Axonalgin

Axonalgin to lek zawierający metamizol sodowy jednowodny, należący do grupy pochodnych pirazolonu. Jest wskazany dla młodzieży powyżej 15. roku życia i dorosłych do leczenia ostrego i silnego bólu po urazach lub operacjach, kolki, bólu nowotworowego oraz wysokiej gorączki, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne. Działa przeciwbólowo i obniża temperaturę ciała, przynosząc ulgę w różnych stanach bólowych.

Benlek

Lek Benlek to lek złożony, który zawiera trzy składniki czynne: metamizol, witaminę B1 (tiaminę) i kofeinę. Metamizol jest nieopioidowym lekiem przeciwbólowym z grupy pochodnych pirazolonu, który działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo i rozkurczowo na mięśnie gładkie. Kofeina pobudza ośrodkowy układ nerwowy; obkurcza naczynia i obniża ciśnienie śródczaszkowe; nasila działanie metamizolu wskutek penetracji do ośrodkowego układu nerwowego. Witamina B1 działa korzystnie na procesy zapalne w ośrodkowym układzie nerwowym. Ułatwia przewodzenie nerwowe i poprawia metabolizm. Benlek jest stosowany w bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu, a także w gorączce, gdy zastosowanie innych leków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Lek jest dostępny na receptę.

Dialginum

Dialginum, zawierający metamizol sodowy, to lek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym oraz rozkurczowym na mięśnie gładkie. Jest stosowany w leczeniu ostrego, silnego lub przewlekłego bólu różnego pochodzenia, a także wysokiej gorączki, gdy inne metody leczenia okazały się nieskuteczne. Lek jest przeznaczony dla osób dorosłych i młodzieży powyżej 15 roku życia. Dialginum jest dostępny na receptę.

Domilgan

Jakie są wskazania? Na co stosowany jest ? Dialginum (metamizol sodowy) jest lekiem przeciwbólowym i przeciwgorączkowym z grupy pochodnych pirazolonu. Stosowany jest w krótkotrwałym leczeniu bólu o różnym pochodzeniu o dużym nasileniu oraz w gorączce, gdy zastosowanie innych leków jest niewskazane lub nieskuteczne. Lek wykazuje silne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, nie wpływając przy tym na perystaltykę jelit i nie powodując zaparć. Podstawowymi wskazaniami do stosowania

MaxAlgina

MaxAlgina to lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym, dostępny bez recepty. Zawiera substancję czynną metamizol. Stosuje się go u osób dorosłych w krótkotrwałym leczeniu ciężkiego i ostrego bólu pooperacyjnego oraz pourazowego, skurczów bólowych brzucha (kolek) czy wysokiej gorączki. Leku nie należy stosować dłużej niż 3-5 dni bez konsultacji z lekarzem.

Metamizol Biofarm

Metamizol Biofarm to lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy z grupy pirazolonów, zawierający metamizol sodowy jednowodny jako substancję czynną. Preparat jest przeznaczony do leczenia ostrego, silnego bólu po urazach i operacjach, kolki brzusznej, bólu w chorobach nowotworowych oraz wysokiej gorączki, gdy inne metody terapeutyczne okazują się nieskuteczne lub przeciwwskazane. Lek stosuje się w przypadkach wymagających silnego działania przeciwbólowego, gdy standardowe analgetyki nie przynoszą oczekiwanego efektu.

Metamizol Dr. Max

Lek Metamizol Dr. Max to przeciwbólowy lek z grupy pirazolonów, działający także rozkurczająco i przeciwgorączkowo. Skuteczny w ciągu 30-60 minut, jego efekt utrzymuje się przez około 4 godziny. Stosowany u dorosłych i młodzieży powyżej 15 lat w leczeniu ciężkiego bólu i wysokiej gorączki, gdy inne metody są nieskuteczne.

Metamizol Krka

Metamizol Krka to lek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i rozkurczowym. Jest stosowany w leczeniu bólu o dużym nasileniu, takiego jak ból pooperacyjny, ból nowotworowy, a także w przypadku gorączki, która nie ustępuje pomimo wcześniejszego przyjmowania innych leków przeciwgorączkowych. Lek jest dostępny na receptę.

