Atrodil

Atrodil to lek w postaci aerozolu inhalacyjnego, który działa rozkurczająco na oskrzela. Stosuje się go w przypadku chorób takich jak przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) obejmującej przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedmę płuc oraz w astmie oskrzelowej. Substancją czynną jest jednowodny bromek ipratropium. Lek jest dostępny na receptę.

Atrovent

Atrovent to lek stosowany w leczeniu chorób układu oddechowego. Głównym zastosowaniem jest leczenie przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) oraz astmy. Atrovent jest lekiem wziewnym, który zawiera bromek ipratropium – substancję czynną o działaniu przeciwskurczowym. Jest dostępny na receptę.

Atrovent N

Atrovent N to lek w postaci aerozolu do inhalacji, który zawiera bromek ipratropium. Jest to substancja czynna o działaniu przeciwskurczowym. Lek jest stosowany w leczeniu podtrzymującym stanów skurczowych oskrzeli w przebiegu przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP), obejmującej przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedmę płuc oraz w astmie oskrzelowej. Atrovent N jest dostępny na receptę.

Bromiduo

Lek zawiera fenoterol (selektywny agonista receptorów beta-2-adrenergicznych) i bromek ipratropiowy (lek przeciwcholinergiczny). Stosowany w leczeniu astmy i stanów zapalnych z odwracalnym zwężeniem dróg oddechowych, działa szybko i skutecznie na ostre napady astmy oskrzelowej. Używany również w profilaktyce i leczeniu objawów przewlekłych schorzeń obturacyjnych dróg oddechowych, takich jak astma oskrzelowa i przewlekłe zapalenie oskrzeli.

Ipratropium /Salbutamol Cipla

Lek Ipratropium/Salbutamol Cipla jest lekiem na receptę, który zawiera dwa składniki aktywne: bromek ipratropium i salbutamol. Bromek ipratropium jest pochodną atropiny, lekiem przeciwcholinergicznym, który rozszerza oskrzela. Salbutamol jest lekiem beta-mimetycznym, który również działa przez rozszerzanie oskrzeli. Lek jest stosowany w leczeniu objawów astmy oraz przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP). Stosowany jest przy użyciu urządzenia zwanego nebulizatorem, które zmienia lek w aerozol do inhalacji.

Ipratropium + Fenoterol Farmak

Ipratropium + Fenoterol Farmak to lek w postaci aerozolu zawierający dwie substancje czynne: ipratropiowy bromek i fenoterolu bromowodorek, które działają rozkurczająco na mięśnie dróg oddechowych. Preparat jest przeznaczony do leczenia skurczu oskrzeli u pacjentów z astmą lub przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP) w wieku powyżej 12 lat. Lek działa poprzez rozszerzanie oskrzeli, co ułatwia oddychanie osobom cierpiącym na te schorzenia.

Ipravent Inhaler

Ipravent Inhaler to lek zawierający bromek ipratropium. Należy on do grupy leków rozszerzających oskrzela. Jest stosowany w celu ułatwienia oddychania dorosłym z przewlekłą astmą lub przewlekłą obturacyjną chorobą płuc (POChP). Działa poprzez otwieranie dróg oddechowych. Lek jest dostępny na receptę.

Iprixon Neb

Iprixon Neb to lek rozszerzający oskrzela, który jest dostępny na receptę. Zawiera dwie substancje czynne: bromek ipratropinowy i salbutamol, które działają uzupełniająco, rozszerzając drogi oddechowe i ułatwiając oddychanie. Lek jest stosowany w leczeniu przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) u dorosłych oraz młodzieży w wieku powyżej 12 lat.

Otrivin Ipra MAX

Otrivin Ipra MAX to lek w postaci aerozolu do nosa, który zawiera dwie substancje czynne: ksylometazolinę i bromek ipratropiowy. Ksylometazolina działa obkurczająco na naczynia krwionośne nosa, zmniejszając obrzęk i przekrwienie błony śluzowej, natomiast bromek ipratropiowy zmniejsza ilość wydzieliny z nosa. Lek stosuje się w leczeniu przekrwienia błony śluzowej nosa z wodnistą wydzieliną z nosa (katar), które towarzyszy przeziębieniu. Otrivin Ipra MAX jest dostępny bez recepty.

