Mepidont to lek stosowany w stomatologii, który działa jako środek znieczulający miejscowo. Jego substancją czynną jest mepiwakaina, związek o budowie amidowej. Działanie znieczulające rozpoczyna się szybko po podaniu. Lek jest wykorzystywany do wszelkich zabiegów zachowawczych i chirurgicznych w stomatologii, szczególnie gdy pożądane jest osiągnięcie znieczulenia miejscowego o przedłużonym czasie. Mepidont jest dostępny na receptę.
Mepivastesin to lek stosowany w stomatologii, który zawiera jako substancję czynną chlorowodorek mepiwakainy. Jest to środek miejscowo znieczulający, który znajduje zastosowanie w znieczuleniu nasiękowym i przewodowym podczas różnych zabiegów stomatologicznych. Wskazania do stosowania obejmują znieczulenie podczas prostych ekstrakcji zębów, opracowania ubytków i leczenia zębów filarowych. Lek jest dostępny na receptę.
Scandivin, zawierający chlorowodorek mepiwakainy, to szybko działający środek miejscowo znieczulający stosowany w stomatologii. Jest on szczególnie przydatny w różnego rodzaju zabiegach stomatologicznych, zarówno zachowawczych, jak i chirurgicznych. Lek ten jest dostępny na receptę. Wskazania do jego stosowania obejmują wszelkie zabiegi stomatologiczne u osób dorosłych, młodzieży i dzieci powyżej 4 lat (około 20 kg masy ciała).
Scandonest 30 mg/ml to preparat znieczulający miejscowo, który jest stosowany podczas krótszych zabiegów stomatologicznych do miejscowych znieczuleń. Substancją czynną preparatu jest mepiwakaina. Lek jest dostępny na receptę.
Mepiwakaina – lek o właściwościach miejscowo znieczulających. Mechanizm działania mepiwakainy polega na odwracalnym zmniejszeniu przepuszczalności błonowej włókna nerwowego dla jonów sodowych, co prowadzi do miejscowej blokady przewodnictwa impulsów nerwowych. Wskazaniem do stosowania leku jest zwalczanie ostrego bólu u osób dorosłych (np. ból pooperacyjny, porodowy) oraz zwalczanie ostrego bólu u dzieci do 12 lat (ból śród- i pooperacyjny).
Mepiwakaina dostępna jest w postaci roztworu do wstrzykiwań. Dawkowanie dobiera się indywidualnie w zależności od wieku, wagi oraz długości działania leku.
Możliwe działania niepożądane: niedociśnienie, nadciśnienie, nudności, wymioty, zatrzymanie moczu, podwyższenie temperatury, sztywność, ból pleców, bradykardia, tachykardia, ból głowy, parestezje, zawroty głowy, duszność, zatrzymanie krążenia, zaburzenia rytmu serca, reakcje alergiczne.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Mepiwakaina to jeden z najczęściej stosowanych środków miejscowo znieczulających w stomatologii, który zapewnia pacjentom komfort podczas różnorodnych zabiegów dentystycznych. Ta substancja czynna, należąca do grupy amidowych anestetyków miejscowych, charakteryzuje się szybkim początkiem działania, wysoką skutecznością oraz dobrym profilem bezpieczeństwa. Od momentu wprowadzenia do obrotu w 1960 roku w Stanach Zjednoczonych, mepiwakaina zyskała uznanie wśród dentystów na całym świecie dzięki unikalnym właściwościom farmakologicznym. W przeciwieństwie do wielu innych środków znieczulających miejscowo, mepiwakaina wykazuje słabe działanie naczyniozwężające, co pozwala na przedłużone działanie znieczulające nawet bez konieczności dodawania środków obkurczających naczynia krwionośne. Ta cecha sprawia, że substancja jest szczególnie wartościowa u pacjentów z przeciwwskazaniami do stosowania adrenaliny, takimi jak choroby sercowo-naczyniowe, nadciśnienie czy cukrzyca. Mepiwakaina dostępna jest w różnych stężeniach i formulacjach – zarówno jako preparat samodzielny, jak i w połączeniu z adrenaliną – co umożliwia indywidualne dostosowanie terapii do specyficznych potrzeb każdego pacjenta i rodzaju wykonywanego zabiegu.
