Toujeo

Toujeo to lek w formie roztworu do wstrzykiwań, który zawiera insulinę glargine, będącą zmodyfikowaną insuliną, bardzo zbliżoną do ludzkiej. Lek długotrwale obniża stężenie cukru we krwi i może być stosowany raz dziennie. Jest stosowany w leczeniu cukrzycy u dorosłych, młodzieży i dzieci w wieku powyżej 6 lat. Toujeo jest dostępny na receptę.

Trajenta

Trajenta to lek przeciwcukrzycowy, którego substancją czynną jest linagliptyna. Jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u osób dorosłych, kiedy tej choroby nie można kontrolować we właściwy sposób za pomocą jednego doustnego leku przeciwcukrzycowego (metformina 3 lub pochodne sulfonylomocznika) lub samej diety i ćwiczeń fizycznych. Lek należy przyjmować doustnie, a dawkę powinna ściśle ustalić osoba prowadząca leczenie. Trajenta jest dostępna na receptę.

Tresiba

Tresiba to długodziałająca insulina bazowa o nazwie insulina degludec. Jest stosowany w leczeniu cukrzycy u dorosłych, młodzieży i dzieci powyżej 1. roku życia. Tresiba pomaga organizmowi zmniejszyć stężenie cukru we krwi. W cukrzycy typu 1 preparat Tresiba jest stosowany w skojarzeniu z insuliną krótko i (lub) szybkodziałającą w celu pokrycia zapotrzebowania na insulinę posiłkową. Lek jest dostępny na receptę.

Trulicity

Trulicity to lek polipeptydowy stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2. Zawiera substancję czynną o nazwie dulaglutyd, której celem jest zmniejszenie stężenia cukru we krwi pacjenta. Lek jest stosowany w monoterapii, jeśli sama dieta i wysiłek fizyczny nie zapewniają prawidłowej kontroli stężenia cukru we krwi, a pacjent nie może przyjmować metforminy. Może być również stosowany z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, jeśli ich stosowanie nie wystarcza do zapewnienia odpowiedniej kontroli stężenia cukru we krwi. Trulicity jest lekiem na receptę.

Truvelog Mix 30

Truvelog Mix 30 to zaawansowana insulina dla dorosłych, młodzieży i dzieci z cukrzycą typu 2, oferująca szybkie i pośrednie działanie. Dzięki swojej formule, zmniejsza stężenie cukru we krwi już po 10-20 minutach od wstrzyknięcia, z maksymalnym efektem w ciągu 1-4 godzin, utrzymując skuteczność do 24 godzin. Idealnie współdziała z innymi lekami przeciwcukrzycowymi, zapewniając efektywne zarządzanie poziomem cukru we krwi.

VALIMAR

VALIMAR to lek, który zawiera substancję czynną metforminy chlorowodorku. Należy on do grupy leków zwanych biguanidami i jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych. Metformina pomaga w uzyskaniu większego stężenia insuliny uwalnianej po posiłku oraz zmniejsza ilość cukru wytwarzanego przez organizm. Lek jest dostępny na receptę i jest stosowany jako jedyny lek lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi (lekami podawanymi doustnie lub z insuliną).

Velmetia

Velmetia to lek na receptę, który zawiera dwie substancje czynne: sitagliptynę i metforminę. Jest to lek stosowany do leczenia cukrzycy typu 2 u dorosłych pacjentów. Działa poprzez zwiększenie stężenia insuliny uwalnianej po posiłku i zmniejszenie ilości cukru wytwarzanego przez organizm. Lek ten może być stosowany samodzielnie lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi.

Victoza

Victoza to lek stosowany w terapii pacjentów z cukrzycą typu 2. Ma postać roztworu do infuzji. Substancją czynną wykorzystaną w preparacie jest liraglutyd, który jest analogiem ludzkiego glukagonopodobnego peptydu GLP-1. Lek jest wydawany wyłącznie na receptę i nie podlega refundacji. Victoza stosowana jest zarówno w terapii skojarzonej z innymi lekami na cukrzycę, jak i w monoterapii.

