Bronchisan fix to lek dostępny bez recepty, który jest stosowany w leczeniu nieżytów górnych dróg oddechowych, zwłaszcza w przebiegu przeziębienia z towarzyszącym kaszlem. Substancjami czynnymi leku są: korzeń prawoślazu, liść babki lancetowatej oraz kwiat lipy. Produkt przeznaczony jest dla osób w wieku powyżej 12 lat. Lek ten jest dostępny w postaci suszonych ziół zamkniętych w saszetkach do samodzielnego przygotowywania naparu.
DexaCaps to lek przeciwkaszlowy, który hamuje napady suchego kaszlu różnego pochodzenia. Jest zalecany w stanach męczącego kaszlu, niezwiązanego z zaleganiem wydzieliny w drogach oddechowych. Lek jest dostępny bez recepty. Przyjmowanie leku powinno następować po konsultacji z lekarzem lub farmaceutą, szczególnie jeśli objawy utrzymują się dłużej niż 7 dni.
DexaPico to lek w postaci syropu, który składa się z bromowodorku dekstrometorfanu oraz wyciągu z kwiatostanu lipy. Dzięki swojemu działaniu przeciwkaszlowemu, DexaPico skutecznie łagodzi objawy suchego kaszlu, hamując ośrodek kaszlu w ośrodkowym układzie nerwowym. Wyciąg z kwiatostanów lipy łagodzi podrażnienia górnych dróg oddechowych wywołane kaszlem. Preparat jest dostępny bez recepty i jest wskazany do stosowania w stanach męczącego suchego kaszlu różnego pochodzenia, niezwiązanego z zaleganiem wydzieliny w drogach oddechowych.
Fitoven to tradycyjny produkt leczniczy roślinny, dostępny w postaci pasty doustnej. Stosowany jest jako środek łagodzący objawy niewielkich zaburzeń krążenia żylnego w kończynach dolnych, takie jak uczucie dyskomfortu i ciężkości nóg. Może być również stosowany wspomagająco w miejscowych obrzękach, powstałych w wyniku drobnych urazów mechanicznych bez przerwania ciągłości tkanek, takich jak niewielkie stłuczenia, siniaki czy otarcia. Lek jest dostępny bez recepty.
Gripblocker Natural to lek roślinny o smaku czarnej porzeczki, który łagodzi objawy przeziębienia. Jest przeznaczony dla dzieci powyżej 6 roku życia, młodzieży i osób dorosłych. Substancje czynne stanowią wyciągi płynne z kwiatu dziewanny, kwiatu lipy, kory wierzby i kwiatu bzu czarnego. Lek działa napotnie i lekko przeciwzapalnie. Jest dostępny bez recepty.
Kwiat lipy to produkt leczniczy tradycyjnie stosowany jako środek łagodzący objawy przeziębienia. Zawiera śluzy, które osłaniają błonę śluzową górnych dróg oddechowych, hamując w ten sposób odruch kaszlu. Jest dostępny bez recepty. Stosowany jest również wspomagająco w stanach podgorączkowych w przebiegu stanów zapalnych, głównie górnych dróg oddechowych.
Kwiatostan lipy to preparat roślinny dostępny w postaci ziół do zaparzania. Tradycyjnie stosowany jest przy przeziębieniach jako środek przeciwgorączkowy i napotny. Może być również pomocny w łagodzeniu kaszlu. Produkt ten jest dostępny bez recepty.
Lipa Fix to produkt leczniczy w postaci saszetek do zaparzania, który zawiera kwiatostan lipy. Jest stosowany tradycyjnie w łagodzeniu objawów przeziębienia, takich jak kaszel. Działa napotnie, co pomaga w walce z infekcją. Produkt jest dostępny bez recepty.