Metamizol Promedo

Metamizol Promedo to lek z grupy nieopioidowych środków przeciwbólowych, który działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo oraz rozkurczowo na mięśnie gładkie. Jest to pochodna pirazolonu, która skutecznie łagodzi ból różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączkę. Wskazany jest w leczeniu bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych środków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Jest dostępny bez recepty.

Metamizol-SF

Metamizol-SF to lek zawierający substancję czynną – jednowodny metamizol sodowy, należący do grupy leków zwanych pirazolonami. Wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz spazmolityczne. Stosowany jest w łagodzeniu ostrego, silnego bólu różnego pochodzenia oraz do obniżania wysokiej gorączki. Lek jest dostępny na receptę.

Metamizole Kabi

Metamizole Kabi to lek dostępny na receptę, który jest pochodną pirazolonu. Wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i spazmolityczne. Jest stosowany w leczeniu bólów różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz w przypadku gorączki, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne. Lek jest podawany jedynie w sytuacjach, kiedy nie jest możliwe podanie doustne.

Metamizole Kalceks

Metamizole Kalceks to lek zawierający substancję aktywną metamizol, który ma działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i rozkurczowe. Stosuje się go w leczeniu nagłego, ciężkiego lub długotrwałego bólu oraz gorączki, gdy inne metody leczenia okazują się nieskuteczne. Lek ten jest dostępny na receptę.

Pixalzina

Pixalzina to lek dostępny bez recepty, który zawiera metamizol sodowy jednowodny, należący do grupy leków zwanych pirazolonami. Oprócz działania przeciwbólowego, Pixalzina wykazuje również działanie przeciwskurczowe oraz przeciwgorączkowe. Stosuje się go w leczeniu ostrego, silnego lub przewlekłego bólu oraz wysokiej gorączki, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne. Produkt leczniczy jest dostępny w postaci tabletek powlekanych.

Pyralgin

Pyralgin to lek zawierający metamizol sodowy jednowodny, który należy do grupy leków zwanych pochodnymi pirazolonu. Jest stosowany w leczeniu bólu o różnym podłożu i dużym nasileniu, a także w przypadku gorączki, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne. Pyralgin wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz spazmolityczne. Lek jest dostępny na receptę.

Pyralgina

Pyralgina to lek dostępny bez recepty, stosowany w leczeniu bólu o różnym pochodzeniu o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych środków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Substancją czynną leku jest metamizol, który wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz rozkurczowe na mięśnie gładkie. Lek jest przeznaczony dla osób powyżej 15. roku życia.

Pyralgina Ból i Gorączka

Pyralgina Ból i Gorączka to lek dostępny bez recepty, którego substancją czynną jest metamizol sodowy. Lek ten wykazuje właściwości przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i rozkurczowe. Stosuje się go w przypadku wystąpienia bólu o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych środków jest niewskazane lub nieskuteczne.

Pyralgina MAX

Lek zawiera metamizol sodowy jednowodny, pochodną pirazolonu o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Stosowany u młodzieży od 15 roku życia i dorosłych w leczeniu ostrego, silnego bólu po urazach lub operacjach, skurczowego bólu brzucha (kolki), bólu nowotworowego oraz innych ostrych lub przewlekłych silnych bólów, a także w przypadku wysokiej gorączki, która nie reaguje na inne środki.

Pyralgina Plus

Pyralgina Plus to lek, którego substancją czynną jest sól sodowa metamizolu. Działa przeciwbólowo, przeciwgorączkowo, przeciwzapalnie i słabo rozkurczowo na mięśnie gładkie. Wskazany jest w leczeniu bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych środków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Jest dostępny bez recepty.

Pyreox

Pyreox to lek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i rozkurczowym. Jest stosowany w leczeniu ciężkiego ostrego lub przewlekłego bólu oraz wysokiej gorączki, która nie ustępuje po innych środkach. Lek jest przeznaczony dla dorosłych i młodzieży powyżej 15. roku życia.

Pyreoxing

Pyreoxing to lek o działaniu przeciwbólowym, przeciwgorączkowym i rozkurczowym, stosowany w leczeniu silnego, ostrego bólu oraz gorączki, gdy inne metody leczenia są nieskuteczne. Pyreoxing jest dostępny wyłącznie na receptę.

