Abevmy to lek zawierający bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne, które wiąże się z białkiem VEGF. Hamuje wzrost naczyń krwionośnych zaopatrujących guz, co zatrzymuje rozwój nowotworu. Stosowany w leczeniu zaawansowanych nowotworów okrężnicy, odbytnicy, piersi, płuc, nerek, jajnika i szyjki macicy, często w połączeniu z chemioterapią. Abevmy pomaga spowolnić wzrost i rozprzestrzenianie się guzów nowotworowych.
Alymsys zawiera bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne, które łączy się z białkiem VEGF, blokując wzrost naczyń krwionośnych zaopatrujących guz nowotworowy. Stosowany w leczeniu zaawansowanego raka okrężnicy, odbytnicy, piersi, płuca, nerki, jajnika, jajowodu, pierwotnego raka otrzewnej i raka szyjki macicy. Podawany w skojarzeniu z chemioterapią.
Avastin to lek zawierający substancję czynną bewacyzumab, który jest rekombinowanym, humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym. Lek wiąże się z czynnikiem wzrostu naczyń śródbłonka (VEGF), kluczowym mediatorem waskulogenezy i angiogenezy, hamując wiązanie VEGF z receptorami Flt-1 (VEGFR-1) i KDR (VEGFR-2) na powierzchni komórek śródbłonka. Jest stosowany w leczeniu różnych rodzajów nowotworów, w tym raka okrężnicy lub odbytnicy z przerzutami, rozsianego raka piersi, nieoperacyjnego zaawansowanego, z przerzutami lub nawrotowym, niedrobnokomórkowego raka płuca. Avastin jest lekiem na receptę.
Avzivi to lek biologiczny zawierający bewacyzumab, stosowany w leczeniu różnych rodzajów nowotworów, takich jak rak jelita grubego, rak piersi, rak płuc i rak szyjki macicy. Avzivi jest dostępny wyłącznie na receptę i jego podawanie powinno być nadzorowane przez lekarza specjalizującego się w terapii przeciwnowotworowej.
Lek Aybintio zawiera bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne, które blokuje białko VEGF odpowiedzialne za wzrost naczyń krwionośnych guza. Stosowany jest w leczeniu zaawansowanych nowotworów, takich jak rak okrężnicy, odbytnicy, piersi, płuca, nerki, jajnika oraz szyjki macicy, w połączeniu z chemioterapią. Aybintio hamuje wzrost guza poprzez zatrzymanie powstawania naczyń krwionośnych, które zaopatrują guz w tlen i substancje odżywcze.
Lek Lytenava zawiera bewacyzumab gamma, należący do leków zapobiegających neowaskularyzacji. Stosowany u dorosłych w leczeniu neowaskularnej (wysiękowej) postaci zwyrodnienia plamki żółtej związanego z wiekiem (nAMD), hamuje nieprawidłowy wzrost naczyń krwionośnych w oku, co pomaga stabilizować lub poprawiać wzrok. Lytenava wiąże czynnik wzrostu VEGF-A, blokując jego działanie.
Mvasi to lek stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z zaawansowanym rakiem okrężnicy lub odbytnicy, rozsianym rakiem piersi, zaawansowanym niedrobnokomórkowym rakiem płuca oraz zaawansowanym rakiem nerki. Jest również stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z zaawansowanym rakiem jajnika, rakiem jajowodu lub pierwotnym rakiem otrzewnej. Lek zawiera substancję czynną bewacyzumab, która jest humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym. Jest on dostępny na receptę.
Oyavas zawiera bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne, które wybiórczo wiąże się z białkiem VEGF, zatrzymując wzrost naczyń krwionośnych zaopatrujących guzy nowotworowe w tlen i substancje odżywcze. Lek stosowany jest u dorosłych z zaawansowanym rakiem okrężnicy, odbytnicy, piersi, płuc, nerki, jajnika oraz szyjki macicy, często w połączeniu z chemioterapią. Oyavas pomaga zahamować wzrost guza poprzez blokowanie dopływu składników odżywczych.
Lek VEGZELMA to innowacyjny środek przeciwnowotworowy zawierający bewacyzumab, humanizowane przeciwciało monoklonalne. Działa, wiążąc się z białkiem VEGF, które wspiera wzrost naczyń krwionośnych w obrębie guza, co umożliwia jego zaopatrzenie w tlen i substancje odżywcze. VEGZELMA hamuje ten proces, zatrzymując rozwój nowotworów poprzez przeciwdziałanie tworzeniu naczyń krwionośnych.
