Renagel

Renagel to lek, który zawiera substancję czynną sewelamer. Jest to polimer wiążący fosforany, który działa poprzez zmniejszanie stężenia fosforanów we krwi. Lek jest stosowany w leczeniu hiperfosfatemii u dorosłych osób poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej. Renagel jest dostępny na receptę.

Renvela

Renvela to lek dostępny na receptę, który zawiera substancję czynną o nazwie węglan sewelameru. Jest stosowany do przeciwdziałania hiperfosfatemii u dorosłych poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej, a także u dorosłych z przewlekłą chorobą nerek niepoddawanych dializie, ze stężeniem fosforanów w surowicy ≥1,78 mmol/l. Lek ten jest również zalecany dla młodzieży i dzieci powyżej 6 lat z przewlekłą chorobą nerek, których powierzchnia ciała wynosi więcej niż 0,75 m².

Sevelamer carbonate Sandoz wycofany

Sevelamer Carbonate Sandoz to lek na receptę, który jest stosowany w leczeniu hiperfosfatemii, czyli stanu zwiększonego stężenia fosforanów we krwi. Substancją czynną tego leku jest węglan sewelameru. Lek ten działa poprzez wiązanie fosforanów z pokarmu w przewodzie pokarmowym, co skutkuje zmniejszeniem stężenia fosforanów w surowicy krwi. Zalecaną dawką początkową dla dorosłych i osób w podeszłym wieku (>65 lat) jest jedna lub dwie tabletki 800 mg przyjmowane wraz z posiłkami, 3 razy na dobę.

Sevelamer carbonate Winthrop

Sevelamer carbonate Winthrop zawiera węglan sewelameru, który wiąże fosforany w przewodzie pokarmowym, obniżając stężenie fosforu we krwi. Stosowany u dorosłych pacjentów poddawanych dializie oraz u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Pomaga zapobiegać zwapnieniom naczyń krwionośnych i powikłaniom związanym z wysokim stężeniem fosforanów, poprawiając ogólny stan zdrowia pacjentów.

Sevelamer carbonate Zentiva wycofany

Sevelamer Carbonate Zentiva to lek stosowany w leczeniu hiperfosfatemii (wysokiego poziomu fosforanów we krwi) u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, którzy są na hemodializie (oczyszczanie krwi za pomocą maszyny). Może być również stosowany u pacjentów, którzy nie są na dializie, jeśli dieta o niskiej zawartości fosforanów nie jest wystarczająca. Jest dostępny na receptę.

Sevemed wycofany

Sevemed to lek, który działa na przewód pokarmowy i metabolizm, wiążąc fosforany. Dzięki temu przeciwdziała gromadzeniu się nadmiernych ilości fosforu we krwi. Jest zalecany do kontroli hiperfosfatemii u dorosłych pacjentów poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej, a także u dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, niepoddawanych dializie, u których stężenie fosforu we krwi wynosi więcej niż 1,78 mmol/l. Lek jest dostępny na receptę.

Sewelameru węglan Houstho wycofany

Lek Sewelameru węglan Houstho zawiera substancję czynną węglan sewelameru. Jest to niewchłanialny polimer, który wiąże jony fosforanowe w przewodzie pokarmowym, co skutkuje zmniejszeniem stężenia fosforanów w surowicy. Lek jest stosowany do przeciwdziałania hiperfosfatemii u dorosłych poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej, a także u dorosłych z przewlekłą chorobą nerek ze stężeniem fosforanów ≥1,78 mmol/l, którzy nie są poddawani dializie. Jest dostępny na receptę.

Sewelameru węglan Synthon

Sewelameru węglan Synthon to lek na receptę, który jest niewchłanialnym polimerem wiążącym fosforany. Działa poprzez wiązanie fosforanów w przewodzie pokarmowym, co skutkuje zmniejszeniem stężenia fosforanów w surowicy krwi. Jest zalecany do kontroli hiperfosfatemii u dorosłych pacjentów poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej oraz u dorosłych pacjentów z przewlekłą niewydolnością nerek, niepoddawanych dializie, u których stężenie fosforu w surowicy krwi wynosi więcej niż 1,78 mmol/l.

Tasermity wycofany

Tasermity to lek na receptę, który jest dostępny w postaci tabletek powlekanych. Substancją czynną leku jest sevelamer. Lek jest stosowany w leczeniu hiperfosfatemii (wysokiego poziomu fosforanów we krwi) u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek, którzy są na hemodializie (procedura oczyszczania krwi). Tasermity działa poprzez wiązanie fosforanów z pożywienia w przewodzie pokarmowym, co zapobiega ich wchłanianiu do organizmu.

