Bilobil

Bilobil to lek ziołowy dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Jest stosowany w zaburzeniach ukrwienia i funkcji mózgu u osób w wieku podeszłym, objawiających się jako: zaburzenia pamięci i sprawności umysłowej, zawroty głowy, szum w uszach. Można go stosować również pomocniczo w zaburzeniach ukrwienia kończyn (z objawami uczucia zimna w kończynach, bólem w czasie chodzenia).

Bilobil Intense

Lek polecany jest dla osób dorosłych w zaburzeniach krążenia mózgowego (zawroty głowy, szumy uszu), w osłabieniu pamięci i sprawności intelektualnej. Usprawnia krążenie i zaopatrzenie mózgu w tlen i glukozę. Lek Bilobil intense zawiera kwantyfikowany wyciąg z liści miłorzębu japońskiego

Cardiobonisol

Jakie są wskazania? Na co stosowany jest ? to preparat roślinny w postaci płynu doustnego, który wykorzystywany jest tradycyjnie w leczeniu wspomagającym różnych dolegliwości sercowo-naczyniowych. Preparat zawiera starannie dobrane składniki roślinne o działaniu wspierającym funkcjonowanie układu krążenia. Główne wskazania do stosowania obejmują stany łatwego męczenia się organizmu oraz wspomaganie leczenia w początkowym okresie upośledzonej wydolności serca. Działanie preparatu opiera się na tradycyjnym zastosowaniu składników roślinnych,

Ginkgofol

Ginkgofol to lek w postaci tabletek, który zawiera wyciąg suchy z liści miłorzębu japońskiego. Jest stosowany pomocniczo w zaburzeniach krążenia mózgowego ze związanymi objawami (szum w uszach, zawroty głowy) oraz w zaburzeniach krążenia obwodowego w kończynach (uczucie chłodu, zaburzenia czucia, mrowienia). Lek jest dostępny bez recepty. Jedna tabletka zawiera nie mniej niż 6 mg ginkgoflawonoglikozydów i 2,0-2,8 mg laktonów terpenowych.

Ginkgoherb

Ginkgoherb to naturalny produkt leczniczy, który zawiera wyciąg suchy z liści miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba L., folium). Jest stosowany w celu poprawy funkcji poznawczych oraz jakości życia osób z łagodnym otępieniem, szczególnie u osób starszych. Dzięki swoim właściwościom, Ginkgoherb pomaga w walce z upośledzeniem funkcji poznawczych, które często pojawiają się wraz z wiekiem. Jest to naturalny i bezpieczny sposób na poprawę funkcji poznawczych. Ginkgoherb jest dostępny na receptę.

Ginkofar

Ginkofar to lek dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Zmniejsza skurcz naczyń, zmniejsza lepkość krwi i agregację krwinek, co powoduje zwiększenie mikrokrążenia tkankowego krwi. Stosowany jest w celu poprawy zdolności poznawczych u osób starszych (osłabienie pamięci i sprawności umysłowej związane z wiekiem) oraz w celu poprawy jakości życia w łagodnej demencji.

Ginkofar Extra

Ginkofar Extra to lek dostępny bez recepty, który zawiera kwantyfikowany wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Działa poprzez rozszerzanie naczyń krwionośnych, zapobieganie agregacji płytek krwi oraz poprawę przepływu krwi w mózgu. Jest zalecany do stosowania w celu poprawy zdolności poznawczych u osób starszych, które z wiekiem doświadczają osłabienia pamięci i sprawności umysłowej, a także jako środek poprawiający jakość życia w łagodnej formie demencji.

Ginkofar Forte

Ginkofar Forte to lek dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Jest to preparat pochodzenia naturalnego, który działa poprawiająco na krążenie mózgowe i obwodowe. Wskazaniami do stosowania Ginkofar Forte są zaburzenia krążenia mózgowego z objawami takimi jak utrudniona koncentracja myślowa, zaburzenia pamięci, zawroty i bóle głowy, szum w uszach. Może być również stosowany w celu poprawy jakości życia w łagodnej postaci otępienia.