Pyretolek

Pyretolek to lek o działaniu przeciwbólowym i przeciwgorączkowym. Jest zalecany do stosowania w przypadku bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych środków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Lek jest dostępny bez recepty.

Re-Algin

Re-Algin to lek dostępny bez recepty, który zawiera substancję czynną metamizol sodowy. Wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Jest stosowany w leczeniu bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych leków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Lek jest przeznaczony dla osób dorosłych.

Scopolan Compositum

Scopolan Compositum to lek złożony, zawierający butylobromek hioscyny i metamizol sodowy jednowodny. Butylobromek hioscyny działa rozkurczowo na mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i układu moczowo-płciowego, a metamizol sodowy wykazuje działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Lek jest wskazany do krótkotrwałego leczenia bólu o dużym nasileniu w stanach skurczowych przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i układu moczowo-płciowego. Scopolan Compositum jest dostępny bez recepty.

Spasmalgon

Spasmalgon to lek o złożonym działaniu, który skutecznie łagodzi ból i rozkurcza mięśnie gładkie przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych oraz dróg rodnych. Posiada silne działanie przeciwbólowe. Jest wskazany podczas silnych kurczy żołądka, kolki jelitowej, nerkowej i żółciowej oraz w czasie bolesnych miesiączek. Lek jest dostępny na receptę.

Vemonis Intense

Vemonis Intense to lek stosowany u dorosłych do objawowego leczenia bólu o dużym nasileniu oraz bólów związanych ze stanami skurczowymi mięśni gładkich, w tym:

układu moczowo-płciowego (kolka nerkowa, bolesne miesiączkowanie),

przewodu pokarmowego (kolka jelitowa, zespół jelita drażliwego),

dróg żółciowych (zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie przewodów żółciowych).

Lek zawiera trzy substancje czynne: metamizol sodu o działaniu przeciwbólowym, drotaweryny chlorowodorek, który działa rozkurczowo na mięśnie gładkie oraz kofeinę, która jest dodatkiem do wielu leków przeciwbólowych.

Vemonis Max

Vemonis Max to lek, który zawiera trzy substancje czynne: metamizol sodowy, kofeinę oraz drotaweryny chlorowodorek. Jest przeznaczony do objawowego leczenia bólu o dużym nasileniu oraz bólów związanych ze stanami skurczowymi mięśni gładkich. Produkt jest dostępny bez recepty. Wskazany jest do stosowania u osób dorosłych.

Vemonis Ultra

Vemonis Ultra jest lekiem złożonym dedykowanym osobom dorosłym, który pomaga w łagodzeniu bólu związanego ze skurczami mięśni gładkich, od łagodnego do silnego. Jego działanie obejmuje układ moczowo-płciowy (np. kolka nerkowa, bolesne miesiączkowanie), przewód pokarmowy (kolka jelitowa, zespół jelita drażliwego) oraz drogi żółciowe (zapalenie pęcherzyka żółciowego, zapalenie przewodów żółciowych). Metamizol sodu działa przeciwbólowo, kofeina pobudza układ nerwowy i rozszerza naczynia krwionośne, a drotaweryny chlorowodorek rozkurcza mięśnie gładkie.

Xalgin

Xalgin to lek stosowany w leczeniu bólu różnego pochodzenia o dużym nasileniu oraz gorączki, gdy zastosowanie innych środków jest przeciwwskazane lub nieskuteczne. Substancją czynną jest metamizol sodowy, który wykazuje działanie przeciwbólowe, przeciwgorączkowe oraz rozkurczowe na mięśnie gładkie. Lek jest dostępny na receptę.

Metamizol – informacje w pigułce (podsumowanie farmaceuty)

Metamizol – dokładniej metamizol sodowy, to lek wykazujący działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe. Dokładny mechanizm działania leku nie został wyjaśniony, ale przypuszcza się, że może być związany z hamowaniem aktywności enzymu cyklooksygenazy w ośrodkowym układem nerwowym. Wskazaniem do stosowania metamizolu jest leczenie bólu różnego pochodzenia o dużym stopniu nasilenia oraz gorączki, w sytuacji kiedy inne stosowane leki nie powodują jej obniżenia.

Metamizol dostępny jest w postaci tabletek, granulatu do sporządzania roztworu doustnego oraz roztworu do wstrzykiwań. Ważne jest dobranie najmniejszej dawki, która opanuje ból i gorączkę. Efekt leczniczy następuje po około 30-60 minutach od podania doustnego oraz dożylnego.  