Mepiwakaina jest związkiem amidowym, co odróżnia ją od starszych anestetyków estrowych, takich jak prokaina. Struktura amidowa zapewnia większą stabilność chemiczną oraz znacznie rzadsze występowanie reakcji alergicznych. Substancja składa się z trzech głównych części: aromatycznego pierścienia benzenu, łańcucha pośredniego o wiązaniu amidowym oraz grupy aminowej.
Mechanizm działania mepiwakainy opiera się na odwracalnym hamowaniu przewodzenia impulsów nerwowych poprzez blokowanie kanałów sodowych zależnych od napięcia w błonie komórkowej neuronów. Podczas normalnego przewodzenia impulsu nerwowego, otwieranie się kanałów sodowych umożliwia gwałtowny napływ jonów sodu do komórki, co prowadzi do depolaryzacji błony i powstania potencjału czynnościowego. Mepiwakaina wiąże się z miejscami receptorowymi wewnątrz kanałów sodowych, uniemożliwiając ich otwarcie i blokując przepływ jonów sodu.
Ten proces rozwija się stopniowo w komórkach nerwowych – najpierw wzrasta próg pobudliwości elektrycznej, następnie zmniejsza się szybkość narastania potencjału czynnościowego, a ostatecznie przewodzenie impulsów zwalnia aż do całkowitego ustania. Co istotne, mepiwakaina działa selektywnie na różne typy włókien nerwowych. Najwcześniej ulegają zablokowaniu cienkie włókna autonomiczne, następnie włókna czuciowe odpowiedzialne za ból i temperaturę, potem włókna czucia dotyku i nacisku, a jako ostatnie – grube włókna ruchowe.
Mepiwakaina wyróżnia się unikalną cechą wśród środków znieczulających miejscowo – posiada niewielkie właściwości naczyniozwężające. Ta naturalna zdolność do zwężania naczyń krwionośnych w miejscu podania prowadzi do wolniejszego wchłaniania leku do krążenia ogólnego, co z kolei przedłuża czas działania znieczulającego i zmniejsza ryzyko toksyczności ogólnoustrojowej. Właściwość ta jest szczególnie korzystna, gdy stosowanie typowych leków zwężających naczynia, takich jak adrenalina, jest przeciwwskazane ze względu na schorzenia współistniejące pacjenta.
Początek działania mepiwakainy jest szybki – efekt znieczulający występuje już po trzech do pięciu minutach od wstrzyknięcia. Czas trwania znieczulenia zależy od wielu czynników, w tym od miejsca i sposobu podania, zastosowanego stężenia oraz obecności lub braku środka naczyniozwężającego. W praktyce stomatologicznej znieczulenie miazgi zębowej po podaniu nasiękowym w obrębie szczęki górnej utrzymuje się średnio przez 25 minut, natomiast po blokadzie nerwu zębodołowego dolnego trwa około 40 minut. Znieczulenie tkanek miękkich jest znacznie dłuższe – do 90 minut po znieczuleniu nasiękowym szczęki górnej oraz około 165 minut po blokadzie nerwu zębodołowego dolnego.
Mepiwakaina charakteryzuje się także wysoką skutecznością działania przy jednocześnie niskiej toksyczności, co wynika z optymalnego profilu farmakokinetycznego. Biodostępność substancji w miejscu iniekcji wynosi 100 procent zastosowanej dawki, co zapewnia przewidywalny i niezawodny efekt kliniczny.
Po podaniu miejscowym mepiwakaina szybko wchłania się do krążenia ogólnego. Maksymalne stężenie w osoczu występuje po około 30 do 60 minut od wstrzyknięcia. Zakres maksymalnego stężenia mepiwakainy wynosi od 0,4 do 1,2 mikrograma na mililitr po zastosowaniu zawartości jednego wkładu oraz od 0,95 do 1,70 mikrograma na mililitr po podaniu dwóch wkładów. Te stężenia znajdują się znacznie poniżej wartości toksycznych dla ośrodkowego układu nerwowego i układu sercowo-naczyniowego.
