Arcalen to maść, która jest dostępna bez recepty. Tradycyjnie stosuje się go w różnego rodzaju niewielkich stanach pourazowych, jako środek ułatwiający i przyspieszający resorpcję krwiaków, wylewów podskórnych oraz wysięków stawowych i nacieków okołostawowych po urazach i złamaniach. Preparat poprawia krążenie obwodowe w obrębie miejsca użycia. Jest również stosowany wspomagająco w leczeniu trudno gojących się ran oraz podnosi efektywność masażu sportowego i leczniczego.
Koszyczek nagietka to preparat roślinny dostępny bez recepty. Stosowany jest tradycyjnie zewnętrznie, przy objawowym leczeniu łagodnych stanów zapalnych błony śluzowej jamy ustnej i gardła oraz stanów zapalnych skóry, takich jak oparzenia słoneczne. Może być również używany do przemywania niewielkich zranień.
Krople Venol to lek roślinny, który zawiera w składzie nalewkę złożoną. Jest dostępny bez recepty. Lek jest tradycyjnie stosowany w łagodnych zaburzeniach czynności serca na tle nerwicowym, jako środek uspomagający pracę serca i układu krwionośnego. Nie zaleca się stosowania preparatu u dzieci do 12. roku życia. Jeśli objawy chorobowe nie ustępują lub nasilają się, należy skonsultować się z lekarzem.
Krople złożone Solidaginis to tradycyjny lek o działaniu moczopędnym, który jest stosowany w stanach zapalnych dróg moczowych. Preparat zawiera etanolową nalewkę złożoną z ziela nawłoci pospolitej, z kwiatu nagietka, z ziela drapacza lekarskiego, z owoców jarzębiny i z liści pokrzywy. Jest stosowany tradycyjnie w łagodnych stanach zapalnych dróg moczowych, jako lek moczopędny i łagodnie odkażający oraz pomocniczo w kamicy dróg moczowych. Lek jest dostępny bez recepty.
Kwiat nagietka, znany również jako nagietek lekarski, to roślina o właściwościach leczniczych i pielęgnacyjnych. Jest stosowany w leczeniu różnych uszkodzeń skóry i błon śluzowych, a także w stanach zapalnych przewodu pokarmowego. Właściwości lecznicze nagietka obejmują działanie moczopędne, żółciopędne, przeciwzapalne, przeciwbakteryjne, ściągające i przeciwwirusowe. Preparaty z nagietka są dostępne bez recepty.
Maść nagietkowa to lek o działaniu przeciwzapalnym, wysuszającym, ściągającym i antyseptycznym. Głównym składnikiem aktywnym jest kwas borowy. Lek stosuje się w leczeniu miejscowych stanów zapalnych skóry z możliwością nadkażenia, a także jako łagodny antyseptyk o działaniu miejscowym. Maść nagietkowa jest dostępna bez recepty.
Maść nagietkowa Ziaja to lek dostępny bez recepty, który stosuje się zewnętrznie. Jest ona używana w objawowym leczeniu łagodnych stanów zapalnych skóry oraz pomocniczo w leczeniu drobnych zranień. Substancją czynną preparatu jest wyciąg z kwiatów nagietka, który wykazuje działanie przeciwzapalne, przeciwutleniające oraz bakteriobójcze, a także wspomaga odnowę i regenerację uszkodzonej skóry.
Mucosit to produkt leczniczy w postaci żelu do stosowania na dziąsła. Jest stosowany jako środek ściągający, przeciwzapalny i przeciwbakteryjny w leczeniu chorób przyzębia oraz stanów zapalnych jamy ustnej. Może być stosowany po zabiegach chirurgicznych na przyzębiu, ale tylko na podstawie zaleceń stomatologa. Nie jest wymagana recepta do zakupu tego leku.