Xedine Ipra MAX

Xedine Ipra MAX to lek złożony, zawierający ksylometazoliny chlorowodorek i ipratropiowy bromek. Ksylometazoliny chlorowodorek redukuje przekrwienie błony śluzowej nosa, a ipratropiowy bromek zmniejsza katar. Lek ten jest stosowany u dorosłych do łagodzenia przekrwienia nosa i wodnistej wydzieliny związanej z przeziębieniem.

Bromek ipratropiowy – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Bromek ipratropiowy – lek o działaniu rozszerzającym oskrzela, pochodna atropiny. Mechanizm działania bromku ipratropiowego polega na blokowaniu receptorów cholinergicznych zlokalizowanych w drogach oddechowych, co powoduje zmniejszenie napięcia mięśni gładkich i rozszerzenie oskrzeli (efekt utrzymuje się około 6h). Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie podtrzymujące stanów skurczowych oskrzeli w przewlekłej chorobie obturacyjnej płuc, leczenie napadów duszności u chorych na astmę oraz leczenie alergicznego nieżytu nosa.

Bromek ipratropiowy dostępny jest w postaci aerozolu inhalacyjnego oraz roztworu do nebulizatora. Lek może być stosowany zarówno w monoterapii jak i leczeniu skojarzonym np. z beta-mimetykami, które potęgują rozszerzenie oskrzeli. Bromek ipratropium występuje również w połączeniu z fenoterolem, salbutamolem lub ksylometazoliną.

Możliwe działania niepożądane: mogą się nieznacznie różnić w zależności od drogi podania. Najczęściej mogą pojawić się ból głowy, zawroty głowy, kaszel, miejscowe podrażnienie, suchość błony śluzowej jamy ustnej, wymioty, zaparcia, biegunki, zaburzenia akomodacji oka, pokrzywka, wysypka, świąd.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Bromek ipratropiowy – przewodnik dla pacjentów

Bromek ipratropiowy to jeden z najważniejszych leków przeciwcholinergicznych stosowanych w leczeniu chorób układu oddechowego. Ta pochodna atropiny stanowi fundamentalny element terapii przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP) oraz astmy oskrzelowej, zapewniając skuteczne rozszerzenie dróg oddechowych i poprawę jakości życia pacjentów. Dzięki swojemu miejscowemu działaniu i stosunkowo dobremu profilowi bezpieczeństwa, bromek ipratropiowy jest szeroko stosowany w praktyce klinicznej od ponad 40 lat. Lek ten blokuje receptory cholinergiczne w drogach oddechowych, co prowadzi do rozkurczu mięśni gładkich oskrzeli i poprawy drożności dróg oddechowych. Jego działanie może być wzmacniane przez kombinację z innymi lekami rozszerzającymi oskrzela, takimi jak beta-mimetyki, co czyni go niezwykle wartościowym narzędziem w terapii obturacyjnych chorób płuc.

Mechanizm działania

Bromek ipratropiowy działa jako antagonista receptorów cholinergicznych, szczególnie receptorów muskarynowych M3, które są zlokalizowane w mięśniach gładkich oskrzeli. Mechanizm jego działania polega na blokowaniu aktywacji tych receptorów przez acetylocholinę, neuroprzekaźnik uwalniana po pobudzeniu nerwu błędnego.

Gdy acetylocholina wiąże się z receptorami M3, normalnie dochodzi do skurczu mięśni gładkich oskrzeli. Zablokowanie tych receptorów przez bromek ipratropiowy hamuje wpływ acetylocholiny na mięśnie gładkie dróg oddechowych, co prowadzi do rozszerzenia oskrzeli, poprawy wentylacji płuc i znacznej ulgi lub całkowitego ustąpienia duszności spowodowanej skurczem mięśni dróg oddechowych.