Viglita

Viglita to lek przeciwcukrzycowy, którego substancją czynną jest wildagliptyna. Jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z cukrzycą typu II, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie są wystarczające do opanowania choroby. Lek pomaga kontrolować stężenie cukru we krwi poprzez pobudzanie trzustki do wytwarzania insuliny i zmniejszanie wytwarzania glukagonu. Może być stosowany jako jedyny lek przeciwcukrzycowy lub w skojarzeniu z innymi lekami, jeśli nie są one wystarczająco skuteczne. Lek jest dostępny na receptę.

Vildagliptin + Metformin hydrochloride +pharma

Vildagliptin i hydrochloride metformin to lek przeciwcukrzycowy, który jest często przepisywany na receptę. Działa poprzez zwiększenie stężenia inkretyn, hormonów wytwarzanych w komórkach jelit, które nasilają wydzielanie insuliny. Jest zwykle stosowany u pacjentów dorosłych z cukrzycą typu 2. Może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Wskazania do stosowania to cukrzyca typu 2, zwłaszcza u pacjentów otyłych, gdy za pomocą diety i ćwiczeń fizycznych nie można uzyskać prawidłowego stężenia glukozy we krwi.

Vildagliptin/Metformin hydrochloride Accord

Vildagliptin/Metformin hydrochloride Accord to kombinacja wildagliptyny i metforminy, doustnych leków przeciwcukrzycowych, które wspólnie pomagają kontrolować stężenie cukru we krwi. Lek ten jest przeznaczony dla dorosłych z cukrzycą typu 2, szczególnie wtedy, gdy sama dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają. Jego działanie opiera się na stymulowaniu trzustki do wytwarzania insuliny oraz poprawie wykorzystania insuliny przez organizm, co przyczynia się do skutecznego zarządzania poziomem cukru i zapobiega powikłaniom cukrzycowym.

Vilspox

Vilspox to lek przeciwcukrzycowy, który zawiera dwie substancje czynne: wildagliptynę i metforminę. Jest on stosowany w leczeniu dorosłych osób z cukrzycą typu 2, czyli insulinoniezależnej. Lek działa poprzez zwiększenie produkcji insuliny i zmniejszenie produkcji glukagonu dzięki wildagliptynie oraz poprzez lepsze wykorzystanie insuliny dzięki metforminie. Dzięki temu lek pomaga kontrolować stężenie cukru we krwi, co może pomóc w zapobieganiu powikłaniom cukrzycy. Vilspox jest dostępny na receptę.

Vimetso

Vimetso to doustny lek przeciwcukrzycowy, który zawiera dwie substancje czynne: metforminę i wildagliptynę. Te substancje działają na zmniejszenie stężenia glukozy we krwi. Lek jest zalecany do stosowania u dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2. Vimetso jest dostępny na receptę.

Vipdomet

Vipdomet to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych. Składa się z dwóch substancji czynnych: alogliptyny i metforminy. Alogliptyna pomaga organizmowi w produkcji insuliny po posiłku, a metformina zmniejsza ilość glukozy wytwarzanej przez organizm i pomaga organizmowi lepiej wykorzystać insulinę. Lek ten jest zwykle stosowany, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie są wystarczające do kontroli poziomu cukru we krwi.

Vipidia

Vipidia to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych. Jest to lek na receptę, który pomaga kontrolować poziom cukru we krwi. Vipidia jest zwykle stosowana, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do kontroli poziomu cukru we krwi. Lek ten może być stosowany samodzielnie lub w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi.

Vokanamet

Vokanamet to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych pacjentów. Składa się z dwóch składników aktywnych: kanagliflozyny i metforminy. Kanagliflozyna pomaga nerkom usunąć nadmiar glukozy z organizmu poprzez mocz, a metformina zmniejsza produkcję glukozy w wątrobie i pomaga organizmowi lepiej wykorzystać glukozę, którą produkuje i glukozę pochodzącą z diety. Lek ten jest zwykle stosowany, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do kontroli poziomu cukru we krwi.

