Beduo to lek złożony, który zawiera witaminę B1 i B6. Jest stosowany do leczenia chorób układu nerwowego spowodowanych udokumentowanym niedoborem witaminy B1 i B6. Zalecana dawka dla dorosłych to 1 tabletka powlekana leku Beduo na dobę (co odpowiada 100 mg witaminy B1 oraz 100 mg witaminy B6). Lek jest wydawany na podstawie recepty.
Benfonerv to preparat zawierający witaminy B1, B6 i B12, wspierający leczenie schorzeń neurologicznych, takich jak zapalenie nerwów, neuralgia czy polineuropatie. Stosowany również przy migrenach, bolesnych naderwaniach mięśni, rwach, półpaścu czy porażeniu nerwu twarzowego. Wspiera rekonwalescencję oraz zdrowie pacjentów w wieku podeszłym, dostarczając kompleksowe wsparcie dla układu nerwowego.
Lek Benlek to lek złożony, który zawiera trzy składniki czynne: metamizol, witaminę B1 (tiaminę) i kofeinę. Metamizol jest nieopioidowym lekiem przeciwbólowym z grupy pochodnych pirazolonu, który działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i rozkurczowo na mięśnie gładkie. Kofeina pobudza ośrodkowy układ nerwowy; obkurcza naczynia i obniża ciśnienie śródczaszkowe; nasila działanie metamizolu wskutek penetracji do ośrodkowego układu nerwowego. Witamina B1 działa korzystnie na procesy zapalne w ośrodkowym układzie nerwowym. Ułatwia przewodzenie nerwowe i poprawia metabolizm. Benlek jest stosowany w bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu, a także w gorączce, gdy zastosowanie innych leków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Lek jest dostępny na receptę.
Bexon to lek zawierający trzy witaminy z grupy B: witaminę B1 (tiaminę), witaminę B6 (pirydoksynę) i witaminę B12 (cyjanokobalaminę). Jest stosowany w leczeniu chorób układu nerwowego z towarzyszącym, potwierdzonym niedoborem witamin B1, B6 i B12, których nie można uzupełnić zmianą diety. Lek jest dostępny na receptę.
Cernevit to lek w postaci proszku do sporządzania roztworu do wstrzykiwań i infuzji. Zawiera zestaw witamin rozpuszczalnych w wodzie i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach. Jest stosowany do dostarczania witamin pacjentom żywionym pozajelitowo. Lek jest dostępny na receptę.
Diclovit to lek, który zawiera niesteroidowy lek przeciwzapalny (diklofenak) oraz witaminy z grupy B (B1, B6 i B12). Dzięki temu działa przeciwbólowo, przeciwreumatycznie i przeciwzapalnie. Preparat ma postać kapsułek twardych. Przeznaczony jest do stosowania doustnego u osób dorosłych. Wskazaniem jest leczenie bólu w niereumatoidalnych stanach zapalnych oraz leczenie stanów zapalnych w chorobie zwyrodnieniowej stawów. Jest dostępny na receptę.
Elevit Pronatal to lek dostępny bez recepty, który zawiera witaminy i składniki mineralne niezbędne dla kobiet w ciąży oraz karmiących piersią. Jest również zalecany dla kobiet planujących zajść w ciążę. Lek ten chroni przed zaburzeniami wywołanymi przez niedobór witamin i substancji mineralnych. Wskazany jest do profilaktyki i leczenia zaburzeń witaminowo-mineralnych, zapobiegania niedokrwistości z niedoboru żelaza i kwasu foliowego oraz zapobiegania wadom wrodzonym cewy nerwowej i innym wrodzonym wadom rozwojowym płodu.
Invitaxon: zawiera witaminy B1, B6 i B12, wspomagające prawidłowy metabolizm komórek nerwowych. Stosowany w leczeniu zaburzeń układu nerwowego, takich jak polineuropatia, neuralgia i zapalenie nerwów obwodowych. Witaminy z grupy B uzupełniają ich niedobory i stymulują procesy regeneracyjne w tkankach nerwowych.
