Nacralid to lek w postaci tabletek, zawierający substancję czynną naratryptan (w postaci chlorowodorku). Należy do grupy leków zwanych tryptanami (lub agonistami receptorów 5HT1). Stosuje się go do leczenia napadów migreny. Jest dostępny na receptę.
Lek Naramig, znany również jako Naratriptan, jest lekiem stosowanym w leczeniu ostrych napadów migreny. Działa poprzez zmniejszenie rozszerzenia naczyń krwionośnych w mózgu, co pomaga złagodzić ból migrenowy. Jest dostępny na receptę.
Naratriptan Stada to lek, który również jest stosowany do leczenia ostrych napadów migreny. Działa poprzez zmniejszenie rozszerzenia naczyń krwionośnych w mózgu. Jest dostępny na receptę.
Trymiga to lek na receptę, który jest stosowany w doraźnym leczeniu ostrych napadów migreny. Tabletki Trymiga zawierają naratryptan, który należy do grupy leków zwanych tryptanami. Przypuszcza się, że przyczyną powstawania migreny jest poszerzenie naczyń krwionośnych w obrębie głowy, a Trymiga działa poprzez zmniejszenie tego rozszerzenia. Lek ten pomaga uśmierzyć ból głowy oraz złagodzić inne objawy napadu migreny, takie jak nudności lub wymioty oraz nadwrażliwość na światło i dźwięki.
Naratryptan – lek stosowany w chorobach neurologicznych. Mechanizm działania naratryptanu polega na powodowaniu skurczu patologicznie rozszerzonych naczyń krwionośnych wewnątrzczaszkowych i jednoczesnym hamowaniu uwalniania prozapalnych neuropeptydów, co przeciwdziała rozwojowi stanu zapalnego i powstawaniu bólu. Wskazaniem do stosowania leku jest przerwanie ostrego napadu migrenowego z aurą lub bez aury.
Naratryptan dostępny jest w postaci tabletek powlekanych.
Możliwe działania niepożądane: nudności, wymioty, senność, zawroty głowy, mrowienie, uczucie zmęczenia, uczucie gorąca, kołatanie serca, tachykardia, zaburzenia widzenia, bradykardia, wzrost ciśnienia tętniczego krwi, pokrzywka, reakcje alergiczne, świąd, wysypka, obrzęk twarzy, złe samopoczucie.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Naratryptan to substancja czynna z grupy tryptanów, która od lat stanowi jeden z filarów doraźnego leczenia ostrych napadów migreny. Lek ten charakteryzuje się wybiórczym działaniem na receptory serotoninowe w mózgu, co prowadzi do zwężenia rozszerzonych naczyń krwionośnych oraz hamowania procesów odpowiedzialnych za powstawanie bólu migrenowego. Choć naratryptan był jednym z pierwszych tryptanów wprowadzonych do lecznictwa w latach 90. XX wieku, jego znaczenie w terapii migreny pozostaje istotne do dziś. Substancja ta wyróżnia się stosunkowo długim czasem działania oraz korzystnym profilem bezpieczeństwa, co czyni ją cennym narzędziem w walce z tym wyniszczającym schorzeniem neurologicznym. Dostępny w formie tabletek powlekanych o mocy 2,5 mg, naratryptan oferuje pacjentom skuteczną opcję terapeutyczną, szczególnie w przypadkach, gdy inne metody leczenia przynoszą niewystarczające efekty lub są źle tolerowane. Zrozumienie mechanizmu działania, wskazań oraz ograniczeń w stosowaniu tego leku pozwala na optymalizację terapii migrenowej i poprawę jakości życia osób cierpiących na to schorzenie.
Migrena to przewlekła choroba neurologiczna należąca do grupy pierwotnych bólów głowy, co oznacza, że nie jest wywołana przez inne schorzenia. Charakteryzuje się napadowym występowaniem bólów głowy o umiarkowanym lub dużym nasileniu, którym towarzyszą specyficzne objawy. Szacuje się, że na migrenę cierpi około 10-15% populacji Polski, przy czym kobiety chorują trzykrotnie częściej niż mężczyźni. To schorzenie może znacząco wpływać na codzienne funkcjonowanie, powodując nieobecności w pracy czy szkole oraz zmuszając do rezygnacji z planowanych aktywności.
Typowy napad migreny trwa od 4 do 72 godzin i charakteryzuje się szeregiem charakterystycznych cech. Ból jest zwykle jednostronny, zlokalizowany w okolicy czoła, skroni lub oka, ma charakter pulsujący i nasila się podczas aktywności fizycznej czy zwykłych ruchów. Nasilenie bólu bywa na tyle znaczne, że pacjenci są zmuszeni do przerwania wszelkich czynności i szukania odosobnienia w ciemnym, cichym pomieszczeniu.