Ginkofar Intense

Ginkofar Intense to lek zawierający wyciąg z miłorzębu japońskiego, który poprawia przepływ krwi w mózgu i zapobiega zlepianiu się płytek krwi. Jest przeznaczony dla osób dorosłych do stosowania w celu poprawy zdolności poznawczych, szczególnie w przypadku osłabienia pamięci i sprawności umysłowej związanej z wiekiem, oraz w celu poprawy jakości życia w łagodnej demencji. Ginkofar Intense jest dostępny bez recepty.

Ginkoflav Med

Ginkoflav Med to lek w postaci kapsułek, który zawiera suchy wyciąg kwantyfikowany z liści miłorzębu japońskiego. Preparat rozszerza naczynia krwionośne, poprawiając przepływ krwi w mózgu, co skutkuje poprawą funkcji poznawczych osób starszych. Wskazany jest do stosowania w celu poprawy funkcji poznawczych u osób starszych (osłabienie sprawności umysłowej i osłabienie pamięci związane z wiekiem), a także pomocniczo w celu poprawy jakości życia w łagodnym otępieniu. Lek jest dostępny bez recepty.

Krople Venol

Krople Venol to lek roślinny, który zawiera w składzie nalewkę złożoną. Jest dostępny bez recepty. Lek jest tradycyjnie stosowany w łagodnych zaburzeniach czynności serca na tle nerwicowym, jako środek uspomagający pracę serca i układu krwionośnego. Nie zaleca się stosowania preparatu u dzieci do 12. roku życia. Jeśli objawy chorobowe nie ustępują lub nasilają się, należy skonsultować się z lekarzem.

Tanakan

Tanakan to lek dostępny bez recepty, który zawiera wyciąg z liści miłorzębu japońskiego. Jest stosowany pomocniczo w zaburzeniach krążenia mózgowego i związanych z tym objawach czynnościowych, takich jak zaburzenia koncentracji, szum w uszach, zawroty głowy. Ponadto, jest zalecany w objawach zaburzeń krążenia obwodowego. Zwykle stosuje się go trzy razy dziennie po jednej tabletce.

Tinctura Ginkgo bilobae Herbapol w Krakowie SA

Tinctura Ginkgo bilobae Herbapol w Krakowie SA to lek roślinny tradycyjnie stosowany w zaburzeniach obwodowego krążenia krwi oraz pomocniczo w zaburzeniach ukrwienia mózgu. Jest to produkt leczniczy roślinny, którego skuteczność w wymienionych wskazaniach opiera się wyłącznie na długim okresie stosowania i doświadczeniu. Lek ten jest dostępny bez recepty.

Miłorząb japoński – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Miłorząb japoński – roślina lecznicza znana głównie ze swojego pozytywnego oddziaływania na pamięć. Surowiec farmaceutyczny stanowią liście miłorzębu, które zawierają m.in. ginkgolidy, bilobalid, monoterpeny, kwasy fenolowe, steroidy i flawonoidy. Miłorząb wpływa na poprawę koncentracji i procesu zapamiętywania. Działa antyoksydacyjnie i antyagregacyjnie (zapobiega zlepianiu się płytek krwi). Ponadto ochrania komórki nerwowe i poprawia krążenie mózgowe poprzez ograniczenie przepuszczalności naczyń krwionośnych i zwiększaniu ich elastyczności. Wyciągi z miłorzębu niwelują szumy uszne, zawroty głowy i ospałość. Głównymi wskazaniami do stosowania miłorzębu są zaburzenia obwodowego krążenia krwi oraz poprawa pamięci i sprawności umysłowej.

Miłorząb japoński dostępny jest w postaci kapsułek, tabletek, ziół do zaparzania oraz nalewki. Występuje również w połączeniu z innymi substancjami m.in. magnezem, lecytyną lub witaminami z grupy B. Działanie miłorzębu opiera się na długotrwałym stosowaniu, a pierwsze efekty można zaobserwować po 2-3 tygodniach od rozpoczęcia przyjmowania.

Miłorząb japoński znalazł również zastosowanie w kosmetyce jako składnik produktów do cery naczyniowej i opóźniających procesy starzenia się skóry. Znajdziemy go także w pielęgnacyjnych żelach do nóg, które stosuje się w przypadku ich ciężkości, opuchnięcia i uczucia zmęczenia. 