Sewelamer – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Sewelamer – lek stosowany w leczeniu hiperfosfatemii. Mechanizm działania sewelameru polega na zmniejszaniu stężenia fosforanów w surowicy krwi. Wskazaniem do stosowania leku jest zapobieganie hiperfosfatemii u pacjentów poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej oraz u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek niepoddawanych dializie, ze stężeniem fosforanów ≥1,78 mmol/l. 

Sewelamer dostępny jest w postaci tabletek i proszku. W zależności od potrzeb klinicznych i stężenia fosforanów w surowicy dobierane jest dokładne dawkowanie leku. W trakcie leczenia sewelamerem należy monitorować stężenie fosforanów w surowicy i w razie konieczności dostosowywać dawkę leku, tak aby uzyskać pożądane parametry fosforanów. 

Możliwe działania niepożądane: mają charakter łagodny i szybko przemijają. Najczęściej pojawiają się zaburzenia ze strony przewodu pokarmowego, takie jak: ból w nadbrzuszu, ból brzucha, nudności, wymioty, zaparcia, biegunka, niestrawność, wzdęcia z oddawaniem gazów, reakcje nadwrażliwości, wysypka, świąd.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Sewelamer – przewodnik po leku wiążącym fosforany

Sewelamer to nowoczesny, niewapniowy wiążący fosforany o udowodnionej skuteczności w leczeniu hiperfosfatemii u pacjentów z przewlekłą chorobą nerek. Ten polimeriiczny lek działa bezpośrednio w przewodzie pokarmowym, wiążąc fosforany z pożywienia i zapobiegając ich wchłanianiu do krwiobiegu. W przeciwieństwie do tradycyjnych preparatów wapniowych, sewelamer nie powoduje hiperkalcemii i może zmniejszać ryzyko zwapnień naczyniowych, które stanowią główną przyczynę powikłań sercowo-naczyniowych u chorych dializowanych. Badania kliniczne wskazują także na korzystny wpływ sewelameru na profil lipidowy oraz potencjalnie na zmniejszenie śmiertelności ogólnej. Lek jest dostępny w dwóch postaciach farmaceutycznych – chlorowodorku sewelameru (Renagel) oraz węglanu sewelameru (Renvela), przy czym ta druga formulacja jest lepiej tolerowana przez pacjentów z tendencją do kwasicy metabolicznej.

Mechanizm działania sewelameru

Sewelamer należy do grupy leków wiążących fosforany, które działają w obrębie przewodu pokarmowego. Substancja ta składa się z polimeru poliallilaminowego usieciowanego epichlorohydryną, zawierającego liczne grupy aminowe oddzielone jednym atomem węgla od szkieletu polimeru. W środowisku jelitowym następuje częściowa protonizacja tych grup aminowych, które następnie reagują z cząsteczkami fosforanów, wytwarzając wiązania jonowe i wodorowe, co skutkuje zmniejszeniem stężenia fosforanów w surowicy.

Kluczową zaletą sewelameru jest jego bezwapniowy skład chemiczny. W przeciwieństwie do preparatów wapniowych, sewelamer obniża stężenie fosforanów w surowicy bez powodowania hiperkalcemii, tym samym zmniejszając ryzyko zwapnień naczyniowych, które stanowią poważny problem u tego typu pacjentów.

Dodatkowym mechanizmem działania sewelameru jest jego zdolność do wiązania kwasów żółciowych w przewodzie pokarmowym. Ta właściwość zmusza wątrobę do konwersji większej ilości cholesterolu na kwasy żółciowe, co potencjalnie obniża poziom cholesterolu we krwi. Mechanizm ten jest podobny do działania klasycznych żywic wiążących kwasy żółciowe.

Wskazania do stosowania

Podstawowe wskazania terapeutyczne

Sewelamer jest wskazany w przeciwdziałaniu hiperfosfatemii u dorosłych poddawanych hemodializie lub dializie otrzewnowej. W postaci węglanu sewelameru także w przeciwdziałaniu hiperfosfatemii u dorosłych z przewlekłą chorobą nerek ze stężeniem fosforanów ≥1,78 mmol/l, którzy nie są poddawani dializie.

W postaci węglanu sewelameru również w przeciwdziałaniu hiperfosfatemii u młodzieży i dzieci w wieku >6 lat i których powierzchnia ciała >0,75 m². Lek należy stosować w ramach kompleksowego podejścia terapeutycznego, które może obejmować suplementację wapnia oraz analogów witaminy D w celu zapobiegania chorobom kości pochodzenia nerkowego.