Zirabev to lek biopodobny, który jest podawany w postaci wlewu dożylnego. Jego substancją czynną jest bewacyzumab – przeciwciało monoklonalne, które łączy się z czynnikiem VEGF (białko odpowiedzialne za tworzenie naczyń krwionośnych) i blokuje jego działanie, co powoduje hamowanie wzrostu guza. Zirabev jest stosowany w leczeniu różnych rodzajów nowotworów, takich jak rak okrężnicy, rak piersi, niedrobnokomórkowy rak płuca, rak nerki, a także trzustki i gruczołu krokowego. Jest dostępny na receptę.
Bewacyzumab – substancja o właściwościach przeciwnowotworowych. Mechanizm działania bewacyzumabu polega na wiązaniu się z czynnikiem wzrostu śródbłonka naczyń, co hamuje wiązanie się go z receptorami Flt-1 (VEGFR-1) i KDR (VEGFR-2) na powierzchni komórek śródbłonka. Efektem jest zahamowanie wzrostu guza. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie raka okrężnicy, raka odbytnicy z przerzutami, rozsianego raka piersi, raka płuc, nerki, jajnika, jajowodu, szyjki macicy i otrzewnej, w skojarzeniu z innymi preparatami przeciwnowotworowymi.
Bewacyzumab dostępny jest w postaci koncentratu do sporządzania roztworu do infuzji.
Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): gorączka neutropeniczna, leukopenia, neutropenia, małopłytkowość, anoreksja, hipomagnezemia, hiponatremia, odwodnienie, obwodowa neuropatia czuciowa, dyzartria, ból głowy, zaburzenie smaku, zaburzenia oka, zwiększone łzawienie, nadciśnienie, zakrzepica zatorowa, duszność, nieżyt nosa, krwawienie z nosa, kaszel, krwotok z odbytnicy, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, zaparcia, biegunka, nudności, wymioty, ból brzucha, komplikacje w gojeniu ran, zapalenie skóry, sucha skóra, przebarwienie skóry, bóle stawów, ból mięśni, białkomocz, niewydolność jajników, osłabienie, zmęczenie, gorączka, ból, zapalenie błon śluzowych, zmniejszenie masy ciała.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Bewacyzumab reprezentuje przełom w nowoczesnej onkologii jako pierwszy lek antyangiogenny dopuszczony do stosowania klinicznego przez amerykańską Agencję ds. Żywności i Leków (FDA) w 2004 roku. To humanizowane przeciwciało monoklonalne stało się fundamentalnym elementem terapii skojarzonej w leczeniu wielu rodzajów nowotworów złośliwych, oferując pacjentom nowe nadzieje na wydłużenie życia i poprawę jego jakości. Mechanizm działania bewacyzumabu opiera się na precyzyjnym blokowaniu czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego (VEGF-A), co prowadzi do zahamowania procesu angiogenezy – kluczowego elementu wzrostu i rozprzestrzeniania się nowotworów. Substancja ta znalazła zastosowanie w terapii zaawansowanych postaci raka jelita grubego, niedrobnokomórkowego raka płuca, raka jajnika, raka piersi, raka szyjki macicy, raka wątrobowokomórkowego oraz glejaka wielopostaciowego, często w skojarzeniu z konwencjonalną chemioterapią, co znacząco poprawia skuteczność leczenia. Pomimo obiecujących rezultatów terapeutycznych, stosowanie bewacyzumabu wiąże się z ryzykiem wystąpienia poważnych działań niepożądanych, wymagających ścisłego monitorowania medycznego i odpowiedniego zarządzania bezpieczeństwem pacjenta podczas całego procesu terapeutycznego.
Bewacyzumab jest rekombinowanym humanizowanym przeciwciałem monoklonalnym, które wiąże się ze wszystkimi znanymi izoformami czynnika wzrostu śródbłonka naczyniowego A (VEGF-A). Blokuje interakcję między VEGF-A a receptorami VEGF (VEGFR), głównie VEGFR-1 (Flt-1) i VEGFR-2 (KDR/Flk-1), znajdujących się na powierzchni komórek śródbłonka. Przeciwciało to składa się w 93% z ludzkiego białka i w 7% z mysiego.
Tradycyjnie uważano, że działanie przeciwnowotworowe bewacyzumabu wynika z hamowania angiogenezy. Mechanizm ten opiera się na założeniu, że wzrost i przerzutowanie nowotworów wymaga tworzenia nowych naczyń krwionośnych w celu zapewnienia dostępu do tlenu i składników odżywczych. Jednak najnowsze badania naukowe sugerują, że lek może również wywierać bezpośredni wpływ cytotoksyczny na komórki nowotworowe.