Możliwe działania niepożądane: zaburzenia żołądkowo – jelitowe, ból głowy, skórne reakcje alergiczne (rumień, obrzęk). Rzadko mogą wystąpić krwawienia z nosa, oczu, naczyń mózgowych lub przewodu pokarmowego.

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Miłorząb japoński (Ginkgo biloba) – właściwości lecznicze i zastosowanie w medycynie

Miłorząb japoński, znany w nomenklaturze naukowej jako Ginkgo biloba, stanowi jeden z najstarszych gatunków drzew na Ziemi, będąc żywą skamieniną o historii sięgającej 270 milionów lat. To wyjątkowe drzewo, nazywane również miłorzębem dwuklapowym, od wieków zajmuje szczególne miejsce w tradycyjnej medycynie chińskiej i współczesnej farmakoterapii. Jego liście zawierają bogate spektrum substancji bioaktywnych, które czyniąją cennym surowcem w leczeniu różnorodnych schorzeń neurologicznych i naczyniowych. Współczesne badania naukowe potwierdzają skuteczność ekstraktów z miłorzębu w poprawie funkcji poznawczych, wspomaganiu krążenia oraz neuroprotekcji. Standaryzowane preparaty z Ginkgo biloba są obecnie szeroko stosowane w terapii zaburzeń pamięci, demencji oraz w profilaktyce chorób neurodegeneracyjnych, co czyni tę roślinę przedmiotem intensywnych badań naukowych i praktycznego zastosowania w medycynie XXI wieku.

Charakterystyka botaniczna i historia użycia

Miłorząb japoński (Ginkgo biloba L.) jest jedynym żyjącym przedstawicielem rodziny miłorzębowatych (Ginkgoaceae). Pochodzące z Chin drzewo charakteryzuje się wachlarzowatymi liśćmi i niezwykłą długowiecznością – okazy mogą żyć nawet 4000 lat. Do Europy zostało sprowadzone z Japonii w XVIII wieku, stąd potoczna nazwa „miłorząb japoński”.

W medycynie chińskiej miłorząb jest wykorzystywany od ponad 2000 lat. Nazywany „boskim drzewem życia”, symbolizuje długowieczność i witalność. Tradycyjnie stosowano go w leczeniu astmy, chorób układu oddechowego oraz zaburzeń krążenia. Współczesne zastosowanie koncentruje się głównie na ekstraktach z liści, które są surowcem do produkcji leków i suplementów diety.

Składniki aktywne i mechanizmy działania

Główne grupy substancji czynnych

Miłorząb japoński zawiera ponad 60 substancji biologicznie aktywnych, które można podzielić na dwie główne grupy:

Flawonoidy (glikozydy flawonowe – 24-25%)

  • Kwercetyna
  • Kemferol
  • Izoramnetyna
  • Biflawoniody (bilobetyna, ginkgetyna, izoginkgetyna)

Terpenoidy (laktony terpenowe – 6%)

  • Ginkgolidy A, B, C, J, M
  • Bilobalid

Dodatkowo w składzie występują kwasy organiczne, proantocyjanidyny, polifenole, selen, karoten oraz witaminy C i E.

Mechanizmy działania farmakologicznego

Działanie przeciwutleniające Flawonoidy działają jako silne antyoksydanty, neutralizując wolne rodniki i chroniąc komórki przed stresem oksydacyjnym. Szczególnie ważna jest ich rola w ochronie neuronów przed uszkodzeniami związanymi z procesami starzenia.

Poprawa krążenia Ekstrakty z miłorzębu rozszerzają naczynia krwionośne, poprawiają elastyczność ich ścian oraz zmniejszają lepkość krwi. Hamują również agregację płytek krwi, co przekłada się na lepsze ukrwienie tkanek, szczególnie mózgu i kończyn.

Neuroprotekcja Terpenoidy, zwłaszcza ginkgolidy i bilobalid, wykazują silne właściwości neuroprotekcyjne. Chronią neurony przed uszkodzeniami wywołanymi niedokrwieniem, zmniejszają neurotoksyczność glutaminianów oraz wspierają integralność bariery krew-mózg.