Istotną cechą bromku ipratropiowego jest to, że nie wpływa na ośrodkowy układ nerwowy, ponieważ nie przenika przez barierę krew-mózg. Substancja czynna podana drogą wziewną ogranicza swoje działanie przede wszystkim do drzewa oskrzelowego.

Właściwości farmakologiczne

Farmakokinetyka

Bromek ipratropiowy podany doustnie lub wziewnie osiąga stężenie w surowicy na poziomie od 1% do 2% podanej dawki. Stężenie maksymalne substancji czynnej osiągane jest po 1-2 godzinach po podaniu. Po podaniu wziewnym niewielka ilość leku przenika do krwi. Jest dobrze tolerowany.

Substancja czynna wiąże się maksymalnie w 9% z białkami osocza. Objętość dystrybucji wynosi około 4,6 l/kg.

Metabolizm i eliminacja

Bromek ipratropiowy jest metabolizowany w przewodzie pokarmowym przez cytochrom P-450. Z dawki podanej doustnie około 90% jest wydalana w postaci niezmienionej. Wchłonięta część jest natomiast częściowo metabolizowana na drodze hydrolizy estrów do nieaktywnych metabolitów: kwasu tropowego i tropana. Okres półtrwania w ostatniej fazie eliminacji wynosi około 1,6 godziny.

Wskazania do stosowania

Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP)

Bromek ipratropiowy stosowany jest do rozszerzania oskrzeli w leczeniu podtrzymującym stanów skurczowych – zarówno w POChP jak i astmie. Jest szczególnie skuteczny w terapii przewlekłej obturacyjnej choroby płuc, która obejmuje przewlekłe zapalenie oskrzeli i rozedmę płuc.

Astma oskrzelowa

Bromek ipratropiowy podany wziewnie rozkurcza mięśnie gładkie oskrzeli. Co istotne, lek ten nie nadaje się do przerywania nagłego ataku astmy i duszności. Jest stosowany głównie w terapii podtrzymującej astmy.

Alergiczny nieżyt nosa

Substancję czynną stosuje się również w celu łagodzenia kataru, który jest związany z przeziębieniem lub sezonowym alergicznym nieżytem nosa. W tej postaci lek jest podawany donosowo.

Drogi podania i postacie farmaceutyczne

Bromek ipratropiowy dostępny jest w następujących postaciach:

  • Aerozole inhalacyjne – do leczenia chorób dróg oddechowych
  • Roztwory do nebulizacji – dla pacjentów wymagających terapii nebulizacyjnej
  • Aerozole donosowe – w leczeniu nieżytu nosa

Preparaty dostępne w Polsce

Nazwa preparatu Postać Substancja czynna
Atrovent Roztwór do nebulizacji, aerozol Bromek ipratropiowy
Atrovent N Aerozol inhalacyjny Bromek ipratropiowy
Ipravent Inhaler Aerozol inhalacyjny Bromek ipratropiowy
Atrodil Aerozol inhalacyjny Bromek ipratropiowy

Kombinacje lekowe

Preparat z fenoterolem

Fenoterol (bromowodorek fenoterolu) + ipratropium (bromek ipratropium) dostępny jest jako Berodual (roztwór do nebulizacji) oraz Berodual N (aerozol inhalacyjny, roztwór).

Połączenie z beta-mimetykiem (np. fenoterolem) powoduje zwiększenie skuteczności działania i silniejszy rozkurcz mięśni gładkich oskrzeli.

Preparat z salbutamolem

Dostępne są także kombinacje ipratropium (bromek ipratropium) + salbutamol (siarczan salbutamolu).

Preparat donosowy z ksylometazoliną

Ipratropium (bromek ipratropium) + ksylometazolina stosowana jest w preparatach donosowych, takich jak Otrivin ipra Max. Zastosowanie donosowe powoduje redukcję wycieku wydzieliny z nosa w wyniku konkurencyjnego hamowania receptorów cholinergicznych w nabłonku nosa.