Juvit Multi to lek dostępny w formie kropli doustnych, zawierający podstawowe witaminy niezbędne w rozwoju i czynnościach organizmu człowieka. Jest stosowany w zapobieganiu i leczeniu niedoborów witamin u niemowląt i dzieci, szczególnie w stanach zwiększonego zapotrzebowania, takich jak okres intensywnego wzrostu, wzmożony wysiłek fizyczny, choroby przebiegające z podwyższoną temperaturą. Juvit Multi podaje się również przy obniżonej odporności na choroby infekcyjne czy okresie rekonwalescencji, szczególnie po antybiotykoterapii. Każda dawka zawiera między innymi witaminy A, D3, E, B1, B2, B6, PP oraz C.
Milgamma N to lek na receptę, który zawiera witaminy z grupy B. Jest stosowany w leczeniu chorób układu nerwowego o różnej etiologii, takich jak zapalenie nerwów, neuralgie, polineuropatie (np. cukrzycowe, alkoholowe), mialgie, zespoły korzonkowe, pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego, półpasiec, porażenie nerwu twarzowego oraz jako środek wzmacniający. Lek dostępny jest w postaci roztworu do wstrzykiwań.
Multi-Sanostol to lek wielowitaminowy dostępny w formie syropu, który zawiera zarówno witaminy rozpuszczalne w tłuszczach (witaminy A, D3, E), jak i w wodzie (witaminy B1, B2, B6, C, PP, dekspantenol) oraz dodatkowo wapń. Jest stosowany zapobiegawczo i leczniczo w stanach niedoboru i zwiększonego zapotrzebowania na witaminy, w chorobach infekcyjnych, okresach rekonwalescencji. Jest dostępny bez recepty.
Neurobion Advance to lek zawierający witaminy B1, B6 i B12, które pomagają regenerować nerwy. Lek pomaga łagodzić objawy takie jak drętwienie, mrowienie i kłucie spowodowane niedoborem witamin z grupy B. Neurobion Advance stosuje się w celu zapobiegania obniżeniu poziomu tiaminy (witamina B1), pirydoksyny (witamina B6) i cyjanokobalaminy (witamina B12) w organizmie, a także w celu leczenia ich niedoboru. Jest dostępny bez recepty.
Neurovit to preparat zawierający witaminy B1, B6 i B12, niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania komórek nerwowych. Uzupełnia niedobory tych witamin, wspierając procesy regeneracji tkanek nerwowych oraz działając wspomagająco w leczeniu zaburzeń układu nerwowego. Dodatkowo, witamina B1 wykazuje właściwości przeciwbólowe, co czyni Neurovit wartościowym wsparciem przy problemach neurologicznych.
Neurovit Fast to lek zawierający witaminy z grupy B, które uczestniczą w przemianie białek, węglowodanów i aminokwasów. Jest stosowany w leczeniu klinicznych i podklinicznych niedoborów witaminy B oraz w leczeniu wspomagającym polineuropatii o różnej etiologii, zapalenia nerwu i neuralgii. Wskazaniem do stosowania preparatu jest także niwelowanie takich dolegliwości, jak: zespół korzonkowy, zespół lędźwiowy oraz rwa kulszowa. Lek jest dostępny na receptę.
Revalid to lek wspomagający leczenie niedoborów aminokwasów siarkowych i witamin oraz związanych z nimi schorzeń włosów i paznokci. Jest dostępny bez recepty.
Soluvit N to lek zawierający witaminy rozpuszczalne w wodzie, stosowany dożylnie, gdy żywienie doustne jest niemożliwe. Jest stosowany razem z białkami, węglowodanami, tłuszczami i innymi substancjami w dożylnych preparatach do żywienia pozajelitowego. Wskazaniem do jego stosowania jest uzupełnienie dobowego zapotrzebowania na witaminy rozpuszczalne w wodzie podczas żywienia pozajelitowego u dorosłych pacjentów i dzieci. Lek jest dostępny na receptę.