Możliwe działania niepożądane: Rzadko może pojawić się ból brzucha, nudności, wymioty, podrażnienie żołądka, suchość błony śluzowej jamy ustnej, bóle i zawroty głowy, leukopenia (spadek liczby białych krwinek), reakcje hipotensyjne (niedociśnienie), uszkodzenie wątroby, reakcje anafilaktyczne, napady astmy, wysypka

Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10

Metamizol – skuteczny lek przeciwbólowy z kontrowersyjną historią

Metamizol sodowy to jedna z najważniejszych substancji czynnych stosowanych w leczeniu bólu o dużym nasileniu i wysokiej gorączki opornej na inne leki. Zsyntetyzowany po raz pierwszy w 1920 roku przez niemieckich chemików, lek ten stał się pierwszym całkowicie syntetycznym analgetykiem, który nie miał roślinnego wzorca ani odpowiednika. Należy do podstawowych, nieopioidowych leków pierwszego stopnia drabiny analgetycznej Światowej Organizacji Zdrowia, wprowadzonej w 1986 roku jako schemat leczenia bólu.

W Polsce metamizol jest powszechnie dostępny bez recepty pod znanymi nazwami handlowymi takimi jak Pyralgina, Pixalzina, Pyreox czy Pyretolek. Metamizol wykazuje silne działanie przeciwbólowe i przeciwgorączkowe, a także właściwości rozkurczowe na mięśnie gładkie, co czyni go skutecznym rozwiązaniem w wielu sytuacjach klinicznych. Jednak jego stosowanie budzi również kontrowersje ze względu na ryzyko wystąpienia poważnych działań niepożądanych, szczególnie agranulocytozy.

Z powodu potencjalnych skutków ubocznych, metamizol został wycofany z obiegu w wielu krajach, takich jak Stany Zjednoczone, Australia, Norwegia, Szwecja, Dania, Litwa czy Irlandia. W krajach takich jak Niemcy, Szwajcaria, Hiszpania, Czechy, Grecja, Włochy oraz na Węgrzech preparaty z metamizolem dostępne są wyłącznie na receptę. W Polsce natomiast lek pozostaje dostępny bez recepty, co czyni znajomość jego właściwości i bezpiecznego stosowania szczególnie istotną dla pacjentów.

Mechanizm działania metamizolu

Mechanizm działania metamizolu nie został w pełni wyjaśniony, jednak wyniki badań wskazują, że metamizol i jego główny metabolit, 4-N-metyloaminoantypiryna (MAA), działają prawdopodobnie zarówno poprzez ośrodkowy, jak i obwodowy układ nerwowy. Prawdopodobnie pyralgin wraz z MAA wpływają na ośrodkowy i obwodowy układ nerwowy poprzez stymulowanie uwalniania beta-endorfin, obniżanie stężenia endogennych pirogenów, wywieranie wpływu na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu, hamowanie aktywności cyklooksygenazy oraz zmniejszanie syntezy prostaglandyn, prostacyklin i tromboksanu.

Metamizol wykazuje pewną odrębność od grupy niesteroidowych leków przeciwzapalnych – może bezpośrednio wpływać na transmisję bodźców bólowych w rdzeniu kręgowym. Badania donoszą także o wpływie tego leku na aktywność układu endokannabinoidowego, który także związany jest z odczuwaniem bólu. Przez ograniczenie wychwytu zwrotnego adenozyny, metamizol ma także właściwości rozkurczające, łagodząc skurcze mięśni gładkich, zarówno w drogach moczowych, jak i w układzie trawiennym oraz naczyniach krwionośnych.

Farmakokinetyka i metabolizm

Metamizol po podaniu doustnym dobrze i szybko wchłania się z przewodu pokarmowego, przy czym czas osiągnięcia maksymalnego stężenia dla leku w postaci tabletek wynosi 1,2–2 godziny, w postaci kropli – około 1,15 godziny. Biodostępność metamizolu jest bardzo wysoka, przekraczając 90%, a okres półtrwania metamizolu wynosi około 15 minut, natomiast dla jego głównego metabolitu, 4-metyloaminoantypiryny, wynosi od 2,6 do 3,5 godziny.

