Alimta to lek stosowany w leczeniu pewnych typów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz mezotelioma złośliwa. Jest to lek cytostatyczny, który działa poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych. Alimta jest dostępny tylko na receptę i musi być podawany pod nadzorem lekarza specjalisty.
Armisarte to lek stosowany w leczeniu raka. Zawiera substancję czynną pemetreksed, który należy do grupy leków znanych jako analogi kwasu foliowego i zakłóca procesy, które są niezbędne do podziału komórki. W skojarzeniu z innym lekiem przeciwnowotworowym, cisplatyną, jest stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz jako początkowe leczenie u pacjentów z rakiem płuca w stadium zaawansowanym. Jest dostępny na receptę.
Ciambra to lek na receptę, który zawiera substancję czynną pemetreksed. Jest to lek przeciwnowotworowy stosowany w leczeniu dwóch typów nowotworów płuc: złośliwego międzybłoniaka opłucnej (nowotworu wyściółki płuc, który zazwyczaj jest spowodowany przez narażenie na azbest) oraz zaawansowanego niedrobnokomórkowego raka płuc z rodzaju znanego jako „niepłaskonabłonkowy”. Lek ten jest dostępny w postaci proszku do sporządzania koncentratu roztworu do infuzji. Lek Ciambra jest lekiem generycznym, co oznacza, że jest podobny do innego leku, który jest już dopuszczony do obrotu.
Pemetreksed Adamed to lek przeciwnowotworowy, który jest antagonistą kwasu foliowego i zaburza podstawowe procesy metaboliczne wykorzystujące folany, niezbędne dla podziału komórek. Stosowany jest w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz niedrobnokomórkowego raka płuca. Lek ten jest dostępny na receptę. Wskazany jest do stosowania u pacjentów, którzy nie byli wcześniej poddawani chemioterapii.
Pemetreksed SUN to lek przeciwnowotworowy, który działa jako inhibitor metabolizmu kwasu foliowego. Jest stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz niedrobnokomórkowego raka płuca. Pemetreksed SUN jest wskazany jako monoterapia do leczenia podtrzymującego u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, o histologii innej niż w przeważającym stopniu płaskonabłonkowa, u których nie nastąpiła progresja choroby bezpośrednio po zakończeniu chemioterapii opartej na pochodnych platyny. Lek jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Accord to lek stosowany w leczeniu niektórych typów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz złośliwy międzybłoniak opłucnej. Jest to lek cytostatyczny, który działa poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych. Pemetrexed Accord jest dostępny na receptę i jest podawany dożylnie. Wskazania do stosowania obejmują leczenie pierwszego rzutu w skojarzeniu z cisplatyną u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, a także leczenie nieoperacyjnego złośliwego międzybłoniaka opłucnej.
Pemetrexed Actavis to lek stosowany w leczeniu nowotworów. Zawiera substancję czynną pemetreksed, która przerywa procesy niezbędne do namnażania się komórek. Lek jest stosowany w skojarzeniu z innym lekiem przeciwnowotworowym, cisplatyną, w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz w leczeniu raka płuca w stadium zaawansowanym. Jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Adamed to lek stosowany w leczeniu raka. Jest używany w połączeniu z cisplatyną, innym lekiem przeciwnowotworowym, w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, rodzaju nowotworu atakującego błonę pokrywającą płuca, u pacjentów, którzy wcześniej nie byli poddani chemioterapii. Pemetrexed Adamed jest również stosowany jako początkowe leczenie u pacjentów z rakiem płuca w stadium zaawansowanym. Jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Alvogen to lek przeciwnowotworowy o wielokierunkowym działaniu, który jest antagonistą kwasu foliowego i zaburza podstawowe procesy metaboliczne wykorzystujące foliany niezbędne do podziału komórek. Jest stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz niedrobnokomórkowego raka płuca. Lek jest dostępny na receptę.
Lek Pemetrexed Baxter zawiera substancję przeciwnowotworową i stosowany jest w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz zaawansowanego raka płuca w skojarzeniu z cisplatyną. Jest przeznaczony dla pacjentów, którzy wcześniej nie byli poddani chemioterapii lub uzyskali odpowiedź na wcześniejsze leczenie. Pomaga złagodzić objawy i zapobiega progresji choroby u pacjentów z zaawansowanymi stadami raka płuca.