Nagietek Fix to produkt leczniczy, który jest dostępny bez recepty. Jest to preparat w formie ziół do zaparzania w saszetkach. Tradycyjnie stosowany jest w łagodzeniu stanów zapalnych skóry oraz do przyspieszenia gojenia delikatnych zranień. Dodatkowo, Nagietek Fix znajduje zastosowanie w leczeniu objawowym łagodnych infekcji zapalnych zlokalizowanych w jamie ustnej lub w gardle.
Scaldex to wyjątkowy lek w postaci maści, który łączy w sobie naturalne składniki, antybiotyk o szerokim spektrum działania oraz witaminę A. Dzięki synergicznemu działaniu propolisu, nagietka i bacytracyny, lek wykazuje silne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwzapalne. Stosuje się go w leczeniu oparzeń termicznych I i II stopnia, lekkich odmrożeń I i II stopnia, trudno gojących się płytkich ran, odleżyn I i II stopnia oraz zropienia drobnych ran. Lek jest dostępny bez recepty.
Tinctura Calendulae Phytopharm to naturalny produkt leczniczy, który jest dostępny bez recepty. Jest stosowany do objawowego leczenia łagodnych stanów zapalnych skóry, takich jak oparzenia słoneczne. Ponadto, wspomaga leczenie niewielkich zranień skóry oraz łagodnych stanów zapalnych jamy ustnej i gardła. Lek jest przeznaczony do stosowania u dorosłych i młodzieży.
Vagosan to tradycyjny produkt leczniczy roślinny, który jest stosowany do przemywania okolicy zewnętrznych kobiecych narządów płciowych (wargi sromowe) w łagodnych stanach zapalnych. Składa się z liścia szałwii, kwiatu rumianku, rdestu ptasiego, liścia pokrzywy, kwiatu nagietka oraz kory dębu. Preparat jest dostępny bez recepty.
Nagietek – roślina lecznicza stosowana od dawna w medycynie ludowej ze względu na swoje właściwości przeciwzapalne. Za działanie lecznicze nagietka odpowiada jego kwiat, które zawierają saponozydy i alkohole trójterpentynowe, flawonoidy, związki poliacetylenowe, karotenoidy, sterole i olejki eteryczne. Surowiec wykazuje działanie przeciwbakteryjne i grzybobójcze. Ponadto przyspiesza gojenie ran i łagodzi stany zapalne skóry np. po oparzeniu słonecznym. Głównym wskazaniem do stosowania kwiatu nagietka zewnętrznie są stany zapalne jamy ustnej, gardła, skóry, pochwy, sromu i odbytu, owrzodzenia żylakowe, czyraki, uszkodzenia naskórka i odmrożenia. Wewnętrznie stosuje się go w stanach skurczowych i zapalnych przewodu pokarmowego, wrzodach żołądka i jelit oraz wspomagająco w celu zwiększenia odporności. 
Nagietek dostępny jest w postaci ziół do zaparzania, maści, globulek oraz jako składnik m.in. płynów na skórę, mieszanek ziołowych, żeli do pielęgnacji jamy ustnej i aerozoli do jamy ustnej i gardła.
Nagietek znalazł również zastosowanie w kosmetyce ze względu na swoje korzystne oddziaływanie na skórę. Możemy go znaleźć m.in. w łagodzących żelach do higieny intymnej, kremach odżywczo-łagodzących do twarzy, regenerujących balsamach i żelach do ciała czy szamponach.
