Solriamfetol to substancja czynna należąca do grupy leków psychoanaleptycznych, działających jako sympatykomimetyki ośrodkowe. Jest to selektywny inhibitor wychwytu zwrotnego dopaminy i norepinefryny (noradrenaliny), czyli tzw. DNRI (dopamine and norepinephrine reuptake inhibitor). Substancja ta została opracowana w celu poprawy czuwania i zmniejszenia nadmiernej senności w ciągu dnia u dorosłych pacjentów z określonymi zaburzeniami snu.
Wskazania do stosowania
Solriamfetol jest wskazany do stosowania u dorosłych pacjentów w następujących przypadkach:
- Narkolepsja (z katapleksją lub bez katapleksji) – w celu poprawy czuwania i zmniejszenia nadmiernej senności w ciągu dnia
- Obturacyjny bezdech senny (OBS) – w celu poprawy czuwania i zmniejszenia nadmiernej senności w ciągu dnia u pacjentów, u których podstawowa terapia OBS (np. CPAP – stałe dodatnie ciśnienie w drogach oddechowych) nie przyniosła zadowalających rezultatów
Warto podkreślić, że solriamfetol nie leczy podstawowej przyczyny obturacji dróg oddechowych u pacjentów z bezdechem sennym, dlatego konieczne jest kontynuowanie podstawowej terapii bezdechu.
Jak działa solriamfetol?
Mechanizm działania solriamfetolu nie został w pełni wyjaśniony, ale wiąże się z jego zdolnością do selektywnego hamowania wychwytu zwrotnego dwóch ważnych neuroprzekaźników:
- Dopaminy
- Norepinefryny (noradrenaliny)
Badania pokazują, że substancja ta hamuje wychwyt zwrotny tych neuroprzekaźników, co prowadzi do zwiększenia ich stężenia w mózgu. W efekcie następuje poprawa czuwania i zmniejszenie senności w ciągu dnia.
W przeciwieństwie do niektórych innych leków stosowanych w zaburzeniach czuwania, solriamfetol nie wpływa znacząco na układ serotoninergiczny.
Dawkowanie i sposób podawania
Narkolepsja
- Zalecana dawka początkowa wynosi 75 mg raz na dobę, przyjmowana po przebudzeniu
- U pacjentów z cięższym poziomem senności można rozważyć dawkę początkową 150 mg
- Dawkę można zwiększać, podwajając ją w odstępach co najmniej 3 dni
- Maksymalna zalecana dawka dobowa to 150 mg raz na dobę
Obturacyjny bezdech senny
- Zalecana dawka początkowa wynosi 37,5 mg raz na dobę, przyjmowana po przebudzeniu
- Dawkę można zwiększać, podwajając ją w odstępach co najmniej 3 dni
- Maksymalna zalecana dawka dobowa to 150 mg raz na dobę
Ważne zalecenia
- Należy unikać przyjmowania leku, jeśli do pory snu pozostało mniej niż 9 godzin, gdyż może to zaburzać sen w nocy
- Lek można przyjmować niezależnie od posiłków
- U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek konieczne jest dostosowanie dawki
- U osób w podeszłym wieku zaleca się stosowanie mniejszych dawek i ścisłe monitorowanie
Przeciwwskazania
Solriamfetolu nie należy stosować w następujących przypadkach:
- Nadwrażliwość na substancję czynną lub którykolwiek składnik leku
- Zawał mięśnia sercowego w ciągu ostatniego roku
- Niestabilna dusznica bolesna
- Niekontrolowane nadciśnienie tętnicze
- Ciężkie zaburzenia rytmu serca i inne ciężkie choroby serca
- Jednoczesne stosowanie inhibitorów monoaminooksydazy (MAOI) lub stosowanie leku w ciągu 14 dni po zakończeniu leczenia tymi inhibitorami
Wpływ na ciśnienie krwi i układ krążenia
Leczenie solriamfetolem może zwiększać:
- Skurczowe ciśnienie tętnicze
- Rozkurczowe ciśnienie tętnicze
- Częstość akcji serca
Efekty te są zależne od dawki. Przed rozpoczęciem leczenia należy ocenić ciśnienie tętnicze i częstość akcji serca, które powinny być okresowo monitorowane w trakcie leczenia, zwłaszcza po zwiększeniu dawki.