Wskazania kliniczne i zastosowania terapeutyczne

Zaburzenia funkcji poznawczych i demencja

Standaryzowane ekstrakty z miłorzębu (EGb 761) mają ugruntowane zastosowanie w terapii wspomagającej przy łagodnych formach demencji. W badaniach klinicznych wykazano, że stosowanie 240 mg ekstraktu dziennie przez minimum 6 miesięcy może poprawiać funkcje poznawcze, objawy neuropsychiatryczne i codzienne funkcjonowanie u pacjentów z łagodną do umiarkowanej demencją.

Mechanizmy działania w demencji:

  • Przeciwdziałanie tworzeniu się złogów beta-amyloidowych
  • Poprawa przekaźnictwa cholinergicznego
  • Redukcja stresu oksydacyjnego w mózgu
  • Stabilizacja funkcji mitochondrialnych

Choroba Alzheimera

Badania wykazały, że substancje czynne zawarte w Ginkgo biloba przeciwdziałają tworzeniu się złogów beta-amyloidowych w neuronach, które są przyczyną powstawania choroby Alzheimera. Dodatkowo u osób cierpiących na tę chorobę hamują rozwój schorzenia.

Systematyczny przegląd badań klinicznych potwierdza, że ekstrakty Ginkgo biloba mogą łagodzić objawy choroby Alzheimera poprzez poprawę wyników w testach Mini-Mental State Examination (MMSE), Short Cognitive Performance Test (SKT) oraz Neuropsychiatric Inventory (NPI).

Zaburzenia krążenia obwodowego

Miłorząb japoński znajduje zastosowanie w leczeniu:

  • Chromania przestankowego
  • Uczucia zimnych kończyn
  • Zaburzeń mikrokrążenia
  • Niewydolności żylnej

Badania dowiodły, że ginkgo biloba może być stosowany we wspomaganiu leczenia chromani przestankowych, skutkując wydłużeniem dystansu, jaki pacjent może pokonać bez odczuć bólowych.

Inne wskazania kliniczne

Szumy uszne i zawroty głowy Poprawa mikrokrążenia w obrębie ucha wewnętrznego może przynosić ulgę w tych dolegliwościach.

Zaburzenia lękowe Badania wykazały, że stosowanie 480 mg lub 240 mg ekstraktu dziennie przez 4 tygodnie wiązało się z 50-procentową redukcją objawów u pacjentów z zaburzeniami lękowymi.

Zespół napięcia przedmiesiączkowego Ekstrakty mogą łagodzić objawy PMS dzięki działaniu na układy neuroprzekaźnikowe.

Leczenie farmakologiczne preparatami miłorzębu japońskiego

Dostępne formy farmaceutyczne

Na polskim rynku dostępne są następujące kategorie preparatów:

Leki roślinne (z numerem pozwolenia)

  • Ginkofar (40 mg, 80 mg, 120 mg, 240 mg)
  • Ginkofar Intense (120 mg, 240 mg)
  • Bilobil (40 mg, 80 mg)
  • Bilobil Forte (120 mg)
  • Bilobil Intense (120 mg)
  • Tanakan (40 mg, 80 mg)

Suplementy diety

  • DOZ Product Ginkgo Biloba Intense
  • Doppelherz aktiv Ginkgo Duo
  • Swanson Ginkgo Biloba

Preparaty złożone

  • Venoforton (płyn doustny z miłorzębem i innymi ekstraktami)
  • Ginkgo Biloba Plus (z witaminami grupy B)

Substancje czynne w preparatach farmakologicznych

Większość leków zawiera standaryzowane ekstrakty:

  • EGb 761 – najlepiej przebadany ekstrakt
  • LI 1370 – alternatywny standaryzowany ekstrakt

Ekstrakty standaryzowane na:

  • 22-27% glikozydów flawonowych
  • 5-7% laktonów terpenowych
  • <5 ppm toksycznych kwasów ginkgolowych

Dawkowanie i sposób podawania

Standardowe dawkowanie:

  • 120-240 mg ekstraktu dziennie
  • Podział na 2-3 dawki
  • Podawanie z posiłkami lub po posiłku

Dawkowanie w różnych wskazaniach:

  • Zaburzenia krążenia mózgowego: 120-240 mg przez 8-24 tygodnie
  • Zaburzenia krążenia obwodowego: 120-160 mg przez 6-12 tygodni
  • Demencja: 240 mg dziennie przez minimum 6 miesięcy

Farmakoterapia porównawcza

Badania pokazują, że 240 mg ekstraktu z miłorzębu może być równie skuteczne co 5-10 mg donepezilu dziennie u pacjentów z łagodną do umiarkowanej chorobą Alzheimera. Jednak w leczeniu demencji miłorząb stosuje się głównie jako terapię wspomagającą, nie zastępczą.

