Forsteo to lek na receptę, który zawiera substancję czynną teryparatyd. Jest to aktywny fragment (1-34) endogennego ludzkiego parathormonu. Lek ten jest stosowany w leczeniu osteoporozy u kobiet w okresie pomenopauzalnym oraz u mężczyzn o podwyższonym ryzyku złamań. Jest również wskazany w leczeniu osteoporozy spowodowanej długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów o działaniu ogólnoustrojowym u kobiet i mężczyzn, o podwyższonym ryzyku złamań.
Kauliv to lek stosowany w leczeniu osteoporozy, który zawiera teryparatyd, syntetyczny hormon parathormonu. Kauliv jest dostępny wyłącznie na receptę, dlatego przed jego zastosowaniem konieczna jest konsultacja z lekarzem.
Livogiva to lek stosowany w leczeniu osteoporozy, zawierający substancję czynną teryparatyd. Jest dostępny wyłącznie na receptę.
Lek Osteoteri to specyfik, który zawiera substancję czynną teryparatyd, odpowiedzialną za wzmacnianie kości i zmniejszanie ryzyka złamań poprzez stymulowanie procesu tworzenia się kości. Przeznaczony jest do stosowania w leczeniu osteoporozy u dorosłych, choroby charakteryzującej się stopniowym osłabianiem kości i zwiększonym ryzykiem złamań.
Lek Sondelbay zawiera teryparatyd, który wzmacnia kości i redukuje ryzyko złamań poprzez pobudzenie ich tworzenia. Stosowany w leczeniu osteoporozy u dorosłych, szczególnie po menopauzie lub u pacjentów na glikokortykosteroidach. Osteoporoza powoduje, że kości stają się cienkie i bardziej łamliwe, a Sondelbay pomaga przeciwdziałać tym efektom.
Lek Teriparatide SUN zawiera teryparatyd, który pobudza tworzenie się kości, wzmacnia je i zmniejsza ryzyko złamań. Stosowany jest w leczeniu osteoporozy u dorosłych, której efektem są cieńsze i bardziej łamliwe kości. Osteoporoza często dotyka kobiet po menopauzie, ale może również wystąpić u mężczyzn oraz u pacjentów przyjmujących glikokortykosteroidy.
Terrosa to lek stosowany w leczeniu osteoporozy u kobiet po menopauzie. Jest to lek na receptę, który pomaga zwiększyć gęstość kości i zmniejszyć ryzyko złamań. Substancją czynną w Terrosa jest teriparatyd, który jest syntetyczną formą ludzkiego hormonu przytarczyc, parathormonu. Parathormon reguluje stężenie wapnia i fosforu w organizmie, co jest kluczowe dla zdrowia kości.
Teryparatyd – lek stosowany w chorobach układu kostnego. Mechanizm działania teryparatydu polega na wpływaniu substancji na regulację metabolizmu wapnia i fosforanów w tkance kostnej poprzez pobudzanie procesu tworzenia kości i wpływaniu bezpośrednio na komórki kościotwórcze (osteoblasty), pośrednio powodując zwiększenie wchłaniania wapnia w jelitach oraz zwiększanie zwrotnego wchłaniania wapnia w kanalikach nerkowych i wydalania fosforanów przez nerki. Wskazaniem do stosowania leku jest leczenie osteoporozy u kobiet w okresie pomenopauzalnym, osteoporozy związanej z długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów o działaniu ogólnoustrojowym, a także u mężczyzn o podwyższonym ryzyku złamań.
Teryparatyd dostępny jest w postaci roztworu do wstrzykiwań.
Możliwe działania niepożądane (najczęstsze): duszność, nudności, wymioty, przepuklina rozworu przełykowego, choroba refluksowa przełyku, zwiększona potliwość, ból kończyn, kurcze mięśni, zmęczenie, ból w klatce piersiowej, osłabienie, łagodne i przemijające objawy w miejscu podania (ból, obrzęk, rumień, miejscowe zasinienie, świąd i niewielkie krwawienie w miejscu wstrzyknięcia).
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Teryparatyd stanowi przełom w leczeniu osteoporozy, będąc jedynym lekiem anabolicznym dostępnym w terapii tej choroby. W przeciwieństwie do tradycyjnych leków przeciwresorpcyjnych, które jedynie hamują proces utraty masy kostnej, teryparatyd aktywnie stymuluje tworzenie nowej tkanki kostnej. Ta substancja czynna, będąca syntetycznym fragmentem ludzkiego parathormonu, otwiera nowe możliwości terapeutyczne dla pacjentów z ciężką osteoporozą, u których konwencjonalne metody leczenia okazały się nieskuteczne. Znaczenie teryparatydu w medycynie współczesnej wykracza poza standardowe podejście do osteoporozy – oferuje nadzieję pacjentom z zaawansowaną chorobą i wysokim ryzykiem złamań, umożliwiając nie tylko zahamowanie postępu schorzenia, ale rzeczywistą odbudowę wytrzymałości mechanicznej kości.