Pemetrexed Eugia to lek przeciwnowotworowy stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. W połączeniu z cisplatyną, jest używany do leczenia złośliwego międzybłoniaka opłucnej, a także zaawansowanego raka płuca. Lek można również stosować u pacjentów, u których rak płuca nie postępuje po początkowej chemioterapii lub u których nastąpiła progresja choroby po wcześniejszym leczeniu innymi lekami przeciwnowotworowymi.
Pemetrexed EVER Pharma to lek stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje syntezę kwasu nukleinowego, co prowadzi do zahamowania wzrostu komórek nowotworowych. Pemetrexed jest stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca oraz złośliwego międzybłoniaka opłucnej. Jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Fresenius Kabi to lek przeciwnowotworowy stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Jest on stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, rodzaju nowotworu atakującego błonę pokrywającą płuca u pacjentów, którzy wcześniej nie byli poddani chemioterapii. Pemetrexed Fresenius Kabi jest również stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami. Lek jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Generics to lek stosowany w leczeniu nowotworów. Jest podawany łącznie z cisplatyną, innym lekiem przeciwnowotworowym, w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, czyli rodzaju nowotworu atakującego błonę pokrywającą płuca, u pacjentów, którzy wcześniej nie byli poddani chemioterapii. Pemetrexed Generics jest również stosowany łącznie z cisplatyną w początkowym leczeniu pacjentów z rakiem płuca w stadium zaawansowanym. Lek ten jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Glenmark to lek stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Jest szczególnie skuteczny w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, który atakuje błonę pokrywającą płuca, zwłaszcza w połączeniu z cisplatyną. Lek ten jest również stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami. Pemetrexed Glenmark jest wydawany na receptę.
Pemetrexed Hospira to lek przeciwnowotworowy, który działa jako inhibitor metabolizmu kwasu foliowego. Jest stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz niedrobnokomórkowego raka płuca. Pemetrexed Hospira jest wskazany jako monoterapia do leczenia podtrzymującego u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, o histologii innej niż w przeważającym stopniu płaskonabłonkowa, u których nie nastąpiła progresja choroby bezpośrednio po zakończeniu chemioterapii opartej na pochodnych platyny. Lek jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Hospira UK Limited to lek przeciwnowotworowy, który jest stosowany w leczeniu pewnych rodzajów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz złośliwy międzybłoniak opłucnej. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje podział komórek nowotworowych. Lek ten jest dostępny tylko na receptę i jest podawany w formie infuzji dożylnych przez wykwalifikowany personel medyczny.
Pemetrexed Krka to lek stosowany w leczeniu niektórych rodzajów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz złośliwy międzybłoniak opłucnej. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Pemetrexed Krka jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Lilly to lek przeciwnowotworowy o wielokierunkowym działaniu, antagonista kwasu foliowego, który zaburza podstawowe procesy metaboliczne wykorzystujące foliany niezbędne do podziału komórek. Jest wskazany do stosowania jako monoterapia w leczeniu podtrzymującym u pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami, o histologii innej niż w przeważającym stopniu płaskonabłonkowa, u których nie nastąpiła progresja choroby bezpośrednio po zakończeniu chemioterapii opartej na pochodnych platyny. Pemetrexed Lilly jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Medac to lek stosowany w leczeniu pewnych rodzajów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca i złośliwy międzybłoniak opłucnej. Działa poprzez zakłócanie wzrostu komórek nowotworowych, co pomaga zahamować rozprzestrzenianie się choroby. Jest dostępny na receptę i jest podawany przez lekarza jako wlew dożylny.
Pemetrexed Mylan to lek stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Jest stosowany w skojarzeniu z innym lekiem przeciwnowotworowym, cisplatyną, w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, rodzaju nowotworu atakującego błonę pokrywającą płuca, u pacjentów, którzy wcześniej nie byli poddani chemioterapii. Pemetrexed Mylan jest również stosowany w leczeniu pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca w stadium zaawansowanym. Jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Mylan Pharma to lek stosowany w leczeniu nowotworów. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Stosowany jest głównie w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca oraz złośliwego międzybłoniaka opłucnej. Lek jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Pfizer to lek stosowany w leczeniu nieoperacyjnego raka płuca niedrobnokomórkowego oraz złośliwego międzybłoniaka opłucnej. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje procesy komórkowe prowadzące do podziału i wzrostu komórek nowotworowych. Pemetrexed Pfizer jest dostępny na receptę. Wskazania do stosowania obejmują leczenie pierwszego rzutu niedrobnokomórkowego raka płuca w skojarzeniu z cisplatyną oraz leczenie utrzymujące u pacjentów, którzy nie wykazują progresji choroby po leczeniu pierwszego rzutu. Lek jest również wskazany do leczenia drugiego rzutu złośliwego międzybłoniaka opłucnej.