Lipomal to preparat ziołowy w postaci syropu o działaniu napotnym. Substancją czynną preparatu jest suchy wyciąg z kwiatostanu lipy. Tradycyjnie stosowany jest jako łagodny środek napotny w stanach gorączkowych. Pomocniczo, można go stosować w przeziębieniach, stanach zapalnych gardła oraz w kaszlu. Lek dostępny jest bez recepty.
Melissed to syrop, który zawiera wyciąg złożony płynny uspokajający z ziela melisy, kwiatostanu głogu, kwiatu lipy i kwiatu rumianku. Jest to lek dostępny bez recepty. Stosowany jest wspomagająco przy nadmiernej pobudliwości nerwowej oraz jako środek ułatwiający zasypianie. Ponadto, może być stosowany w dolegliwościach trawiennych na tle nerwowym.
Syrop z lipy, bzu czarnego, wierzby i dziewanny to tradycyjny produkt leczniczy roślinny. Stosuje się go jako łagodny środek napotny w niewysokiej gorączce występującej w przebiegu przeziębienia. Pomocniczo, syrop ten jest używany w stanach zapalnych górnych dróg oddechowych, które przebiegają z kaszlem, gorączką i bólem gardła. Lek ten jest dostępny bez recepty.
Zioła Przeciwgorączkowe to tradycyjny produkt leczniczy roślinny, który jest stosowany do obniżania podwyższonej temperatury ciała w przypadku przeziębienia. Preparat jest dostępny w postaci ziół do zaparzania w saszetkach. W skład tego produktu wchodzą różne zioła, takie jak kwiat bzu czarnego, kora wierzby, kwiat lipy, koszyczek rumianku, czy ziele krwawnika. Produkt jest dostępny bez recepty.
Lipa – roślina lecznicza tradycyjnie stosowana w leczeniu przeziębienia. Za działanie lecznicze lipy odpowiada kwiatostan, który zawiera flawonoidy (glikozydy kwercetyny, kemferolu i akacetyny), olejek eteryczny, śluzy, garbniki, kwasy organiczne i sterole. Lipa wykazuje działanie przeciwzapalne i napotne. Ponadto pobudza wydzielanie soku żołądkowego i żółci. Działa również łagodnie uspokajająco, moczopędnie i rozkurczowo na mięśnie gładkie niektórych narządów. Głównym wskazaniem do stosowania lipy jest łagodzenie objawów przeziębienia (gorączka, kaszel).
Lipa dostępna jest w postaci ziół do zaparzania oraz jak składnik pastylek do ssania na gardło, syropów wspomagających odporność lub o działaniu przeciwkaszlowym. Ekstrakty z lipy znalazły również zastosowanie w kosmetyce m.in. jako składnik produktów nawilżających, wzmacniających skórę, szamponów wzmacniających i regenerujących.
Możliwe działania niepożądane: nieznane. Do chwili obecnej działania niepożądane po przyjęciu lipy nie zostały opisane.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Lipa (Tilia) to jedno z najcenniejszych drzew leczniczych występujących w Polsce, które od wieków odgrywa kluczową rolę w medycynie naturalnej. Ta majestatyczna roślina z rodziny ślazowatych (Malvaceae) już w starożytnej Grecji była uznawana za roślinkę leczniczą, szczególnie cenioną przy przeziębieniach i infekcjach górnych dróg oddechowych. W Polsce najczęściej spotykamy dwa gatunki dostarczające równocennego surowca leczniczego: lipę drobnolistną (Tilia cordata) oraz lipę szerokolistną (Tilia platyphyllos). Lipa jest drzewem długowiecznym, osiągającym wysokość do 30 metrów i żyjącym nawet ponad 500 lat. Jej żółtawobiałe, intensywnie pachnące kwiaty stanowią ceniony surowiec farmaceutyczny, który po odpowiednim przygotowaniu może być wykorzystywany w leczeniu wielu dolegliwości.
