Teriflunomid – przewodnik o leku stosowanym w stwardnieniu rozsianym
Teriflunomid to nowoczesny lek doustny stosowany w leczeniu stwardnienia rozsianego o przebiegu rzutowo-ustępującym. Jako jeden z najważniejszych immunomodulatorów nowej generacji, oferuje pacjentom wygodną formę terapii w postaci tabletki przyjmowanej raz dziennie. Substancja ta działa poprzez selektywne hamowanie kluczowego enzymu odpowiedzialnego za namnażanie się komórek odpornościowych, które atakują układ nerwowy w stwardnieniu rozsianym. Dzięki swojej udowodnionej skuteczności w redukcji częstości rzutów i spowalnianiu progresji choroby, teriflunomid stał się jednym z podstawowych leków pierwszej linii w terapii tej przewlekłej choroby neurologicznej. Lek jest dostępny pod różnymi nazwami handlowymi, w tym Aubagio, Terebyo czy preparaty generyczne, i charakteryzuje się dobrym profilem bezpieczeństwa przy długotrwałym stosowaniu.
Czym jest stwardnienie rozsiane?
Stwardnienie rozsiane (SM) to przewlekła choroba autoimmunologiczna, w której układ odpornościowy błędnie atakuje własne tkanki – konkretnie osłonki mielinowe nerwów w ośrodkowym układzie nerwowym. Mielina pełni funkcję izolacji przewodów nerwowych, umożliwiając szybką i skuteczną transmisję impulsów nerwowych. Gdy zostaje uszkodzona, dochodzi do powstania blizn (stwardnień), które zakłócają prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego.
Choroba ta dotyka około 2,5 miliona ludzi na całym świecie, przy czym kobiety chorują na nią 2-3 razy częściej niż mężczyźni. Pierwsze objawy najczęściej pojawiają się między 20. a 40. rokiem życia, choć mogą wystąpić w każdym wieku. Stwardnienie rozsiane charakteryzuje się nieprzewidywalnym przebiegiem – okresy zaostrzeń (rzutów) przeplatają się z okresami względnej stabilizacji lub nawet poprawy stanu klinicznego.
Objawy stwardnienia rozsianego są bardzo różnorodne i zależą od lokalizacji uszkodzeń w układzie nerwowym. Mogą obejmować zaburzenia widzenia, problemy z równowagą i koordynacją ruchową, osłabienie kończyn, zaburzenia czucia, trudności z mową i połykaniem, problemy z kontrolą zwieraczy, przewlekłe zmęczenie oraz zaburzenia poznawcze i emocjonalne.
Mechanizm działania teriflunomidu
Teriflunomid należy do grupy leków immunomodulujących o właściwościach przeciwzapalnych. Jego unikalne działanie opiera się na selektywnym i odwracalnym hamowaniu enzymu zwanego dehydrogenazą dihydroorotanową (DHO-DH). Ten mitochondrialny enzym odgrywa kluczową rolę w procesie syntezy pirymidyn de novo – zasad purynowych niezbędnych do produkcji DNA i RNA.
Blokada tego szlaku metabolicznego powoduje zahamowanie namnażania się aktywowanych limfocytów T i B, które są głównymi sprawcami procesu autoimmunologicznego w stwardnieniu rozsianym. Co istotne, teriflunomid działa cytostatycznie, a nie cytotoksycznie – oznacza to, że nie niszczy komórek, lecz jedynie hamuje ich podział. Dzięki temu mechanizmowi lek skutecznie ogranicza stan zapalny w ośrodkowym układzie nerwowym, jednocześnie minimalizując ryzyko poważnych działań niepożądanych związanych z głęboką immunosupresją.
Dodatkowo badania wykazały, że teriflunomid może blokować czynnik transkrypcyjny NF-κB oraz w wysokich dawkach hamować kinazy tyrozynowe, choć te mechanizmy mają prawdopodobnie mniejsze znaczenie kliniczne.
