Capecitabine Accord to lek przeciwnowotworowy, który zawiera substancję czynną kapecytabinę. Jest stosowany w leczeniu raka okrężnicy, odbytnicy, żołądka i piersi. Lek ten hamuje wzrost komórek nowotworowych. Capecitabine Accord jest również stosowany w celu zapobiegania nawrotom raka okrężnicy po całkowitym chirurgicznym usunięciu guza. Jest to lek na receptę.
Capecitabine Glenmark to lek w formie tabletek powlekanych, który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Jest stosowany w leczeniu raka okrężnicy, odbytnicy, żołądka i piersi. Lek ten jest również stosowany w celu zapobiegania nawrotom raka okrężnicy po całkowitym chirurgicznym usunięciu guza. Jest dostępny na receptę.
Capecitabine LEK-AM to lek przeciwnowotworowy dostępny na receptę. Jest to doustny prekursor cytotoksycznej cząsteczki 5-fluorouracylu (5-FU), który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Stosowany jest w leczeniu raka okrężnicy, odbytnicy, żołądka i piersi. Może być również stosowany w celu zapobiegania nawrotom raka okrężnicy po całkowitym chirurgicznym usunięciu guza.
Capecitabine medac to lek przeciwnowotworowy, który jest stosowany w chemioterapii nowotworów. Substancją czynną preparatu jest kapecytabina, związek organiczny, pochodna fluoropirymidyny, będący prekursorem fluorouracylu. Lek jest wskazany w leczeniu raka okrężnicy (leczenie uzupełniające po operacji raka w stadium III), raka jelita grubego i odbytnicy z przerzutami, zaawansowanego raka żołądka (jako leczenie pierwszego rzutu w skojarzeniu z preparatami zawierającymi platynę) oraz raka piersi. Capecitabine medac jest wydawany na receptę.
Capecitabine Teva to lek, który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Jest stosowany w leczeniu raka okrężnicy, odbytnicy, żołądka i piersi. Capecitabine Teva jest również stosowany w celu zapobiegania nawrotom raka okrężnicy po całkowitym chirurgicznym usunięciu guza. Jest dostępny na receptę.
Capecitabinum Glenmark to lek przeciwnowotworowy dostępny na receptę, który hamuje wzrost komórek nowotworowych. Jest stosowany w leczeniu raka okrężnicy, odbytnicy, żołądka i piersi. Ponadto, jest on stosowany również w celu zapobiegania nawrotom raka okrężnicy po całkowitym chirurgicznym usunięciu guza. Lek ten występuje w postaci tabletek powlekanych.
Ecansya to lek zawierający substancję czynną kapecytabinę, która jest prekursorem 5-fluorouracylu. Jest stosowany w leczeniu uzupełniającym po operacji raka okrężnicy w stadium III, jako monoterapia u pacjentów z rakiem okrężnicy lub rakiem okrężnicy i odbytnicy z przerzutami, a także w leczeniu skojarzonym z docetakselem u pacjentek z miejscowo zaawansowanym rakiem piersi lub z rakiem piersi z przerzutami po niepowodzeniu leczenia cytotoksycznego zawierającego antracykliny. Ecansya jest wydawany na receptę.
Xeloda to lek przeciwnowotworowy zawierający substancję czynną kapecytabinę. Jest stosowany w leczeniu raka okrężnicy, odbytnicy, żołądka i piersi oraz w zapobieganiu nawrotom raka okrężnicy po całkowitym chirurgicznym usunięciu guza. Xeloda jest lekiem należącym do grupy cytostatyków, które hamują wzrost komórek nowotworowych. Lek jest dostępny na receptę.
Kapecytabina – cytostatyczny lek stosowany w nowotworach przewodu pokarmowego oraz w przypadku raka piersi. Mechanizm działania kapecytabiny polega na zahamowaniu podziałów komórkowych co blokuje wzrost i dalszy rozwój nowotworu. Dokładnym wskazaniem do przyjmowania kapecytabiny jest leczenie raka żołądka, raka jelita grubego z przerzutami, leczenie pacjentów po operacji raka okrężnicy w III stadium oraz leczenie pacjentów z miejscowo zaawansowanym rakiem piersi lub rakiem piersi z przerzutami.
