego układu odpornościowego do zwalczenia infekcji.

Farmakokinetyka i właściwości farmakologiczne

Doksycyklina zajmuje istotne miejsce wśród szybko wydalanych tetracyklin. Antybiotyk ten wchłania się znacznie lepiej niż pozostałe i jest wydalany po długim okresie półtrwania (16-20 h). Gdy zażyjemy ją doustnie, wchłania się szybko i niemal całkowicie, a swoje maksymalne stężenie we krwi osiąga po 2-4 godzinach.

Doksycyklina charakteryzuje się doskonałą penetracją do tkanek i płynów ustrojowych, co sprawia, że jest skuteczna w leczeniu infekcji w różnych lokalizacjach anatomicznych. Lek jest wydalany głównie z moczem w postaci niezmienionej oraz z kałem w postaci metabolitów.

Spektrum działania

Doksycyklina wykazuje szerokie spektrum terapeutyczne zarówno przeciw bakteriom gram-ujemnym (Neisseria gonorrhoeae, Haemophillus influenzae, Brucella spp., Escherichia coli ,Enterobacter spp., Klebsiella spp., Salmonella spp., Shigella spp., Bacteroides spp., Pseudomonas spp., Proteus spp., Serratia spp., Providencia spp), gram-dodatnim (Streptococcus haemolyticus (α, β), Streptococcus pneumoniae, Staphylococcus aureus, Bacillus anthracis, Listeria monocytogenes, Enterococcus spp, Staphylococcus epidermidis, Propionibacterium acnes) oraz Rickettsia spp., Chlamydia spp., Mycoplasma spp., Ureaplasma spp.

Doksycyklina jest również skuteczna przeciwko:

  • Pierwszeniopodobnym (atypowym bakteriom)
  • Niektórym promieniowcom
  • Spirochetom (krętkom)
  • Niektórym pierwotnakom

Wskazania do stosowania

Infekcje układu oddechowego

Doksycyklina jest stosowana w leczeniu następujących infekcji: układ oddechowy – zapalenie zatok, zapalenie oskrzeli, płuc spowodowane bakteriami z rodzaju Mycoplasma pneumoniae, Rikettsia spp. i Chlamydia spp. Szczególnie skuteczna jest w przypadku atypowych zapaleń płuc, które mogą być oporne na standardowe antybiotyki beta-laktamowe.

Infekcje układu moczowo-płciowego

Układ moczowy – zapalenie prostaty, rzeżączka, kiła, chlamydioza – to główne wskazania w urologii i wenerologii. Doksycyklina jest często pierwszym wyborem w leczeniu infekcji chlamydialnych oraz jako alternatywa dla penicyliny w leczeniu kiły u pacjentów uczulonych.

Infekcje skórne i dermatologia

W dermatologii doksycyklina odgrywa szczególną rolę w leczeniu:

Schorzenie Dawkowanie Czas leczenia
Trądzik pospolity 100-200 mg/dobę początkowo, następnie 50-100 mg/dobę 3-6 miesięcy
Trądzik różowaty 40-100 mg/dobę 6-12 tygodni

Doksycyklina – u dorosłych z trądzikiem początkowo podajemy 200 mg/dobę, następnie 100 i 50 mg/dobę. Antybiotyki z grupy tetracyklin – tetracyklina, doksycyklina, minocyklina – są stosowane w leczeniu pacjentów z trądzikiem różowatym od wielu lat ze względu na ich działanie przeciwzapalne.

Borelioza z Lyme

Doksycyklina jest zwykle traktowana jako antybiotyk pierwszego wyboru w leczeniu boreliozy. Borelioza z Lyme: 100 mg co 12 h przez 14-28 dni, we wczesnym stadium choroby od 14 do 21 dni.

Profilaktyka i leczenie malarii

Doksycylina może być stosowana również jako typowy lek na malarię po tym, gdy doszło do zachorowania, przy czym używana jest albo samodzielnie, albo w kombinacji z innymi środkami, na przykład chininą.

Do profilaktyki malarii stosuje się 100 mg doksycykliny na dobę, rozpoczynając podawanie 1-2 dni przed wyjazdem do obszaru endemicznego i kontynuując przez 4 tygodnie po powrocie.