Dawkowanie i sposób stosowania

Leczenie chorób dróg oddechowych

Najczęściej stosuje się go w schemacie dawkowania – cztery razy dziennie po dwie dawki. Jeśli taki sposób dawkowania nie przynosi zadowalających efektów, należy skonsultować z lekarzem aby omówić konieczność włączenia dodatkowego leczenia lub zwiększenia dawek bromku ipratropium. Maksymalna dawka dobowa to 12 rozpyleń na dobę.

Kombinacje z innymi lekami

Preparat łączony zawierający bromek ipratropium i fenoterol należy dawkować następująco: w kroplach do nebulizacji u dzieci w wieku <6 lat dawka 2 krople na kg mc., maksymalnie 10 kropli (0,5 ml) do 3 razy na dobę, u dzieci 6–14 lat 10–20 kropli na dawkę do 4 razy na dobę.

Początek i czas działania

Po inhalacji leku do oskrzeli jego działanie rozkurczowe widoczne jest po 15 minutach. Maksymalne działanie leku obserwuje się zwykle po 1 do 2 godzin i utrzymuje się ono średnio przez 6 godzin.

Poprawa czynności płuc następuje po około 15 minutach, ale najsilniejsze działanie występuje po ok. 1-2 h. Efekt terapeutyczny utrzymuje się około 5-6 h.

Działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane

Do najczęściej pojawiających się efektów ubocznych należą: ból głowy i zawroty głowy, miejscowe podrażnienie gardła oraz kaszel, suchość w jamie ustnej, nudności a także zaparcia, biegunka lub wymioty.

Często: zawroty głowy, bóle głowy, kaszel, podrażnienie gardła, suchość błony śluzowej jamy ustnej, nudności, zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego.

Rzadsze działania niepożądane

Rzadziej mogą występować między innymi zaburzenia widzenia, kołatanie serca oraz trudności w oddawaniu moczu.

Mogą wystąpić: obrzęk naczynioruchowy (nagły obrzęk skóry lub błon śluzowych, mogący powodować trudności w oddychaniu), kołatanie serca, częstoskurcz nadkomorowy (nadmiernie szybkie bicie serca), zwężenie dróg oddechowych, wywołane inhalacją (paradoksalne), skurcz krtani, niewyraźne widzenie, rozszerzenie źrenic, zwiększone ciśnienie wewnątrzgałkowe, jaskra.

Dlaczego lek wziewny powoduje ogólne działania niepożądane?

Bromek ipratropiowy przyjmowany wziewnie w formie aerozolu, jedynie w 10-30% (w zależności m.in. od techniki podania) gromadzi się w drogach oddechowych. Pozostała część leku jest połykana i przenika do krwioobiegu. Również ta część dawki, która dostanie się do płuc, jest bardzo szybko wchłaniana do krwi. Stąd wynikają ogólnoustrojowe działania niepożądane bromku ipratropiowego.

Przeciwwskazania

Bezwzględne przeciwwskazania

Przeciwwskazaniem są nadwrażliwość na bromek ipratropiowy oraz atropinę i inne jej pochodne.

Leku nie powinno się stosować w przypadku, gdy pacjent ma uczulenie na atropinę lub jej pochodne takie jak substancja czynna bromek ipratropiowy, lub którykolwiek z pozostałych składników tego leku.

Szczególne środki ostrożności

Bromek ipratropiowy należy stosować ostrożnie u pacjentów z mukowiscydozą, ponieważ w tej grupie chorych mogą wystąpić zaburzenia perystaltyki przewodu pokarmowego. Substancja czynna powinna być stosowana ostrożnie wśród chorych z chorobami związanymi z problemami oddawania moczu, a także jaskrą z wąskim kątem przesączenia.

Interakcje z innymi lekami

Interakcje bromku ipratropiowego i leków działających na receptory beta adrenergiczne (np. fenoterol, formoterol, salmeterol) oraz leków będących pochodnymi ksantyny (np. teofilina) mogą nasilać działanie rozszerzające oskrzela.

Nie zaleca się jednoczesnego długotrwałego stosowania tego produktu z innymi lekami przeciwcholinergicznymi.