Pemetrexed PharmaSwiss to lek stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Jest szczególnie skuteczny w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, który atakuje błonę pokrywającą płuca, zwłaszcza w połączeniu z cisplatyną. Lek ten jest również stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami. Pemetrexed PharmaSwiss jest wydawany na receptę.
Pemetrexed Sandoz to lek stosowany w leczeniu różnych rodzajów nowotworów złośliwych. Jest szczególnie skuteczny w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej, który atakuje błonę pokrywającą płuca, zwłaszcza w połączeniu z cisplatyną. Lek ten jest również stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca w stadium miejscowo zaawansowanym lub z przerzutami. Pemetrexed Sandoz jest wydawany na receptę.
Pemetrexed Sigillata to lek stosowany w leczeniu nowotworów złośliwych. Zawiera substancję czynną pemetreksed, która należy do grupy leków zwanych analogami kwasu foliowego. Lek ten zaburza procesy, które są niezbędne do namnażania komórek. Jest dostępny na receptę.
Pemetrexed STADA to lek stosowany w leczeniu pewnych rodzajów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz złośliwy międzybłoniak opłucnej. Jest to lek cytostatyczny, który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Pemetrexed STADA jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Teva to lek stosowany w leczeniu pewnych typów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz międzybłoniak opłucnej. Działa poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych. Jest to lek dostępny na receptę.
Pemetrexed Waverley to lek stosowany w leczeniu różnych rodzajów nowotworów złośliwych. Jest szczególnie skuteczny w leczeniu międzybłoniaka opłucnej, rodzaju nowotworu atakującego błonę pokrywającą płuca. W przypadku pacjentów, którzy nie byli wcześniej poddani chemioterapii, Pemetrexed Waverley w połączeniu z cisplatyną jest stosowany jako skuteczna metoda leczenia. Ponadto, lek ten może być stosowany jako początkowe leczenie u pacjentów z rakiem płuca w stadium zaawansowanym, również w połączeniu z cisplatyną. Lek jest dostępny na receptę.
Pemetrexed Zentiva to lek stosowany w leczeniu pewnych typów nowotworów, takich jak niedrobnokomórkowy rak płuca oraz złośliwy międzybłoniak opłucnej. Jest to lek cytostatyczny, który działa poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych. Pemetrexed Zentiva jest dostępny tylko na receptę.
Trixid to lek przeciwnowotworowy stosowany w leczeniu pewnych typów nowotworów. Jest zwykle stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej oraz niedrobnokomórkowego raka płuca. Działa poprzez hamowanie wzrostu komórek nowotworowych, co pomaga zwalczać chorobę. Trixid jest lekiem na receptę i powinien być stosowany pod nadzorem lekarza.
Pemetreksed – lek o wielokierunkowym działaniu stosowany w leczeniu choroby nowotworowej. Mechanizm działania pemetreksedu polega na zaburzaniu podstawowych procesów metabolicznych wykorzystujących folany, niezbędnych dla podziału komórek. Lek stosowany w leczeniu złośliwego międzybłoniaka opłucnej (w połączeniu z cisplastyną) oraz niedrobnokomórkowego raka płuc zarówno jako lek pierwszego rzutu oraz w leczeniu podtrzymującym.
Osoba chora przyjmująca pemetreksed powinna przyjmować kwas foliowy oraz witaminę B12, aby ograniczyć objawy toksyczności leku.
Możliwe działania niepożądane: niedokrwistość, neutropenia, leukopenia, trombocytopenia, jadłowstręt, zaburzenia smaku, nudności, zaparcia, biegunka, wymioty, łysienie, zapalenie spojówek, zmęczenie, odwodnienie, wysypka, zapalenie gardła i błon śluzowych oraz zapalenie jamy ustnej.