Możliwe działania niepożądane: występują sporadycznie jeśli stosujemy nagietek zgodnie z zaleceniami. Najczęściej mogą pojawić się odczyny alergiczne, takie jak wysypka, pokrzywka, rumień, obrzęk, świąd.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) to jedna z najbardziej cenionych i wszechstronnie stosowanych roślin leczniczych w europejskiej fitoterapii. Ten niewielki, pomarańczowokwiatowy przedstawiciel rodziny astrowatych od wieków stanowi fundamentalny element naturalnej medycyny, znajdując szerokie zastosowanie zarówno w tradycyjnym ziołolecznictwie, jak i współczesnej farmakologii. Roślina ta, pochodząca prawdopodobnie z basenu Morza Śródziemnego lub Iranu, zdobyła sobie szczególne miejsce w medycynie ludowej już w czasach starożytnych, gdzie była stosowana przez Egipcjan jako środek odmładzający, a przez Greków, Arabów i Hindusów jako uniwersalny lek na różnorodne schorzenia skórne i dolegliwości przewodu pokarmowego. W Polsce nagietek jest powszechnie uprawiany nie tylko ze względu na walory ozdobne, ale przede wszystkim jako surowiec leczniczy, który charakteryzuje się wyjątkowo bogatym składem bioaktywnym i szerokim spektrum działania terapeutycznego. Dzisiejsze badania naukowe potwierdzają wielowiekową wiedzę ludową, dowodząc skuteczności nagietka w leczeniu stanów zapalnych skóry, przyspieszaniu gojenia ran oraz wspieraniu prawidłowego funkcjonowania układu pokarmowego.
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) to gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny astrowatych (Asteraceae Dumort). Ma też inne lokalne nazwy: pazurki (Mazowsze), miesięcznica (Wlkp.), paznokietki (krakowskie). Łacińska nazwa nagietka pochodzi prawdopodobnie od słowa calendae oznaczającego dosłownie pierwszy dzień miesiąca, co może mieć związek ze specyficznym momentem rozwinięcia się pierwszych kwiatów.
Nagietek lekarski osiąga niedużą wysokość, a jego łodyga i liście pokryte są włoskami wydzielniczymi, przez co wydają się one lepkie w dotyku. Wzniesiona, bogato ugałęziona, pokryta miękkimi, gruczołkowatymi włoskami (przez co w dotyku jest nieco lepka), żeberkowana i łamliwa. Osiąga wysokość 20–50 (80) cm. Kwiatostany występują szczytowo i składają się z występujących zewnętrznie kwiatów języczkowatych i osadzonych wewnątrz drobnych kwiatów rurkowatych.
Nagietek lekarski zawiera niezwykle bogaty kompleks substancji bioaktywnych, które odpowiadają za jego szerokie właściwości lecznicze:
Flawonoidy (do 0,8%) olejek eteryczny do 0,02%, flawonoidy, karotenoidy, związki trójterpenowe (saponzydy): arnidiol i faradiol, śluzy, związki żywicowe, gorycze, kwas jabłkowy i inne. Flawonoidy (kwercetyna, izoramnetyna, rutyna): Neutralizują wolne rodniki, działają przeciwzapalnie i przeciwhistaminowo.
Karotenoidy Karotenoidy (luteina, zeaksantyna, likopen, beta-karoten): Wzmacniają barierę antyoksydacyjną skóry i błon śluzowych, wspomagają gojenie. Karotenoidy (ksantofil i likopen) nadają kwiatom intensywną żółto-pomarańczowo barwę oraz działają przeciwoksydacyjnie, podobnie jak flawonoidy.
Saponiny triterpenowe Terpenoidy reprezentowane są głównie przez specyficzne dla gatunku pochodne kwasu oleanowego: saponiny triterpenowe – kalendulozydy A-H i glikozydy triterpenoidowe. Saponiny triterpenowe (m.in. kwas oleanolowy): Wykazują działanie przeciwbakteryjne i przeciwgrzybicze, poprawiają penetrację składników przez skórę.
Alkohole triterpenowe glikozydy triterpenowe – kalendulozydy, a także triterpeny alkoholowe (α,β-amyryna, taraksasterol, arnidiol, faradiol i kalenduladiol) działające przeciwzapalnie i antyseptycznie.