Szczególną ostrożność należy zachować u pacjentów:
- Z nadciśnieniem tętniczym (powinno być ono kontrolowane przed rozpoczęciem leczenia)
- Z rozpoznaną chorobą sercowo-naczyniową
- Z chorobą naczyń mózgowych
- W podeszłym wieku
Działania niepożądane
Najczęściej występujące działania niepożądane to:
- Ból głowy (bardzo często – występuje u więcej niż 1 na 10 osób)
- Nudności (często – występuje u mniej niż 1 na 10 osób)
- Zmniejszenie łaknienia (często)
Inne częste działania niepożądane:
- Zaburzenia psychiczne: lęk, bezsenność, drażliwość, bruksizm (zgrzytanie zębami)
- Zawroty głowy
- Kołatanie serca
- Zaburzenia żołądkowo-jelitowe: biegunka, suchość w jamie ustnej, ból brzucha, zaparcia, wymioty
- Nadmierna potliwość
- Uczucie rozdygotania
- Dyskomfort w klatce piersiowej
- Wzrost ciśnienia tętniczego
Większość działań niepożądanych występuje w ciągu pierwszych 2 tygodni od rozpoczęcia leczenia i u większości pacjentów ustępuje w ciągu 2 tygodni.
Specjalne ostrzeżenia i środki ostrożności
Objawy psychiczne
Należy zachować ostrożność u pacjentów z:
- Psychozą (obecnie lub w przeszłości)
- Zaburzeniami afektywnymi dwubiegunowymi
Pacjentów trzeba uważnie monitorować pod kątem występowania działań niepożądanych, takich jak lęk, bezsenność i drażliwość. Jeśli objawy te się utrzymują lub nasilają, należy rozważyć zmniejszenie dawki lub przerwanie stosowania leku.
Ryzyko nadużywania
Solriamfetol ma niski potencjał nadużywania, ale należy zachować ostrożność u pacjentów z historią nadużywania substancji stymulujących lub alkoholu.
Jaskra zamkniętego kąta
U pacjentów przyjmujących solriamfetol może wystąpić rozszerzenie źrenic. Zaleca się ostrożność u osób z podwyższonym ciśnieniem wewnątrzgałkowym lub narażonych na ryzyko wystąpienia jaskry zamkniętego kąta.
Ciąża i karmienie piersią
- Brak wystarczających danych dotyczących stosowania solriamfetolu u kobiet w ciąży
- Nie zaleca się stosowania w okresie ciąży ani u kobiet w wieku rozrodczym niestosujących skutecznej antykoncepcji
- Nie wiadomo, czy solriamfetol przenika do mleka ludzkiego; należy podjąć decyzję czy przerwać karmienie piersią, czy przerwać stosowanie leku
Prowadzenie pojazdów i obsługa maszyn
Spodziewany jest niewielki wpływ na zdolność prowadzenia pojazdów u pacjentów otrzymujących stabilne dawki solriamfetolu. Jednak po podaniu leku mogą wystąpić zawroty głowy i zaburzenia uwagi.
Pacjentom z nadmierną sennością w ciągu dnia, w tym stosującym solriamfetol, należy często oceniać stopień senności i w razie potrzeby odradzać prowadzenie pojazdów lub wykonywanie potencjalnie niebezpiecznych czynności, zwłaszcza na początku leczenia lub przy zmianie dawki.
Interakcje z innymi lekami
- Nie wolno stosować solriamfetolu jednocześnie z inhibitorami monoaminooksydazy (MAOI) ani w ciągu 14 dni po zakończeniu leczenia tymi lekami
- Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu leków zwiększających ciśnienie tętnicze
- Produkty lecznicze zwiększające stężenie dopaminy lub wiążące się bezpośrednio z receptorami dopaminy mogą wchodzić w interakcje z solriamfetolem
Długoterminowa skuteczność
Badania kliniczne wykazały, że solriamfetol może zachowywać skuteczność w długoterminowym leczeniu narkolepsji i obturacyjnego bezdechu sennego. Po przerwaniu leczenia obserwowano jednak utratę korzyści terapeutycznych, co wskazuje na konieczność kontynuowania terapii dla utrzymania efektu.
Podsumowanie
Solriamfetol to nowoczesna substancja czynna stosowana w leczeniu nadmiernej senności w ciągu dnia u dorosłych pacjentów z narkolepsją lub obturacyjnym bezdechem sennym. Działa poprzez hamowanie wychwytu zwrotnego dopaminy i norepinefryny, co prowadzi do poprawy czuwania.
Skuteczność leku została potwierdzona w badaniach klinicznych, jednak należy pamiętać o możliwych działaniach niepożądanych, szczególnie dotyczących układu krążenia i sfery psychicznej. Stosowanie leku wymaga regularnego monitorowania, zwłaszcza na początku terapii i po zwiększeniu dawki.
U pacjentów z bezdechem sennym solriamfetol nie zastępuje podstawowej terapii OBS (jak CPAP), ale stanowi uzupełnienie leczenia, gdy podstawowa terapia nie przynosi wystarczającej poprawy w zakresie senności dziennej.