Oprócz samego bólu głowy, migrenie towarzyszą często inne objawy. Około 80% pacjentów doświadcza nudności, a niemal połowa cierpi z powodu wymiotów. Charakterystyczna jest również nadwrażliwość na światło (światłowstręt) oraz dźwięki, które mogą dodatkowo nasilać dyskomfort. U części chorych przed napadem bólu występuje tak zwana aura migrenowa – zespół przemijających objawów neurologicznych, najczęściej ze strony narządu wzroku.
W zależności od obecności aury oraz charakteru objawów wyróżnia się kilka postaci migreny:
Migrena bez aury występuje u około 75% pacjentów i ogranicza się do ataku silnego bólu głowy z towarzyszącymi objawami, takimi jak nudności i wymioty, bez poprzedzających objawów neurologicznych.
Migrena z aurą dotyczy około 25% chorych. Aura to zespół odwracalnych objawów neurologicznych, które pojawiają się przed bólem głowy i trwają zazwyczaj od kilku do kilkudziesięciu minut, maksymalnie do godziny. Najczęściej ma charakter wzrokowy i objawia się mroczkami, migotaniem, zygzakowatymi liniami świetlnymi przypominającymi fortyfikacje, ubytkami w polu widzenia czy drganiem obrazu. Rzadziej aura przybiera postać czuciową (mrowienie, drętwienie kończyn lub połowy twarzy) lub ruchową (przemijające osłabienie mięśni, zaburzenia mowy).
Migrena przewlekła rozpoznawana jest, gdy bóle głowy występują częściej niż 15 dni w miesiącu przez co najmniej 3 kolejne miesiące, przy czym w co najmniej 8 dniach mają cechy typowego napadu migreny. Ta postać często rozwija się w wyniku nadużywania leków przeciwbólowych.
Migrena hemiplegiczna to rzadka postać charakteryzująca się występowaniem przemijającego niedowładu połowiczego, często przypominającego objawy udaru mózgu.
Dokładna przyczyna migreny nie została do końca wyjaśniona, choć obecnie uważa się, że u jej podłoża leżą nieprawidłowości genetyczne wpływające na aktywność mózgu oraz funkcjonowanie naczyń krwionośnych i neuroprzekaźników. Istotną rolę odgrywa serotonina – neuroprzekaźnik, którego zaburzony metabolizm obserwuje się u osób z migreną.
Chociaż migrena jako choroba ma podłoże genetyczne, występowanie poszczególnych napadów może być wyzwalane przez szereg czynników środowiskowych. Do najczęstszych należą zmiany hormonalne u kobiet (zwłaszcza wahania poziomu estrogenów związane z cyklem miesiączkowym), stres i odpoczynek po okresie intensywnego stresu, określone pokarmy i napoje (czekolada, dojrzałe sery, alkohol, kofeina), zmiany pogody, nieregularne posiłki, zaburzenia snu, intensywny wysiłek fizyczny oraz bodźce sensoryczne (jaskrawe światło, głośne dźwięki, intensywne zapachy).
Naratryptan należy do grupy leków przeciwmigrenowych zwanych tryptanami lub agonistami receptora 5-HT1. Substancja ta została opracowana specjalnie z myślą o leczeniu migreny i działa poprzez aktywację określonych receptorów serotoninowych w organizmie.
Mechanizm działania naratryptanu opiera się na trzech głównych efektach farmakologicznych. Po pierwsze, substancja ta wykazuje wysokie powinowactwo do receptorów serotoninowych typu 5-HT1B i 5-HT1D, będąc ich wybiórczym agonistą. Receptory 5-HT1B znajdują się głównie w naczyniach krwionośnych, a ich stymulacja prowadzi do zwężenia patologicznie rozszerzonych naczyń wewnątrzczaszkowych. W badaniach na zwierzętach wykazano, że naratryptan powoduje wybiórcze zwężenie naczyń krwionośnych w obszarze ukrwienia tętnic szyjnych, co bezpośrednio przyczynia się do łagodzenia bólu migrenowego.
Po drugie, naratryptan hamuje uwalnianie prozapalnych neuropeptydów z zakończeń włókien nerwowych umiejscowionych w oponie twardej mózgu. Te substancje odgrywają kluczową rolę w powstawaniu stanu zapalnego i generowaniu sygnałów bólowych podczas napadu migreny. Poprzez zmniejszenie ich wydzielania, naratryptan przeciwdziała rozwojowi procesu zapalnego leżącego u podstaw bólu migrenowego.