W krążeniu ogólnym mepiwakaina wiąże się z białkami osocza w około 75 procentach. Substancja przenika przez barierę krew-mózg oraz łożysko, docierając tym samym do tkanek ośrodkowego układu nerwowego oraz – w przypadku kobiet w ciąży – do organizmu płodu. Mepiwakaina odznacza się szeroką dystrybucją w organizmie, trafiając do wszystkich tkanek, przy czym największe stężenia osiąga w płucach, sercu, wątrobie oraz mózgu.
Metabolizm mepiwakainy zachodzi głównie w wątrobie, gdzie substancja jest przekształcana przez enzymy mikrosomalne, w szczególności przez podjednostkę CYP1A2 cytochromu P450. Produkty przemiany materii są wydalane głównie z moczem, gdzie mniej niż 10 procent stanowi niezmieniona mepiwakaina. Około 50 procent leku zostaje wydalone z żółcią, następnie wchłonięte z powrotem do krwi i ostatecznie wydalone z moczem. Okres półtrwania mepiwakainy w osoczu krwi wynosi około dwóch godzin u dorosłych, jednak może być znacznie wydłużony u pacjentów z niewydolnością wątroby, nerek oraz u noworodków, gdzie wynosi około dziewięciu godzin.
Mepiwakaina znajduje zastosowanie przede wszystkim w stomatologii, gdzie służy do wywołania znieczulenia miejscowego i miejscowo-regionalnego podczas różnorodnych zabiegów. Lek jest wskazany zarówno w zabiegach zachowawczych, takich jak leczenie próchnicy, opracowywanie ubytków, przygotowywanie zębów filarowych do prac protetycznych, jak i w zabiegach chirurgicznych, w tym ekstrakcjach zębów, operacjach tkanek miękkich jamy ustnej oraz implantologii.
Substancja może być stosowana u osób dorosłych, młodzieży oraz dzieci powyżej czwartego roku życia, czyli o masie ciała około 20 kilogramów. Mepiwakaina jest wykorzystywana do znieczulenia nasiękowego, które polega na naciekaniu tkanek roztworem znieczulającym w bezpośrednim sąsiedztwie miejsca zabiegu, oraz do znieczulenia przewodowego, polegającego na zablokowaniu przewodzenia w większych nerwach, co powoduje znieczulenie całego obszaru unerwienia.
Preparaty mepiwakainy z dodatkiem adrenaliny są szczególnie wskazane w sytuacjach, gdy pożądane jest osiągnięcie znieczulenia miejscowego o przedłużonym czasie działania lub gdy konieczne jest uzyskanie miejscowej anemizacji, czyli zmniejszenia krwawienia w polu operacyjnym. Z kolei preparaty bez adrenaliny są preferowane u pacjentów z przeciwwskazaniami do stosowania środków naczyniozwężających, w tym u osób z chorobami układu sercowo-naczyniowego, nadciśnieniem tętniczym, nadczynnością tarczycy czy cukrzycą.
Na polskim rynku farmaceutycznym dostępne są różne preparaty zawierające mepiwakainę jako substancję czynną. Do najczęściej stosowanych należą Scandonest, Mepidont, Scandivin oraz Mepivastesin. Preparaty te występują w postaci roztworów do wstrzykiwań w ampułkach zwanych wkładami, przystosowanych do stosowania w strzykawkach stomatologicznych.
Mepiwakaina dostępna jest w dwóch podstawowych stężeniach. Roztwór trzech-procentowy zawiera 30 miligramów mepiwakainy chlorowodorku w jednym mililitrze, co oznacza, że standardowy wkład o objętości 1,7 do 1,8 mililitrów zawiera od 51 do 54 miligramów substancji czynnej. Ten preparat nie zawiera adrenaliny i jest stosowany w zabiegach o standardowym czasie trwania. Roztwór dwu-procentowy zawiera 20 miligramów mepiwakainy w jednym mililitrze wraz z dodatkiem adrenaliny w stężeniu 1:100 000, co oznacza, że wkład 1,8 mililitrów zawiera 36 miligramów mepiwakainy oraz 0,018 miligrama adrenaliny.