Xelevia

Xelevia to lek na receptę, który zawiera substancję czynną sitagliptynę. Jest to doustny lek przeciwcukrzycowy, który pomaga utrzymać prawidłowe stężenie glukozy we krwi. Stosowany jest w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych pacjentów, którzy nie mogą kontrolować poziomu cukru we krwi tylko za pomocą diety i ćwiczeń.

Xigduo

Xigduo to złożony lek przeciwcukrzycowy, który zawiera dwie substancje czynne: dapagliflozynę i metforminę. Dapagliflozyna działa poprzez blokowanie białka SGLT2 w nerkach, co prowadzi do zwiększonego wydalania glukozy z moczem, a tym samym obniża jej stężenie we krwi. Metformina działa głównie w wątrobie, gdzie hamuje produkcję glukozy. Lek jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u pacjentów dorosłych jako uzupełnienie diety i aktywności fizycznej. Xigduo jest dostępny na receptę.

Xiliarx

Xiliarx to doustny lek przeciwcukrzycowy z grupy inhibitorów dipeptydylopeptydazy 4 (DPP-4). Jest stosowany do leczenia dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2, kiedy dieta i ćwiczenia fizyczne nie są wystarczające do kontroli poziomu cukru we krwi. Może być stosowany samodzielnie lub w skojarzeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi. Lek jest dostępny na receptę.

Xultophy

Xultophy to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych. Jest to kombinacja dwóch substancji czynnych – insuliny degludec i liraglutidu. Insulina degludec pomaga kontrolować poziom cukru we krwi, a liraglutid działa na podobnej zasadzie jak naturalny hormon występujący w organizmie i pomaga organizmowi w produkcji insuliny po posiłku. Lek jest stosowany, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do kontroli poziomu cukru we krwi.

Xuvelex XR

Xuvelex XR to lek z grupy biguanidów, który zawiera metforminę chlorowodorek jako substancję czynną. Jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, zwanej również cukrzycą insulinoniezależną. W przypadku, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie przynoszą oczekiwanych rezultatów w utrzymaniu prawidłowego stężenia glukozy we krwi, Xuvelex XR jest skutecznym rozwiązaniem, szczególnie u pacjentów z nadwagą. Xuvelex XR jest dostępny w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu, co oznacza, że lek jest uwalniany powoli w organizmie. Lek jest dostępny na receptę.

Zenofor

Zenofor to lek zawierający metforminę, który należy do grupy leków zwanych biguanidami. Jest stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów z nadwagą, u których dieta i wysiłek fizyczny nie są wystarczające do uzyskania kontroli stężenia glukozy we krwi. Insulina to hormon, produkowany przez trzustkę, który pozwala organizmowi pobierać glukozę (cukier) z krwi. Zenofor jest dostępny na receptę.

Zenofor SR

Zenofor SR to lek na receptę, który zawiera substancję czynną metforminy chlorowodorek. Jest to lek w postaci tabletek o przedłużonym uwalnianiu. Stosowany jest w leczeniu cukrzycy typu 2, zwłaszcza u pacjentów z nadwagą, gdy za pomocą samej diety i ćwiczeń fizycznych nie można uzyskać prawidłowej kontroli glikemii. Zenofor SR może być stosowany w monoterapii lub w terapii skojarzonej z innymi doustnymi lekami przeciwcukrzycowymi lub z insuliną.

Zomarist

Zomarist to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu dorosłych pacjentów z cukrzycą typu 2. Jest to lek skojarzony, który zawiera dwa składniki aktywne: wildagliptynę i metforminę. Wildagliptyna pomaga organizmowi zwiększyć ilość insuliny, a metformina pomaga organizmowi lepiej wykorzystać insulinę, którą produkuje, lub dostarcza z zewnątrz. Lek ten jest stosowany, gdy dieta i ćwiczenia fizyczne nie wystarczają do kontroli poziomu cukru we krwi.

Zynquista

Zynquista to lek stosowany w leczeniu cukrzycy typu 2 u dorosłych. Jest to lek na receptę, który pomaga kontrolować poziom cukru we krwi. Zynquista jest zwykle stosowany w połączeniu z innymi lekami przeciwcukrzycowymi i jest przeznaczony dla pacjentów, którzy nie mogą osiągnąć odpowiedniej kontroli glikemii za pomocą samych leków przeciwcukrzycowych i diety. Lek ten nie jest przeznaczony do leczenia cukrzycy typu 1.