Po trzecie, substancja ta hamuje aktywność nerwu trójdzielnego, który odpowiada za przewodzenie sygnałów czuciowych z okolic oka i oczodołu. To działanie przyczynia się do zmniejszenia nie tylko samego bólu głowy, ale również towarzyszącej mu nadwrażliwości na światło.
Ważną cechą naratryptanu jest jego selektywność – lek ma nieznaczny wpływ lub nie ma w ogóle wpływu na inne receptory serotoninowe (5-HT2, 5-HT3, 5-HT4 i 5-HT7), co przekłada się na lepszy profil bezpieczeństwa w porównaniu z mniej selektywnymi środkami.
Naratryptan jest wskazany wyłącznie do doraźnego leczenia ostrych napadów migreny, zarówno z aurą, jak i bez aury. Kluczowe znaczenie ma właściwe rozpoznanie migreny przez lekarza przed rozpoczęciem terapii. Lek nie jest przeznaczony do stosowania profilaktycznego, czyli nie zapobiega występowaniu napadów migreny – działa wyłącznie w momencie, gdy atak już się rozpoczął.
Naratryptan znajduje zastosowanie u pacjentów, u których konwencjonalne leki przeciwbólowe, takie jak paracetamol czy niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), okazały się nieskuteczne lub są źle tolerowane. Stanowi on ważną opcję terapeutyczną dla osób cierpiących na napady migreny o umiarkowanym do znacznego nasileniu, które wymagają skuteczniejszej interwencji farmakologicznej.
Substancja ta jest szczególnie wartościowa dla pacjentów, którzy potrzebują leku o stosunkowo długim czasie działania. W badaniach klinicznych wykazano, że początek działania naratryptanu występuje po około 1 godzinie od podania, natomiast maksymalna skuteczność osiągana jest w ciągu 4 godzin. Charakteryzuje się on również mniejszą częstością nawrotów bólu w ciągu 24 godzin po zastosowaniu w porównaniu z niektórymi innymi tryptanami.
Naratryptan dostępny jest w postaci tabletek powlekanych zawierających 2,5 mg substancji czynnej w postaci chlorowodorku naratryptanu. Tabletkę należy połknąć w całości, popijając wodą, bez rozgryzania czy rozłamywania.
Zalecana jednorazowa dawka dla dorosłych w wieku od 18 do 65 lat wynosi 2,5 mg (jedna tabletka). Lek należy przyjąć jak najszybciej po wystąpieniu objawów napadu migreny, gdy ból jest jeszcze w początkowej fazie. Wczesne podanie leku zwiększa jego skuteczność i może zapobiec nasileniu się objawów.
W przypadku gdy po przyjęciu pierwszej dawki objawy ustąpiły, ale następnie nastąpił nawrót bólu w ciągu tej samej doby, można przyjąć drugą dawkę leku. Jednak konieczne jest zachowanie co najmniej 4-godzinnego odstępu czasowego między kolejnymi dawkami. Maksymalna dawka dobowa naratryptanu wynosi 5 mg, czyli dwie tabletki.
Istotne jest, aby nie przyjmować drugiej dawki naratryptanu podczas tego samego napadu migreny, jeśli pierwsza dawka okazała się całkowicie nieskuteczna. W takiej sytuacji należy skonsultować się z lekarzem w celu rozważenia alternatywnych metod leczenia lub weryfikacji rozpoznania.
Dzieci i młodzież: Stosowanie naratryptanu nie jest zalecane u dzieci i młodzieży poniżej 18 roku życia. W badaniu klinicznym przeprowadzonym w grupie wiekowej 12-17 lat obserwowano znaczne nasilenie efektu placebo, a skuteczność naratryptanu nie została w tej grupie jednoznacznie potwierdzona. Brak jest również danych dotyczących bezpieczeństwa stosowania u dzieci poniżej 12 lat.
Osoby starsze: Skuteczność i bezpieczeństwo stosowania naratryptanu u osób w wieku powyżej 65 lat nie zostały ustalone w badaniach klinicznych, dlatego stosowanie leku w tej grupie wiekowej nie jest zalecane. U pacjentów w podeszłym wieku klirens naratryptanu jest mniejszy o około 26%, a pole powierzchni pod krzywą stężenia jest większe o 30% w porównaniu do młodszych dorosłych, co może zwiększać ryzyko działań niepożądanych.
Pacjenci z zaburzeniami czynności nerek: U osób z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności nerek należy zachować szczególną ostrożność, a maksymalna dawka dobowa powinna wynosić 2,5 mg (jedna tabletka). W przypadku ciężkiej niewydolności nerek stosowanie naratryptanu jest przeciwwskazane.