Wiązanie VEGF-A z VEGFR-1 i VEGFR-2 prowadzi do proliferacji komórek śródbłonka, aktywacji szlaków przetrwania oraz tworzenia nowych naczyń krwionośnych i angiogenezy. Bewacyzumab, poprzez wiązanie się z krążącym VEGF-A, uniemożliwia jego interakcję z receptorami na powierzchni komórek śródbłonka, tym samym hamując kluczowe etapy tworzenia naczyń nowotworowych.
Bewacyzumab ma zatwierdzenie FDA do stosowania w następujących wskazaniach, zazwyczaj w skojarzeniu z innymi lekami przeciwnowotworowymi:
Bewacyzumab jest również stosowany poza zatwierdzonymi wskazaniami w leczeniu przerzutowego raka piersi, raka błony śluzowej macicy, mięsaka naczyniowego, glejaków, złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz niektórych schorzeń okulistycznych, takich jak cukrzycowy obrzęk plamki czy zwyrodnienie plamki żółtej związane z wiekiem.
Bewacyzumab jest zawsze stosowany jako część terapii skojarzonej, nigdy jako monoterapia (z wyjątkiem glejaka wielopostaciowego). W Polsce najczęściej wykorzystuje się następujące schematy leczenia:
W leczeniu raka jelita grubego bewacyzumab stosuje się w skojarzeniu z chemioterapią opartą na fluoropirymidynie. Najczęściej zalecane w pierwszej linii leczenia jest skojarzenie fluorouracylu i folinianu wapnia z irinotekanem (schemat FOLFIRI) albo oksaliplatyną (schemat FOLFOX4 lub XELOX z kapecytabiną).
W leczeniu pierwszego rzutu stosuje się bewacyzumab w skojarzeniu z karboplatyną i paklitakselem u pacjentek z zaawansowanym rakiem jajnika (stadium IIIB, IIIC i IV według klasyfikacji FIGO). W przypadku nawrotu wrażliwego na związki platyny wykorzystuje się kombinacje z karboplatyną i gemcytabiną lub karboplatyną i paklitakselem.
W leczeniu pierwszego rzutu niedrobnokomórkowego raka płuca o histologii innej niż płaskonabłonkowa stosuje się bewacyzumab w skojarzeniu z chemioterapią opartą na pochodnych platyny. Możliwe jest również łączenie z erlotynibem u pacjentów z aktywującymi mutacjami w genie EGFR.
W Polsce od maja 2022 roku refundowana jest innowacyjna terapia skojarzona atezolizumabu z bewacyzumabem w leczeniu raka wątrobowokomórkowego. Od kwietnia 2024 roku pacjentki z rakiem szyjki macicy zyskały dostęp do immunoterapii pierwszej linii pembrolizumabem w skojarzeniu z chemioterapią z bewacyzumabem lub bez bewacyzumabu.
Bewacyzumab wykazuje liniową farmakokinetykę i osiąga 90% stężenia stanu stacjonarnego w ciągu 84 dni. Objętość dystrybucji wynosi 2,9 L, przy czym mężczyźni wykazują większą centralną objętość dystrybucji (3,2 L vs 2,7 L) niż kobiety.
Metabolizm bewacyzumabu jest podobny jak innych przeciwciał IgG, głównie poprzez rozkład proteolityczny. Klirens bewacyzumabu jest o około 17% większy u mężczyzn niż u kobiet. Okres półtrwania w fazie eliminacji wynosi 18 dni u kobiet i 20 dni u mężczyzn.
Bewacyzumab podaje się dożylnie w postaci infuzji. Pierwsza infuzja powinna trwać 90 minut, kolejne – 60 minut, jeśli pierwsza była dobrze tolerowana. Przy dobrej tolerancji można skrócić czas infuzji do 30 minut.
Dawka bewacyzumabu mieści się zazwyczaj w granicach od 5 mg/kg masy ciała do 15 mg/kg masy ciała, w zależności od jednostki chorobowej, częstotliwości podania oraz stanu ogólnego pacjenta.
Do najczęściej obserwowanych działań niepożądanych należą: nadciśnienie tętnicze (występujące u 19-42% pacjentów), białkomocz, zmęczenie, biegunka, ból brzucha oraz krwotoki różnego typu.
Wśród działań niepożądanych obserwowanych u ponad 10% pacjentów znajdują się również: obrzęki obwodowe (15%), ból głowy (22-49%), zawroty głowy (13-26%), bezsenność (21%), zaburzenia smaku (14-21%), nudności (72%), wymioty (33-52%), brak apetytu (35-43%), zaparcia (40%), stomatitis (15-33%).