Reklama

Leki na cukrzycę – przewodnik

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna charakteryzująca się podwyższonym poziomem glukozy we krwi. Jej leczenie obejmuje zarówno podejście niefarmakologiczne (odpowiednia dieta, regularna aktywność fizyczna), jak i farmakoterapię z wykorzystaniem różnych grup leków przeciwcukrzycowych. Każda z tych grup ma swój specyficzny mechanizm działania, zalety, wady oraz wskazania do stosowania. Ważny jest dobór odpowiedniej terapii dostosowanej do indywidualnych potrzeb pacjenta, etapu rozwoju choroby oraz chorób współistniejących. Nowoczesne podejście do leczenia cukrzycy koncentruje się nie tylko na obniżaniu poziomu glukozy we krwi, ale także na zmniejszaniu ryzyka powikłań sercowo-naczyniowych, ochronie nerek oraz poprawie jakości życia pacjenta.

kobieta sprawdza poziom cukru we krwi

Cukrzyca typu 2 – istota choroby

Cukrzyca typu 2 to najczęstszy typ cukrzycy, który charakteryzuje się postępującym charakterem. W początkowym etapie rozwoju choroby mamy do czynienia z insulinoopornością, czyli stanem, w którym tkanki organizmu nie reagują prawidłowo na działanie insuliny. Trzustka próbuje kompensować ten stan poprzez zwiększone wydzielanie insuliny, co prowadzi do hiperinsulinemii. Z czasem komórki beta trzustki ulegają wyczerpaniu, co skutkuje zmniejszeniem wydzielania insuliny i postępującą hiperglikemią.

Postępujący charakter cukrzycy typu 2 wymaga dostosowania leczenia do aktualnego etapu rozwoju choroby. Początkowo może wystarczyć modyfikacja stylu życia i dieta, następnie włącza się leki doustne, by ostatecznie, gdy zawiodą inne metody, sięgnąć po insulinoterapię.

Leki stosowane w terapii cukrzycy typu 2

Metformina – lek pierwszego wyboru

Metformina należy do grupy pochodnych biguanidu i jest lekiem pierwszego wyboru w terapii cukrzycy typu 2. Jej główne działanie polega na zmniejszeniu wątrobowej produkcji glukozy oraz zwiększeniu wrażliwości tkanek obwodowych na insulinę.

Mechanizm działania:

  • Hamuje wątrobową produkcję glukozy
  • Zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę
  • Zmniejsza wchłanianie glukozy z przewodu pokarmowego
  • Pozytywnie wpływa na gospodarkę lipidową

Zalety:

  • Nie powoduje hipoglikemii (gdy stosowana w monoterapii)
  • Nie prowadzi do przyrostu masy ciała, a nawet może sprzyjać jej redukcji
  • Poprawia profil lipidowy (obniża poziom trójglicerydów i LDL, zwiększa HDL)
  • Działa korzystnie na układ sercowo-naczyniowy

Działania niepożądane:

  • Dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego (nudności, biegunka, bóle brzucha)
  • Metaliczny posmak w ustach
  • Rzadko kwasica mleczanowa (głównie przy nieprzestrzeganiu przeciwwskazań)

Przeciwwskazania:

  • Niewydolność nerek (eGFR < 30 ml/min/1,73m²)
  • Ciężka niewydolność wątroby
  • Niewydolność oddechowa
  • Niewydolność serca (zaawansowana)
  • Nadużywanie alkoholu
  • Odwodnienie, ciężkie infekcje, wstrząs

Metformina jest dostępna w wielu preparatach, takich jak Glucophage, Siofor, Metformax, Formetic, o różnych dawkach (500 mg, 850 mg, 1000 mg) oraz w formach o przedłużonym uwalnianiu (XR, SR).

Pochodne sulfonylomocznika

Pochodne sulfonylomocznika działają poprzez stymulację komórek beta trzustki do zwiększonego wydzielania insuliny, niezależnie od aktualnego stężenia glukozy we krwi.