Pacjenci z zaburzeniami czynności wątroby: Podobnie jak w przypadku schorzeń nerek, u pacjentów z łagodnymi do umiarkowanych zaburzeniami czynności wątroby maksymalna dawka dobowa to 2,5 mg. Ciężka niewydolność wątroby stanowi przeciwwskazanie do stosowania leku.
Zrozumienie farmakokinetyki naratryptanu, czyli losów leku w organizmie, jest istotne dla optymalizacji terapii oraz przewidywania potencjalnych interakcji z innymi lekami.
Po podaniu doustnym naratryptan jest dobrze wchłaniany z przewodu pokarmowego. Maksymalne stężenie w osoczu krwi osiągane jest po 2-3 godzinach od przyjęcia tabletki. Biodostępność leku, czyli procent substancji, który w postaci aktywnej dociera do krążenia systemowego, jest stosunkowo wysoka i wynosi około 74% u kobiet oraz 63% u mężczyzn. Pomimo tej różnicy, nie stwierdzono istotnych różnic w skuteczności i tolerancji leku między płciami, dlatego nie jest konieczne dostosowywanie dawki w zależności od płci pacjenta.
Naratryptan charakteryzuje się dużą objętością dystrybucji wynoszącą około 170 litrów, co wskazuje na jego dobre przenikanie do tkanek, w tym do ośrodkowego układu nerwowego, gdzie wywiera swoje działanie terapeutyczne. Substancja wiąże się z białkami osocza w niewielkim stopniu – tylko około 29% naratryptanu występuje w formie związanej. Ten niski stopień wiązania z białkami zmniejsza ryzyko interakcji z innymi lekami wywołanych przez konkurencję o miejsca wiązania.
Naratryptan jest metabolizowany głównie w wątrobie. Charakterystyczną cechą tej substancji jest fakt, że w jej metabolizmie uczestniczy wiele izoenzymów cytochromu P450, ale każdy z nich w ograniczonym stopniu. Ta wielotorowość metabolizmu sprawia, że wpływ naratryptanu na aktywność poszczególnych enzymów CYP450 oraz ryzyko interakcji farmakokinetycznych z innymi lekami jest stosunkowo niewielkie. W wyniku przemian metabolicznych powstaje wiele nieaktywnych metabolitów, które nie wykazują działania farmakologicznego.
Lek wydalany jest głównie przez nerki. W moczu można znaleźć zarówno niezmieniony naratryptan (około 50% podanej dawki), jak i nieaktywne metabolity (około 30%). Klirens nerkowy wynosi około 220 ml/min zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn, i jest większy niż szybkość filtracji kłębuszkowej, co sugeruje, że naratryptan jest aktywnie wydzielany w kanalikach nerkowych.
Średni okres półtrwania eliminacji naratryptanu z osocza wynosi około 6 godzin. Ten stosunkowo długi czas półtrwania przekłada się na dłuższe działanie leku i mniejsze ryzyko szybkiego nawrotu objawów w porównaniu z tryptanami o krótszym okresie półtrwania.
Jak każdy lek, naratryptan może powodować działania niepożądane, choć nie u wszystkich osób one wystąpią. Zdecydowana większość objawów ubocznych ma charakter łagodny i przemijający, ustępując samoistnie bez konieczności interwencji medycznej.
Do najczęściej zgłaszanych działań niepożądanych należą nudności, wymioty, zmęczenie, senność oraz zawroty głowy. Część pacjentów doświadcza uczucia mrowienia, pieczenia lub wypieku w różnych częściach ciała, szczególnie w kończynach. Te objawy są zwykle łagodne i przemijające.
Niektórzy pacjenci mogą odczuwać uczucie ociężałości, ucisku lub napięcia w różnych częściach ciała, w tym w klatce piersiowej, gardle lub szyi. Ten ostatni objaw, choć niepokojący dla wielu osób, zazwyczaj nie jest związany z problemami kardiologicznymi, a prawdopodobnie wynika ze skurczu przełyku. Mogą również wystąpić zaburzenia widzenia, zmiany rytmu serca oraz niewielkie zwiększenie ciśnienia tętniczego krwi.
W rzadkich przypadkach zgłaszano ból w lewej części dolnej części brzucha oraz krwawą biegunkę. Bardzo rzadko mogą wystąpić poważniejsze działania niepożądane związane z układem sercowo-naczyniowym, takie jak problemy z sercem czy nieprawidłowe krążenie krwi w kończynach. Te objawy wymagają natychmiastowej konsultacji lekarskiej.