Izolowane z kwiatów rośliny glikozydy izoramnetyny hamują aktywność prozapalnego enzymu lipooksygenazy. Działaniem przeciwzapalnym wyróżniają się również alkohole triterpenowe oraz glikozydy kwercetyny. Substancje czynne występujące w kwiatach nagietka ograniczają przepuszczalność naczyń krwionośnych oraz przyspieszają proces gojenia ran.
in vitro potwierdzono zdolność ekstraktu z nagietka do zahamowania wzrostu bakterii (Staphylococcus aureus, E. coli), grzybów i wirusów. Podczas badania właściwości przeciwwirusowych nagietka lekarskiego odkryto, że wyciągi z kwiatów mają zdolność do hamowania odwrotnej transkryptazy wirusa HIV.
badania kliniczne jednoznacznie wykazały, że maści lub kremy z ekstraktem nagietka skracają czas gojenia się ran, oparzeń i otarć nawet o 30-50% w porównaniu do placebo.
Nagietek lekarski znalazł szerokie zastosowanie w dermatologii ze względu na swoje właściwości:
Wewnętrznie zaleca się przetwory z nagietka w nieżycie żołądka i jelit, a zwłaszcza w przewlekłym i opornym na inne leki wrzodzie żołądka i dwunastnicy oraz we wrzodziejącym zapaleniu jelita grubego.
Nagietek stosowany wewnętrznie działa lekko rozkurczowo i żółciopędnie. Również w stanach zapalnych dróg żółciowych spowodowanych infekcją, w niedomodze wątroby i upośledzeniu jej czynności po przebytym wirusowym zapaleniu.
Ze względu na właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze nagietek lekarski znalazł zastosowanie także przy leczeniu stanów zapalnych spojówek i przemęczeniu oczu (jest składnikiem niektórych kropli do oczu).
W Polsce nagietek lekarski jest wykorzystywany w różnych formach preparatów leczniczych:
| Forma preparatu | Substancja czynna | Zastosowanie |
|---|---|---|
| Maść nagietkowa | Ekstrakt z kwiatów nagietka | Stany zapalne skóry, gojenie ran |
| Nalewka nagietkowa | Nalewka macierzysta z nagietka | Stosowanie zewnętrzne i wewnętrzne |
| Krople do oczu | Ekstrakt nagietkowy | Stany zapalne spojówek |
| Globulki vaginale | Mieszanki z nagietkiem | Stany zapalne narządów płciowych |
Maść nagietkowa Substancją czynną preparatu jest wyciąg z kwiatów nagietka (Calendula officinalis). 100 g maści zawiera: Substancja czynna: 10 g nalewki macierzystej z nagietka lekarskiego (Calendulae officinalis TM).
Dawkowanie i sposób stosowania Dorośli: nanosić na zmienione chorobowo obszary skóry 2–4 razy na dobę. Na miejsca chorobowo zmienione nanieśc cienką warstwę maści i delikatnie wcierać. Zabieg można powtarzać kilka razy dziennie.
Gotowe preparaty apteczne Leki z wyciągiem z nagietka dostaniemy w każdej aptece bez recepty. Ich koszt jest niewielki – kilka, maksymalnie kilkanaście złotych w zależności od marki i pojemności. Najchętniej wybieranymi są takie produkty jak np. Maść nagietkowa Ziaja, Maść nagietkowa Elissa, Maść nagietkowa Farmina, Nagietex maść nagietkowa.
Nie powinny go spożywać w szczególności osoby uczulone na rośliny z rodziny astrowatych. W takim przypadku może wywołać reakcję alergiczną. Ostrożność w stosowaniu nagietka powinny zachować także osoby, które przyjmują leki na bezsenność oraz leki uspokajające i wyciszające.
Nagietek lekarski jest bezpieczny dla kobiet w ciąży i mam karmiących. Warto stosować go wewnętrznie ze względu na działanie przeciwdrobnoustrojowe, a także zewnętrznie – na rany, oparzenia, a także na podrażnione brodawki sutkowe.
Znane profile aktywności biologicznej surowca to działanie przeciwzapalne, przeciwdrobnoustrojowe i antyoksydacyjne, które determinują jego wykorzystanie szczególnie w leczeniu chorób dermatologicznych. Najnowsze badania naukowe dowodzą działania: kardioprotekcyjnego, hepatoregenerującego, spazmolitycznego, przeciwcukrzycowego, hipolipemicznego, a nawet immunostymulującego i przeciwnowotworowego.