Wskazania do stosowania
Teriflunomid jest wskazany w leczeniu pacjentów ze stwardnieniem rozsianym o przebiegu rzutowo-ustępującym (RRMS). Ta postać choroby charakteryzuje się wyraźnie określonymi atakami nowych lub nasilających się objawów neurologicznych, po których następują okresy częściowej lub całkowitej poprawy.
Lek może być stosowany u:
- Dorosłych pacjentów ze stwardnieniem rozsianym o przebiegu rzutowo-ustępującym
- Dzieci i młodzieży w wieku 10 lat i starszych z potwierdzoną diagnozą RRMS
- Pacjentów z zespołem klinicznie izolowanym (CIS) – pierwszym epizodem objawów neurologicznych sugerującym stwardnienie rozsiane
- Pacjentów z aktywną wtórnie postępującą postacią stwardnienia rozsianego
Teriflunomid jest klasyfikowany jako lek pierwszej linii, co oznacza, że może być stosowany jako pierwsza opcja terapeutyczna u nowo zdiagnozowanych pacjentów. Decyzja o rozpoczęciu leczenia powinna zawsze być podejmowana przez neurologa specjalizującego się w terapii stwardnienia rozsianego, po dokładnej ocenie stanu pacjenta i analizie potencjalnych korzyści oraz ryzyka.
Dawkowanie i sposób podawania
Pacjenci dorośli
Standardowa dawka teriflunomidu dla dorosłych wynosi 14 mg raz na dobę. Lek należy przyjmować doustnie, niezależnie od posiłków, najlepiej o tej samej porze każdego dnia. Tabletki należy połykać w całości, popijając wodą – nie wolno ich rozgryzać ani dzielić.
Dzieci i młodzież (10 lat i starsi)
Dawkowanie u młodych pacjentów zależy od masy ciała:
- Masa ciała ≤40 kg: 7 mg raz na dobę
- Masa ciała >40 kg: 14 mg raz na dobę
W przypadku dzieci i młodzieży, którzy podczas leczenia osiągną stabilną masę ciała powyżej 40 kg, dawkę należy zwiększyć do 14 mg raz na dobę po konsultacji z lekarzem prowadzącym.
Szczególne grupy pacjentów
Pacjenci w podeszłym wieku nie wymagają modyfikacji dawki, jednak zaleca się szczególną ostrożność i ścisłe monitorowanie.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek o łagodnym lub umiarkowanym nasileniu nie wymagają zmian dawkowania. Lek jest przeciwwskazany u pacjentów wymagających dializ.
Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby o łagodnym nasileniu mogą stosować standardową dawkę pod ścisłym nadzorem medycznym. Teriflunomid jest przeciwwskazany przy ciężkich zaburzeniach funkcji wątroby.
Badania kliniczne potwierdzające skuteczność
Skuteczność teriflunomidu została udowodniona w trzech kluczowych badaniach klinicznych III fazy, które stanowią fundament wiedzy o tym leku.
Badanie TEMSO
Badanie TEMSO (Teriflunomide Multiple Sclerosis Oral) to pierwszorzędowe, wieloośrodkowe, randomizowane, kontrolowane placebo, podwójnie zaślepione badanie, które trwało 108 tygodni. Wzięło w nim udział 1088 pacjentów ze stwardnieniem rozsianym o przebiegu rzutowym, którzy zostali losowo przydzieleni do grup otrzymujących teriflunomid w dawce 7 mg, 14 mg lub placebo.
Wyniki badania TEMSO były przełomowe:
- Redukcja częstości rzutów o 31% w grupie otrzymującej 14 mg (w porównaniu z placebo)
- Zmniejszenie ryzyka progresji niepełnosprawności o 30%
- Znaczące zmniejszenie aktywności choroby w obrazach rezonansu magnetycznego
Badanie TOWER
Badanie TOWER (Teriflunomide Oral in people With relapsing multiplE scleRosis) objęło 1169 pacjentów i zostało zaprojektowane jako badanie z elastycznym czasem trwania, kończące się po 48 tygodniach od randomizacji ostatniego pacjenta.