Uwaga: Przed rozpoczęciem przyjmowania pemetreksedu należy wykonać badania laboratoryjne m.in. morfologię z rozmazem, badania oceniające stan wątroby i nerek. Od wyników laboratoryjnych zależy początek podania leku.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Pemetreksed jest jednym z najważniejszych leków przeciwnowotworowych nowej generacji, który zrewolucjonizował leczenie niedrobnokomórkowego raka płuca oraz złośliwego międzybłoniaka opłucnej. Ta substancja czynna, będąca antagonistą kwasu foliowego o wielokierunkowym działaniu, została wprowadzona do praktyki klinicznej w 2004 roku i od tego czasu znacząco poprawiła rokowanie tysięcy pacjentów na całym świecie. Pemetreksed wyróżnia się wśród innych leków cytostatycznych nie tylko swoją skutecznością, ale również stosunkowo dobrym profilem bezpieczeństwa, co czyni go cennym narzędziem w arsenale onkologów. Mechanizm działania tego leku opiera się na zahamowaniu kluczowych enzymów odpowiedzialnych za syntezę DNA i RNA w komórkach nowotworowych, co prowadzi do zahamowania ich podziału i ostatecznie do śmierci komórki. Szczególną cechą pemetreksedu jest jego selektywność – lek działa skuteczniej na komórki nowotworowe niż na zdrowe tkanki organizmu, co przekłada się na lepszą tolerancję leczenia przez pacjentów.
Pemetreksed należy do grupy leków przeciwnowotworowych nazywanych antymetabolitami, a dokładniej – jest antagonistą kwasu foliowego o kilku punktach uchwytu. Jego unikalny mechanizm działania polega na zahamowaniu trzech kluczowych enzymów wykorzystujących folany, które są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania komórek.
Pierwszym z hamowanych enzymów jest syntaza tymidylowa (TS), odpowiedzialna za syntezę nukleotydów tymidynowych potrzebnych do budowy DNA. Drugi to reduktaza dihydrofolanowa (DHFR), która uczestniczy w przekształcaniu kwasu foliowego w jego aktywne formy. Trzecim enzymem jest formylotransferaza rybonukleotydu glicynamidowego (GARFT), biorąca udział w syntezie nukleotydów purynowych.
Transport pemetreksedu do wnętrza komórki odbywa się za pomocą specjalistycznego systemu transportowego – nośnika zredukowanych folianów oraz białka błonowego wiążącego foliany. Gdy lek dostanie się do komórki, zostaje szybko przekształcony przez enzym syntetazę folylpoliglutaminianową w aktywniejsze formy zwane poliglutaminianami. Te metabolity charakteryzują się przedłużonym czasem półtrwania wewnątrz komórki i wykazują jeszcze silniejsze działanie hamujące na docelowe enzymy.
Pemetreksed znalazł szerokie zastosowanie w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca (NDRP), który stanowi około 85% wszystkich przypadków raka płuca. Kluczowym odkryciem w badaniach klinicznych była zależność skuteczności pemetreksedu od typu histologicznego nowotworu.
Lek wykazuje szczególną skuteczność w przypadku nowotworów o histologii innej niż płaskonabłonkowa, obejmującej:
Pemetreksed może być stosowany w trzech różnych sytuacjach klinicznych. W leczeniu pierwszej linii używa się go w skojarzeniu z cisplatyną u pacjentów z miejscowo zaawansowanym lub przerzutowym NDRP. W monoterapii pemetreksed znajduje zastosowanie jako leczenie drugiej linii u chorych, którzy wcześniej otrzymywali chemioterapię opartą na pochodnych platyny. Dodatkowo lek może być stosowany jako terapia podtrzymująca u pacjentów, u których nie nastąpiła progresja choroby bezpośrednio po zakończeniu chemioterapii pierwszej linii.
Międzybłoniak opłucnej jest rzadkim, ale bardzo agresywnym nowotworem, najczęściej związanym z wcześniejszą ekspozycją na azbest. Pemetreksed w połączeniu z cisplatyną stanowi standard leczenia pierwszej linii u pacjentów z nieoperacyjnym złośliwym międzybłoniakiem opłucnej.