| Preparat | Stężenie mepiwakainy | Dodatek adrenaliny | Objętość wkładu | Zawartość mepiwakainy w wkładzie |
|---|---|---|---|---|
| Scandonest 3% | 30 mg/ml | Brak | 1,7-2,2 ml | 51-66 mg |
| Mepidont 3% | 30 mg/ml | Brak | 1,8 ml | 54 mg |
| Mepidont 2% | 20 mg/ml | 1:100 000 | 1,8 ml | 36 mg |
| Scandivin | 30 mg/ml | Brak | 1,7 ml | 51 mg |
Dawkowanie mepiwakainy dobiera się indywidualnie w zależności od wieku, masy ciała pacjenta, rodzaju wykonywanego zabiegu oraz wymaganego czasu trwania znieczulenia. Podstawową zasadą jest stosowanie najmniejszej skutecznej dawki wywołującej żądane działanie znieczulające. U osób dorosłych maksymalna pojedyncza dawka wynosi od 4,4 do 7 miligramów na kilogram masy ciała, przy czym nie powinna przekraczać 300 do 550 miligramów w zależności od preparatu. Maksymalna dawka dobowa wynosi 1000 miligramów mepiwakainy.
W praktyce stomatologicznej najczęściej stosuje się od jednego do czterech wkładów roztworu, co wystarcza do wykonania większości zabiegów. U dzieci powyżej czwartego roku życia dawki należy dostosować do masy ciała i wieku, stosując od 0,75 do maksymalnie 3 miligramów na kilogram masy ciała. Szybkość wstrzykiwania roztworu nie powinna przekraczać jednego mililitrą na minutę, aby zminimalizować dyskomfort pacjenta oraz ryzyko działań niepożądanych.
Podstawowym przeciwwskazaniem do stosowania mepiwakainy jest nadwrażliwość na substancję czynną lub inne amidowe środki znieczulające miejscowo. U pacjentów z udokumentowaną alergią na tego typu leki konieczne jest zastosowanie alternatywnego środka znieczulającego. Preparaty zawierające mepiwakainę są również przeciwwskazane u dzieci poniżej czwartego roku życia ze względu na ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa stosowania w tej grupie wiekowej.
Istotnym przeciwwskazaniem są ciężkie zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego niewyrównane wszczepionym rozrusznikiem serca. W przypadku preparatów bez adrenaliny dodatkowo przeciwwskazaniem jest źle kontrolowana padaczka. Znacznie szerszy zakres przeciwwskazań dotyczy preparatów zawierających adrenalinę jako środek naczyniozwężający. Te formulacje nie powinny być stosowane u pacjentów z:
Szczególnej ostrożności wymaga stosowanie mepiwakainy u pacjentów z zaburzeniami czynności wątroby lub nerek, ponieważ metabolizm i wydalanie leku mogą być spowolnione, co zwiększa ryzyko kumulacji substancji i wystąpienia działań toksycznych. U takich pacjentów należy stosować najmniejsze skuteczne dawki oraz unikać powtórnych podań w krótkim czasie. Również osoby starsze wymagają szczególnej uwagi ze względu na zmniejszone procesy metaboliczne i mniejszą objętość dystrybucji, co może prowadzić do podwyższonego stężenia mepiwakainy w osoczu.
Warto zaznaczyć, że preparaty zawierające mepiwakainę mogą zawierać substancje pomocnicze o znanym działaniu, takie jak sodu pirosiarczyn, który może powodować reakcje alergiczne, szczególnie u osób z astmą oskrzelową. Niektóre preparaty zawierają także sód w ilościach mogących mieć znaczenie u pacjentów z ograniczeniami sodowymi w diecie.
Działania niepożądane mepiwakainy są podobne do obserwowanych podczas stosowania innych amidowych środków znieczulenia miejscowego. Najczęściej są one związane z dawką oraz mogą wynikać z przedawkowania, szybkiego wchłaniania, przypadkowego wstrzyknięcia do naczynia krwionośnego lub indywidualnej nadwrażliwości pacjenta.
Do najczęstszych działań niepożądanych należą objawy ze strony układu nerwowego. Mogą wystąpić zawroty głowy, ból głowy, uczucie wirowania, zaburzenia widzenia oraz uczucie zmęczenia. U niektórych pacjentów obserwuje się parestezje, czyli nietypowe uczucia skórne takie jak mrowienie czy drętwienie w okolicy warg i języka, które mogą być wczesnym objawem zbyt wysokiego stężenia leku w organizmie. Pacjenci mogą także zgłaszać metaliczny smak w ustach, szum w uszach, nudności oraz lękowy stan niepokoju.