Ze względu na swoje właściwości lecznicze lipa została oficjalnie zakwalifikowana przez Europejską Agencję Leków (EMA) do grupy tradycyjnych produktów leczniczych, których skuteczność została potwierdzona w wyniku długotrwałego stosowania. Kwiatostany lipy (Tiliae inflorescentia) mają swoje monografie w licznych farmakopeach europejskich, w tym polskiej, niemieckiej, węgierskiej i czeskiej. Największe znaczenie medyczne mają właściwości napotne, przeciwgorączkowe, przeciwzapalne oraz uspokajające lipy, które sprawiają, że napary z jej kwiatów są szczególnie cenione w leczeniu przeziębień, grypy i infekcji dróg oddechowych.
Lipa to okazałe drzewo liściaste należące do rodziny ślazowatych, które w stanie naturalnym występuje w Europie i Azji Zachodniej. W Polsce jest pospolicie spotykane na terytorium całego kraju, zarówno w lasach liściastych, jak i na terenach miejskich – w parkach, przy drogach i na skwerach. Nazwa „lipa drobnolistna” pochodzi od charakterystycznych, małych liści o sercowatym kształcie, osiągających długość 30-70 mm.
Duże drzewo liściaste, osiągające wysokość do 30 m. Korona jest regularna – szerokojajowata lub kulista. Charakterystyczne cechy morfologiczne obejmują liście z wierzchu matowozielone, spodem sinawe, generalnie nagie, z brązowymi kępkami włosków w kątach nerwów. Kwiatostany są uniesione ponad liście i składają się z 4-11 kwiatów.
Kwitnienie tej rośliny wyznacza fenologiczny początek lata. Lipa drobnolistna kwitnie w lipcu, około dwa tygodnie później od lipy szerokolistnej, która rozpoczyna kwitnienie w drugiej połowie czerwca. Ze względu na dużą ilość wytwarzanego nektaru roślina jest bardzo ceniona przez pszczelarzy, a miód lipowy stanowi wartościowy produkt o właściwościach immunostymulujących.
Głównym surowcem farmaceutycznym jest kwiatostan lipy (Tiliae inflorescentia), określany również jako kwiat lipy (Tiliae flos). Według Farmakopei Polskiej XII brzmi: cały, wysuszony kwiatostan Tilia cordata, Tilia platyphyllos, Tilia x vulgaris (będący mieszańcem dwóch wymienionych wcześniej gatunków) lub ich mieszanina.
Kwiatostan ma barwę żółtawozieloną i składa się zwykle z 2-7 kwiatów o średnicy do 15 mm. Charakteryzuje się aromatycznym, przyjemnym i delikatnym zapachem oraz słabym, śluzowato-słodkim smakiem.
Kwiatostany lipy zawierają bogaty zespół substancji bioaktywnych:
Farmakopea Polska VI podaje informację, że surowiec powinien zawierać nie mniej niż 0,7% flawonoidów w przeliczeniu na kwercetynę.
Najważniejszą i najlepiej udokumentowaną właściwością lipy jest działanie napotne. Działanie napotne (diaphoricum) naparów z lipy związane jest z obecnością flawonoidów – kemferolu, kwercetyny i kwasu p-kumarowego.
Mechanizm tego działania opiera się na zwiększeniu wrażliwości gruczołów potowych na bodźce przesyłane przez nerwy współczulne, oraz w mniejszym stopniu – bezpośrednim stymulowaniu gruczołów potowych. W wyniku tego następuje wzmożone parowanie (transpiracja) i oddychanie (perspiracja) przez skórę, co prowadzi do obniżenia temperatury ciała.
Kolejny ważny zespół działań to: osłaniające błony śluzowe górnych dróg oddechowych, powlekające i zmiękczające, co zawdzięczamy zawartości substancji śluzowych. Właściwości te są szczególnie istotne w łagodzeniu kaszlu i bólu gardła.