Pacjenci powinni być szczególnie czujni i natychmiast skontaktować się z lekarzem w przypadku wystąpienia duszności, bólów w klatce piersiowej, uczucia ucisku lub bólu promieniującego do żuchwy czy ramienia, nagłych silnych bólów brzucha, czy objawów sugerujących reakcję alergiczną (wysypka, świąd, obrzęk twarzy czy trudności w oddychaniu).
Istnieje szereg sytuacji, w których stosowanie naratryptanu jest przeciwwskazane ze względu na potencjalne zagrożenie dla zdrowia pacjenta.
Bezwzględnym przeciwwskazaniem jest nadwrażliwość (alergia) na naratryptan lub którykolwiek z pozostałych składników leku. Naratryptan nie może być stosowany u osób z ciężkim nadciśnieniem tętniczym, w tym z nieleczonym nadciśnieniem, ze względu na potencjalne działanie skurczowe na naczynia krwionośne.
Lek jest przeciwwskazany u pacjentów z rozpoznaną chorobą wieńcową serca, w tym u osób, które przeszły zawał serca, oraz u pacjentów z objawowym niedokrwieniem serca. Podobnie, osoby z historią incydentów naczyniowo-mózgowych, takich jak udar mózgu lub przemijający atak niedokrwienny, nie powinny stosować naratryptanu.
Przeciwwskazaniem jest również choroba naczyń obwodowych, w tym choroba Raynauda oraz niedokrwienie jelit. Pacjenci z ciężką niewydolnością wątroby lub nerek nie powinni przyjmować tego leku ze względu na upośledzone wydalanie substancji z organizmu.
Naratryptan nie jest przeznaczony do stosowania w specyficznych postaciach migreny, takich jak migrena hemiplegiczna (z niedowładem połowiczym), migrena podstawna czy migrena oftalmoplegiczna (z porażeniem mięśni gałkoruchowych). U pacjentów z nietypowymi bólami głowy należy wykluczyć inne, poważne przyczyny neurologiczne przed rozpoczęciem leczenia.
Osoby należące do grup podwyższonego ryzyka wystąpienia choroby niedokrwiennej serca wymagają szczególnej ostrożności i konsultacji kardiologicznej przed rozpoczęciem leczenia naratryptanem. Do tej grupy należą mężczyźni powyżej 40 roku życia, kobiety po menopauzie, osoby palące papierosy oraz pacjenci z wieloma czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych (nadciśnienie tętnicze, cukrzyca, podwyższony cholesterol, wywiad rodzinny).
Naratryptan może wchodzić w interakcje z innymi lekami, co może wpływać na jego skuteczność lub zwiększać ryzyko działań niepożądanych.
Naratryptan nie może być stosowany jednocześnie z innymi tryptanami (agonistami receptora 5-HT1) ze względu na ryzyko addytywnego działania skurczowego na naczynia krwionośne. Należy zachować co najmniej 24-godzinny odstęp między zastosowaniem naratryptanu a innymi lekami z tej grupy, takimi jak sumatryptan, zolmitryptan, eletryptan czy almotryptan.
Podobnie, naratryptan nie powinien być łączony z ergotaminą ani jej pochodnymi (takimi jak dihydroergotamina, metysergid, bromokryptyna czy kabergolina). Produkty lecznicze zawierające ergotaminę można podawać nie wcześniej niż po 24 godzinach od zastosowania naratryptanu, a naratryptan nie powinien być podawany wcześniej niż po upływie 24 godzin od przyjęcia jakiegokolwiek produktu zawierającego ergotaminę.
Szczególną ostrożność należy zachować podczas jednoczesnego stosowania naratryptanu z selektywnymi inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI, np. fluoksetyna, sertralina, paroksetyna, citalopram) lub inhibitorami wychwytu zwrotnego serotoniny i noradrenaliny (SNRI, np. wenlafaksyna, duloksetyna). Takie połączenie zwiększa ryzyko wystąpienia zespołu serotoninowego – potencjalnie niebezpiecznego stanu charakteryzującego się zmianami stanu psychicznego (niepokój, pobudzenie, splątanie), zaburzeniami wegetatywnymi (gorączka, pocenie się, przyspieszone tętno, wahania ciśnienia tętniczego) oraz zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi (drżenie, sztywność mięśni, wzmożone odruchy). Jeśli równoczesne leczenie jest klinicznie uzasadnione, pacjent wymaga uważnej obserwacji.