W przypadku wyższych stężeń mepiwakainy w osoczu mogą pojawić się poważniejsze objawy toksyczności ośrodkowego układu nerwowego. Obejmują one pobudzenie, drżenia mięśniowe, dezorientację, a w skrajnych przypadkach drgawki, śpiączkę oraz zatrzymanie oddychania. Te objawy wymagają natychmiastowej interwencji medycznej i odpowiedniego leczenia objawowego.
Ze strony układu sercowo-naczyniowego mogą wystąpić zmiany ciśnienia tętniczego – zarówno spadki jak i wzrosty ciśnienia. Obserwowano również zaburzenia rytmu serca, w tym bradykardię lub tachykardię, a w rzadkich przypadkach zaburzenia przewodzenia przedsionkowo-komorowego czy zatrzymanie krążenia. Preparaty zawierające adrenalinę mogą dodatkowo powodować pocenie się, przyspieszenie akcji serca, silny ból głowy oraz ból zamostkowy.
Bardzo rzadko, u mniej niż jednego na dziesięć tysięcy pacjentów, mogą wystąpić reakcje alergiczne o różnym nasileniu, od łagodnej wysypki i świądu, przez obrzęk twarzy i pokrzywkę, aż do wstrząsu anafilaktycznego stanowiącego bezpośrednie zagrożenie życia. Istotne jest, że reakcje alergiczne na mepiwakainę i inne amidy są znacznie rzadsze niż w przypadku starszych anestetyków estrowych.
Po zastosowaniu mepiwakainy istnieje ryzyko urazu tkanek miękkich jamy ustnej w wyniku przypadkowego ugryzienia warg, policzków, języka lub błony śluzowej. Szczególnie narażone są dzieci, które mogą nie rozumieć, że obszar jest znieczulony i nie odczuwają bólu. Dlatego pacjenci powinni unikać jedzenia i żucia gumy do czasu przywrócenia normalnego czucia, co zazwyczaj następuje w ciągu kilku godzin po zabiegu.
Mepiwakaina może wchodzić w interakcje z wieloma innymi lekami, co wymaga szczególnej uwagi przy planowaniu znieczulenia. Jednoczesne stosowanie mepiwakainy z innymi środkami znieczulającymi miejscowo może prowadzić do addytywnego działania toksycznego. Dlatego całkowita dawka wszystkich stosowanych anestetyków nie powinna przekraczać maksymalnej zalecanej dawki dla poszczególnych substancji.
Szczególnie istotne są interakcje z lekami przeciwarytmicznymi klasy pierwszej, takimi jak lidokaina czy meksyletyna. Ze względu na podobieństwo budowy chemicznej do środków znieczulających miejscowo, leki te mogą kumulować działania niepożądane, zwiększając ryzyko toksyczności dla układu sercowo-naczyniowego i ośrodkowego układu nerwowego.
Metabolizm mepiwakainy zależy głównie od enzymu CYP1A2, dlatego leki hamujące ten enzym mogą znacząco wpływać na stężenie mepiwakainy w organizmie. Do inhibitorów CYP1A2 należą między innymi:
Jednoczesne stosowanie tych leków z mepiwakainą może zmniejszać metabolizm środka znieczulającego, prowadząc do jego kumulacji, zwiększonego ryzyka działań niepożądanych oraz przedłużonego utrzymywania się lub wystąpienia toksycznego stężenia we krwi. U pacjentów przyjmujących inhibitory CYP1A2 należy rozważyć zastosowanie zmniejszonych dawek mepiwakainy oraz wydłużenie interwału między kolejnymi podaniami.
Leki działające depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy, takie jak benzodiazepiny, opioidy czy alkohol, mogą nasilać działanie mepiwakainy i zwiększać ryzyko pojawienia się działań niepożądanych. Jeśli stosowane są leki uspokajające w celu zmniejszenia niepokoju pacjenta przed zabiegiem, należy zastosować zmniejszone dawki środka znieczulającego ze względu na możliwe działanie addytywne.