Współczesne badania nad aktywnością farmakologiczną wyciągów z kwiatów nagietka skupiają się nad sprawdzeniem ich potencjału immunomodulującego i przeciwnowotworowego. a nawet we wczesnych stanach nowotworowych w porozumieniu z onkologiem.
Działanie immunostymulujące – badania sugerują, że nagietek pobudza produkcję istotnych cytokin odpowiedzialnych za odporność.
Pierwszy termin siewu tej rośliny w roku jest wczesna wiosna, choć wysiew nagietka przeprowadza się zwykle kilkukrotnie, by móc stopniowo zbierać plony, aby następnie wykorzystać je np. w celach leczniczych. Pierwsze kwiatostany można uzyskać już po około 3 miesiącach od wysiewu nasion.
W suche i słoneczne dni zbiera się ręcznie kwiaty języczkowate, które są w pełni kwitnienia (z łac. Flos Calendulae) lub całe koszyczki. Nagietka nie wolno suszyć bezpośrednio na słońcu, ponieważ utraci swoją szlachetną barwę. Do suszenia można również wykorzystać lekko uchylony piekarnik – wystarczy ustawić w nim temperaturę nieprzekraczającą 40˚C.
| Parametr | Wartość |
|---|---|
| Temperatura suszenia | Maksymalnie 40°C |
| Sposób zbierania | Ręcznie, w pełni kwitnienia |
| Pora zbioru | Suche, słoneczne dni |
| Surowiec farmakopealny | Flos Calendulae (kwiat nagietka) |
Nagietek lekarski (Calendula officinalis) wykazuje silne właściwości przeciwzapalne i regenerujące, dzięki czemu jest jednym z najczęściej stosowanych składników w kosmetykach oraz preparatach leczniczych.
1–2 g suszonego nagietka zalewamy ¾ szklanki wrzącej wody, pozostawiamy przez 5 minut pod przykryciem, studzimy i przecedzamy.
nalewka z nagietka (wytrawianie rozdrobnionych kwiatów z nagietka alkoholem 70 proc. w stosunku 1:5–1:10) będzie działać wspomagająco na układ trawienny.
U dzieci można stosować małe ilości na małe powierzchnie ciała. Nagietek jest bezpieczny dla dzieci, szczególnie w aplikacji zewnętrznej przy drobnych urazach skóry i odparzeniach pieluszkowych.
Preparat dostępny jest w aptekach od różnych producentów w opakowaniach 20–40-gramowych. Cena waha się od kilku do kilkunastu złotych.
Tak, nagietek można bezpiecznie stosować podczas ciąży, jednak zaleca się konsultację z lekarzem. Zewnętrzne stosowanie jest szczególnie bezpieczne i skuteczne.
Domowe kremy i maści z nagietkiem należy przechowywać w lodówce i zużyć w ciągu 2 tygodni od przygotowania.
Nagietek skutecznie pomaga przy: stanach zapalnych skóry, oparzeniach słonecznych, drobnych ranach, otarciach, żylakach, hemoroidach, trądziku oraz podrażnieniach skóry.
Ze względu na przynależność nagietka do rodziny astrowatych wyciągi nagietkowe mogą być odpowiedzialne za wystąpienie reakcji uczuleniowych, objawiających się przede wszystkim wysypką, swędzeniem, obrzękiem tkanek lub lekkim zaczerwienieniem.
Maść nagietkową można stosować 2-4 razy dziennie na zmienione chorobowo obszary skóry, zgodnie z zaleceniami producenta i po konsultacji z farmaceutą.
Tak, nagietek działa korzystnie na problemy żylakowe dzięki zawartości flawonoidów, które poprawiają krążenie krwi i działają przeciwzapalnie oraz obkurczająco na naczynia krwionośne.