Sylimarol Vita to lek zawierający wyciąg suchy z łuski ostropestu plamistego oraz witaminy z grupy B. Wyciąg z owoców ostropestu plamistego zawiera pochodne flawonowe o właściwościach przeciwutleniających, określane wspólną nazwą sylimaryna. Sylimaryna stabilizuje lipidy błon komórkowych komórek wątrobowych wykazując działanie ochronne wobec miąższu wątroby. Działa osłonowo i chroni przed wnikaniem substancji toksycznych do komórek wątroby. Normalizuje czynność i wspiera regenerację uszkodzonych komórek wątroby. Działa przeciwzapalnie i silnie odtruwająco. Ponadto, preparat zawiera witaminy: chlorowodorek tiaminy (witamina B1), ryboflawinę (witamina B2), chlorowodorek pirydoksyny (witamina B6), nikotynamid (witamina PP) oraz pantotenian wapnia. Preparat stosowany jest tradycyjnie: wspomagająco w rekonwalescencji po toksyczno-metabolicznych uszkodzeniach wątroby spowodowanych m.in. czynnikami toksycznymi (np. alkohol, środki ochrony roślin) oraz w niestrawności (wzdęcia, odbijania) po spożyciu ciężkostrawnych pokarmów. Wspomagająco w dolegliwościach występujących po przebyciu ostrych i przewlekłych chorób wątroby. Lek jest dostępny bez recepty.
Tiavella to lek w postaci tabletek powlekanych, który zawiera benfotiaminę, czyli witaminę B1. Jest dostępny bez recepty. Stosowany jest w przypadku niedoborów witaminy B1, które nie mogą być wyrównane dietą oraz w stanach wzmożonego zapotrzebowania na tę witaminę, takich jak ciąża, karmienie piersią lub cukrzyca. Zaleca się stosowanie 3-6 tabletek powlekanych na dobę (150 – 300 mg), jednak o dokładnym dawkowaniu zadecyduje lekarz.
Tiavella forte to lek zawierający substancję czynną o nazwie benfotiamina, która jest formą witaminy B1. Lek jest stosowany w leczeniu niedoboru witaminy B1, którego nie można opanować za pomocą odpowiedniej diety. Zazwyczaj dawka dobowa wynosi od 150 do 300 mg benfotiaminy. Lek jest dostępny na receptę.
Viantan to preparat w postaci proszku, który służy do przygotowania roztworu do infuzji. Jego skład opiera się na aż 13 witaminach, które są podawane bezpośrednio do krwi pacjenta za pomocą kroplówki. Dzięki temu, organizm otrzymuje niezbędne składniki odżywcze, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania. Jest dostępny na receptę.
Vita Buerlecithin to lek dostępny bez recepty, który zawiera lecytynę sojową oraz witaminy z grupy B. Lecytyna jest naturalnie występującym fosfolipidem, który jest ważnym elementem strukturalnym błon komórkowych i bierze udział w licznych procesach metabolicznych. Witaminy z grupy B są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, układu sercowo-naczyniowego oraz przebiegu wielu procesów metabolicznych. Lek jest zalecany w przypadku osłabienia pamięci i koncentracji, stanów stresowych, nadpobudliwości nerwowej, bezsenności, stanów wyczerpania fizycznego i psychicznego, a także jako wsparcie w dolegliwościach sercowych na tle nerwowym i objawach niedoboru witamin z grupy B.