Wskazania pozarejestrowe

W pediatrii sewelamer może być stosowany do wstępnego przygotowania preparatów do żywienia doustnego lub dojelitowego, takich jak mleko matki czy mleko krowie, w celu redukcji zawartości fosforanów u osób z hiperfosfatemią związaną z chorobą nerek.

Dawkowanie i sposób stosowania

Zasady ogólne dawkowania

Sewelamer należy stosować doustnie podczas posiłków. U dorosłych, w tym osób w podeszłym wieku, dawkowanie zależy od stężenia fosforanów w surowicy:

  • Stężenie fosforanów 1,76-2,42 mmol/l: początkowo 2,4 g/dobę
  • Stężenie fosforanów >2,42 mmol/l: początkowo 4,8 g/dobę
  • Dostosowanie dawki: co 2-4 tygodnie, zwykle do 6-7 g/dobę

Dawkowanie szczegółowe według poziomu fosforanów

Według wytycznych amerykańskich, dla pacjentów nie przyjmujących dotychczas wiążących fosforany:

Stężenie fosforanów w surowicy Dawka początkowa
>9 mg/dl (2,9 mmol/l) 1600 mg 3x dziennie z posiłkami
7,5-9 mg/dl (2,4-2,9 mmol/l) 1200-1600 mg 3x dziennie z posiłkami
5,5-7,5 mg/dl (1,8-2,4 mmol/l) 800 mg 3x dziennie z posiłkami

Dawkowanie u dzieci i młodzieży

U młodzieży i dzieci (węglan sewelameru) dawkowanie zależy od powierzchni ciała: początkowo 2,4 g/dobę u osób o powierzchni ciała 0,75-1,2 m², 4,8 g/dobę u osób o powierzchni ciała ≥1,2 m².

Zasady monitorowania i modyfikacji dawki

  • Monitorowanie stężenia fosforanów co 2-4 tygodnie
  • Zwiększanie dawki o 400-800 mg na posiłek przy niewystarczającej kontroli
  • Cel terapeutyczny: stężenie fosforanów ≤5,5 mg/dl (1,78 mmol/l)
  • Średnia dawka stosowana w badaniach klinicznych: około 7,2 g/dobę
  • Maksymalna badana dawka dobowa: 14 g

Działania niepożądane i bezpieczeństwo stosowania

Najczęstsze działania niepożądane

Najczęstsze działania niepożądane sewelameru obejmują: wymioty, nudności, biegunkę, niestrawność, ból brzucha, wzdęcia i zaparcia. Te dolegliwości żołądkowo-jelitowe wynikają z działania leku w przestrzeni jelitowej oraz jego właściwości wiążących fosforany i kwasy żółciowe.

Inne często zgłaszane objawy niepożądane to:

  • Świąd skóry
  • Ból kończyn
  • Ból stawów
  • Zapalenie nosogardła
  • Zapalenie oskrzeli

Poważne działania niepożądane

Sewelamer może powodować poważne problemy żołądkowe lub jelitowe, w tym niedrożność, krwawienie, wrzody, zapalenie jelita grubego (ciężka biegunka), martwicę lub perforację (rozdarcie lub dziurę).

Kryształy sewelameru mogą prowadzić do powstawania złogów powodujących uszkodzenia błony śluzowej przewodu pokarmowego. Sewelamer, podobnie jak inne żywice, może krystalizować w przewodzie pokarmowym, prowadząc do tworzenia się konkrementów.

Grupy szczególnego ryzyka

Pacjenci diabetyczni wydają się być bardziej narażeni na rozwój zmian w przewodzie pokarmowym związanych z kryształami sewelameru. Terapię sewelamerem należy unikać, jeśli to możliwe, u pacjentów z historią poważnych zabiegów chirurgicznych jamy brzusznej lub przewlekłych zaparć z powodu wysokiego ryzyka poważnych powikłań żołądkowo-jelitowych.

Wpływ na wchłanianie witamin

Sewelamer może zmniejszać poziomy witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz kwasu foliowego w organizmie. Należy omówić z lekarzem, czy konieczne jest przyjmowanie dodatkowych ilości tych witamin podczas leczenia sewelamerem.