Teryparatyd to aktywny fragment ludzkiego parathormonu wytwarzany metodą biotechnologiczną z wykorzystaniem hodowli bakterii E. coli. Podczas gdy endogenny parathormon składa się z 84 aminokwasów, teryparatyd obejmuje jedynie fragment NH2-końcowy złożony z 34 aminokwasów (rhPTH 1-34), który odpowiada za całą aktywność biologiczną hormonu.
Unikalny mechanizm działania teryparatydu polega na bezpośrednim oddziaływaniu na komórki kościotwórcze – osteoblasty. W przeciwieństwie do ciągłego działania endogennego parathormonu, który przy przewlekłym wydzielaniu prowadzi do zwiększonej resorpcji kości, pulsacyjne podawanie teryparatydu wywołuje silne działanie anaboliczne. Ten fenomen został określony jako „okno anaboliczne” – krótkotrwałe podawanie leku aktywuje osteoblasty w większym stopniu niż osteoklasty, prowadząc do przewagi procesów budowy kości nad jej resorpcją.
Teryparatyd dodatkowo wpływa na gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu poprzez:
Teryparatyd jest zarezerwowany dla pacjentów z ciężkimi postaciami osteoporozy, gdzie potencjalne korzyści przewyższają ryzyko związane z terapią. Główne wskazania obejmują:
Osteoporoza pomenopauzalna Lek jest przeznaczony dla kobiet po menopauzie z zaawansowaną osteoporozą, szczególnie tych, które:
Osteoporoza u mężczyzn Teryparatyd znajduje zastosowanie u mężczyzn z podwyższonym ryzykiem złamań, zwłaszcza w przypadku:
Osteoporoza posteroidowa Szczególnie ważnym wskazaniem jest osteoporoza spowodowana długotrwałym stosowaniem glikokortykosteroidów o działaniu ogólnoustrojowym. W tej grupie pacjentów teryparatyd wykazuje wyjątkową skuteczność w odbudowie utraconej masy kostnej.
Teryparatyd jest dostępny w postaci roztworu do wstrzykiwań w gotowych wstrzykiwaczach. Zalecana dawka wynosi 20 mikrogramów podawana raz na dobę w formie wstrzyknięcia podskórnego. Miejscem iniekcji może być udo lub brzuch, przy czym należy rotować miejsca wstrzyknięć.
| Parametr | Wartość |
|---|---|
| Dawka dobowa | 20 mikrogramów |
| Częstotliwość | Raz dziennie |
| Sposób podania | Podskórnie |
| Maksymalny czas leczenia | 24 miesiące |
| Biodostępność | 95% |
Kluczowe zasady stosowania obejmują:
Teryparatyd nie może być stosowany w następujących przypadkach:
Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów z:
Teryparatyd, mimo swojej skuteczności, może powodować różnorodne działania niepożądane. Najczęściej zgłaszane objawy obejmują:
Bardzo często występujące (≥1/10)
Często występujące (≥1/100 do <1/10)
Niezbyt często występujące
Szczególną uwagę należy zwrócić na możliwość wystąpienia zawrotów głowy lub szybkiego bicia serca po pierwszych dawkach leku. W takich przypadkach zaleca się wykonywanie wstrzyknięć w pozycji siedzącej lub leżącej.
Kluczowym aspektem bezpieczeństwa teryparatydu są wyniki badań przeprowadzonych na szczurach, które wykazały zwiększone ryzyko powstania kostniakomięsaka (osteosarcoma). Nowotwory te wystąpiły przy stosowaniu dawek 3-60 razy większych niż stosowane u ludzi, a ich częstość była związana z zastosowaną dawką i czasem leczenia.
Ze względu na niemożność jednoznacznego przeniesienia wyników badań na zwierzętach na populację ludzką, wprowadzono następujące ograniczenia:
Dotychczas w badaniach klinicznych u ludzi nie potwierdzono zwiększonego ryzyka kostniakomięsaka, jednak ostrożność pozostaje uzasadniona.