Wpływ na prowadzenie pojazdów

W związku z tym, że bromek ipratropiowy może powodować objawy wpływające na zdolność prowadzenia pojazdów i obsługiwania maszyn takie jak: zaburzenia akomodacji, zaburzenia widzenia, rozszerzenie źrenic, zawroty głowy, zaleca się zachowanie ostrożności podczas terapii substancją czynną.

Stosowanie w ciąży i laktacji

Dane przedkliniczne nie wykazały, aby substancja czynna miała działanie embriotoksyczne i teratogenne. W związku z brakiem badań klinicznych dotyczących wpływu substancji czynnej na ciążę, przed zastosowaniem zaleca się, aby lekarz rozważył, jaki jest stosunek korzyści do ryzyka z zastosowania leku dla matki i dziecka. Nie wiadomo czy substancja czynna jest obecna w mleku kobiecym. Zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności w czasie stosowania związku w okresie laktacji.

Leczenie farmakologiczne schorzeń dróg oddechowych

Leczenie POChP

W terapii przewlekłej obturacyjnej choroby płuc stosuje się kompleksowe podejście farmakologiczne. W terapii POChP stosuje się leki, które zmniejszają odczuwanie duszności i inne objawy choroby oraz zmniejszenie częstości zaostrzeń: leki rozszerzające oskrzela (cholinolityki – bromek ipratropiowy i bromek tiotropium – oraz ß2-agoniści), wziewne glikokortykosteroidy (wGKS), inhibitory fosfodiesterazy IV.

Często stosowanymi substancjami czynnymi w leczeniu POChP są:

  • Tiotropium – długodziałający cholinolityk (LAMA)
  • Salbutamol – krótkodziałający beta-2-agonista (SABA)
  • Formoterol – długodziałający beta-2-agonista (LABA)
  • Budezonid – wziewny glikokortykosteroid
  • Teofilina – pochodna ksantyny

Leczenie astmy

Do najważniejszych leków kontrolujących astmę należą glikokortykosteroidy wziewne (wGKS) i systemowe. Ważną rolę w leczeniu pełnią również krótko- (SABA) i długodziałające ß2-mimetyki (LABA), leki antycholinergiczne (bromek tiotropium), teofilina, leki przeciwleukotrienowe, przeciwciała anty-IgE.

Podstawowe substancje czynne stosowane w leczeniu astmy:

  • Beklometazon – wziewny glikokortykosteroid
  • Salbutamol – krótkodziałający beta-2-agonista
  • Salmeterol – długodziałający beta-2-agonista
  • Montelukast – antagonista receptorów leukotrienowych
  • Omalizumab – przeciwciało monoklonalne anty-IgE

Leczenie alergicznego nieżytu nosa

Największą skuteczność w leczeniu alergicznego nieżytu nosa wykazują donosowe glikokortykosteroidy. Stosowane są także:

  • Mometazon – donosowy glikokortykosteroid
  • Loratadyna – lek przeciwhistaminowy II generacji
  • Cetyryzynę – lek przeciwhistaminowy
  • Ksylometazolina – sympatykomimetyk donosowy
  • Kromoglikan sodu – stabilizator błony komórek tucznych

Ważne zalecenia dla pacjentów

Prawidłowa technika inhalacji

Dostarczana dawka leku zależy od prawidłowo przeprowadzonej inhalacji. Dlatego bardzo ważne jest, aby poprawnie opanować technikę inhalacji. Wziewne podanie leku umożliwia jego szybkie dotarcie bezpośrednio do dróg oddechowych, czyli do miejsca jego działania.

Ochrona oczu

Należy chronić oczy przed kontaktem z preparatem. Jeżeli preparat przypadkowo dostanie się do oka należy natychmiast przepłukać oko wodą. Jeżeli pojawią się zaburzenia widzenia, ból oka i zaczerwienienie należy natychmiast skonsultować się z lekarzem. Objawy te mogą świadczyć o zwiększeniu ciśnienia śródgałkowego i wystąpieniu ostrej jaskry z zamkniętym kątem przesączania.