Przeciwwskazania do stosowania

Bezwzględne przeciwwskazania do stosowania sewelameru obejmują:

  • Hipofosfatemię – stężenie fosforanów we krwi poniżej normy, ponieważ sewelamer mógłby dodatkowo obniżyć poziom fosforanów, co może być śmiertelne
  • Niedrożność jelit – sewelamer może pogorszyć stan niedrożności
  • Nadwrażliwość na którykolwiek składnik preparatu

Względne przeciwwskazania i ostrożności:

  • Trudności z połykaniem lub zaburzenia połykania
  • Przebyte poważne zabiegi chirurgiczne przewodu pokarmowego
  • Przewlekłe zaparcia
  • Aktywne choroby zapalne jelit
  • Zaburzenia motoryki przewodu pokarmowego

Interakcje z innymi lekami

Ogólne zasady stosowania z innymi lekami

Każdy preparat, którego zmniejszenie dostępności biologicznej mogłoby mieć znaczący wpływ kliniczny na bezpieczeństwo lub skuteczność leczenia, należy podawać co najmniej 1 h przed przyjęciem lub 3 h po przyjęciu sewelameru.

Ważne interakcje leków

  • Cyprofloksacyna: należy przyjmować co najmniej 2 godziny przed lub 6 godzin po przyjęciu sewelameru
  • Mykofenolan mofetylu: należy przyjmować co najmniej 2 godziny przed sewelamerem
  • Cyklosporyna, takrolimus, lewotyroksyna: należy przyjmować co najmniej 1 godzinę przed lub 3 godziny po przyjęciu sewelameru

Leki bez znaczących interakcji

U zdrowych ochotników sewelamer nie wpływa na dostępność biologiczną digoksyny, warfaryny, enalaprylu i metoprololu.

Leczenie farmakologiczne hiperfosfatemii – miejsce sewelameru

Strategie terapeutyczne w chorobie nerek

Leczenie hiperfosfatemii w przewlekłej chorobie nerek opiera się na trzech filarach:

  • Ograniczenie spożycia fosforu z dietą
  • Stosowanie leków wiążących fosforany
  • Optymalizacja usuwania fosforanów poprzez dializę

Porównanie z innymi wiążącymi fosforany

W Polsce dostępne są różne kategorie leków wiążących fosforany:

Preparaty wapniowe:

  • Węglan wapnia
  • Octan wapnia

Preparaty niewapniowe:

  • Sewelamer (chlorowodorek i węglan)
  • Węglan lantanu
  • Wodorotlenek żelaza sacharozowego

Przewagi sewelameru nad preparatami wapniowymi

Badania kliniczne wykazują, że w porównaniu z pacjentami stosującymi wyłącznie wapniowe preparaty wiążące fosforany, sewelamer zmniejsza częstość występowania hiperkalcemii u chorych, prawdopodobnie dlatego, że sam preparat nie zawiera wapnia.

Metaanaliza obejmująca 34 randomizowane badania kontrolowane z udziałem 2802 pacjentów wykazała, że sewelamer był związany ze zmniejszoną śmiertelnością z wszystkich przyczyn oraz mniejszym nasileniem zwapnień naczyniowych w porównaniu z preparatami wapniowymi.

Dodatkowe korzyści poza kontrolą fosforanów

Sewelamer wykazuje efekty pleiotropowe, wykraczające poza kontrolę hiperfosfatemii, włączając działania przeciwzapalne, antyoksydacyjne, wpływ na profil lipidowy i aterogenezę, zwapnienia naczyniowe, dysfunkcję śródbłonka oraz redukcję różnych toksyn mocznicowych.

Dostępność sewelameru w Polsce

Zarejestrowane preparaty

W Polsce sewelamer jest dostępny pod następującymi nazwami handlowymi:

Preparaty oryginalne:

  • Renagel (chlorowodorek sewelameru) – tabletki 800 mg
  • Renvela (węglan sewelameru) – tabletki 800 mg i proszek do sporządzania zawiesiny

Preparaty generyczne:

  • Sevelamer Carbonate Sandoz – tabletki 800 mg
  • Sewelameru węglan Synthon – różne postaci

Koszty leczenia i refundacja

Cena leku Renagel (800 mg, 180 tabletek) w aptekach zintegrowanych waha się od 699,99 zł do 780,00 zł. Preparaty generyczne są zazwyczaj dostępne w niższych cenach.

Leki zawierające sewelamer są wydawane wyłącznie na receptę lekarską i mogą podlegać refundacji w ramach programów lekowych dla pacjentów dializowanych.

Sposób przechowywania

Preparaty sewelameru należy przechowywać w temperaturze pokojowej (15-30°C), w suchym miejscu, chronić przed wilgocią. Lek należy przechowywać w oryginalnym opakowaniu, poza zasięgiem dzieci.