Rezultaty potwierdziły skuteczność teriflunomidu:
- Redukcja częstości rzutów o 36% dla dawki 14 mg
- Zmniejszenie liczby nowych ognisk T2 w rezonansie magnetycznym o 67%
- Redukcja ognisk wzmacniających się kontrastem o 80%
Długoterminowe obserwacje
Przedłużone badania bezpieczeństwa i skuteczności wykazały, że teriflunomid zachowuje swoją skuteczność nawet po 9 latach stosowania. W badaniu przedłużającym TEMSO, które obserwowało pacjentów przez niemal dekadę, nie stwierdzono nowych lub nieoczekiwanych działań niepożądanych, a aktywność choroby pozostawała na niskim poziomie.
Leczenie farmakologiczne stwardnienia rozsianego – przegląd opcji terapeutycznych
Współczesna farmakoterapia stwardnienia rozsianego opiera się na koncepcji terapii modyfikujących przebieg choroby (DMT – Disease Modifying Therapy). Leki te można podzielić na preparaty pierwszej i drugiej linii, różniące się mechanizmem działania, skutecznością i profilem bezpieczeństwa.
Leki pierwszej linii
Interferony beta należą do najdłużej stosowanych leków w SM. Dostępne preparaty to:
- Interferon beta-1a (Avonex, Rebif) – podawany domięśniowo lub podskórnie
- Interferon beta-1b (Betaferon) – podawany podskórnie
Interferony działają immunomodulująco, zmniejszając stan zapalny w ośrodkowym układzie nerwowym. Charakteryzują się dobrym profilem bezpieczeństwa, jednak mogą powodować objawy grypopodobne po iniekcji.
Octan glatirameru (Copaxone, Remurel) to syntetyczny polimer aminokwasów podawany podskórnie. Działa poprzez modulację odpowiedzi immunologicznej i indukcję przeciwzapalnych komórek regulatorowych. Głównym działaniem niepożądanym są reakcje w miejscu wstrzyknięcia.
Fumaran dimetylu (Tecfidera) to doustny lek o działaniu przeciwutleniającym i cytoprotektywnym. Aktywuje szlak Nrf2, chroniący komórki przed stresem oksydacyjnym. Może powodować zaczerwienienie skóry i dolegliwości żołądkowo-jelitowe.
Teriflunomid (Aubagio, Terebyo) – omówiony szczegółowo w niniejszym artykule.
Nowsze leki pierwszej linii obejmują:
- Ozanimod (Zeposia) – modulator receptorów S1P
- Ponesimod (Ponvory) – selektywny modulator receptora S1P1
- Ofatumumab (Kesimpta) – przeciwciało monoklonalne anty-CD20
Leki drugiej linii (wysokiej skuteczności)
Fingolimod (Gilenya) był pierwszym doustnym lekiem do leczenia SM. Działa jako modulator receptorów S1P, zatrzymując limfocyty w węzłach chłonnych. Wymaga monitorowania kardiologicznego ze względu na ryzyko bradykardii.
Natalizumab (Tysabri) to przeciwciało monoklonalne hamujące migrację limfocytów do ośrodkowego układu nerwowego. Charakteryzuje się wysoką skutecznością, ale wiąże się z ryzykiem rzadkiej, ale poważnej infekcji – progresywnej wieloogniskowej leukoencefalopatii (PML).
Alemtuzumab (Lemtrada) to przeciwciało anty-CD52, które powoduje znaczną deplecję limfocytów. Jest bardzo skuteczny, ale może powodować poważne działania niepożądane, w tym choroby autoimmunologiczne.
Okrelizumab (Ocrevus) to humanizowane przeciwciało monoklonalne anty-CD20, które selektywnie niszczy limfocyty B. Jest jedynym lekiem zarejestrowanym także w pierwotnie postępującej postaci SM.