Badania kliniczne wykazały, że terapia dwulekowa znacząco wydłuża czas przeżycia pacjentów w porównaniu z monoterapią cisplatyną. Mediana czasu przeżycia całkowitego wzrosła z 9,3 do 12,1 miesiąca, a czas przeżycia wolny od progresji choroby z 3,9 do 5,7 miesiąca.
Pemetreksed podawany jest wyłącznie dożylnie w postaci wlewu trwającego 10 minut. Standardowa dawka wynosi 500 mg na metr kwadratowy powierzchni ciała, podawana w pierwszym dniu każdego 21-dniowego cyklu leczenia. Lek można stosować zarówno w monoterapii, jak i w skojarzeniu z cisplatyną, w zależności od wskazań klinicznych.
Przed każdym podaniem pemetreksedu konieczne jest przeprowadzenie szczegółowych badań laboratoryjnych, obejmujących pełną morfologię krwi oraz ocenę czynności nerek i wątroby. Leczenie może być rozpoczęte tylko wtedy, gdy liczba neutrofilów wynosi co najmniej 1500/μl, a liczba płytek krwi – minimum 100 000/μl.
Kluczowym elementem bezpiecznego stosowania pemetreksedu jest odpowiednia suplementacja witaminowa, która znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia działań niepożądanych. Pacjenci muszą przyjmować:
Pemetreksed charakteryzuje się przewidywalną i dobrze poznaną farmakokinetyką. Po podaniu dożylnym lek wiąże się z białkami osocza w około 81%, przy czym zaburzenia czynności nerek nie wpływają znacząco na to wiązanie.
Metabolizm pemetreksedu odbywa się w ograniczonym stopniu w wątrobie. Lek nie hamuje głównych izoenzymów cytochromu P450 (CYP3A4, CYP2D6, CYP1A2, CYP2C9), co ogranicza ryzyko interakcji z innymi lekami metabolizowanymi przez te enzymy.
Eliminacja następuje głównie przez nerki – 70-90% podanej dawki jest wydalane z moczem w postaci niezmienionej w ciągu pierwszej doby. Lek jest aktywnie transportowany przez białko transportujące aniony organiczne (OAT3). Okres półtrwania u pacjentów z prawidłową funkcją nerek wynosi około 3,5 godziny.
W polskiej praktyce klinicznej pemetreksed jest stosowany zgodnie z międzynarodowymi wytycznymi onkologicznymi. W leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca najczęściej używane są następujące schematy:
Pierwsza linia leczenia:
Druga linia leczenia:
Leczenie podtrzymujące:
W leczeniu międzybłoniaka opłucnej standardem jest schemat pemetreksed + cisplatyna, który wykazuje przewagę nad wcześniej stosowanymi schematami chemioterapii.
Inne substancje czynne często stosowane w skojarzeniu z pemetreksedem to:
Pemetreksed, podobnie jak inne leki przeciwnowotworowe, może powodować działania niepożądane o różnym nasileniu. Dzięki odpowiedniej suplementacji witaminowej większość z nich można znacząco ograniczyć.
Najczęstszymi działaniami niepożądanymi są zaburzenia ze strony układu krwiotwórczego:
Wśród działań niepożądanych niehematologicznych najczęściej obserwuje się:
Do rzadkich, ale potencjalnie poważnych działań niepożądanych należą:
Pemetreksed nie może być stosowany u pacjentów z:
Szczególną uwagę należy zachować u pacjentów:
Równoczesne stosowanie leków uszkadzających nerki może prowadzić do opóźnionego wydalania pemetreksedu i zwiększenia ryzyka działań niepożądanych. Do tej grupy należą:
NLPZ mogą zmniejszać wydalanie pemetreksedu, szczególnie u pacjentów z zaburzeniami czynności nerek. Pacjenci z klirensem kreatyniny 45-79 ml/min powinni unikać:
Ze względu na immunosupresyjne działanie pemetreksedu nie zaleca się jednoczesnego stosowania żywych szczepionek atenuowanych. Szczególnie przeciwwskazane jest szczepienie przeciwko żółtej gorączce ze względu na ryzyko ciężkich reakcji poszczepiennych.