Metamizol wiąże się z białkami osocza w około 60%, a sama substancja przenika przez barierę krew-mózg oraz barierę krew-łożysko, co ma szczególne znaczenie dla kobiet w ciąży. Głównym, a zarazem aktywnym metabolitem metamizolu sodowego jest 4-N-metyloaminoantypiryna (MAA), a nieznaczne działanie wykazuje również 4-aminoantypiryna (AA). Metamizol jest wydalany głównie z moczem w postaci metabolitów (90%), natomiast niewielka ilość leku (około 3%) jest wydalana w postaci niezmienionej, a jego metabolity przenikają również do mleka matki.

Wskazania do stosowania

Jednym z podstawowych wskazań do stosowania metamizolu jest ból o dużym nasileniu, gdy inne leki przeciwbólowe i/lub przeciwgorączkowe okazują się nieskuteczne. Metamizol sodu znajduje zastosowanie leczeniu bólu o dużym nasileniu i działa mocniej niż paracetamol, kwas salicylowy, ibuprofen czy diklofenak.

Konkretne wskazania obejmują:

  • Ból pourazowy i pooperacyjny – szczególnie w przypadkach, gdy standardowe leki przeciwbólowe są nieskuteczne
  • Bolesne kolki – nerkowe, żółciowe, jelitowe
  • Ból nowotworowy – jako element wielostopniowego leczenia przeciwbólowego
  • Migrenę i silne bóle głowy – gdy inne preparaty nie przynoszą ulgi
  • Bóle menstruacyjne – szczególnie o dużym nasileniu
  • Wysoką gorączkę – oporną na inne leki przeciwgorączkowe

Rozluźnienie mięśni dróg moczowych, rodnych czy tych związanych z przewodem pokarmowym, szybko przynosi ulgę w bólu. Jego działanie przeciwgorączkowe wynika z bezpośredniego wpływu na ośrodek termoregulacji w podwzgórzu, co pomaga obniżyć gorączkę oraz ograniczyć produkcję substancji w organizmie, które wywołują gorączkę.

Dostępne preparaty w Polsce

Najpopularniejsze preparaty jednoskładnikowe:

Nazwa preparatu Postać Zawartość metamizolu Dostępność
Pyralgina Tabletki 500 mg Bez recepty
Pixalzina Tabletki powlekane 500 mg Bez recepty
Pyreox Tabletki powlekane 500 mg Bez recepty
Pyretolek Tabletki powlekane 500 mg Bez recepty

Preparaty złożone z metamizolem:

  • Scopolan compositum – hioscyna + metamizol – stosowany przy bólach kolkowych, skurczach, kamicy dróg moczowych
  • Vemonis Intense – drotaweryna + kofeina + metamizol – przy bólach kolkowych, menstruacyjnych, skurczach

Takie leki są szczególnie skuteczne na bóle związane ze skurczami mięśni gładkich, np. bóle miesiączkowe czy zapalenie pęcherzyka żółciowego.

Dawkowanie i sposób stosowania

Dawkowanie metamizolu zależy od wagi ciała, współwystępujących schorzeń, wieku pacjenta oraz charakteru dolegliwości. Maksymalna dawka dobowa metamizolu wynosi 4 gramy, a preparaty takie jak tabletki oraz saszetki powinny być stosowane w odstępach minimum sześciogodzinnych.

Zalecane dawkowanie dla dorosłych:

  • Dawka pojedyncza: 500-1000 mg (1-2 tabletki)
  • Maksymalna dawka jednorazowa: 2500 mg (5 tabletek)
  • Maksymalna dawka dobowa: 4000 mg (8 tabletek)
  • Częstotliwość: maksymalnie 4 razy na dobę w odstępach 6-godzinnych

Lek należy przyjmować podczas jedzenia lub bezpośrednio po posiłku, popijając dużą ilością wody. Bezpieczne stosowanie preparatu powinno trwać nie dłużej niż 3 do 5 dni. Jeżeli po tym czasie objawy nie ustąpią, należy zasięgnąć porady lekarskiej.

Dawkowanie u dzieci:

Metamizol występuje również w postaci kropli doustnych, przeznaczonych również dla dzieci poniżej 14 roku życia. Dawka maksymalna maleje ze spadkiem masy ciała dziecka. Dawkowanie u dzieci określa się w przeliczeniu na kilogram masy ciała (8–16 mg/kg).