Inne wskazania

  • Choroby odkleszczowe: riketsjozy, gorączka Q
  • Infekcje rzadkie: dżuma, tularemia, wąglik, papuzica
  • Infekcje okulistyczne: jaglica (trachoma)
  • Choroby przewodu pokarmowego: biegunka podróżnych, cholera

Dawkowanie i sposób podawania

Dawkowanie standardowe

Dorośli i dzieci powyżej 12 lat:

  • Dawka początkowa: 200 mg w pierwszym dniu (pojedynczo lub w 2 dawkach podzielonych)
  • Dawka podtrzymująca: 100 mg na dobę
  • W ciężkich infekcjach: 200 mg przez cały okres leczenia

Dawkowanie w wybranych wskazaniach

  • Borelioza: 100 mg 2 razy dziennie przez 14-28 dni
  • Malaria (leczenie): 200 mg/dobę przez minimum 7 dni (w skojarzeniu z chininą)
  • Trądzik: 50-200 mg/dobę w zależności od ciężkości
  • Choroby weneryczne: dawkowanie zależne od patogenu (7-14 dni)

Zasady podawania

Aby zapobiec podrażnieniom gardła, przełyku i jelit, kapsułki należy przyjmować w pozycji siedzącej lub stojącej, nie później niż 30 minut przed położeniem się spać. Bezpośrednio po połknięciu kapsułki nie należy przyjmować pozycji leżącej.

Leczenie farmakologiczne różnych schorzeń

Antybiotykoterapia infekcji bakteryjnych

W leczeniu farmakologicznym infekcji bakteryjnych doksycyklina stanowi ważną alternatywę dla:

  • Amoksycyliny w infekcjach układu oddechowego
  • Azytromycyny w atypowych zapaleniach płuc
  • Cefalosporyn w infekcjach skórnych
  • Fluorochinolonów w infekcjach układu moczowego

Terapia dermatologiczna

W dermatologii doksycyklina jest często łączona z:

  • Retinoidami miejscowymi (tretynoina, adapalen)
  • Kwasem azelainowym w leczeniu trądziku różowatego
  • Nadtlenkiem benzoilu w terapii trądziku pospolitego

Leczenie chorób wenerycznych

W wenerologii doksycyklina może zastąpić:

  • Penicylinę G w kiле (u pacjentów uczulonych)
  • Ceftriakson w niektórych przypadkach rzeżączki
  • Azytromycynę w infekcjach chlamydialnych

Przeciwwskazania

Przeciwwskazania bezwzględne

  • Nadwrażliwość na doksycyklinę lub inne tetracykliny
  • Ciąża i okres karmienia piersią
  • Dzieci do 12. roku życia – ze względu na ryzyko wystąpienia zaburzeń rozwoju zębów lub kośćca

Przeciwwskazania względne

  • Niewydolność wątroby
  • Porfiria
  • Miastenia
  • Toczeń rumieniowaty układowy

Działania niepożądane

Najczęstsze skutki uboczne

Możliwe skutki uboczne Doxycyclinum TZF obejmują: brak apetytu, nudności, wymioty, biegunkę, bóle brzucha, problemy z przełykaniem, owrzodzenia przełyku

Działania niepożądane ze strony skóry

  • Fotodermatozy: W okresie leczenia należy unikać ekspozycji na promienie słoneczne lub UV (np. w solarium), ze względu na ryzyko wystąpienia skórnych reakcji nadwrażliwości na światło
  • Wysypka skórna
  • Pokrzywka

Rzadkie ale poważne działania niepożądane

System Działanie niepożądane Częstość
Układ nerwowy Nadciśnienie śródczaszkowe Rzadko
Układ krwiotwórczy Małopłytkowość, niedokrwistość hemolityczna Rzadko
Wątroba Żółtaczka, zapalenie wątroby Bardzo rzadko

Interakcje z innymi lekami

Interakcje zmniejszające wchłanianie

Leki suplementy diety oraz pokarmy zawierające magnez, glin, wapń, żelazo, bizmut należy stosować trzy godziny przed lub po podaniu doksycykliny

Interakcje nasilające działanie innych leków

  • Leki przeciwzakrzepowe: niektóre leki przeciwzakrzepowe (warfaryna, acenokumarol) – ich jednoczesne stosowanie z doksycykliną powoduje nasilenie działania przeciwzakrzepowego, co wiąże się ze wzrostem ryzyka krwawień
  • Doustne leki przeciwcukrzycowe: konieczność monitorowania glikemii