Profil bezpieczeństwa i działania niepożądane

Działania niepożądane

Skutki uboczne po podaniu preparatów z miłorzębu japońskiego występują rzadko. Mogą pojawić się: bóle i zawroty głowy, nudności, wymioty, zaburzenia jelitowe, osłabienie, niemiarowa praca serca.

Najczęstsze działania niepożądane:

  • Dolegliwości żołądkowo-jelitowe (1-5%)
  • Bóle głowy i zawroty (1-3%)
  • Reakcje alergiczne skórne (<1%)
  • Palpitacje (<1%)

Przeciwwskazania

Bezwzględne przeciwwskazania:

  • Nadwrażliwość na składniki preparatu
  • Ciąża i okres karmienia piersią
  • Zaburzenia krzepliwości krwi (hemofilia)
  • Planowane zabiegi chirurgiczne (przerwać 7 dni przed zabiegiem)

Względne przeciwwskazania:

  • Epilepsja (ryzyko napadów padaczkowych)
  • Przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych

Interakcje lekowe

Miłorząb japoński może wchodzić w interakcje z niektórymi lekami poprzez zwiększenie ryzyka krwawień, napadów padaczkowych, zespołu serotoninowego oraz wahań poziomu cukru we krwi.

Główne grupy leków wymagające ostrożności:

Grupa leków Mechanizm interakcji Ryzyko
Antykoagulanty (warfaryna, heparyna) Nasilenie działania przeciwzakrzepowego Krwawienia
Leki przeciwpłytkowe (ASA, klopidogrel) Hamowanie agregacji płytek Krwawienia
SSRI (fluoksetyna, sertralin) Wpływ na poziom serotoniny Zespół serotoninowy
Leki przeciwpadaczkowe Obniżenie progu drgawkowego Napady padaczkowe
Leki przeciwcukrzycowe Wpływ na glikemię Hipoglikemia

Monitorowanie terapii

Parametry kontrolne

  • Czas krzepnięcia (PT/INR) u pacjentów na antykoagulantach
  • Poziom glukozy u diabetyków
  • Ocena funkcji poznawczych (MMSE, ACE-R)
  • Monitorowanie objawów krwawienia

Optymalizacja terapii

Wskaźniki skuteczności:

  • Poprawa w testach funkcji poznawczych (po 6-8 tygodniach)
  • Zmniejszenie objawów neuropsychiatrycznych
  • Poprawa jakości życia
  • Zwiększenie dystansu marszu (w chorobie naczyń obwodowych)

Czas terapii:

  • Efekty widoczne po 4-6 tygodniach
  • Pełne korzyści po 3-6 miesiącach
  • Zalecana przerwa co 3 miesiące (tydzień)

Zastosowanie w kosmetyce i medycynie estetycznej

Ze względu na właściwości przeciwutleniające i poprawiające mikrokrążenie, ekstrakty z miłorzębu są chętnie stosowane w kosmetykach:

  • Pielęgnacja skóry dojrzałej – spowalnianie procesów starzenia
  • Cera naczynkowa – wzmacnianie naczyń, redukcja „pajączków”
  • Produkty przeciwzmarszczkowe – ochrona kolagenu i elastyny
  • Preparaty do pielęgnacji oczu – poprawa mikrokrążenia

Badania kliniczne i dowody naukowe

Poziom dowodów naukowych

Miłorząb japoński jest jedną z najlepiej przebadanych roślin leczniczych. W bazie danych PubMed zgromadzono ponad 400 badań potwierdzających efekty działania ginkgo biloba.

