Mvabea

Mvabea to szczepionka stosowana w ochronie przed wirusem Ebola, podawana jako druga dawka w dwudawkowym schemacie szczepień (pierwsza dawka to Zabdeno). Dedykowana osobom od 1. roku życia, które mogą mieć kontakt z wirusem Ebola, stymuluje naturalne mechanizmy obronne organizmu do produkcji przeciwciał. Szczepionka chroni przed Zaire ebolawirus i nie wywołuje choroby, gdyż nie zawiera całego wirusa Ebola.

MVA-BN-Filo to rekombinowana szczepionka przeciwko wirusowi Ebola, znana pod nazwą handlową Mvabea. Jest ona częścią dwudawkowego schematu szczepień (wraz ze szczepionką Zabdeno), który chroni przed chorobą wywoływaną przez wirusa Ebola. Szczepionka zawiera zmodyfikowany wirus krowianki (MVA), który został genetycznie zmodyfikowany, aby wytwarzać białka (glikoproteiny) pochodzące z różnych typów wirusów Ebola i Marburg.

Szczepionka MVA-BN-Filo nie może wywołać choroby Ebola, ponieważ nie zawiera żywego wirusa Ebola, a jedynie niewielkie fragmenty jego kodu genetycznego. Wirus krowianki użyty jako wektor nie jest zdolny do namnażania się w komórkach ludzkich.

Jak działa szczepionka?

Szczepionka zawiera zmodyfikowany wirus krowianki, który przenosi kod genetyczny dla białek z czterech różnych wirusów:

  • Glikoproteinę wirusa Ebola wariant Zaire (główny cel ochrony)
  • Glikoproteinę wirusa Ebola wariant Sudan
  • Nukleoproteinę wirusa Ebola wariant Taï Forest
  • Glikoproteinę wirusa Marburg

Po podaniu szczepionki organizm zaczyna wytwarzać te białka wirusowe, co prowokuje układ odpornościowy do wytworzenia przeciwciał i komórek odpornościowych specyficznych dla tych białek. W przypadku późniejszego kontaktu z wirusem Ebola, przeciwciała i komórki odpornościowe mogą szybko rozpoznać wirusa i zwalczyć infekcję.

Schemat szczepień

MVA-BN-Filo (Mvabea) jest podawana jako druga dawka w dwudawkowym schemacie szczepień:

  1. Pierwsza dawka: szczepionka Zabdeno
  2. Druga dawka: szczepionka Mvabea (MVA-BN-Filo) – podawana około 8 tygodni później

Taki schemat zapewnia najlepszą ochronę przed chorobą wywoływaną przez wirusa Ebola.

Wskazania do stosowania

Szczepionka jest wskazana do aktywnego uodparniania w celu zapobiegania chorobie wywoływanej przez wirusa Ebola (gatunek Zaire) u osób w wieku od 1 roku życia.

Szczepienie jest szczególnie zalecane dla:

  • Osób mieszkających lub podróżujących do obszarów, gdzie występują epidemie Ebola
  • Pracowników ochrony zdrowia
  • Pracowników laboratoryjnych mających kontakt z wirusem
  • Osób mających kontakt z chorymi na Ebolę

Skuteczność szczepionki

Chociaż nie ma bezpośrednich danych o skuteczności z badań klinicznych na ludziach (ze względu na etyczne ograniczenia prowadzenia takich badań), skuteczność szczepionki została wykazana pośrednio:

  • W badaniach na małpach (makakach) szczepionka zapewniała ochronę przed śmiertelnym zakażeniem wirusem Ebola
  • U ludzi stwierdzono wysokie stężenia przeciwciał przeciwko wirusowi Ebola, podobne do tych obserwowanych u ochronionych małp
  • U 98-100% zaszczepionych osób wystąpiła odpowiednia odpowiedź immunologiczna

Odpowiedź immunologiczna po szczepieniu jest najsilniejsza około 3 tygodnie po podaniu drugiej dawki, a następnie stopniowo spada, pozostając jednak na ochronnym poziomie przez co najmniej rok.

Dawkowanie i sposób podawania

  • Jedna dawka wynosi 0,5 ml i jest podawana domięśniowo, najczęściej w mięsień naramienny
  • U małych dzieci można również podawać w przednio-boczną część uda
  • Szczepionka nie może być podawana dożylnie ani podskórnie
  • W przypadku podwyższonego ryzyka narażenia na wirusa Ebola można podać dawkę przypominającą szczepionki Zabdeno, jeśli od podstawowego szczepienia minęły ponad 4 miesiące

Działania niepożądane

Najczęściej występujące działania niepożądane obejmują:

Reakcje miejscowe (w miejscu wstrzyknięcia):

  • Ból (występuje u około 45% dorosłych i 21% dzieci)
  • Ciepło (20% dorosłych)
  • Obrzęk (10% dorosłych)

Reakcje ogólnoustrojowe:

  • Zmęczenie (30% dorosłych, 11% dzieci)
  • Ból mięśni (26% dorosłych)
  • Ból stawów (16% dorosłych)
  • Gorączka (4% dorosłych, częściej u małych dzieci 1-3 lat: 8%)

Większość działań niepożądanych ma łagodne lub umiarkowane nasilenie i ustępuje w ciągu 2-3 dni po szczepieniu.

Przeciwwskazania i środki ostrożności

Szczepionki nie należy podawać osobom, które:

  • Mają nadwrażliwość na składniki szczepionki
  • Są uczulone na białko kurze, białko jaj lub gentamycynę

Szczepienie należy odroczyć u osób z ostrą, ciężką chorobą przebiegającą z gorączką.

Szczególną ostrożność należy zachować u:

  • Osób z zaburzeniami krzepnięcia lub trombocytopenią
  • Osób z obniżoną odpornością (mogą mieć słabszą odpowiedź na szczepienie)

Po szczepieniu pacjent powinien pozostać pod obserwacją przez co najmniej 15 minut.

Przechowywanie szczepionki

Szczepionka musi być przechowywana w niskich temperaturach:

  • Długoterminowo: w zamrażarce (-85°C do -55°C)
  • Może być przechowywana w temperaturze -25°C do -15°C przez okres do 7 miesięcy
  • W lodówce (2°C do 8°C) może być przechowywana do 1 miesiąca

Po rozmrożeniu szczepionki nie wolno ponownie zamrażać. Rozmrożoną szczepionkę należy zużyć niezwłocznie lub przechowywać w lodówce do czasu użycia.

Podsumowanie

MVA-BN-Filo (Mvabea) to nowoczesna szczepionka stanowiąca drugą dawkę w dwudawkowym schemacie ochrony przed wirusem Ebola. Badania pokazują, że schemat szczepień jest dobrze tolerowany i wywołuje silną odpowiedź immunologiczną, która może chronić przed tą śmiertelną chorobą. Szczepionka jest ważnym narzędziem w zapobieganiu epidemiom, szczególnie w regionach zagrożonych występowaniem wirusa Ebola.