Podczas jednoczesnego stosowania naratryptanu z preparatami zawierającymi ziele dziurawca (Hypericum perforatum) działania niepożądane mogą występować częściej. Zaleca się unikanie takiego połączenia lub informowanie lekarza o stosowaniu suplementów ziołowych.
W badaniach klinicznych nie stwierdzono istotnych interakcji naratryptanu z alkoholem ani z pokarmem, jednak ogólnie zaleca się umiarkowane spożycie alkoholu u osób z migreną, ponieważ może on sam w sobie prowokować napady.
Bezpieczeństwo stosowania naratryptanu w okresie ciąży nie zostało w pełni ustalone. Dane dotyczące stosowania tego leku u kobiet w ciąży są ograniczone. W badaniach na zwierzętach nie wykazano bezpośredniego działania teratogennego (powodującego wady rozwojowe), jednak ze względu na małą liczebność grup badanych niemożliwe jest sformułowanie ostatecznych wniosków dotyczących ryzyka wystąpienia wad wrodzonych po ekspozycji na naratryptan.
Naratryptan może być stosowany w ciąży jedynie w przypadkach, gdy w opinii lekarza korzyść dla matki przeważa nad potencjalnym zagrożeniem dla płodu. Decyzja o zastosowaniu leku powinna być podejmowana indywidualnie po dokładnej ocenie sytuacji klinicznej.
W badaniach na szczurach wykazano, że naratryptan przenika do mleka matki. Nie przeprowadzono badań określających stopień przenikania naratryptanu do mleka u karmiących kobiet. W celu zminimalizowania ekspozycji niemowlęcia zaleca się unikanie karmienia piersią w okresie 24 godzin po przyjęciu naratryptanu. Mleko pobrane w tym czasie należy odciągnąć i zniszczyć.
Podczas stosowania naratryptanu może pojawić się senność lub zawroty głowy jako działania niepożądane. Sam napad migreny również może powodować osłabienie koncentracji i zdolności reagowania. Z tych powodów pacjenci powinni zachować szczególną ostrożność przy prowadzeniu pojazdów mechanicznych i obsłudze maszyn, szczególnie po pierwszym zastosowaniu leku, gdy nie znają jeszcze swojej indywidualnej reakcji na preparat.
Zaleca się, aby po przyjęciu naratryptanu pacjent powstrzymał się od prowadzenia pojazdów lub wykonywania innych czynności wymagających pełnej sprawności psychofizycznej do czasu, gdy upewni się, że lek nie wpływa na jego zdolność do bezpiecznego wykonywania tych czynności.
Leczenie migreny obejmuje dwa główne podejścia terapeutyczne: leczenie doraźne (przerywające napady) oraz leczenie profilaktyczne (zapobiegające występowaniu napadów). Naratryptan należy do pierwszej grupy i stanowi jedną z wielu dostępnych opcji terapeutycznych.
W przypadku napadów migreny o łagodnym do umiarkowanego nasileniu, lekami pierwszego wyboru są zazwyczaj niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ) oraz paracetamol. Do najczęściej stosowanych NLPZ w migrenie należą ibuprofen (w dawkach 400-800 mg), naproksen (500-1000 mg), diklofenak (50-100 mg) oraz kwas acetylosalicylowy (900-1000 mg). Paracetamol stosowany jest w dawce 1000 mg.
Część pacjentów odnosi korzyść ze stosowania połączenia paracetamolu z kofeiną i kwasem acetylosalicylowym w preparatach złożonych. Leki te są ogólnie dostępne i dobrze tolerowane, jednak ich skuteczność może być niewystarczająca u pacjentów z ciężkimi napadami migreny.
Gdy konwencjonalne leki przeciwbólowe są nieskuteczne lub przeciwwskazane, zaleca się stosowanie tryptanów. Oprócz naratryptanu, w Polsce dostępne są następujące substancje z tej grupy:
Sumatryptan jest pierwszym i najstarszym tryptanem, dostępnym w różnych postaciach: tabletki 50 mg i 100 mg, aerozol donosowy oraz wstrzykiwacz do podania podskórnego. Różnorodność form podawania jest szczególnie korzystna dla pacjentów z ciężkimi wymiotami. Sumatryptan charakteryzuje się szybkim początkiem działania, szczególnie w formie podskórnej (efekt po około 15 minutach) i donosowej (efekt po około 15 minutach). Forma doustna działa po około 30-45 minutach.
Zolmitryptan dostępny jest w postaci tabletek zwykłych (2,5 mg) oraz tabletek rozpadających się w jamie ustnej (2,5 mg i 5 mg). Jego skuteczność jest porównywalna do sumatryptanu, a charakteryzuje się nieco dłuższym czasem działania.