Najważniejsze badania kliniczne:

  • GOTADAY – skuteczność w demencji
  • GINDEM-NP – neuroprotekcja
  • GEM Study – profilaktyka demencji
  • EPIDOS – badanie epidemiologiczne

Wytyczne organizacji medycznych

WHO (2019) – brak wystarczających podstaw do rekomendacji w profilaktyce zmian neurodegeneracyjnych

EMA (European Medicines Agency) – zatwierdza stosowanie w łagodnych zaburzeniach poznawczych

Polskie Towarzystwo Neurologiczne – jako terapia wspomagająca w demencji

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy miłorząb japoński pomaga na pamięć?

Tak, badania kliniczne potwierdzają skuteczność standaryzowanych ekstraktów w poprawie funkcji poznawczych, szczególnie u osób powyżej 50 roku życia z łagodnymi zaburzeniami pamięci. Efekty są widoczne po 6-8 tygodniach regularnego stosowania.

Jak długo można stosować preparaty z miłorzębu?

Preparaty można stosować długoterminowo, jednak zaleca się robienie tygodniowych przerw co 3 miesiące terapii. W badaniach klinicznych bezpiecznie stosowano ekstrakty przez okres do 2 lat.

Czy miłorząb japoński można łączyć z lekami na nadciśnienie?

Konieczna jest konsultacja z lekarzem, ponieważ miłorząb może wpływać na ciśnienie krwi poprzez rozszerzenie naczyń. Możliwe jest nasilenie działania leków hipotensyjnych.

Czy mogę stosować miłorząb podczas brania aspiryny?

Nie zaleca się jednoczesnego stosowania z powodu zwiększonego ryzyka krwawień. Aspiryna i miłorząb hamują agregację płytek krwi, co może prowadzić do przedłużenia czasu krwawienia.

Kiedy spodziewać się pierwszych efektów?

Pierwsze efekty można zauważyć po 4-6 tygodniach regularnego stosowania. Pełne korzyści terapeutyczne rozwijają się po 3-6 miesiącach terapii.

Czy preparaty z miłorzębu są bezpieczne dla osób starszych?

Tak, ale wymagają szczególnej ostrożności ze względu na często występujące wielochorobowość i polipragmazję. Konieczne jest uwzględnienie wszystkich przyjmowanych leków i ocena ryzyka interakcji.

Jaka jest różnica między lekiem a suplementem diety z miłorzębem?

Leki zawierają standaryzowane ekstrakty o potwierdzonej zawartości substancji czynnych i przeszły pełne badania bezpieczeństwa i skuteczności. Suplementy diety nie podlegają tak rygorystycznym wymogom dotyczącym standaryzacji.

Czy miłorząb japoński może zapobiegać chorobie Alzheimera?

Badania są niejednoznaczne. Niektóre sugerują potencjalny efekt neuroprotekcyjny, ale nie ma jednoznacznych dowodów na skuteczność w pierwotnej profilaktyce choroby Alzheimera u zdrowych osób.

Czy można stosować miłorząb w ciąży?

Nie, preparaty z miłorzębu są przeciwwskazane w ciąży ze względu na ryzyko krwotoków i brak badań bezpieczeństwa w tym okresie.

Jak wybrać najlepszy preparat z miłorzębu?

Należy wybierać produkty zarejestrowane jako leki, zawierające standaryzowane ekstrakty (EGb 761 lub LI 1370) z określoną zawartością glikozydów flawonowych (24-27%) i laktonów terpenowych (5-7%).

Bibliografia

  1. Liu H, Ye M, Guo H. An Updated Review of Randomized Clinical Trials Testing the Improvement of Cognitive Function of Ginkgo biloba Extract in Healthy People and Alzheimer’s Patients. Front Pharmacol. 2020;10:1688. DOI: 10.3389/fphar.2019.01688 PMID: 32153388
  2. Tan MS, Yu JT, Tan CC, Wang HF, Meng XF, Wang C, Jiang T, Zhu XC, Tan L. Efficacy and adverse effects of ginkgo biloba for cognitive impairment and dementia: a systematic review and meta-analysis. J Alzheimers Dis. 2015;43(2):589-603. DOI: 10.3233/JAD-140837 PMID: 25114079