Kladrybina (Mavenclad) to analog nukleozydowy podawany doustnie w cyklach leczenia. Charakteryzuje się długotrwałym efektem immunomodulującym.
Strategia leczenia
Wybór odpowiedniej terapii zależy od wielu czynników, w tym aktywności choroby, wieku pacjenta, planów prokreacyjnych, współistniejących chorób i preferencji pacjenta. Leczenie stwardnienia rozsianego wymaga indywidualnego podejścia i regularnego monitorowania skuteczności oraz bezpieczeństwa terapii.
Działania niepożądane
Jak każdy lek, teriflunomid może powodować działania niepożądane, choć nie u wszystkich pacjentów. Większość z nich ma łagodny lub umiarkowany charakter i często ustępuje w trakcie leczenia, gdy organizm adaptuje się do obecności leku.
Najczęstsze działania niepożądane (≥10% pacjentów)
- Ból głowy – występuje u około 18% pacjentów, zwykle o łagodnym nasileniu
- Biegunka – dotyczy około 14% chorych, może prowadzić do odwodnienia przy braku odpowiedniego nawodnienia
- Zwiększenie aktywności aminotransferazy alaninowej (ALT) – wymaga regularnego monitorowania funkcji wątroby
Często występujące działania niepożądane (1-10% pacjentów)
- Nudności i wymioty – mogą być związane z zaburzeniami żołądkowo-jelitowymi
- Przerzedzenie włosów – zwykle przemijające, włosy najczęściej odrastają po zakończeniu terapii lub adaptacji organizmu
- Zwiększenie ciśnienia tętniczego – wymaga regularnej kontroli
- Reakcje skórne – wysypka, świąd, suchość skóry
- Osłabienie i zmęczenie
- Zaburzenia paznokci
- Parestezje – mrowienie, drętwienie kończyn
Mniej częste, ale poważniejsze działania niepożądane
Hepatotoksyczność – teriflunomid może powodować uszkodzenie wątroby, w tym ostre zapalenie wątroby. Szczególnie narażeni są pacjenci z wcześniej istniejącymi chorobami wątroby lub nadużywający alkoholu. Objawy, na które należy zwrócić uwagę to:
- Żółtaczka (żółknięcie skóry i białkówek oczu)
- Ciemny mocz i jasne stolce
- Ból w prawym podżebrzu
- Nudności i wymioty
- Utrata apetytu i zmęczenie
Neuropatia obwodowa – występuje u około 1,9% pacjentów. Objawia się drętwieniem, mrowientem, bólem lub osłabieniem kończyn. U większości pacjentów objawy ustępują po przerwaniu leczenia, jednak u niektórych mogą się utrzymywać. Czynniki ryzyka obejmują wiek powyżej 60 lat, cukrzycę i jednoczesne stosowanie leków neurotoksycznych.
Ciężkie zakażenia – teriflunomid może zwiększać ryzyko infekcji ze względu na działanie immunosupresyjne. Pacjenci powinni unikać kontaktu z osobami chorymi i niezwłocznie zgłaszać objawy zakażenia.
Śródmiąższowa choroba płuc – rzadkie, ale potencjalnie poważne powikłanie objawiające się dusznością, suchym kaszlem i bólem w klatce piersiowej.
Działania niepożądane u dzieci i młodzieży
U młodych pacjentów mogą dodatkowo wystąpić:
- Zapalenie trzustki – wymaga natychmiastowej interwencji medycznej
- Zwiększone ryzyko infekcji – dzieci mogą być bardziej podatne na zakażenia
Kategoria częstości |
Działanie niepożądane |
Częstość występowania |
Bardzo często |
Ból głowy, biegunka, ↑ALT |
≥10% |
Często |
Nudności, przerzedzenie włosów, ↑ciśnienie |
1-10% |
Niezbyt często |
Neuropatia obwodowa, ciężkie zakażenia |
0,1-1% |
Rzadko |
Ostre zapalenie wątroby |
0,01-0,1% |
Przeciwwskazania
Istnieje szereg sytuacji, w których stosowanie teriflunomidu jest bezwzględnie przeciwwskazane lub wymaga szczególnej ostrożności.