Główni przedstawiciele:

  • Glimepiryd (Amaryl, Diaril, Glibetic)
  • Gliklazyd (Diaprel MR, Diabrezide, Diazidan)
  • Glipizyd (Glibenese GITS)
  • Glikwidon (Glurenorm)

Zalety:

  • Szybkie działanie obniżające poziom glukozy
  • Łatwe dawkowanie
  • Doświadczenie w stosowaniu (wieloletnie)
  • Dostępność preparatów o zmodyfikowanym uwalnianiu

Wady:

  • Mogą powodować hipoglikemię
  • Przyrost masy ciała
  • Z czasem tracą skuteczność (wtórna nieskuteczność)
  • Możliwe interakcje z innymi lekami

Ze względu na ryzyko hipoglikemii i przyrostu masy ciała, a także pojawienie się nowszych leków przeciwcukrzycowych, pochodne sulfonylomocznika są obecnie rzadziej stosowane jako leki pierwszego rzutu.

Inhibitory SGLT-2 (flozyny)

Inhibitory kotransportera sodowo-glukozowego 2 (SGLT-2) to stosunkowo nowa grupa leków przeciwcukrzycowych. Ich działanie polega na blokowaniu reabsorpcji glukozy w nerkach, co prowadzi do zwiększonego wydalania glukozy z moczem.

Główni przedstawiciele:

  • Empagliflozyna (Jardiance)
  • Dapagliflozyna (Forxiga)
  • Kanagliflozyna (Invokana)
  • Ertugliflozyna (Steglatro)

Mechanizm działania:

  • Obniżenie progu nerkowego dla glukozy (z około 180-200 mg/dl do około 140 mg/dl)
  • Zwiększone wydalanie glukozy z moczem (nawet do 70-80 g/dobę)
  • Utrata kalorii (około 280-320 kcal/dobę)

Korzyści:

  • Redukcja masy ciała
  • Obniżenie ciśnienia tętniczego
  • Działanie kardioprotekcyjne i nefroprotekcyjne
  • Niezależność od insuliny (działanie pozatrzustkowe)
  • Niskie ryzyko hipoglikemii przy monoterapii

Działania niepożądane:

  • Infekcje dróg moczowych i narządów płciowych
  • Zwiększone ryzyko kwasicy ketonowej (choć rzadko)
  • Ryzyko odwodnienia i hipotensji
  • Zwiększone ryzyko amputacji kończyn dolnych (głównie kanagliflozyna)

Flozyny wykazują dodatkowe korzyści poza obniżaniem poziomu cukru we krwi. Zmniejszają ryzyko hospitalizacji z powodu niewydolności serca oraz spowalniają progresję choroby nerek. Jest to szczególnie ważne, gdyż choroby sercowo-naczyniowe i nefropatia to najczęstsze powikłania cukrzycy.

Leki inkretynowe

Do leków inkretynowych zaliczamy dwie główne grupy:

1. Agoniści receptora GLP-1

Agoniści receptora GLP-1 naśladują działanie naturalnego hormonu – glukagonopodobnego peptydu-1, który stymuluje wydzielanie insuliny w sposób zależny od poziomu glukozy we krwi.

Główni przedstawiciele:

  • Liraglutyd (Victoza)
  • Semaglutyd (Ozempic – postać iniekcyjna, Rybelsus – postać doustna)
  • Dulaglutyd (Trulicity)
  • Eksenatyd (Byetta, Bydureon)
  • Liksysenatyd (Lyxumia)

Zalety:

  • Niskie ryzyko hipoglikemii
  • Redukcja masy ciała
  • Działanie kardioprotekcyjne
  • Hamowanie apetytu i opóźnianie opróżniania żołądka
  • Niektóre preparaty podawane tylko raz w tygodniu

Wady:

  • Podawane głównie w formie iniekcji (z wyjątkiem doustnego semaglutydu)
  • Dolegliwości żołądkowo-jelitowe (nudności, wymioty, biegunka)
  • Wysoki koszt terapii
  • Przeciwwskazania przy chorobach trzustki

Nowością w tej grupie jest tirzepatyd (Mounjaro) – podwójny agonista receptorów GIP i GLP-1, który wykazuje jeszcze silniejsze działanie niż pozostałe leki z tej grupy, zarówno w zakresie obniżania glikemii, jak i redukcji masy ciała.