Vitaminum B Compositum to lek wielowitaminowy zawierający zestaw witamin z grupy B, które są niezbędne dla prawidłowego przebiegu procesów przemiany materii. Witaminy te uczestniczą w wielu procesach zachodzących w organizmie, takich jak oddychanie tkankowe i przemiany mediatorów ośrodkowego układu nerwowego. Lek stosuje się w profilaktyce i leczeniu złożonych niedoborów witamin z grupy B, szczególnie w okresach zwiększonego zapotrzebowania, takich jak stany gorączkowe, oparzenia, alkoholizm, ciąża i karmienie piersią, choroby przewlekłe i wyniszczające, rekonwalescencja, choroby żołądkowo-jelitowe połączone z zaburzeniami wchłaniania witamin oraz zaburzenia trawienia. Vitaminum B Compositum jest dostępny bez recepty.
Vitaminum B1 Richter to lek zawierający substancję czynną tiaminę, znaną również jako witamina B1. Witamina ta uczestniczy w regulacji przemian glukozy w organizmie, wpływając korzystnie na układ nerwowy, mięśniowy oraz czynność serca. Lek stosowany jest w stanach niedoboru i zwiększonego zapotrzebowania na witaminę B1, takich jak okres ciąży, karmienia piersią, długotrwały wysiłek fizyczny czy stres. Jest dostępny na receptę.
Witagin to tradycyjny produkt leczniczy roślinny stosowany jako środek wspomagający w stanach zmęczenia i wyczerpania fizycznego oraz w okresie rekonwalescencji. Zawiera zestaw witamin i minerałów, które uzupełniają niedobory tych związków powstałe z różnych przyczyn, takich jak niedożywienie, niewłaściwa dieta, zaburzenia wchłaniania czy zwiększone zapotrzebowanie. Lek jest dostępny bez recepty.
Witamina B1 – znana również pod nazwą tiamina i zaliczana do witamin rozpuszczalnych w wodzie. Witamina B1 odpowiada za regenerację i prawidłową pracę układu nerwowego i mięśni, reguluje gospodarkę wapniową oraz wspomaga działanie układu immunologicznego. Wskazana w niedoborach i zapobieganiu jej niedoborowi, zaburzeniach czynności układu nerwowego, mięśnia sercowego i mięśni szkieletowych, w alkoholizmie i zaburzeniach sercowo-naczyniowych spowodowanych niedoborem witaminy B1. Znajdziemy ją w produktach zbożowych pełnoziarnistych, warzywach, strączkach oraz mięsie. Witamina B1 dostępna jest w postaci tabletek i roztworu do wstrzykiwań. W farmacji występuje w postaci chlorowodorku tiaminy.
Niedobory tiaminy występują rzadko, ale mogą prowadzić do bólów i skurczów mięśni, zmęczenia, problemów z koncentracją, utraty apetytu, zaburzeń ze strony przewodu pokarmowego oraz choroby beri-beri. Zapotrzebowanie na tiaminę wzrasta u osób starszych, palących papierosy, nadużywających alkoholu, spożywających duże ilości kawy i herbaty oraz osób narażonych na długotrwały stres.
Możliwe działania niepożądane: Nie zaobserwowano działań niepożądanych podczas przyjmowania witaminy B1 w tabletkach w zalecanych dawkach. Tiamina podawana dożylnie może wywołać reakcje anafilaktyczne lub inne reakcje uczuleniowe.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Witamina B1, znana również jako tiamina, to jeden z najważniejszych składników odżywczych niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania ludzkiego organizmu. Ta rozpuszczalna w wodzie witamina z grupy B odgrywa kluczową rolę w metabolizmie energetycznym, funkcjonowaniu układu nerwowego oraz pracy serca i mięśni. Odkryta w 1897 roku przez polskiego biochemika Kazimierza Funka, który wprowadził także termin „witamina” (z łacińskiego „vita” – życie), tiamina była pierwszą zidentyfikowaną witaminą z grupy B. Jej znaczenie dla zdrowia stało się szczególnie widoczne po odkryciu związku między niedoborem tej witaminy a chorobą beri-beri, która niegdyś dziesiątkowała populacje żywiące się głównie oczyszczonym ryżem.