Bezwzględne przeciwwskazania
- Nadwrażliwość na teriflunomid lub którykolwiek składnik preparatu, a także na leflunomid (związek macierzysty)
- Ciąża i okres karmienia piersią – teriflunomid ma działanie teratogenne i może powodować poważne wady rozwojowe płodu
- Kobiety w wieku rozrodczym niestosujące skutecznej antykoncepcji
- Ciężkie zaburzenia czynności wątroby (klasa C według skali Childa-Pugha)
- Ciężkie niedobory odporności – w tym zespół nabytego niedoboru odporności (AIDS)
- Ciężkie zaburzenia czynności szpiku kostnego – znacząca niedokrwistość, leukopenia, neutropenia, małopłytkowość
- Ciężkie czynne zakażenia – leczenie można rozpocząć dopiero po ich ustąpieniu
- Ciężka hipoproteinemia – np. w zespole nerczycowym
- Pacjenci wymagający dializoterapii
Szczególne środki ostrożności
Planowanie ciąży – kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i po jego zakończeniu, dopóki stężenie leku w osoczu nie spadnie poniżej 0,02 mg/l. Może to potrwać nawet do 2 lat bez procedury przyspieszonej eliminacji.
Mężczyźni planujący ojcostwo – również powinni przerwać stosowanie leku i przejść procedurę przyspieszonej eliminacji ze względu na potencjalne wpływy na spermatogenezę.
Choroby wątroby – pacjenci z łagodnymi zaburzeniami funkcji wątroby wymagają ścisłego monitorowania, szczególnie ci nadużywający alkoholu.
Zakażenie wirusem ospy wietrznej – przed rozpoczęciem leczenia należy określić status immunologiczny względem VZV i w razie potrzeby przeprowadzić szczepienie.
Gruźlica – przed leczeniem należy wykluczyć aktywną i utajoną gruźlicę.
Monitorowanie pacjentów
Bezpieczne stosowanie teriflunomidu wymaga regularnego monitorowania stanu zdrowia pacjenta przez cały okres terapii.
Badania przed rozpoczęciem leczenia
- Ocena czynności wątroby – oznaczenie aktywności ALT/SGPT, bilirubiny
- Morfologia krwi – liczba leukocytów, neutrofilów, płytek krwi
- Ciśnienie tętnicze – pomiar i ocena
- Test ciążowy – u kobiet w wieku rozrodczym
- Status immunologiczny względem VZV – oznaczenie przeciwciał
- Badania przesiewowe – w kierunku HBV (antyHBc Total, HbsAg)
- Badanie fizykalne – szczególnie układu nerwowego
Monitorowanie w trakcie leczenia
Pierwsze 6 miesięcy (najważniejsze):
- Aktywność ALT – oznaczenie co najmniej raz w miesiącu
- Morfologia krwi – co 2-4 tygodnie przez pierwsze 3 miesiące, następnie co 3 miesiące
- Ciśnienie tętnicze – regularnie podczas wizyt kontrolnych
Dalsze monitorowanie:
- Funkcje wątroby – co 3-6 miesięcy lub częściej w razie potrzeby
- Morfologia krwi – co 3-6 miesięcy
- Ocena neurologiczna – co 3-6 miesięcy, ocena skuteczności terapii
- Badania MRI – zgodnie z zaleceniami neurologa (zwykle co 6-12 miesięcy)
Kryteria przerwania leczenia
Leczenie należy przerwać w następujących sytuacjach:
- Zwiększenie aktywności ALT powyżej 3-krotnej wartości normy
- Objawy hepatotoksyczności – żółtaczka, znaczne pogorszenie samopoczucia
- Potwierdzona neuropatia obwodowa
- Ciężkie lub nawracające infekcje
- Znaczna leukopenia (<0,5 × 109/l) lub małopłytkowość
- Ciąża
- Ciężkie działania niepożądane niemożliwe do tolerowania
Procedura przyspieszonej eliminacji
W przypadku konieczności szybkiego usunięcia teriflunomidu z organizmu stosuje się procedurę przyspieszonej eliminacji:
Cholestyramina – 8 g 3 razy dziennie przez 11 dni (lub 4 g 3 razy dziennie w przypadku nietolerancji)
Alternatywnie węgiel aktywowany – 50 g 2 razy dziennie przez 11 dni
Ta procedura pozwala obniżyć stężenie teriflunomidu o ponad 98% w ciągu 11 dni, podczas gdy bez niej lek może pozostawać w organizmie nawet do 2 lat.