Działania niepożądane – agranulocytoza jako główne zagrożenie

Stosowanie preparatów zawierających metamizol wiąże się z ryzykiem wystąpienia zagrażającego życiu wstrząsu i agranulocytozy – znacznego, zagrażającego życiu zmniejszenia liczby granulocytów. Agranulocytoza to stan, w którym dochodzi do znacznego spadku liczby granulocytów we krwi, w tym neutrofili, które są niezbędne do zwalczania infekcji.

Objawy agranulocytozy wymagające natychmiastowej konsultacji lekarskiej:

  • Gorączka i dreszcze
  • Ból gardła i trudności w połykaniu
  • Zakażenia trudne do wyleczenia
  • Zmiany zapalne lub owrzodzenia w obrębie jamy ustnej
  • Powiększenie węzłów chłonnych
  • Stany zapalne w obrębie układu moczowo-płciowego lub odbytu

Komitet ds. bezpieczeństwa EMA zalecił, aby pracownicy służby zdrowia informowali pacjentów o konieczności zaprzestania przyjmowania leków z metamizolem i natychmiastowego zwrócenia się o pomoc lekarską w przypadku wystąpienia objawów agranulocytozy. Ryzyko wystąpienia agranulocytozy może się zwiększać w przypadku podawania metamizolu dłużej niż przez 7 dni, ale nie jest zależne od przyjmowanej dawki leku.

Inne działania niepożądane:

Występujące niezbyt często:

  • Reakcje hipotensyjne (obniżenie ciśnienia tętniczego)
  • Wysypka polekowa
  • Nudności i wymioty
  • Zawroty głowy

Występujące rzadko:

  • Leukopenia, reakcje anafilaktoidalne lub anafilaktyczne, małopłytkowość
  • Zespół Stevensa-Johnsona i zespół Lyella
  • Pogorszenie czynności nerek czy dróg moczowych

Przeciwwskazania do stosowania

Główne przeciwwskazania obejmują nadwrażliwość na metamizol, inne pochodne pirazolonu lub którykolwiek składnik preparatu, nadwrażliwość na inne NLPZ, w szczególności objawiającą się astmą, obrzękiem naczynioruchowym, pokrzywką lub nieżytem nosa.

Szczegółowe przeciwwskazania:

  • Zaburzenia hematologiczne: niedokrwistość aplastyczna, agranulocytoza, leukopenia oraz związane z nimi zmiany w obrazie morfologicznym krwi
  • Zaburzenia szpiku kostnego: szczególnie po leczeniu cytostatykami
  • Zespół astmy analgetycznej: nietolerancja na leki przeciwbólowe
  • Ostra niewydolność nerek lub wątroby
  • Ostra porfiria wątrobowa
  • Wrodzony niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej
  • III trymestr ciąży

W I oraz II trymestrze ciąży także nie powinno się stosować na własną rękę preparatów z metamizolem – w tym okresie dozwolone jest podanie pojedynczych dawek tylko i wyłącznie pod nadzorem lekarza. Nie powinno się także zażywać metamizolu podczas karmienia piersią.

Interakcje z innymi lekami

Metamizol może wchodzić w interakcje z innymi produktami leczniczymi, przy czym największe znaczenie kliniczne mają następujące interakcje:

Najważniejsze interakcje lekowe:

  • Leki przeciwkrzepliwe – metamizol nasila działanie pochodnych kumaryny (acenokumarol, warfaryna)
  • Doustne leki przeciwcukrzycowe – metamizol może nasilać ich działanie
  • Kwas acetylosalicylowy – metamizol może osłabiać działanie ASA, co jest istotne u pacjentów stosujących aspirynę ze względów antyagregacyjnych i kardiologicznych
  • Fenytoina i sulfonamidy – nasilone działanie wymienionych leków
  • Cyklosporyna – metamizol może zmniejszać jej stężenie we krwi
  • Metotreksat – metamizol może nasilać jego toksyczność

Pamiętajmy także, by nie spożywać alkoholu podczas stosowania preparatów z metamizolem, ponieważ może to nasilać ryzyko wystąpienia ciężkich skutków ubocznych.