W przeciwieństwie do witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, witamina B1 nie jest magazynowana w organizmie w znacznych ilościach – jej zapasy wyczerpują się już po 2-3 tygodniach braku dostarczania z pożywieniem. To sprawia, że regularne spożywanie produktów bogatych w tiaminę lub odpowiednia suplementacja stają się koniecznością dla utrzymania prawidłowych funkcji życiowych. Dziennie organizm dorosłej osoby potrzebuje około 1,1-1,2 mg tej witaminy, jednak zapotrzebowanie wzrasta w stanach zwiększonego metabolizmu, podczas ciąży, w trakcie intensywnej aktywności fizycznej czy u osób nadużywających alkoholu.
Tiamina w postaci aktywnej – pirofosforanu tiaminy (TPP) – pełni funkcję koenzymu w kluczowych reakcjach biochemicznych odpowiedzialnych za przemianę węglowodanów w energię. Bez odpowiedniej ilości witaminy B1 komórki nie mogą efektywnie produkować ATP – podstawowego nośnika energii, co szczególnie dotkliwie odczuwają tkanki o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym, takie jak mózg, serce i mięśnie. Niedobór tiaminy może prowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych, od łagodnych objawów jak zmęczenie i problemy z koncentracją, aż po ciężkie schorzenia neurologiczne i sercowo-naczyniowe. Dla pacjentów szczególnie istotne jest zrozumienie, że wczesne rozpoznanie niedoboru i odpowiednie leczenie farmakologiczne mogą całkowicie odwrócić większość objawów i zapobiec trwałym uszkodzeniom.
Witamina B1 to związek chemiczny zbudowany z dwóch pierścieni – pirymidynowego i tiazolowego – połączonych grupą metylową. W organizmie występuje w kilku formach, ale najbardziej aktywną jest difosforan tiaminy (pirofosforan tiaminy, TPP), powstający w wątrobie i mózgu z udziałem ATP i enzymu pirofosphokinazy tiaminowej.
Pirofosforan tiaminy jest koenzymem wielu enzymów biorących udział w metabolizmie węglowodanów, odgrywa istotną rolę w oksydacyjnej dekarboksylacji kwasu pirogronowego oraz kwasu α-ketoglutarowego. Proces ten jest fundamentalny dla produkcji energii w komórkach – dzięki niemu organizm może efektywnie wykorzystywać glukozę pochodzącą z pożywienia.
Tiamina w postaci difosforanu tiaminy jest koenzymem trzech kompleksów enzymatycznych: dehydrogenazy pirogronianowej – przemiany węglowodanów, dehydrogenazy α-ketoglutaranowej – cykl kwasu cytrynowego (cykl Krebsa), dehydrogenazy ketokwasów uczestniczących w metabolizmie aminokwasów leucyny, izoleucyny i waliny. Te reakcje są kluczowe nie tylko dla metabolizmu węglowodanów, ale także dla przetwarzania aminokwasów i produkcji neuroprzekaźników.
Bardzo istotną funkcją witaminy B1 jest także jej udział w przewodnictwie nerwowym. Tiamina w postaci trifosforanu tiaminy uczestniczy w przewodnictwie nerwowym, co bezpośrednio wpływa na prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i przekazywanie impulsów między neuronami.
Tiamina jest koenzymem w cyklu Krebsa (cykl kwasu cytrynowego), który jest kluczowym procesem metabolicznym w produkcji ATP, czyli podstawowego nośnika energii w komórkach. Dzięki temu organizm może efektywnie zamieniać składniki pokarmowe w użyteczną energię, niezbędną do wszystkich procesów życiowych.
Badania pokazują, że tiamina wspomaga prawidłowy metabolizm energetyczny, ponieważ wpływa na zwiększenie poziomu malonylo-CoA, który bierze udział w syntezie kwasów tłuszczowych. Ten mechanizm jest szczególnie ważny dla osób aktywnych fizycznie i tych z wysokim zapotrzebowaniem metabolicznym.