W badaniach z udziałem zwierząt wykazano, że wyciągi z lipy działają sedatywnie i anksjolitycznie w dawkach 10-100 mg/kg. Działanie uspokajające wiąże się prawdopodobnie z wpływem na obwodowy receptor benzodiazepiny, gdzie agonistą może być kemferol.
Za obniżanie ciśnienia krwi odpowiedzialne są najprawdopodobniej związki terpenowe obecne w wodnych wyciągach z kwiatostanów lipy. Działają one drażniąco na kanaliki nerkowe i zwiększają diurezę.
Flawonoidy obecne w kwiatostanach lipy wykazują silną aktywność antyoksydacyjną, działając jako zmiatacze wolnych rodników. Wykazano ponadto, że zarówno wyciągi wodne, jak i alkoholowe z kwiatów lipy hamują proliferację komórek chłoniaka poprzez indukowanie apoptozy.
| Wskazanie | Mechanizm działania | Sposób aplikacji |
|---|---|---|
| Przeziębienie i grypa | Działanie napotne, przeciwgorączkowe | Napar doustny, inhalacje |
| Kaszel suchy | Działanie osłaniające, zmiękczające | Napar doustny, płukanki |
| Stany lękowe, bezsenność | Działanie uspokajające | Napar doustny, kąpiele |
| Nadciśnienie tętnicze | Działanie hipotensyjne, moczopędne | Napar doustny |
| Zaburzenia trawienia | Działanie rozkurczowe | Napar doustny |
Lipa stosowana jest głównie w formie naparu – jest polecana przy infekcjach z występującymi gorączką, kaszlem, katarem. Napary z kwiatów lipy są szczególnie skuteczne w:
Napar z lipy to również świetny środek w pediatrii. Sprawdza się u dzieci przy wspomaganiu leczenia przeziębień, infekcji górnych dróg oddechowych z bólem gardła, katarem i kaszlem. Dla małych dzieci wystarczy napar z jednej torebki na szklankę wody, chętniej wypiją go z sokiem malinowym.
Napar z kwiatów lipy działa kojąco na układ nerwowy, łagodzi nerwice, bezsenność, stany lękowe i stres. Kąpiele z dodatkiem naparu lipy wykazują działanie uspokajające i ułatwiają zasypianie.
Kwiatostany lipy są dostępne w różnych postaciach:
Napar z kwiatów lipy przygotowuje się zalewając 2 szklankami wrzącej wody 1,5 łyżki surowca i 15 minutowe zaparzanie pod przykryciem. Po kolejnych 10 min należy napar przecedzić. Pić po ½ szklanki 3 razy dziennie po jedzeniu.
Alternatywnie można przygotować napar z jednej łyżki stołowej suszonych kwiatostanów zalewając szklanką wrzątku i odstawiając na 15-20 minut. Do naparu można dodać miód (najlepiej lipowy) lub sok malinowy.
FP VI podaje, że zalecana ilość to od 2 do 6 g surowca, zarówno w dawce jednorazowej, jak i dobowej. Napary powinny być spożywane 1-2 razy dziennie, najlepiej w ciepłej postaci.
Lipa znajduje również szerokie zastosowanie w leczeniu zewnętrznym:
Napar lipowy stosowany jest nie tylko do leczenia wewnętrznych schorzeń, ale również wspomaga regenerację skóry i zwiększa jej elastyczność.
Napary i wszelkie inne preparaty sporządzane z kwiatostanów lipy powszechnie uchodzą za bezpieczne i nietoksyczne, dozwolone do stosowania zarówno u dzieci w wieku 4-12 lat, jak i u nastolatków, osób dorosłych oraz starszych.
U niektórych osób kontakt z kwiatami lipy może wywoływać reakcje alergiczne:
Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną stosowanie lipy drobnolistnej w ciąży nie jest zalecane. Powodem tego jest zwiększone ukrwienie skóry, co zwiększa ryzyko odpływu krwi z łożyska.