Leczenie farmakologiczne bólu – miejsce metamizolu w terapii

Metamizol jest podstawowym, nieopioidowym lekiem pierwszego stopnia drabiny analgetycznej WHO, która stanowi schemat leczenia bólu wprowadzony w 1986 roku przez Światową Organizację Zdrowia. W leczeniu farmakologicznym bólu o różnym nasileniu stosuje się następujące grupy substancji czynnych:

I stopień drabiny analgetycznej (ból słaby do umiarkowanego):

  • Paracetamol – podstawowy lek przeciwbólowy i przeciwgorączkowy
  • Kwas acetylosalicylowy – również o działaniu przeciwzapalnym
  • Ibuprofen, diklofenak, naproksen – niesteroidowe leki przeciwzapalne
  • Metamizol – przy bólu opornym na powyższe preparaty

II stopień drabiny (ból umiarkowany do silnego):

  • Tramadol – słaby opioid
  • Kodeina – w połączeniu z paracetamolem
  • Metamizol w wyższych dawkach – jako alternatywa przed przejściem na opioidy

III stopień drabiny (ból silny):

  • Morfina, oksykodon, fentanyl – silne opioidy
  • Metamizol jako lek wspomagający – w terapii skojarzonej

Metamizol sodu znajduje zastosowanie w leczeniu bólu o dużym nasileniu i działa mocniej niż paracetamol, kwas salicylowy, ibuprofen czy diklofenak. W Stanach Zjednoczonych, gdzie metamizol został wycofany z rynku ze względu na ryzyko agranulocytozy, zwiększyła się częstość stosowania opioidów do uśmierzania bólu pooperacyjnego, co naraża pacjentów na wystąpienie skutków ubocznych bardzo silnych leków oraz zwiększa ryzyko zależności.

Substancje czynne najczęściej łączone z metamizolem:

  • Hioscyna (skopolamina) – w preparacie Scopolan compositum, przy bólach kolkowych
  • Drotaweryna – w połączeniu rozkurczowym przy skurczach mięśni gładkich
  • Kofeina – dla wzmocnienia działania przeciwbólowego przy migrenach

Kontrowersje międzynarodowe wokół metamizolu

Metamizol powstał w 1922 roku w Niemczech i przez lata był stosowany w wielu krajach. Niestety wraz z biegiem czasu dostrzeżono, że stosowanie tego leku potęguje ryzyko występowania agranulocytozy. Mimo tego uzyskane dane doprowadziły ponad czterdzieści lat temu do wycofania metamizolu w Stanach Zjednoczonych i Wielkiej Brytanii.

W kilku kolejnych badaniach populacyjnych dokonano ponownej oceny częstości występowania agranulocytozy indukowanej lekami. Międzynarodowe badanie agranulocytozy i anemii aplastycznej, znane również jako Boston Study, badało populację 22,8 miliona w siedmiu europejskich miastach i Jerozolimie przez ponad 6,5 roku i zgłosiło ogólną częstość występowania 1 przypadku zmniejszenia liczby neutrofili na milion osób rocznie.

Badania kliniczne wykazały, że agranulocytoza wywołana przez metamizol jest częstsza u osób pochodzących z Wielkiej Brytanii, co sugeruje genetyczne uwarunkowania podatności na ten skutek uboczny. Genetics may play a significant role in metamizole sensitivity. It is suggested that some populations are more prone to suffer from metamizole induced agranulocytosis than others.

Najnowsze zalecenia EMA z 2024 roku

W 2024 roku Europejska Agencja Leków wydała zaktualizowane rekomendacje dotyczące minimalizacji ryzyka agranulocytozy przy stosowaniu metamizolu. Przegląd rozpoczęto na wniosek fińskiej agencji leków, gdzie przypadki agranulocytozy zgłaszano pomimo wzmocnienia środków minimalizacji ryzyka.

Kluczowe zalecenia EMA:

  1. Edukacja pacjentów – o objawach agranulocytozy i konieczności natychmiastowego przerwania leczenia
  2. Unikanie u pacjentów wysokiego ryzyka – u których wcześniej wystąpiła agranulocytoza lub mają problemy ze szpikiem kostnym
  3. Monitorowanie morfologii krwi – przy długotrwałym stosowaniu
  4. Natychmiastowe badania – po wystąpieniu objawów agranulocytozy natychmiast wykonać test mierzący poziom krwinek, w tym poziom różnych rodzajów białych krwinek

Pomimo nowych, ostrzejszych zaleceń, PRAC stwierdził, że korzyści płynące ze stosowania leków zawierających metamizol nadal przewyższają ryzyko.