Interakcje zmniejszające skuteczność doksycykliny

  • Barbiturany, karbamazepina, fenytoina
  • Ryfampicyna
  • Alkohol

Szczególne ostrzeżenia i środki ostrożności

Ciąża i laktacja

Doksycyklina przenika barierę łożyskową, jest odkładana w tkankach płodu. Może powodować przebarwienia zębów jako że odkłada się w zawiązkach zębowych

Stosowanie u dzieci

Skutkiem ubocznym stosowania antybiotyków tetracyklinowych są często zaburzenia rozwoju zębów i kości, nadmierna ich łamliwość oraz występowania przebarwień na zębach. Z tego względu nie podaje się doksycykliny dzieciom do 12. roku życia

Oporność bakteryjna

Pamiętaj, że niepotrzebna ekspozycja bakterii na antybiotyki może ułatwiać im „nauczenie się”, jak radzić sobie z lekiem. Sprzyja to zjawisku antybiotykooporności

Zalecenia dietetyczne podczas terapii

Produkty do unikania

  • Nabiał: Produkty nabiałowe takie jak mleko, sery, jogurty, kefir zmniejszają wchłanianie doksycykliny z przewodu pokarmowego
  • Alkohol
  • Suplementy zawierające wapń, magnez, żelazo

Zalecane postępowanie

  • Przyjmowanie leku na czczo lub z małym posiłkiem
  • Zachowanie 2-godzinnego odstępu od spożycia nabiału
  • Unikanie pozycji leżącej po przyjęciu leku

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy można przyjmować doksycyklinę z jedzeniem?

Doksycyklinę można przyjmować z jedzeniem, aby zmniejszyć ryzyko podrażnienia żołądka. Jednak należy unikać produktów mlecznych i bogatych w wapń, magnez czy żelazo, gdyż mogą one znacząco zmniejszyć wchłanianie leku.

Jak długo można stosować doksycyklinę w leczeniu trądziku?

W leczeniu trądziku doksycyklina może być stosowana przez kilka miesięcy pod kontrolą lekarza. Doxycyklina w leczeniu trądziku jest stosowana przez wiele miesięcy. Jednakże zawsze powinna być przeprowadzana w trakcie terapii wnikliwa kontrola lekarska oraz laboratoryjna

Dlaczego nie można opalać się podczas przyjmowania doksycykliny?

Podczas stosowania doksycykliny należy unikać bezpośredniego wystawiania ciała na światło słoneczne (opalanie, solarium) ponieważ ma ona działanie fotouczulające Może to prowadzić do poważnych oparzeń słonecznych i reakcji fotoalergicznych.

Czy doksycyklina wpływa na skuteczność antykoncepcji?

Tak, Doksycyklina może osłabiać działanie tabletek antykoncepcyjnych, podczas jej stosowania należy stosować inne metody zapobiegania ciąży

Kiedy należy przerwać stosowanie doksycykliny?

Należy natychmiast przerwać stosowanie i skontaktować się z lekarzem w przypadku:

  • Ciężkich reakcji alergicznych
  • Uporczywej biegunki
  • Zaburzeń widzenia
  • Silnych bólów głowy z nudnościami
  • Żółtaczki

Czy można pić alkohol podczas leczenia doksycykliną?

W trakcie antybiotykoterapii zabronione jest spożywanie alkoholu. Alkohol przyspiesza rozkład doksycykliny w wątrobie, efektem czego jest nieosiągnięcie stężenia terapeutycznego antybiotyku we krwi

Czy doksycyklina jest bezpieczna w ciąży?

Nie, doksycyklina jest przeciwwskazana w ciąży ze względu na ryzyko uszkodzenia rozwijającego się płodu, szczególnie szkliwa zębowego i kości.

Co robić w przypadku pominięcia dawki?

Jeśli pominie się dawkę, należy ją przyjąć jak najszybciej po spostrzeżeniu. Jeśli zbliża się czas na następną dawkę, pominiętą dawkę należy pominąć i kontynuować normalny schemat dawkowania. Nie należy podwajać dawki.

Bibliografia

  1. Valentín S, Morales A, Sánchez JL, Rivera A. Safety and efficacy of doxycycline in the treatment of rosacea. Clin Cosmet Investig Dermatol. 2009;2:129-140. DOI: 10.2147/ccid.s4296 PMID: 21436975
  2. Chopra I, Roberts M. Tetracycline antibiotics: mode of action, applications, molecular biology, and epidemiology of bacterial resistance. Microbiol Mol Biol Rev. 2001;65(2):232-260. DOI: 10.1128/MMBR.65.2.232-260.2001 PMID: 11381101