Przed każdym cyklem leczenia konieczne jest wykonanie:
Kolejny cykl może być podany tylko przy spełnieniu następujących kryteriów:
W przypadku wystąpienia działań niepożądanych może być konieczne:
Wprowadzenie pemetreksedu do praktyki klinicznej znacząco poprawiło rokowanie pacjentów z niedrobnokomórkowym rakiem płuca i międzybłoniakiem opłucnej. W przypadku raka gruczołowego płuca mediana przeżycia może przekraczać 12 miesięcy przy zastosowaniu schematu cisplatyna + pemetreksed.
| Wskazanie | Leczenie | Mediana przeżycia |
|---|---|---|
| NDRP – rak gruczołowy (I linia) | Cisplatyna + pemetreksed | 12,6 miesięcy |
| NDRP – leczenie podtrzymujące | Pemetreksed monoterapia | 15,5 miesięcy |
| Międzybłoniak opłucnej | Cisplatyna + pemetreksed | 12,1 miesięcy |
| NDRP – II linia (rak niepłaskonabłonkowy) | Pemetreksed monoterapia | 9,3 miesięcy |
Pemetreksed nadal jest przedmiotem intensywnych badań klinicznych. Trwają próby łączenia go z nowymi lekami immunomodulującymi, takimi jak inhibitory punktów kontrolnych immunologicznych. Badane są również biomarkery, które mogą pomóc w lepszym doborze pacjentów do leczenia pemetreksedem.
Szczególnie obiecujące są badania nad kombinacjami pemetreksedu z:
Pemetreksed to nowoczesny lek przeciwnowotworowy z grupy antymetabolitów, który działa jako antagonista kwasu foliowego. Hamuje trzy kluczowe enzymy odpowiedzialne za syntezę DNA i RNA w komórkach nowotworowych, co prowadzi do zahamowania ich wzrostu i podziału. Lek szczególnie skutecznie działa na komórki szybko dzielące się, jakimi są komórki nowotworowe.
Pemetreksed jest głównie stosowany w leczeniu niedrobnokomórkowego raka płuca o histologii innej niż płaskonabłonkowa (rak gruczołowy, wielkokomórkowy) oraz złośliwego międzybłoniaka opłucnej. Może być używany jako leczenie pierwszej linii w skojarzeniu z cisplatyną, leczenie drugiej linii w monoterapii lub jako terapia podtrzymująca.
Suplementacja kwasem foliowym i witaminą B12 jest niezbędna, ponieważ znacząco zmniejsza ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych, szczególnie toksyczności hematologicznej i zapalenia błon śluzowych. Badania wykazały, że odpowiednia suplementacja może zmniejszyć częstość występowania ciężkich działań niepożądanych o ponad 50%.
Najczęstsze działania niepożądane to zmniejszenie liczby białych krwinek (neutropenia), płytek krwi (trombocytopenia), nudności, wymioty, zmęczenie, biegunka oraz reakcje skórne. Dzięki odpowiedniej suplementacji witaminowej i premedykacji większość z tych objawów można znacząco złagodzić.
Pemetreksed może powodować zmęczenie, zawroty głowy i inne objawy, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Pacjenci powinni być ostrożni i unikać prowadzenia lub obsługiwania maszyn, jeśli doświadczają jakichkolwiek objawów niepożądanych wpływających na koncentrację i sprawność psychoruchową.
Czas leczenia jest indywidualny i zależy od odpowiedzi na terapię, tolerancji leczenia oraz progresji choroby. W leczeniu pierwszej linii zazwyczaj podaje się 4-6 cykli, przy czym w przypadku dobrej odpowiedzi może być rozważone podanie dodatkowych 2 cykli. Leczenie podtrzymujące może być kontynuowane do progresji choroby lub wystąpienia nieakceptowalnej toksyczności.
Pemetreksed jest przeciwwskazany u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny < 45 ml/min). U pacjentów z łagodną do umiarkowanej niewydolnością nerek (klirens kreatyniny 45-79 ml/min) konieczne są szczególne środki ostrożności, w tym unikanie NLPZ i ścisłe monitorowanie funkcji nerek.
Przed każdym cyklem wykonuje się pełną morfologię krwi, badania biochemiczne oceniające funkcję nerek i wątroby, oraz ocenę stanu ogólnego pacjenta. Dodatkowo, co 2-3 cykle przeprowadza się badania obrazowe (tomografię komputerową) w celu oceny odpowiedzi na leczenie. Regularne monitorowanie pozwala na wczesne wykrycie działań niepożądanych i odpowiednie dostosowanie terapii.