Regularne stosowanie

W leczeniu POChP i astmy ważne jest regularne stosowanie leków przez pacjenta, zgodnie z zaleceniami lekarza. Inną kwestią jest właściwe stosowanie inhalatorów. Aby lek działał, musi być przyjęty we właściwy sposób, pacjent musi więc przeczytać ulotkę, a najlepiej – nauczyć się prawidłowej inhalacji u lekarza.

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Jak szybko działa bromek ipratropiowy?

Bromek ipratropiowy zwykle zaczyna działać szybko, a efekty są często zauważalne w ciągu 15-30 minut od inhalacji. Maksymalne działanie występuje po 1-2 godzinach i utrzymuje się około 5-6 godzin.

Czy bromek ipratropiowy nadaje się do leczenia ostrego ataku astmy?

Co istotne, lek ten nie nadaje się do przerywania nagłego ataku astmy i duszności. Bromek ipratropiowy jest lekiem podtrzymującym, nie ratunkowym.

Czy można stosować bromek ipratropiowy u dzieci?

Tak, kilka badań klinicznych dotyczy stosowania bromku ipratropiowego u dzieci. Na przykład, jedno badanie analizowało jego zastosowanie w leczeniu sialorrhei (nadmiernego ślinienia się) u dzieci, a inne badało jego skuteczność w leczeniu astmy dziecięcej. Jednak odpowiednie dawkowanie i metoda podawania mogą się różnić u dzieci w porównaniu z dorosłymi.

Jakie są najczęstsze działania niepożądane?

Najczęstsze działania niepożądane to suchość w jamie ustnej, podrażnienie gardła, kaszel, ból głowy i zawroty głowy. Mogą także wystąpić nudności oraz zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego.

Czy bromek ipratropiowy można łączyć z innymi lekami?

Tak, bromek ipratropiowy często stosuje się w kombinacjach z beta-mimetykami (fenoterol, salbutamol), co zwiększa skuteczność terapii. Może być także łączony z pochodnym ksantyny (teofilina), jednak takie kombinacje wymagają ostrożności.

Co robić, jeśli lek dostanie się do oka?

Należy natychmiast przepłukać oko wodą. Jeśli wystąpią zaburzenia widzenia, ból oka lub zaczerwienienie, trzeba niezwłocznie skonsultować się z lekarzem, ponieważ mogą to być objawy ostrej jaskry.

Czy można prowadzić pojazd podczas leczenia bromkiem ipratropiowym?

Zaleca się ostrożność podczas prowadzenia pojazdów, ponieważ lek może powodować zawroty głowy, zaburzenia widzenia i akomodacji oraz rozszerzenie źrenic.

Czy bromek ipratropiowy można stosować w ciąży?

Decyzja o stosowaniu w ciąży powinna zostać podjęta przez lekarza po rozważeniu stosunku korzyści do ryzyka. Brak jest wystarczających danych klinicznych dotyczących bezpieczeństwa w ciąży.

Jak długo można stosować bromek ipratropiowy?

Bromek ipratropiowy jest lekiem przeznaczonym do długotrwałego stosowania w terapii podtrzymującej. Nie ma ograniczeń czasowych dla jego stosowania, o ile jest to medycznie uzasadnione i kontrolowane przez lekarza.

Czy bromek ipratropiowy może być stosowany donosowo?

Tak, bromek ipratropiowy może być stosowany donosowo w leczeniu alergicznego nieżytu nosa, często w kombinacji z ksylometazoliną. W tej postaci pomaga zmniejszyć wodnistą wydzielinę z nosa.

Bibliografia

  1. Pakes GE, Brogden RN, Heel RC, Speight TM, Avery GS. Ipratropium bromide: a review of its pharmacological properties and therapeutic efficacy in asthma and chronic bronchitis. Drugs. 1980;20(4):237-266. DOI: 10.2165/00003495-198020040-00001 PMID: 6448137
  2. Cugell DW. Clinical pharmacology and toxicology of ipratropium bromide. Am J Med. 1986;81(5A):18-22. DOI: 10.1016/0002-9343(86)90457-2 PMID: 2947457