Witamina B1 ma kluczowe znaczenie dla zdrowia układu nerwowego. W mózgu tiamina jest wymagana przez komórki nerwowe i wspomagające komórki układu nerwowego (lub „komórki glejowe”), konieczne jest również tworzenie neuroprzekaźników.
Właściwości lecznicze tej substancji związane są przede wszystkim z funkcjonowaniem układu nerwowego – tiamina bierze udział w syntezie licznych neuroprzekaźników, w tym glutaminianu, serotoniny, asparaginianu oraz acetylocholiny. Te związki chemiczne są odpowiedzialne za przekazywanie sygnałów w mózgu i są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania pamięci, koncentracji i nastroju.
Tiamina znajduje się w dużym stężeniu w sercu, jak również w mózgu, wątrobie i nerkach. Serce jest szczególnie wrażliwe na niedobór tiaminy, a upośledzenie enzymów zależnych od tiaminy pirofosforanów wpływa przede wszystkim na serce i układ nerwowy.
Badania naukowe wykazały dodatkowe korzyści dla układu sercowo-naczyniowego. Działanie antyoksydacyjne wpływa na zmniejszenie powikłań sercowo-naczyniowych, co może mieć szczególne znaczenie dla osób z czynnikami ryzyka chorób serca.
Tiamina wspomaga trawienie i przemiany metaboliczne węglowodanów w układzie pokarmowym, co jest istotne dla efektywnego wchłaniania i wykorzystania składników odżywczych z pożywienia. Dodatkowo witamina B1 wpływa na perystaltykę jelit, co jest ważne dla prawidłowego trawienia i zapobiegania zaparciom.
Tiamina (witamina B1) występuje w znacznych ilościach zarówno w produktach pochodzenia roślinnego, jak i zwierzęcego. Najlepsze naturalne źródła tej witaminy to:
Produkty zbożowe i roślinne:
Produkty pochodzenia zwierzęcego:
Tiamina w postaci wolnej występuje w produktach roślinnych, natomiast w odzwierzęcych przyjmuje formę difosfotiaminy. Ta różnica w formach chemicznych nie wpływa znacząco na przyswajalność, jednak warto o niej pamiętać przy planowaniu diety.
Istotną informacją dla pacjentów jest fakt, że witamina B1 należy do witamin rozpuszczalnych w wodzie, przez co przygotowywanie posiłków związane z gotowaniem w wodzie powoduje zubożenie dania z B1. Do strat dochodzi także w procesie pieczenia, pasteryzacji i innych metod obróbki, gdzie występuje podwyższona temperatura.
Zapotrzebowanie na witaminę B1 zależy od wieku, płci, stanu fizjologicznego i stylu życia. Zapotrzebowanie na witaminę B1 (tiaminę) uzależnione jest od ilości węglowodanów w diecie. Im więcej węglowodanów, tym większe zapotrzebowanie.
| Grupa wiekowa | Mężczyźni | Kobiety |
|---|---|---|
| 19-50 lat | 1,2 mg/dzień | 1,1 mg/dzień |
| 51+ lat | 1,2 mg/dzień | 1,1 mg/dzień |
| Ciąża | – | 1,4 mg/dzień |
| Laktacja | – | 1,4 mg/dzień |
Zespół do spraw suplementów GIS, ustalił maksymalną dzienną dawkę witaminy B1 w suplementach, która wynosi 100 mg, co znacznie przewyższa podstawowe zapotrzebowanie i stwarza bezpieczną przestrzeń dla suplementacji.
Niedobór witaminy B1 powoduje osłabienie, zmęczenie, zaburzenia pamięci, depresję, skurcze i osłabienie siły mięśni, ale także mrowienie, drętwienie oraz obrzęki kończyn. Objawy rozwijają się stopniowo, ponieważ zapasy witaminy B1 zazwyczaj wyczerpują się w ciągu 2-3 tygodni, ponieważ biologiczny okres półtrwania wynosi od 9 do 18 dni.