Monitorowanie terapii sewelamerem

Parametry laboratoryjne

Podczas terapii sewelamerem konieczne jest regularne monitorowanie:

Co 2-4 tygodnie (początkowo):

  • Stężenie fosforanów w surowicy
  • Iloczynu wapniowo-fosforanowego (Ca×P)

Co 1-3 miesiące:

  • Poziom wapnia w surowicy
  • Stężenie parathormonu (PTH)
  • Poziom dwuwęglanu (szczególnie przy chlorowodorku sewelameru)

Co 6-12 miesięcy:

  • Poziomy witamin A, D, E, K
  • Stężenie kwasu foliowego
  • Profil lipidowy

Cele terapeutyczne

Zgodnie z wytycznymi KDIGO:

  • Stężenie fosforanów: w kierunku wartości prawidłowych (0,81-1,45 mmol/l)
  • Iloczynu Ca×P: <4,4 mmol²/l² (<55 mg²/dl²)
  • Parathomon: w docelowych zakresach dla danego stadium choroby nerek

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy sewelamer można przyjmować bez posiłku?

Nie, sewelamer należy obligatoryjnie przyjmować z posiłkami. Mechanizm działania leku polega na wiązaniu fosforanów pochodzących z pożywienia w przewodzie pokarmowym, dlatego przyjmowanie go między posiłkami nie przyniesie oczekiwanego efektu terapeutycznego.

Czy tabletki sewelameru można kruszyć lub dzielić?

Tabletek sewelameru nie wolno przełamywać, żuć ani kruszyć. Dla pacjentów, którzy mają trudności z połykaniem tabletek, dostępna jest postać proszku do sporządzania zawiesiny.

Jak długo trwa leczenie sewelamerem?

Leczenie sewelamerem jest zazwyczaj długotrwałe i trwa tak długo, jak utrzymuje się hiperfosfatemia związana z przewlekłą chorobą nerek. U pacjentów dializowanych może to oznaczać przyjmowanie leku przez całe życie lub do czasu przeszczepu nerki.

Czy sewelamer wpływa na zdolność prowadzenia pojazdów?

Sewelamer nie ma wpływu na zdolność prowadzenia samochodu oraz innych pojazdów mechanicznych.

Co zrobić w przypadku zapomnienia dawki?

Jeśli pacjent zapomni przyjąć dawkę sewelameru z posiłkiem, powinien przyjąć ją jak najszybciej podczas kolejnego posiłku. Nie należy podwajać dawki, aby nadrobić zapomnianą.

Czy sewelamer można stosować w ciąży?

Sewelamer należy do kategorii C według klasyfikacji FDA opisującej ryzyko stosowania substancji leczniczych przez kobiety ciężarne. Lek powinien być stosowany podczas ciąży tylko gdy potencjalne korzyści przeważają nad ryzykiem. Może być konieczna suplementacja kwasu foliowego i witamin rozpuszczalnych w tłuszczach.

Jakie produkty żywnościowe są bogate w fosfor?

Produkty bogate w fosfor to między innymi żółtka jaj, orzechy, przetwory mięsne, fasola i otręby. Lekarz prowadzący może zalecić ograniczenie tych produktów w diecie podczas terapii sewelamerem.

Czy sewelamer może powodować niedobory witaminowe?

Tak, sewelamer może wpływać na wchłanianie witamin rozpuszczalnych w tłuszczach (A, D, E, K) oraz kwasu foliowego. Dlatego lekarz może zalecić okresowe badania kontrolne poziomów tych witamin i ewentualną suplementację.

Kiedy należy skontaktować się z lekarzem?

Należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem w przypadku:

  • Silnych bólów brzucha
  • Krwawych lub czarnych stolców
  • Ciężkich zaparć
  • Trudności z połykaniem tabletek
  • Wystąpienia nudności i wymiotów uniemożliwiających przyjmowanie leku
  • Jakichkolwiek niepokojących objawów ze strony przewodu pokarmowego

Bibliografia

  1. Rodríguez-Osorio L, Zambrano DP, Gracia-Iguacel C, Rojas-Rivera J, Ortiz A, Egido J, González Parra E. Use of sevelamer in chronic kidney disease: beyond phosphorus control. Nefrologia. 2015;35(2):207-17. DOI: 10.1016/j.nefro.2015.05.022 PMID: 26300515
  2. Liabeuf S, Ryckelynck JP, El Esper N, Ureña P, Combe C, Dussol B, Fouque D, Vanhille P, Frimat L, Thervet E, Mentaverri R, Prié D, Choukroun G; FRENCH Study collaborators. Randomized Clinical Trial of Sevelamer Carbonate on Serum Klotho and Fibroblast Growth Factor 23 in CKD. Clin J Am Soc Nephrol. 2017;12(12):1930-1940. DOI: 10.2215/CJN.03030317 PMID: 29074818