Kraj/Region Status metamizolu Dostępność
Polska Dopuszczony Bez recepty
Niemcy, Szwajcaria Dopuszczony Tylko na receptę
USA, Wielka Brytania Wycofany Niedostępny
Hiszpania, Włochy Dopuszczony Tylko na receptę

Najczęściej zadawane pytania (FAQ)

Czy metamizol jest bezpieczny?

PRAC stwierdził, że korzyści płynące ze stosowania leków zawierających metamizol nadal przewyższają ryzyko, jednak wymaga to przestrzegania zasad bezpiecznego stosowania. Najważniejsze to nieprzekraczanie zalecanego dawkowania, stosowanie przez krótki czas i natychmiastowe przerwanie leczenia przy pierwszych objawach działań niepożądanych.

Jak długo można stosować metamizol?

Bezpieczne stosowanie preparatu powinno trwać nie dłużej niż 3 do 5 dni. Jeżeli po tym czasie objawy nie ustąpią, należy zasięgnąć porady lekarskiej. W przypadku długotrwałej terapii metamizolem zalecane jest regularne wykonywanie badań krwi.

Czy metamizol można stosować w ciąży?

Stosowanie leku w III trymestrze ciąży jest przeciwwskazane. W I oraz II trymestrze ciąży także nie powinno się stosować na własną rękę preparatów z metamizolem – w tym okresie dozwolone jest podanie pojedynczych dawek tylko i wyłącznie pod nadzorem lekarza.

Czy można łączyć metamizol z alkoholem?

Metamizolu nie należy łączyć z alkoholem, ponieważ może to nasilać ryzyko wystąpienia ciężkich skutków ubocznych. Alkohol może wpływać na farmakokinetykę zarówno leku jak i alkoholu.

Jakie są objawy agranulocytozy?

Główne objawy to gorączka, dreszcze, ból gardła, trudności w połykaniu, zmiany zapalne w jamie ustnej, nosie i gardle, powiększenie węzłów chłonnych oraz stany zapalne w obrębie układu moczowo-płciowego. W przypadku wystąpienia tych objawów należy natychmiast przerwać stosowanie preparatu i skonsultować się z lekarzem, ponieważ objawy te mogą świadczyć o wystąpieniu agranulocytozy.

Czy dzieci mogą stosować metamizol?

Metamizol występuje również w postaci kropli doustnych, przeznaczonych również dla dzieci poniżej 14 roku życia, jednak nie powinniśmy stosować metamizolu u dzieci i młodzieży do 15. roku życia bez nadzoru lekarskiego. U dzieci metamizol pozajelitowo stosujemy tylko w przypadku stanów gorączkowych zagrażających życiu.

Czy metamizol uzależnia?

Metamizol nie jest lekiem opioidowym i nie powoduje uzależnienia fizycznego czy psychicznego. Jednak ze względu na skutki uboczne nie powinien być stosowany długotrwale bez nadzoru lekarskiego.

Co robić w przypadku przedawkowania?

W przypadku przedawkowania należy natychmiast skontaktować się z lekarzem lub zadzwonić do centrum zatruć. Objawy mogą obejmować nudności, wymioty, zawroty głowy, senność, spadek ciśnienia tętniczego i zaburzenia rytmu serca.

Bibliografia

  1. European Medicines Agency (EMA). EMA recommends measures to minimise serious outcomes of known side effect with painkiller metamizole [Internet]. Amsterdam: EMA; 2024 Sep 6 [cited 2025 Aug 26]. Available from: https://www.ema.europa.eu/en/news/ema-recommends-measures-minimise-serious-outcomes-known-side-effect-painkiller-metamizole
  2. Klose S, Pflock R, König IR, Linder R, Schwaninger M. Metamizole and the risk of drug-induced agranulocytosis and neutropenia in statutory health insurance data. Naunyn Schmiedebergs Arch Pharmacol. 2020 Apr;393(4):681-690. DOI: 10.1007/s00210-019-01774-4 PMID: 31811328