Choroba beri-beri jest spowodowana niedoborem witaminy B1 (tiaminy). Choroba beri-beri powoduje głównie objawy ze strony układu nerwowego, układu krążenia i może mieć ciężki przebieg. Wyróżnia się dwa główne typy tej choroby:
Mokra postać beri-beri:
Sucha postać beri-beri:
Zespół Korsakowa, nazywany również zespołem amnestycznym, to choroba, która związana jest najczęściej ze zmianami neurologicznymi o typie encefalopatii Wernickego. Te schorzenia są szczególnie częste u osób nadużywających alkoholu.
Encefalopatia Wernickego charakteryzuje się:
Zespół Korsakowa obejmuje:
W Polsce dostępne są różne formy tiaminy, zarówno jako leki na receptę, jak i suplementy diety bez recepty. W obecnej chwili dostępne są preparaty bez recepty z tiaminą, czyli witaminą B1 w ilości 3 mg na zalecaną dzienną porcję w tabletce.
Główne substancje czynne stosowane w Polsce:
Dawki zwykle stosowane (dobowe) u osób dorosłych: 3–150 mg w leczeniu łagodnych niedoborów, natomiast w ciężkich przypadkach dawka terapeutyczna wynosi 20–1000 mg dziennie.
Przykładowe schematy dawkowania:
Tiamina stosowana jest doustnie i pozajelitowo (domięśniowo). Pozajelitowo lek stosuje się zwykle w przypadkach, w których podanie doustne nie jest zalecane (nudności, wymioty, stany przed- i pooperacyjne) lub niemożliwe (stany upośledzonego wchłaniania lub po resekcji żołądka).
Wskazania do leczenia pozajelitowego:
Stany niedoboru witaminy B1. Leczniczo: choroba beri-beri, encefalopatia Wernickego; neuropatie, w tym polineuropatia ruchowo-czuciowa w przebiegu alkoholizmu lub cukrzycy; zespoły bólowe w neurologii i reumatologii.
Wskazania profilaktyczne: Stany zwiększonego zapotrzebowania na witaminę B1 (niewłaściwa dieta, nadczynność tarczycy, przewlekły alkoholizm, przewlekłe infekcje, przewlekła gorączka, utrzymująca się biegunka, nadmierny wysiłek fizyczny przez długi okres czasu, stany ogólnego osłabienia, wyczerpania fizycznego i umysłowego).
Niedobór witaminy B1, może dotykać różne grupy osób ze względu na ich specyficzny styl życia, stan zdrowia, czy nawyki żywieniowe. Szczególnemu ryzyku podlegają:
Osoby nadużywające alkoholu:
Pacjenci z cukrzycą:
Inne grupy ryzyka:
Tiamina przeciwwskazana jest w przypadku występowania nadwrażliwości na substancję. Nie należy podawać tiaminy dożylnie ze względu na ryzyko wystąpienia „wstrząsu tiaminowego”.
Leki zobojętniające sok żołądkowy, etanol i herbata zmniejszają wchłanianie tiaminy. Inne ważne interakcje obejmują:
Odnotowano pojedyncze przypadki ciężkich działań niepożądanych, takich jak reakcje anafilaktyczne u pacjentów otrzymujących tiaminę parenteralnie. Tiamina podawana pozajelitowo może prowadzić do: wzmożonego oddawania moczu. Duże ilości tiaminy mogą także wywołać spadek ciśnienia oraz lekkie parestezje.
Oznaczenie poziomu witaminy B1 we krwi jest pomocne w diagnostyce niedoborów, które mogą prowadzić do poważnych zaburzeń zdrowotnych, takich jak polineuropatia, encefalopatia Wernickego czy choroba beri-beri.
Przygotowanie do badania: Na czczo – najlepiej zgłoś się na badanie po co najmniej 8-godzinnej przerwie od ostatniego posiłku. Unikaj suplementów – jeśli to możliwe, nie stosuj suplementów zawierających witaminę B1 na kilka dni przed badaniem. Unikaj alkoholu – co najmniej 24 godziny przed badaniem zrezygnuj ze spożycia alkoholu.