Badania kliniczne potwierdzają wysoką skuteczność teryparatydu w leczeniu osteoporozy. Kluczowe wyniki obejmują:
Redukcja ryzyka złamań
Wpływ na gęstość mineralną kości (BMD) Teryparatyd wywołuje szybki i znaczący wzrost BMD:
Badania porównawcze z innymi lekami pokazują przewagę teryparatydu w określonych sytuacjach klinicznych. W badaniu DATA-HD wykazano, że wyższe dawki teryparatydu (40 μg) powodują większy wzrost BMD niż dawki standardowe, co otwiera perspektywy optymalizacji terapii.
Po zakończeniu kuracji teryparatydem kluczowe znaczenie ma kontynuacja leczenia lekami antyresorpcyjnymi w celu utrzymania uzyskanych korzyści. Dostępne strategie obejmują:
Terapia sekwencyjna
Terapie skojarzone Badania wykazują, że jednoczesne stosowanie teryparatydu z denosumabem może dawać lepsze efekty niż monoterapia każdym z leków, choć takie postępowanie nie jest jeszcze standardowo zalecane.
Niestety, dostępność teryparatydu w Polsce jest ograniczona. Lek nie jest refundowany przez Narodowy Fundusz Zdrowia, co czyni go praktycznie niedostępnym dla większości pacjentów ze względu na wysokie koszty terapii. W Polsce dostępne są następujące preparaty zawierające teryparatyd:
Brak refundacji stanowi znaczną barierę w dostępie do tej innowacyjnej terapii, podczas gdy w wielu krajach europejskich i USA teryparatyd jest dostępny w ramach systemów opieki zdrowotnej dla wysoko wybranych grup pacjentów.
Podczas leczenia teryparatydem konieczne jest regularne monitorowanie pacjenta, które obejmuje:
Badania laboratoryjne
Badania obrazowe
Ocena kliniczna
W kontekście całościowego leczenia farmakologicznego osteoporozy, teryparatyd zajmuje szczególne miejsce jako lek drugiej lub trzeciej linii. Obecne opcje terapeutyczne w Polsce obejmują:
Leki pierwszej linii
Leki drugiej linii
Leki wspomagające
Wszystkie terapie farmakologiczne powinny być wspomagane odpowiednią suplementacją wapnia (1000-1200 mg dziennie) i witaminy D3 (800-2000 j.m. dziennie), a także modyfikacją stylu życia obejmującą regularną aktywność fizyczną i dietę bogatą w składniki korzystne dla kości.
Badania nad teryparatydem i jego analogami trwają, skupiając się na:
Równolegle rozwijane są nowe substancje anaboliczne, takie jak abaloparatyd, który wykazuje wstępnie obiecujące wyniki w badaniach klinicznych i może w przyszłości stanowić alternatywę dla teryparatydu.
Teryparatyd jest jedynym dostępnym lekiem anabolicznym, który aktywnie stymuluje tworzenie nowej tkanki kostnej. Inne leki, takie jak bisfosfoniany czy denosumab, działają antyresorpcyjnie – hamują utratę masy kostnej, ale nie budują nowej kości.
Maksymalny czas leczenia teryparatydem wynosi 24 miesiące i nie można powtarzać tej kuracji przez całe życie pacjenta. Ograniczenie to wynika z badań na zwierzętach, które wykazały zwiększone ryzyko kostniakomięsaka przy długotrwałym stosowaniu.
Najczęściej występują bóle kończyn, nudności, zawroty głowy, skurcze mięśni i reakcje w miejscu wstrzyknięcia. U niektórych pacjentów może wystąpić przemijające zwiększenie poziomu wapnia we krwi.
Nie, teryparatyd nie jest obecnie refundowany przez NFZ w Polsce, co znacznie ogranicza jego dostępność ze względu na wysokie koszty terapii.
Po zakończeniu kuracji teryparatydem należy obowiązkowo rozpocząć leczenie lekami antyresorpcyjnymi (np. bisfosfonianami lub denosumabem) w celu utrzymania uzyskanych korzyści terapeutycznych.
Nie, teryparatyd jest przeciwwskazany u osób poniżej 18 roku życia oraz u młodych dorosłych przed zakończeniem rozwoju nasad kości długich.
Pierwsze pozytywne zmiany w markerach obrotu kostnego można zaobserwować już po kilku tygodniach terapii, natomiast znaczący wzrost gęstości mineralnej kości stwierdza się po 6-12 miesiącach leczenia.
Teryparatyd może powodować zawroty głowy, szczególnie po pierwszych dawkach. W przypadku wystąpienia tego objawu nie należy prowadzić pojazdów ani obsługiwać maszyn do momentu jego ustąpienia.
