Qutenza to plaster leczniczy zawierający kapsaicynę, który jest stosowany w leczeniu obwodowego bólu neuropatycznego (ból wywołany uszkodzeniem nerwów) u osób dorosłych bez cukrzycy. Plaster można stosować oddzielnie lub wraz z innymi środkami przeciwbólowymi. Plaster Qutenza powinien nakładać lekarz lub pracownik służby zdrowia pod kontrolą lekarza. Jest dostępny na receptę.
Kapsaicyna to organiczny związek chemiczny pochodzenia naturalnego, przypisywany do grupy alkaloidów. Jest wytwarzana przez rośliny rodzaju pieprzowców (Capsicum) z rodziny psiankowatych (Solanaceae) i odpowiada za ich ostry, piekący wręcz smak. Dla celów przemysłowych pozyskuje się ją głównie z papryki chili. Różne odmiany papryk zawierają różne ilości alkaloidu, a co za tym idzie: różna jest siła ich właściwości drażniących. Czysta kapsaicyna ma ostrość 16 000 000 SHU (Scoville Heat Unit). Kapsaicyna rozpuszcza się w tłuszczach i w etanolu, jest za to nierozpuszczalna w wodzie.
Właściwości kapsaicyny opierają się głównie na jej oddziaływaniu z receptorami waniloidowymi TRPV1, będącymi kationowymi kanałami. Receptory te występują w dużych ilościach na zakończeniach neuronów czuciowych, a także w mózgu, wątrobie, nerkach, pęcherzu moczowym. Po związaniu się z kapsaicyną kanał otwiera się i następuje napływ kationów do wnętrza komórki, co skutkuje depolaryzacją błony komórkowej.
Kapsaicyna jako składnik aktywny maści, kremów i plastrów jest stosowana jako środek przeciwbólowy w bólach przewlekłych: mięśniowo-stawowych, nerwobólach, w dolegliwościach wywołanych neuropatią cukrzycową, w chorobie zwyrodnieniowej stawów, w reumatoidalnym zapaleniu stawów, a także w bólu. Kapsaicyna działa na receptor TRPV1, który m.in. bierze udział w odczuwaniu bólu i pieczenia. Receptor ten jest pobudzany przez kapsaicynę, przez co po zastosowaniu kremu odczuwamy ciepło na skórze.
Kapsaicyna ma również właściwości antynowotworowe. Naukowcy z Notthingham University w 2006 roku dowiedli, iż kapsaicyna na raka, podawana w odpowiednim stężeniu, może zwalczać komórki nowotworowe, nie niszcząc przy tym zdrowych tkanek. Mówi się o antynowotworowym działaniu kapsaicyny na raka prostaty, ale też płuc, okrężnicy oraz na czerniaka i glejaka.