Współczesne badania naukowe potwierdzają wiele tradycyjnych zastosowań lipy. Choć kwiat lipy jest uważany za dobrze znaną substancję roślinną, dostępna literatura nadal nie zawiera badań nad składem chemicznym i aktywnością biologiczną ekstraktów przygotowywanych z kwiatów uzyskanych z farmakopealnych gatunków lipy.
Przeprowadzone badania wykazały:
Badania wykazują również, że składniki aktywne zawarte w lipie mogą chronić przed rozwojem cukrzycy typu 2 czy otyłości w wieku dorosłym.
Ekstrakt z lipy znajduje szerokie zastosowanie w przemyśle kosmetycznym:
Ekstrakt z kwiatu lipy drobnolistnej jest ceniony za swoje wielowymiarowe działanie na skórę. Przede wszystkim, działa silnie nawilżająco, co skutkuje poprawą elastyczności i wygładzeniem skóry.
W wierzeniach słowiańskich lipa była postrzegana jako drzewo święte, symbol miłości, pokoju i płodności. W tradycji ludowej uważano, że siedzenie pod lipą przynosi spokój i harmonię. Ta symbolika znalazła odzwierciedlenie w nazewnictwie – lipiec, miesiąc kwitnienia lipy, został nazwany na jej cześć.
W medycynie ludowej lipa była nazywana „matką wszystkich lekarstw” ze względu na szerokie spektrum działania i łagodność stosowania. Tradycyjnie łączono napary z lipy z miodem i syropem z malin, co miało dodatkowo wzmagać ich działanie przeciwgorączkowe.
Herbatkę z lipy mogą pić dzieci, jednak nie stosować naparów z lipy u dzieci poniżej 4 lat. Dla małych dzieci wystarczy napar z jednej torebki na szklankę wody, można podawać z sokiem malinowym dla lepszego smaku.
Napar z lipy można spożywać 1-2 razy dziennie. Dawka dobowa surowca powinna wynosić od 2 do 6 gramów zgodnie z zaleceniami Farmakopei Polskiej.
Tak, napar z kwiatów lipy działa kojąco na układ nerwowy, łagodzi nerwice, bezsenność, stany lękowe i stres. Szczególnie skuteczne są kąpiele z dodatkiem naparu lipy przed snem.
Zgodnie ze współczesną wiedzą medyczną stosowanie lipy drobnolistnej w ciąży nie jest zalecane ze względu na zwiększone ukrwienie skóry i ryzyko odpływu krwi z łożyska.
Lipa jest bezpieczna do długotrwałego stosowania u zdrowych osób. W przypadku osób z chorobami serca zaleca się stosowanie z umiarem i pod kontrolą lekarza.
Tak, u niektórych osób kontakt z kwiatami lipy może wywoływać reakcje alergiczne objawiające się swędzeniem, rumieniem, kichaniem i łzawieniem oczu.
Tak, lipa dobrze komponuje się z innymi ziołami o podobnym działaniu, takimi jak melisa, szałwia, kwiat bzu czarnego czy malina. Takie połączenia są często stosowane w mieszankach ziołowych.
Susz z kwiatów lipy należy przechowywać w suchym, ciemnym miejscu, w szczelnie zamkniętych pojemnikach. Właściwie przechowywany surowiec zachowuje swoje właściwości przez około 2 lata.
Miód lipowy posiada podobne właściwości do naparu z lipy – ma działanie wykrztuśne, przeciwbakteryjne, napotne i przeciwgorączkowe, ale w mniejszym stężeniu. Jest szczególnie ceniony w leczeniu kaszlu u dzieci.
Kwiaty lipy zbiera się w okresie kwitnienia, gdy część kwiatów jest jeszcze w pąkach. Najlepszy czas to druga połowa lipca dla lipy drobnolistnej i koniec czerwca dla lipy szerokolistnej. Zbiór powinien odbywać się w suchą, słoneczną pogodę.