Do najcięższych działań niepożądanych należą: perforacje żołądkowo-jelitowe, krwotoki (w tym krwotoki płucne/krwioplucie, częściej występujące u chorych z niedrobnokomórkowym rakiem płuca), zakrzepica zatorowa tętnic.
Metaanaliza wykazała wzrost śmiertelnych działań niepożądanych u chorych otrzymujących bewacyzumab w połączeniu z chemioterapią (2,5% vs 1,7%). Zwiększony odsetek śmiertelnych powikłań obserwowano u chorych otrzymujących bewacyzumab razem z taksanami lub pochodnymi platyny.
| Układ/narząd | Działania niepożądane | Częstość występowania |
|---|---|---|
| Układ sercowo-naczyniowy | Nadciśnienie, żylna choroba zakrzepowo-zatorowa | 19-42% (nadciśnienie) |
| Układ pokarmowy | Perforacje, krwawienia, nudności, wymioty | Nudności: 72% |
| Układ oddechowy | Krwioplucie, duszność, kaszel | Duszność: 25-30% |
| Układ krwiotwórczy | Małopłytkowość, leukopenia, neutropenia | Małopłytkowość: 5-58% |
Konieczne jest monitorowanie objawów reakcji na infuzję podczas podawania bewacyzumabu. Dodatkowe monitorowanie obejmuje morfologię krwi z rozmazem, monitorowanie ciśnienia krwi co 2-3 tygodnie oraz śledzenie białkomoczu.
Bewacyzumab jest przeciwwskazany u kobiet w ciąży. Może mieć niekorzystny wpływ na płodność kobiety. Kobiety w wieku rozrodczym powinny stosować skuteczne metody antykoncepcji podczas leczenia i przez 6 miesięcy po jego zakończeniu.
Najnowsze badania sugerują, że bewacyzumab może wywierać nie tylko działanie antyangiogenne, ale także bezpośrednie działanie cytotoksyczne na komórki nowotworowe. Badania in vitro wykazały, że bewacyzumab może indukować bezpośrednie efekty cytotoksyczne w różnych komórkach nowotworowych wykazujących wysokie poziomy ekspresji VEGFA.
Ta nowa perspektywa może wyjaśnić niektóre obserwowane efekty kliniczne i otworzyć nowe możliwości optymalizacji terapii skojarzonej.
W Polsce bewacyzumab jest dostępny w ramach programów lekowych Narodowego Funduszu Zdrowia. Od 2022 roku rozszerzono dostęp do terapii skojarzonej z innymi nowoczesnymi lekami, takimi jak inhibitory PARP (olaparib) w raku jajnika czy immunoterapeutykami w różnych wskazaniach onkologicznych.
Maksymalna liczba serii bewacyzumabu wynosi zazwyczaj 18, co w praktyce oznacza możliwość kontynuacji terapii podtrzymującej od 10 do nawet 12 miesięcy po zakończeniu konwencjonalnej chemioterapii. Dokładny czas leczenia zależy od rodzaju nowotworu, odpowiedzi na leczenie i występowania działań niepożądanych.
Zawroty głowy i zmęczenie występują u znacznej części pacjentów (13-82%), dlatego zaleca się ostrożność podczas prowadzenia pojazdów, szczególnie na początku terapii. Należy skonsultować się z lekarzem prowadzącym w tej kwestii.
Wymagane jest regularne monitorowanie: morfologii krwi z rozmazem, ciśnienia krwi co 2-3 tygodnie, białkomoczu, funkcji nerek, kontrola pod kątem perforacji przewodu pokarmowego oraz objawów zakrzepicy naczyniowej.
Nie ma szczególnych przeciwwskazań do stosowania bewacyzumabu u osób starszych, jednak wymaga to szczególnie uważnego monitorowania ze względu na zwiększone ryzyko działań niepożądanych, zwłaszcza ze strony układu sercowo-naczyniowego.
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych, szczególnie poważnych, takich jak krwotoki czy silny ból brzucha, należy natychmiast skontaktować się z lekarzem prowadzącym. Część działań niepożądanych może wymagać tymczasowego przerwania lub całkowitego zaprzestania terapii.
Bewacyzumab może mieć niekorzystny wpływ na płodność kobiety. Podczas leczenia obserwowano przypadki niewydolności jajników, które ustępowały u większości pacjentek po zakończeniu leczenia. Długoterminowy wpływ na płodność nie jest do końca poznany.
Nie należy karmić piersią w trakcie leczenia bewacyzumabem, a także przynajmniej w ciągu 6 miesięcy po ostatniej dawce ze względu na potencjalne ryzyko dla rozwoju dziecka.