Eletryptan występuje w tabletkach 40 mg (w innych krajach dostępna jest również dawka 80 mg). Badania wskazują, że może być najsilniej działającym tryptanem w przerywaniu napadu migreny, choć skuteczność poszczególnych tryptanów może być bardzo indywidualna.
Almotryptan dostępny w tabletkach 12,5 mg jest jedynym tryptanem dostępnym w Polsce bez recepty (pod nazwą handlową Dezamigren). Charakteryzuje się wysoką biodostępnością doustną (około 70%), szybkim początkiem działania (około 30 minut) oraz rzadszym występowaniem działań niepożądanych w porównaniu z innymi tryptanami.
W badaniach klinicznych wykazano, że wszystkie tryptany są skuteczną metodą przerywania ataków migreny. W zależności od dawki leku, po 2 godzinach ból całkowicie ustępuje u około jednej trzeciej chorych, a około dwie trzecie pacjentów zauważa zmniejszenie się bólu o co najmniej połowę. Naratryptan w dawce 2,5 mg wykazuje skuteczność nieznacznie mniejszą niż sumatryptan w dawce 100 mg w zakresie szybkości działania, jednak charakteryzuje się korzystniejszym profilem działań niepożądanych i mniejszą częstością nawrotów bólu.
Badania porównawcze wskazują, że zolmitryptan w dawkach 2,5 mg i 5 mg ma podobną skuteczność do sumatryptanu 50 mg. Almotryptan 12,5 mg wykazuje skuteczność porównywalną do sumatryptanu 50 mg i 100 mg oraz zolmitryptanu 2,5 mg, ale rzadziej powoduje działania niepożądane. Eletryptan w dawce 40 mg może charakteryzować się najwyższą skutecznością, jednak również częstszym występowaniem objawów ubocznych.
U pacjentów z częstymi napadami migreny (więcej niż 4 napady miesięcznie) lub w przypadkach, gdy napady są szczególnie uciążliwe i długotrwałe, rozważa się włączenie leczenia profilaktycznego. Do substancji stosowanych w prewencji migrenowej należą:
Beta-adrenolityki (metoprolol, propranolol) są często stosowane jako leki pierwszego wyboru w profilaktyce migreny. Zmniejszają częstość i nasilenie napadów poprzez wpływ na układ współczulny.
Leki przeciwpadaczkowe (walproinian sodu, topiramat) wykazują skuteczność w redukcji częstości napadów migrenowych.
Leki przeciwdepresyjne z grupy trójpierścieniowych (amitryptylina) mogą być stosowane w profilaktyce migreny, szczególnie u pacjentów z współistniejącymi zaburzeniami nastroju lub napięciowymi bólami głowy.
Flunaryzyna – bloker kanału wapniowego stosowany w prewencji migreny.
Toksyna botulinowa (BTX-A) może być stosowana w leczeniu profilaktycznym migreny przewlekłej, szczególnie gdy inne metody zawiodły. Jest podawana zgodnie z określoną procedurą co trzy miesiące.
Przeciwciała monoklonalne przeciw CGRP (fremanezumab, erenumab, galcanezumab) to nowoczesne leki biologiczne stanowiące przełom w profilaktyce migreny, szczególnie w postaci przewlekłej.
Warto wspomnieć, że na świecie zarejestrowano siedem tryptanów, ale nie wszystkie są dostępne na polskim rynku. Naratryptan, frowatryptan oraz rizatryptan są obecnie niedostępne w Polsce, choć były wcześniej rejestrowane. Frowatryptan charakteryzuje się najdłuższym czasem działania spośród wszystkich tryptanów, co czyni go korzystnym wyborem dla pacjentów z długotrwałymi napadami lub częstymi nawrotami bólu. Rizatryptan natomiast wyróżnia się szybkim początkiem działania i wysoką skutecznością porównywalną do sumatryptanu.
Naratryptan nie działa natychmiast. Początek działania występuje zazwyczaj po około 1 godzinie od podania tablетки, a maksymalna skuteczność osiągana jest w ciągu 4 godzin. Jest to stosunkowo wolniejszy początek działania w porównaniu z niektórymi innymi tryptanami, takimi jak sumatryptan w formie podskórnej czy donosowej. Mimo to naratryptan charakteryzuje się dłuższym czasem działania i mniejszą częstością nawrotów bólu.