Bezpieczeństwo stosowania mepiwakainy u kobiet w ciąży nie zostało w pełni ustalone. Nie przeprowadzono odpowiednich badań klinicznych oceniających wpływ substancji na przebieg ciąży i rozwój płodu u ludzi. Badania na zwierzętach nie wykazały szkodliwego wpływu na reprodukcję, jednak ze względu na ograniczone dane kliniczne oraz fakt, że mepiwakaina przenika przez łożysko, zaleca się zachowanie szczególnej ostrożności.
W okresie ciąży mepiwakainę należy stosować wyłącznie w przypadku bezwzględnej konieczności, gdy korzyści z zastosowania leku dla matki wyraźnie przewyższają potencjalne ryzyko dla płodu. Należy stosować najmniejszą skuteczną dawkę i wybierać preparaty o najkorzystniejszym profilu bezpieczeństwa. W praktyce oznacza to, że w przypadku kobiet w ciąży dentysta powinien dokładnie ocenić pilność zabiegu stomatologicznego i w miarę możliwości odroczyć planowane procedury do okresu po porodzie.
Brak jest danych dotyczących przenikania mepiwakainy do mleka matki oraz wpływu substancji na karmione piersią niemowlę. Ze względu na potencjalne ryzyko dla dziecka zaleca się czasowe przerwanie karmienia piersią na dziesięć godzin po podaniu znieczulenia mepiwakainą. W tym okresie matka powinna odciągać i utylizować pokarm, aby zminimalizować narażenie noworodka lub niemowlęcia na substancję czynną. Po upływie tego czasu można bezpiecznie wznowić karmienie piersią.
Przedawkowanie mepiwakainy może wynikać z niezamierzonego podania nadmiernej dawki, przypadkowego wstrzyknięcia do naczynia krwionośnego, zbyt szybkiego podania lub indywidualnej wrażliwości pacjenta. Wczesne rozpoznanie objawów przedawkowania oraz szybka interwencja są kluczowe dla bezpieczeństwa pacjenta.
Objawami zwiastunowymi zatrucia mepiwakainą mogą być pobudzenie, nerwowość, zaburzenia mowy i widzenia, drętwienie i mrowienie warg oraz języka, metaliczny smak w ustych, szum w uszach. Jeśli te objawy nie zostaną rozpoznane i nie przerywa się podawania leku, mogą rozwinąć się cięższe objawy toksyczności. Obejmują one drżenia mięśniowe, drgawki toniczno-kloniczne, zawroty głowy, narastający niepokój, a następnie senność, dezorientację, śpiączkę i zatrzymanie oddychania.
Ze strony układu sercowo-naczyniowego przedawkowanie objawia się początkowo wzrostem ciśnienia tętniczego i przyspieszeniem akcji serca, następnie spadkiem ciśnienia, bradykardią, zaburzeniami rytmu serca, a w skrajnych przypadkach zatrzymaniem krążenia. Niedotlenienie i hiperkapnia, wynikające z niewydolności oddechowej lub napadów drgawkowych, dodatkowo nasilają toksyczne działanie mepiwakainy na ośrodkowy układ nerwowy i układ sercowo-naczyniowy.
W przypadku wystąpienia pierwszego niepokojącego objawu należy natychmiast przerwać podawanie leku. Pacjenta należy ułożyć w pozycji poziomej i zapewnić swobodne oddychanie. Konieczne jest monitorowanie podstawowych funkcji życiowych, w tym ciśnienia tętniczego, tętna, saturacji krwi oraz stanu przytomności. W razie potrzeby należy podać tlen, a w przypadku bezdechu zastosować sztuczną wentylację. Drgawki można opanować poprzez dożylne podanie diazepamu w dawkach od 10 do 20 miligramów.
W ciężkich przypadkach przedawkowania konieczna może być pełna resuscytacja krążeniowo-oddechowa, dlatego gabinety stomatologiczne powinny być wyposażone w odpowiedni sprzęt do udzielania natychmiastowej pomocy, w tym w tor oddechowy, źródło tlenu, zestaw do wentylacji oraz leki resuscytacyjne. Personel wykonujący znieczulenie miejscowe powinien być przeszkolony w zakresie rozpoznawania i postępowania w przypadku powikłań po środkach znieczulających.