2. Inhibitory DPP-4 (gliptyny)

Inhibitory dipeptydylopeptydazy-4 hamują enzym rozkładający naturalne inkretyny, zwiększając tym samym ich stężenie we krwi.

Główni przedstawiciele:

  • Sitagliptyna (Januvia)
  • Wildagliptyna (Galvus)
  • Linagliptyna (Trajenta)
  • Saksagliptyna (Onglyza)

Zalety:

  • Stosowane doustnie
  • Neutralne względem masy ciała
  • Niskie ryzyko hipoglikemii
  • Dobra tolerancja

Wady:

  • Umiarkowane obniżenie glikemii
  • Możliwe działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego
  • Możliwe zwiększenie ryzyka niewydolności serca (saksagliptyna)

Pozostałe grupy leków przeciwcukrzycowych

Inhibitory alfa-glukozydazy

Akarboza (Glucobay) jest głównym przedstawicielem tej grupy. Hamuje enzymy rozkładające węglowodany złożone w jelicie, co spowalnia wchłanianie glukozy po posiłku.

Zalety:

  • Zmniejszenie hiperglikemii poposiłkowej
  • Brak ryzyka hipoglikemii w monoterapii
  • Może być stosowana u osób starszych

Wady:

  • Częste dolegliwości żołądkowo-jelitowe (wzdęcia, biegunka)
  • Umiarkowana skuteczność w obniżaniu HbA1c
  • Konieczność przyjmowania z pierwszym kęsem posiłku

Pochodne tiazolidynodionu (glitazony)

Pioglitazon jest jedynym przedstawicielem tej grupy dostępnym obecnie na rynku. Zwiększa wrażliwość tkanek na insulinę poprzez aktywację receptorów PPAR-gamma.

Zalety:

  • Silne działanie uwrażliwiające na insulinę
  • Pozytywny wpływ na profil lipidowy
  • Niskie ryzyko hipoglikemii

Wady:

  • Retencja płynów i obrzęki
  • Przyrost masy ciała
  • Zwiększone ryzyko złamań kości
  • Przeciwwskazania przy niewydolności serca

Insulinoterapia w cukrzycy typu 2

Insulinoterapia w cukrzycy typu 2 jest zwykle wprowadzana, gdy leki doustne i iniekcyjne inne niż insulina przestają być skuteczne w kontrolowaniu poziomu glukozy we krwi. Może być również wprowadzona wcześniej w przypadku:

  • Znacznie podwyższonego poziomu glukozy przy rozpoznaniu
  • Ciąży
  • Ostrych sytuacji (zawał, udar, ciężka infekcja)
  • Zabiegu operacyjnego
  • Zaostrzenia niewydolności nerek lub wątroby

W cukrzycy typu 2 insulinoterapię najczęściej rozpoczyna się od wprowadzenia insuliny bazowej (długodziałającej), podawanej raz dziennie, zazwyczaj wieczorem. Jeśli taka terapia nie zapewnia dobrej kontroli glikemii, dodaje się insulinę szybkodziałającą do posiłków.

Rodzaje insuliny:

  • Insuliny szybkodziałające (Humalog, NovoRapid, Apidra)
  • Insuliny krótkodziałające (Actrapid, Gensulin R, Humulin R)
  • Insuliny o pośrednim czasie działania (Insulatard, Gensulin N, Humulin N)
  • Insuliny długodziałające (Lantus, Levemir, Tresiba)
  • Mieszanki insulinowe (Mixtard, Gensulin M, Humalog Mix)

Wady insulinoterapii:

  • Ryzyko hipoglikemii
  • Przyrost masy ciała
  • Konieczność wykonywania iniekcji
  • Potrzeba regularnego monitorowania glikemii

Strategie leczenia cukrzycy typu 2

Obecnie leczenie cukrzycy typu 2 opiera się na indywidualizacji terapii, która uwzględnia następujące czynniki:

  • Wiek pacjenta i przewidywaną długość życia
  • Czas trwania cukrzycy
  • Ryzyko hipoglikemii
  • Obecność powikłań makro- i mikronaczyniowych
  • Choroby współistniejące (szczególnie sercowo-naczyniowe i nerkowe)
  • Preferencje pacjenta i koszty leczenia

Etapy leczenia farmakologicznego

  1. Pierwszy etap: metformina jako leczenie początkowe wraz z modyfikacją stylu życia.
  2. Drugi etap: w przypadku nieosiągnięcia celu terapeutycznego dodaje się drugi lek. Wybór zależy od indywidualnych czynników:
    • U osób z chorobą sercowo-naczyniową lub wysokim ryzykiem jej wystąpienia – inhibitor SGLT-2 lub agonista receptora GLP-1
    • U osób z przewlekłą chorobą nerek – inhibitor SGLT-2
    • U osób z otyłością – agonista receptora GLP-1 lub inhibitor SGLT-2
    • U osób z niskim ryzykiem hipoglikemii – inhibitor DPP-4, inhibitor SGLT-2 lub agonista receptora GLP-1
    • U osób z ograniczonymi środkami finansowymi – pochodna sulfonylomocznika
  3. Trzeci etap: jeśli terapia dwulekowa nie jest skuteczna, dodaje się trzeci lek z innej grupy lub insulinę bazową.
  4. Czwarty etap: intensyfikacja insulinoterapii lub dodanie agonisty receptora GLP-1.

Monitorowanie skuteczności leczenia

Kluczowym parametrem oceny skuteczności leczenia cukrzycy jest hemoglobina glikowana (HbA1c), która odzwierciedla średni poziom glukozy we krwi z ostatnich 2-3 miesięcy. Zalecane wartości HbA1c zależą od indywidualnych czynników, ale ogólnie przyjmuje się:

  • ≤ 7,0% (53 mmol/mol) dla większości dorosłych pacjentów
  • < 6,5% (48 mmol/mol) dla pacjentów z krótkim czasem trwania cukrzycy, długim oczekiwanym czasem życia i brakiem znaczących chorób sercowo-naczyniowych
  • < 8,0% (64 mmol/mol) dla pacjentów w podeszłym wieku, z licznymi chorobami współistniejącymi i krótkim oczekiwanym czasem życia

Poza HbA1c monitoruje się także:

  • Glikemię na czczo i poposiłkową
  • Funkcję nerek (eGFR, albuminuria)
  • Parametry lipidowe
  • Ciśnienie tętnicze
  • Masę ciała

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy leki na cukrzycę są refundowane?

Większość leków przeciwcukrzycowych jest refundowana w różnym stopniu, zależnie od grupy lekowej i wskazań. Metformina jest refundowana dla wszystkich pacjentów z cukrzycą typu 2. Pochodne sulfonylomocznika również mają wysoki poziom refundacji. W przypadku nowszych leków, takich jak inhibitory SGLT-2 czy agoniści receptora GLP-1, refundacja może być ograniczona do pacjentów spełniających określone kryteria, np. z chorobą sercowo-naczyniową lub przewlekłą chorobą nerek.

Jak brać leki na cukrzycę?

Sposób przyjmowania leków przeciwcukrzycowych zależy od konkretnego preparatu:

  • Metformina – najlepiej przyjmować w trakcie lub po posiłku, aby zmniejszyć działania niepożądane ze strony przewodu pokarmowego. Formy o przedłużonym uwalnianiu (XR, SR) można przyjmować raz dziennie, zwykle wieczorem.
  • Pochodne sulfonylomocznika – zwykle przed posiłkami. Glimepiryd najczęściej przyjmuje się przed pierwszym głównym posiłkiem dnia. Formy o przedłużonym uwalnianiu (np. Diaprel MR) można przyjmować raz dziennie.
  • Inhibitory SGLT-2 – można przyjmować niezależnie od posiłków, najlepiej rano.
  • Inhibitory DPP-4 – większość można przyjmować niezależnie od posiłków.
  • Agoniści receptora GLP-1 – różne schematy dawkowania: niektóre podaje się raz dziennie (Victoza), inne raz w tygodniu (Ozempic, Trulicity).
  • Akarboza – musi być przyjmowana z pierwszym kęsem posiłku.