Maksymalna dawka dobowa naratryptanu wynosi 5 mg, czyli dwie tabletki po 2,5 mg. Jeśli po przyjęciu pierwszej dawki objawy ustąpiły, ale później nastąpił nawrót bólu, można przyjąć drugą dawkę, zachowując co najmniej 4-godzinny odstęp między dawkami. Nie należy jednak przyjmować drugiej dawki podczas tego samego napadu, jeśli pierwsza okazała się całkowicie nieskuteczna.
Nie, naratryptan nie jest przeznaczony do stosowania profilaktycznego. Jest to lek doraźny, który należy przyjmować wyłącznie po wystąpieniu objawów napadu migreny. Nie zapobiega występowaniu napadów i nie powinien być stosowany regularnie w celu prewencji. W przypadku częstych napadów migreny (więcej niż 4 w miesiącu) należy skonsultować się z lekarzem w sprawie leczenia profilaktycznego innymi lekami.
Jeśli naratryptan okazał się nieskuteczny, nie należy przyjmować kolejnej dawki podczas tego samego napadu. Warto skonsultować się z lekarzem, który może zalecić zmianę na inny tryptan – brak skuteczności jednego tryptanu nie wyklucza efektywności innego. Skuteczność poszczególnych tryptanów może być bardzo indywidualna. Lekarz może również rozważyć inne opcje terapeutyczne lub zweryfikować rozpoznanie.
Naratryptan sam w sobie nie powoduje uzależnienia w klasycznym rozumieniu tego słowa. Jednak zbyt częste stosowanie tryptanów (więcej niż 10 dni w miesiącu przez co najmniej 3 miesiące) może prowadzić do rozwoju bólu głowy z nadużywania leków (medication overuse headache, MOH). Jest to stan, w którym sam lek zaczyna wywoływać bóle głowy, tworząc błędne koło. Dlatego bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń dawkowania i niezbyt częste sięganie po leki przeciwmigrenowe.
W badaniach klinicznych nie stwierdzono bezpośrednich interakcji naratryptanu z alkoholem. Jednak ogólnie zaleca się ograniczenie spożycia alkoholu u osób z migreną, ponieważ alkohol sam w sobie jest jednym z najczęstszych czynników wyzwalających napady migrenowe. Ponadto łączenie leku z alkoholem może nasilać działania niepożądane, takie jak zawroty głowy czy senność.
Naratryptan może powodować senność lub zawroty głowy, a sam napad migreny również wpływa na koncentrację i zdolność reagowania. Z tego powodu zaleca się powstrzymanie się od prowadzenia pojazdów lub obsługi maszyn do czasu, gdy objawy migreny ustąpią i pacjent upewni się, że lek nie wpływa negatywnie na jego sprawność psychoruchową. Jest to szczególnie ważne po pierwszym zastosowaniu leku.
Wszystkie tryptany działają według podobnego mechanizmu, ale różnią się czasem działania, biodostępnością, profilem działań niepożądanych oraz szybkością efektu. Naratryptan charakteryzuje się stosunkowo długim czasem działania i wysoką biodostępnością doustną (63-74%), choć ma wolniejszy początek działania niż sumatryptan. Zaletą naratryptanu jest mniejsza częstość nawrotów bólu w ciągu 24 godzin oraz korzystny profil bezpieczeństwa. Wybór konkretnego tryptanu powinien być indywidualny i uzależniony od odpowiedzi pacjenta na leczenie.
Naratryptan jest przeciwwskazany u osób z rozpoznaną chorobą wieńcową serca, przebytym zawałem serca, objawowym niedokrwieniem oraz u pacjentów z historią incydentów naczyniowo-mózgowych. Osoby z podwyższonym ryzykiem chorób sercowo-naczyniowych (palacze, mężczyźni powyżej 40 roku życia, kobiety po menopauzie) wymagają konsultacji kardiologicznej przed rozpoczęciem leczenia naratryptanem. Substancja ta może powodować zwężenie naczyń krwionośnych, co w przypadku schorzeń serca może być niebezpieczne.
Zespół serotoninowy to potencjalnie niebezpieczny stan będący wynikiem nadmiernej aktywności serotoniny w organizmie. Może wystąpić podczas jednoczesnego stosowania naratryptanu z lekami przeciwdepresyjnymi (SSRI lub SNRI). Objawia się zmianami stanu psychicznego (niepokój, pobudzenie, splątanie), zaburzeniami wegetatywnymi (gorączka, pocenie się, przyspieszone tętno, wahania ciśnienia) oraz zaburzeniami nerwowo-mięśniowymi (drżenie, sztywność mięśni). Wymaga natychmiastowej interwencji medycznej. Jeśli przyjmujesz leki przeciwdepresyjne, koniecznie poinformuj o tym lekarza przed rozpoczęciem leczenia naratryptanem.