Interakcje z innymi lekami
Teriflunomid może wchodzić w interakcje z różnymi lekamicóć, co może wpływać na ich skuteczność lub zwiększać ryzyko działań niepożądanych.
Istotne klinicznie interakcje
Substratów CYP2C8:
- Repaglinid – teriflunomid zwiększa jego stężenie o 2,4 razy, zwiększając ryzyko hipoglikemii
- Paklitaksel – zwiększone ryzyko toksyczności
- Pioglitazon i rozyglitazon – wymagana szczególna ostrożność
Induktory CYP450:
- Rifampicyna – zmniejsza stężenie teriflunomidu o 40%
- Karbamazepina, fenytoina, fenobarbital – mogą osłabiać działanie teriflunomidu
- Dziurawiec zwyczajny – unika się jednoczesnego stosowania
Warfaryna i doustne antykoagulant – wymagane częstsze monitorowanie INR ze względu na możliwość interakcji.
Leki wymagające ostrożności
- Metotreksart i inne hepatotoksyczne leki – zwiększone ryzyko uszkodzenia wątroby
- Leflunomid – nie stosuje się jednocześnie (to ten sam aktywny metabolit)
- Szczepionki żywe – unika się podczas terapii
- Cholestyramina i węgiel aktywowany – obniżają stężenie teriflunomidu (używane celowo w procedurze eliminacji)
Jak długo trwa leczenie teriflunomidem?
Stwardnienie rozsiane to przewlekła choroba wymagająca długoterminowej terapii. Leczenie teriflunomidem jest zwykle kontynuowane tak długo, jak przynosi korzyści i jest dobrze tolerowane przez pacjenta. Badania długoterminowe wykazały bezpieczeństwo i skuteczność leku nawet po 9 latach stosowania. Decyzja o kontynuacji lub zmianie terapii powinna być podejmowana wspólnie przez pacjenta i lekarza na podstawie regularnej oceny skuteczności leczenia i wystepowania działań niepożądanych.
Czy można stosować teriflunomid w ciąży?
Nie, teriflunomid jest bezwzględnie przeciwwskazany w ciąży ze względu na działanie teratogenne. Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i po jego zakończeniu, dopóki stężenie leku w osoczu nie spadnie poniżej bezpiecznego poziomu (0,02 mg/l). W przypadku planowania ciąży należy przerwać leczenie i przejść procedurę przyspieszonej eliminacji leku. Po jej zakończeniu i potwierdzeniu odpowiednio niskiego stężenia leku można bezpiecznie zajść w ciążę.
Jakie badania należy wykonywać podczas leczenia?
Regularnego monitorowania wymagają: funkcje wątroby (szczególnie ALT), morfologia krwi z rozmazem, ciśnienie tętnicze oraz okresowa ocena neurologiczna. W pierwszych 6 miesiącach badania wykonuje się częściej – funkcje wątroby co miesiąc, morfologię co 2-4 tygodnie. W kolejnych miesiącach wystarczą badania co 3-6 miesięcy, chyba że stan pacjenta wymaga częstszego monitorowania.