Jeśli lekarz podejrzewa chorobę Beri-beri, może przeprowadzić badanie fizykalne, które może wykazać objawy niewydolności serca o charakterze poznawczym. Diagnostyka obejmuje także badania neurologiczne w celu oceny funkcji układu nerwowego.
Witamina B1, zwana tiaminą, to rozpuszczalna w wodzie witamina z grupy B, którą odkrył polski biochemik Kazimierz Funk. Jest niezbędna do prawidłowego funkcjonowania układu nerwowego, serca i mięśni. Organizm wykorzystuje ją głównie do przekształcania węglowodanów w energię i produkcji ATP – podstawowego źródła energii dla komórek.
Wczesne objawy to przewlekłe zmęczenie, problemy z koncentracją i pamięcią, drażliwość i brak apetytu. W zaawansowanym niedoborze pojawiają się mrowienie i drętwienie kończyn, osłabienie mięśni, obrzęki, zaburzenia rytmu serca oraz problemy z równowagą. W skrajnych przypadkach może rozwinąć się choroba beri-beri lub encefalopatia Wernickego.
Szczególne ryzyko mają osoby nadużywające alkoholu, pacjenci z cukrzycą, kobiety w ciąży i karmiące, osoby starsze, wegetarianie przy niewłaściwie zbilansowanej diecie, oraz pacjenci stosujący niektóre leki jak diuretyki. Zwiększone zapotrzebowanie występuje także podczas intensywnego wysiłku fizycznego i w stanach chorobowych.
Bogate źródła to otręby zbożowe, produkty pełnoziarniste, drożdże, nasiona roślin strączkowych, orzechy, wątróbka, mięso wieprzowe i drób. Ważne jest, aby pamiętać, że witamina B1 jest wrażliwa na wysoką temperaturę i długotrwałe gotowanie może zmniejszyć jej zawartość w potrawach.
Przedawkowanie witaminy B1 z naturalnych źródeł pokarmowych jest praktycznie niemożliwe. Nawet wysokie dawki suplementów rzadko powodują działania niepożądane, ponieważ nadmiar jest wydalany z moczem. Jednak bardzo wysokie dawki podawane pozajelitowo mogą w rzadkich przypadkach wywołać reakcje alergiczne.
Czas suplementacji zależy od przyczyny i stopnia niedoboru. W łagodnych przypadkach wystarczy zwykle 1-3 miesiące regularnego przyjmowania. W przypadku chorób przewlekłych lub czynników ryzyka suplementacja może być potrzebna przez dłuższy czas. Zawsze należy skonsultować się z lekarzem w sprawie odpowiedniego dawkowania i czasu trwania terapii.
Badania wskazują, że suplementacja witaminy B1 może być korzystna dla osób z cukrzycą typu 2 – może poprawa tolerancję glukozy i obniżyć poziom cukru we krwi. Szczególnie pomocna jest benfotiamina w leczeniu neuropatii cukrzycowej. Jednak pacjenci z cukrzycą powinni zawsze skonsultować suplementację z lekarzem prowadzącym.
Niektóre leki mogą zmniejszać wchłanianie lub zwiększać wydalanie tiaminy, w tym leki zobojętniające sok żołądkowy, długotrwale stosowane diuretyki (furosemid), niektóre chemioterapeutyki (5-fluorouracyl) oraz alkohol. Osoby przyjmujące te leki powinny monitorować poziom witaminy B1 i rozważyć suplementację.
W większości przypadków niedobór witaminy B1 można całkowicie odwrócić poprzez odpowiednie leczenie. Najlepsze efekty uzyskuje się przy wczesnym rozpoznaniu i szybkim wdrożeniu terapii. Jednak w przypadku zaawansowanych powikłań neurologicznych, takich jak zespół Korsakowa, część uszkodzeń może być trwała, dlatego tak ważna jest profilaktyka i wczesna interwencja medyczna.