Mepiwakaina może wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów oraz obsługiwania maszyn. Po zastosowaniu środka znieczulającego mogą wystąpić zawroty głowy, zaburzenia widzenia, senność oraz uczucie zmęczenia. Te objawy mogą utrzymywać się przez kilka godzin po zabiegu, w zależności od zastosowanej dawki oraz indywidualnej wrażliwości pacjenta.
Pacjenci nie powinni opuszczać gabinetu stomatologicznego, dopóki nie upewnią się, że ewentualne zaburzenia całkowicie ustąpiły, co zazwyczaj następuje w ciągu 30 minut po zakończeniu procedury. Zaleca się, aby pacjenci unikali prowadzenia pojazdów, obsługi maszyn oraz wykonywania innych czynności wymagających koncentracji i dobrej koordynacji ruchowo-wzrokowej do momentu całkowitego ustąpienia działania leku oraz pełnego przywrócenia normalnego czucia i sprawności.
W przypadku zabiegów wymagających zastosowania wyższych dawek mepiwakainy lub u pacjentów szczególnie wrażliwych, warto rozważyć zorganizowanie transportu do domu w obecności osoby towarzyszącej. Dentyści powinni informować pacjentów o możliwych działaniach niepożądanych i zaleceniach dotyczących aktywności po zabiegu.
Czas trwania znieczulenia zależy od rodzaju zabiegu, miejsca podania oraz tego, czy preparat zawiera adrenalinę. Znieczulenie miazgi zębowej utrzymuje się zazwyczaj od 25 do 40 minut, natomiast znieczulenie tkanek miękkich może trwać od 90 do 165 minut. Preparaty z adrenaliną zapewniają dłuższe działanie znieczulające. Po zabiegu uczucie drętwienia stopniowo ustępuje w ciągu kilku godzin.
Mepiwakaina może być stosowana u dzieci powyżej czwartego roku życia, czyli o masie ciała około 20 kilogramów. U młodszych dzieci nie zaleca się stosowania tego środka znieczulającego ze względu na ograniczone dane dotyczące bezpieczeństwa. Dawki u dzieci są zawsze dostosowywane do masy ciała i wieku – wynoszą od 0,75 do maksymalnie 3 miligramów na kilogram masy ciała. Ważne jest, aby po zabiegu uprzedzić dziecko i rodziców o ryzyku przypadkowego ugryzienia warg lub języka w czasie, gdy obszar jest jeszcze znieczulony.
Nie zaleca się jedzenia i picia do momentu całkowitego ustąpienia działania znieczulającego. Ze względu na zniesienie czucia w obrębie jamy ustnej istnieje ryzyko przypadkowego ugryzienia policzka, warg, języka lub błony śluzowej, co może prowadzić do urazu. Należy również unikać żucia gumy oraz picia gorących napojów, które mogą spowodować oparzenie bez odczuwania bólu. Zwykle pełne czucie powraca w ciągu dwóch do czterech godzin po zabiegu.
Mepiwakaina bez adrenaliny, dostępna w stężeniu 3 procent, działa krócej, ale jest bezpieczniejsza dla pacjentów z chorobami sercowo-naczyniowymi, nadciśnieniem, cukrzycą czy nadczynnością tarczycy. Naturalnie posiada słabe właściwości naczyniozwężające, które nieco przedłużają jej działanie. Mepiwakaina z adrenaliną w stężeniu 2 procent zapewnia dłuższe i głębsze znieczulenie oraz zmniejsza krwawienie w polu operacyjnym, co jest korzystne podczas zabiegów chirurgicznych. Wybór preparatu zależy od rodzaju zabiegu oraz stanu zdrowia pacjenta.
Reakcje alergiczne na mepiwakainę występują bardzo rzadko, znacznie rzadziej niż w przypadku starszych anestetyków estrowych. Wynika to z budowy amidowej tej substancji. Objawy reakcji alergicznej mogą obejmować wysypkę, świąd, obrzęk twarzy, trudności w oddychaniu, a w skrajnych przypadkach wstrząs anafilaktyczny. Jeśli w przeszłości wystąpiła reakcja alergiczna na mepiwakainę lub inne amidowe środki znieczulające, należy koniecznie poinformować o tym dentystę przed zabiegiem.