Czy teriflunomid wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów?
Lek nie ma bezpośredniego wpływu na zdolność prowadzenia pojazdów. Jednak w przypadku wystąpienia działań niepożądanych, takich jak zawroty głowy czy osłabienie, które mogą wpływać na koncentrację i zdolność reagowania, należy powstrzymać się od prowadzenia pojazdów do czasu ustąpienia objawów.
Co zrobić w przypadku pominięcia dawki?
Jeśli pacjent zapomni przyjąć dawkę, należy ją przyjąć jak najszybciej po przypomnieniu sobie o tym, chyba że jest już czas na następną dawkę. W takim przypadku należy pominąć zapomnianą dawkę i kontynuować regularne przyjmowanie leku. Nie wolno podwajać dawki, aby nadrobić pominiętą.
Czy można spożywać alkohol podczas leczenia teriflunomidem?
Nie ma bezwzględnych przeciwwskazań do umiarkowanego spożycia alkoholu, jednak pacjenci z problemami wątrobowymi lub ci, którzy regularnie spożywają większe ilości alkoholu, powinni zachować szczególną ostrożność. Alkohol może zwiększać ryzyko hepatotoksyczności, dlatego zawsze należy przedyskutować tę kwestię z lekarzem prowadzącym.
Jak długo teriflunomid pozostaje w organizmie?
Teriflunomid ma bardzo długi okres półtrwania – około 18-19 dni. Bez zastosowania procedury przyspieszonej eliminacji, osiągnięcie stężenia poniżej 0,02 mg/l może zająć nawet do 2 lat. Dlatego w przypadkach wymagających szybkiego usunięcia leku (np. planowanie ciąży, poważne działania niepożądane) stosuje się procedurę przyspieszonej eliminacji z cholestyraminą lub węglem aktywowanym.
Czy teriflunomid może powodować wypadanie włosów?
Tak, przerzedzenie włosów jest jednym z częstych działań niepożądanych, występującym u około 10-14% pacjentów. Zwykle ma ono łagodny charakter i jest przemijające. Włosy najczęściej odrastają w trakcie kontynuowania terapii, gdy organizm adaptuje się do leku, lub po jego zakończeniu. W przypadku znacznego wypadania włosów warto przedyskutować tę kwestię z lekarzem.
Kiedy można oczekiwać poprawy po rozpoczęciu leczenia?
Teriflunomid to lek działający długofalowo. Pełny efekt terapeutyczny może się rozwinąć w ciągu kilku miesięcy regularnego stosowania. Ocena skuteczności leczenia opiera się na zmniejszeniu częstości rzutów, spowalnianiu progresji niepełnosprawności i redukcji aktywności choroby w badaniach MRI. Niektórzy pacjenci mogą zauważyć poprawę już po kilku tygodniach, ale ostateczną ocenę skuteczności przeprowadza się zwykle po 6-12 miesiącach terapii.
Bibliografia
- O’Connor P, Wolinsky JS, Confavreux C, Comi G, Kappos L, Olsson TP, Benzerdjeb H, Truffinet P, Wang L, Miller A, Freedman MS; TEMSO Trial Group. Randomized trial of oral teriflunomide for relapsing multiple sclerosis. N Engl J Med. 2011;365(14):1293-1303. DOI: 10.1056/NEJMoa1014656 PMID: 21991951
- Confavreux C, O’Connor P, Comi G, Freedman MS, Miller AE, Olsson TP, Wolinsky JS, Bagulho T, Delhay JL, Dukovic D, Truffinet P, Kappos L; TOWER Trial Group. Oral teriflunomide for patients with relapsing multiple sclerosis (TOWER): a randomised, double-blind, placebo-controlled, phase 3 trial. Lancet Neurol. 2014;13(3):247-256. DOI: 10.1016/S1474-4422(13)70308-9 PMID: 24461574