EVUSHELD to zaawansowany lek przeciwwirusowy, składający się z tiksagewimabu i cilgawimabu, stosowany w profilaktyce i leczeniu COVID-19. Działa poprzez blokowanie wirusa SARS-CoV-2, zapobiegając jego wniknięciu do komórek. Idealny dla dorosłych i młodzieży w wieku 12 lat i starszych, którym zwiększone ryzyko ciężkiego przebiegu choroby.
Tiksagewimab to rekombinowane ludzkie przeciwciało monoklonalne klasy IgG1, które zostało specjalnie zaprojektowane do walki z wirusem SARS-CoV-2 wywołującym COVID-19. Tiksagewimab stosuje się razem z cilgawimabem (jako produkt leczniczy EVUSHELD) w celu zapobiegania lub leczenia zakażeń COVID-19.
Przeciwciało to ma specjalnie wprowadzone modyfikacje w regionie Fc, które przedłużają jego okres działania w organizmie oraz zmniejszają ryzyko nasilenia choroby zależnego od przeciwciał.
Mechanizm działania
Tiksagewimab działa poprzez wiązanie się z domeną wiążącą receptor (RBD) białka kolca wirusa SARS-CoV-2. Wiążąc się z tą domeną, tiksagewimab blokuje interakcję wirusa z ludzkim receptorem ACE2, co uniemożliwia wnikanie wirusa do komórek organizmu.
Tiksagewimab i cilgawimab wiążą się z różnymi, niepokrywającymi się epitopami domeny RBD, co pozwala im działać jednocześnie i zwiększać skuteczność blokowania wirusa. Razem tworzą skuteczną barierę, która:
- Neutralizuje zdolność wirusa do zakażania komórek
- Blokuje wniknięcie wirusa do komórek gospodarza
- Zapobiega rozwojowi infekcji
Wskazania do stosowania
Tiksagewimab (w połączeniu z cilgawimabem) jest wskazany w:
Profilaktyce przedekspozycyjnej
- U osób dorosłych i młodzieży w wieku 12 lat i starszych
- O masie ciała co najmniej 40 kg
- Którzy są narażeni na zwiększone ryzyko zakażenia lub ciężkiego przebiegu COVID-19
Leczeniu COVID-19
- U osób dorosłych i młodzieży (w wieku 12 lat i starszych o masie ciała co najmniej 40 kg)
- Z COVID-19 o nasileniu łagodnym do umiarkowanego
- Którzy nie wymagają tlenoterapii
- Którzy podlegają zwiększonemu ryzyku progresji do ciężkiej postaci COVID-19
Dawkowanie
Tiksagewimab podaje się zawsze w skojarzeniu z cilgawimabem, we wstrzyknięciu domięśniowym. Dawkowanie zależy od wskazania:
W profilaktyce przedekspozycyjnej
- 150 mg tiksagewimabu w jednorazowym wstrzyknięciu domięśniowym
W leczeniu COVID-19
- 300 mg tiksagewimabu w jednorazowym wstrzyknięciu domięśniowym
- Podanie powinno nastąpić jak najszybciej po uzyskaniu dodatniego wyniku testu na obecność wirusa SARS-CoV-2
- Nie później niż w ciągu 7 dni od wystąpienia pierwszych objawów COVID-19
Skuteczność przeciw wariantom wirusa
Skuteczność tiksagewimabu może być różna w zależności od wariantu wirusa SARS-CoV-2. Badania wykazały:
- Wysoką skuteczność przeciwko pierwotnym wariantom wirusa
- Zachowaną, choć czasem zmniejszoną skuteczność przeciwko wariantom Alfa, Beta, Gamma i Delta
- Znacznie zmniejszoną skuteczność przeciwko niektórym podwariantom Omikron, szczególnie BA.2.75.2, BA.4.6, BF.7, BQ.1, BQ.1.1, XBB, XBB.1, XBB.1.5, XBB.1.16 i innym nowszym wariantom
Działania niepożądane
Najczęściej zgłaszane działania niepożądane podczas stosowania tiksagewimabu z cilgawimabem to:
- Reakcje w miejscu wstrzyknięcia (1,6%)
- Nadwrażliwość (1,0%)
- Reakcje związane ze wstrzyknięciem
- W rzadkich przypadkach mogą wystąpić reakcje anafilaktyczne
Obserwowano również zwiększone ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych lub zakrzepowo-zatorowych, szczególnie u osób z istniejącymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego.
Farmakokinetyka
- Po domięśniowym podaniu tiksagewimab wchłania się powoli, osiągając maksymalne stężenie po około 19 dniach
- Szacowana biodostępność po podaniu domięśniowym wynosi około 61,5%
- Dystrybucja obejmuje zarówno kompartment centralny jak i obwodowy
- Okres półtrwania w końcowej fazie eliminacji wynosi około 81 dni
- Klirens tiksagewimabu wynosi około 0,046 L/dobę
- Nie stwierdzono istotnego wpływu wieku, płci, rasy, zaburzeń czynności nerek lub wątroby na farmakokinetykę tiksagewimabu
Przeciwwskazania
Jedynym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość na tiksagewimab lub którąkolwiek substancję pomocniczą.
Środki ostrożności
- Należy zachować ostrożność u pacjentów z wysokim ryzykiem zdarzeń sercowo-naczyniowych
- Ostrożnie stosować u pacjentów z zaburzeniami krzepnięcia lub małopłytkowością
- Produkt nie zastępuje szczepienia przeciw COVID-19
- Pacjenci powinni być monitorowani pod kątem reakcji nadwrażliwości po podaniu
- Należy poinformować pacjentów o możliwości wystąpienia zakażeń przełamujących, szczególnie w przypadku wariantów o zmniejszonej wrażliwości
Podsumowanie
Tiksagewimab to ważny element w walce z COVID-19, szczególnie dla osób z zaburzeniami odporności lub u których szczepionki mogą nie wywołać wystarczającej odpowiedzi immunologicznej. Ze względu na długi okres półtrwania, pojedyncza dawka może zapewnić ochronę przez wiele miesięcy, jednak skuteczność przeciwko nowym wariantom wirusa może być ograniczona. Dlatego ważne jest bieżące monitorowanie dominujących wariantów wirusa przy podejmowaniu decyzji o zastosowaniu tego leku.