Zawsze należy stosować się do zaleceń lekarza i informacji zawartych w ulotce dla pacjenta.

Czy leki na cukrzycę mogą powodować przyrost masy ciała?

Niektóre leki przeciwcukrzycowe mogą prowadzić do przyrostu masy ciała, podczas gdy inne są neutralne pod tym względem lub nawet sprzyjają jej redukcji:

  • Mogą powodować przyrost masy ciała: insulina, pochodne sulfonylomocznika, glitazony.
  • Neutralne względem masy ciała: inhibitory DPP-4, akarboza.
  • Mogą sprzyjać redukcji masy ciała: metformina, inhibitory SGLT-2, agoniści receptora GLP-1.

Przy doborze terapii u pacjentów z nadwagą lub otyłością lekarz powinien uwzględniać wpływ leków na masę ciała.

Czy można odstawić leki na cukrzycę po normalizacji poziomu cukru?

Cukrzyca typu 2 jest chorobą przewlekłą o postępującym charakterze, dlatego zwykle nie zaleca się przerywania farmakoterapii po osiągnięciu docelowych wartości glikemii. W niektórych przypadkach, szczególnie przy znacznej redukcji masy ciała i zmianie stylu życia, możliwe jest zmniejszenie dawek leków lub nawet ich odstawienie, ale zawsze pod ścisłą kontrolą lekarza i przy regularnym monitorowaniu poziomu glukozy.

Które leki na cukrzycę powodują hipoglikemię?

Ryzyko hipoglikemii związane jest głównie z lekami zwiększającymi wydzielanie insuliny niezależnie od poziomu glukozy we krwi:

  • Insulina (najwyższe ryzyko)
  • Pochodne sulfonylomocznika (umiarkowane ryzyko)
  • Glinidy (umiarkowane ryzyko)

Niskie ryzyko hipoglikemii lub jej brak występuje przy stosowaniu:

  • Metforminy
  • Inhibitorów DPP-4
  • Inhibitorów SGLT-2
  • Agonistów receptora GLP-1 (w monoterapii)
  • Akarbozy
  • Glitazonów

Czy leki na cukrzycę mogą chronić przed powikłaniami sercowo-naczyniowymi?

Tak, niektóre nowsze leki przeciwcukrzycowe wykazują działanie kardioprotekcyjne niezależne od ich wpływu na glikemię:

  • Inhibitory SGLT-2 (empagliflozyna, kanagliflozyna, dapagliflozyna) – zmniejszają ryzyko hospitalizacji z powodu niewydolności serca oraz progresji przewlekłej choroby nerek. Empagliflozyna dodatkowo zmniejsza ryzyko zgonu z przyczyn sercowo-naczyniowych.
  • Agoniści receptora GLP-1 (liraglutyd, semaglutyd, dulaglutyd) – zmniejszają ryzyko poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych (zawał serca, udar) szczególnie u osób z chorobą sercowo-naczyniową.

Te korzyści obserwowano w dużych badaniach klinicznych i są one uwzględniane w aktualnych wytycznych leczenia cukrzycy typu 2.

Czy leki na cukrzycę wchodzą w interakcje z innymi lekami?

Tak, niektóre leki przeciwcukrzycowe mogą wchodzić w interakcje z innymi lekami:

  • Metformina – może wchodzić w interakcje z jodowymi środkami kontrastowymi, niektórymi antybiotykami i lekami przeciwnowotworowymi.
  • Pochodne sulfonylomocznika – mogą wchodzić w interakcje z lekami przeciwzakrzepowymi, niektórymi antybiotykami, lekami przeciwzapalnymi, co może zwiększać ryzyko hipoglikemii.
  • Inhibitory SGLT-2 – ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu z diuretykami ze względu na ryzyko odwodnienia.

Zawsze należy informować lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach, aby uniknąć potencjalnych interakcji.