W niektórych przypadkach skuteczność znieczulenia może być zmniejszona, szczególnie w obszarach objętych stanem zapalnym lub zakażeniem, gdzie zmienione pH tkanek utrudnia działanie środka znieczulającego. Jeśli podczas zabiegu pacjent odczuwa ból, dentysta może podać dodatkową dawkę mepiwakainy, zmienić technikę znieczulenia lub zastosować inny środek znieczulający. Ważne jest natychmiastowe zgłoszenie dentyscie wszelkich odczuć bólowych podczas procedury.
Preparaty mepiwakainy bez adrenaliny mogą być stosowane u większości pacjentów z chorobami serca, po dokładnej ocenie stanu zdrowia przez dentystę. Mepiwakaina ma słabe właściwości przeciwarytmiczne i przy zastosowaniu właściwych dawek jest bezpieczna. Natomiast preparaty z adrenaliną są przeciwwskazane u pacjentów z poważnymi chorobami serca, niewydolnością serca, zaburzeniami rytmu czy chorobą niedokrwienną. W takich przypadkach zawsze należy poinformować dentystę o istniejących schorzeniach kardiologicznych.
Kobiety karmiące piersią powinny powstrzymać się od karmienia przez dziesięć godzin po podaniu mepiwakainy. W tym czasie zaleca się odciąganie i utylizację pokarmu, aby zminimalizować ryzyko narażenia niemowlęcia na substancję czynną. Po upływie dziesięciu godzin można bezpiecznie wznowić karmienie naturalne. Decyzję o zastosowaniu mepiwakainy u karmiącej matki powinien podjąć dentysta po rozważeniu korzyści i potencjalnych zagrożeń.
U pacjentów z dobrze kontrolowaną padaczką mepiwakaina może być stosowana z zachowaniem szczególnej ostrożności, ponieważ wszystkie środki znieczulające miejscowo mają potencjał drgawkowy. Źle kontrolowana padaczka stanowi przeciwwskazanie do stosowania niektórych preparatów mepiwakainy, szczególnie Scandonest i Scandivin. W każdym przypadku konieczna jest konsultacja z lekarzem prowadzącym oraz dentystą, którzy ocenią ryzyko i korzyści z zastosowania znieczulenia.
Koszt samej mepiwakainy jest stosunkowo niewielki i zazwyczaj stanowi niewielką część całkowitego kosztu zabiegu stomatologicznego. Cena preparatu zależy od producenta, stężenia oraz obecności adrenaliny. W praktyce pacjent płaci za cały zabieg, w którego koszt wliczone jest znieczulenie. W ramach Narodowego Funduszu Zdrowia podstawowe zabiegi stomatologiczne, w tym znieczulenie, są bezpłatne dla uprawnionych pacjentów. W praktykach prywatnych ceny są ustalane indywidualnie przez gabinet.
Tak, mepiwakaina może dawać dodatni wynik w testach antydopingowych, co jest istotne dla sportowców zawodowych podlegających kontroli antydopingowej. Osoby uprawiające sport wyczynowo powinny poinformować swojego dentystę o uczestnictwie w zawodach oraz zgłosić zastosowanie mepiwakainy do odpowiednich organów sportowych. W niektórych przypadkach konieczne może być uzyskanie zezwolenia terapeutycznego na stosowanie tego środka znieczulającego.
Zarówno mepiwakaina, jak i lidokaina są skutecznymi środkami znieczulającymi miejscowo z grupy amidów. Mepiwakaina charakteryzuje się szybszym początkiem działania i posiada naturalne właściwości naczyniozwężające, co pozwala na jej stosowanie bez dodatku adrenaliny przy zachowaniu odpowiedniego czasu trwania znieczulenia. Lidokaina jest szerzej dostępna i stosowana od dłuższego czasu, co przekłada się na większe doświadczenie kliniczne. Wybór między tymi substancjami zależy od preferencji dentysty, rodzaju zabiegu oraz stanu zdrowia pacjenta. Oba leki mają podobny profil bezpieczeństwa i skuteczności.