Kapecytabina dostępna jest w postaci tabletek i należy przyjmować ją zawsze po posiłku. Preparat może być stosowany w monoterapii jak i w terapii skojarzonej – chemioterapii wielolekowej.
Podczas przyjmowania leku należy wykonywać regularne badania laboratoryjne krwi oraz badania czynności nerek i wątroby. Złe wyniki mogą być powodem przerwania terapii.
Możliwe działania niepożądane: najczęściej zgłaszane są nudności, wymioty, ból brzucha, biegunka, jadłowstręt, zapalenie błony śluzowej jamy ustnej, nosa i gardła, zmęczenie, osłabienie, duszność, zaburzenia czynności nerek, niedokrwistość, bezsenność, zmniejszenie masy ciała, bóle stawów.
Opracowanie: Aleksandra Rutkowska – technik farmaceutyczny – nr dyplomu T/50033363/10
Kapecytabina należy do grupy leków przeciwnowotworowych zwanej fluoropiramidynami i stanowi jedną z najważniejszych substancji czynnych w nowoczesnej onkologii. Ten doustny lek, dostępny pod nazwą handlową Xeloda, jest prodrugiem – co oznacza, że po przyjęciu ulega przekształceniu w organizmie w aktywną substancję chemioterapeutyczną. To, co czyni kapecytabinę szczególnie wartościową, to jej zdolność do selektywnego działania na komórki nowotworowe, minimalizując jednocześnie uszkodzenie zdrowych tkanek. Lek ten rewolucjonizuje sposób leczenia wielu nowotworów, oferując pacjentom większą wygodę stosowania w porównaniu do tradycyjnych dożylnych metod chemioterapii.
Od czasu wprowadzenia do praktyki klinicznej, kapecytabina zdobyła uznanie onkologów na całym świecie jako skuteczne narzędzie w walce z rakiem jelita grubego, rakiem piersi, rakiem żołądka i innymi nowotworami litymi. Jej unikalna forma doustna umożliwia pacjentom kontynuowanie leczenia w warunkach domowych, co znacznie poprawia jakość życia. Mechanizm działania kapecytabiny opiera się na trzystopniowej konwersji enzymatycznej, która kończy się uwolnieniem 5-fluorouracylu bezpośrednio w tkance nowotworowej, co zwiększa skuteczność terapii przy jednoczesnym zmniejszeniu działań niepożądanych.
Kapecytabina funkcjonuje według innowacyjnego mechanizmu, który wyróżnia ją spośród innych leków przeciwnowotworowych. Po doustnym podaniu, lek nie wykazuje aktywności cytotoksycznej – dopiero po serii przemian enzymatycznych zostaje przekształcony w aktywną substancję. Ten proces rozpoczyna się w wątrobie, gdzie enzym karboksyloesteraza przekształca kapecytabinę w 5′-deoksy-5-fluorocytydynę. Następnie cytydynodeaminaza, obecna zarówno w wątrobie, jak i w tkankach obwodowych, konwertuje ten związek do 5′-deoksy-5-fluorourydyny.
Kluczowym momentem jest ostatni etap konwersji, który zachodzi głównie w tkankach nowotworowych. Enzym fosforylaza tymidynowa, występujący w znacznie wyższych stężeniach w komórkach nowotworowych niż w zdrowych tkankach, przekształca związek w aktywny 5-fluorouracyl (5-FU). To selektywne uwalnianie substancji aktywnej bezpośrednio w miejscu nowotworu stanowi główną zaletę kapecytabiny – zapewnia wysoką koncentrację leku tam, gdzie jest najbardziej potrzebny, jednocześnie oszczędzając zdrowe tkanki.
5-fluorouracyl działa przez dwa główne mechanizmy. Po pierwsze, hamuje syntazę tymidylanową – enzym kluczowy dla syntezy trifosfanu tymidyny, który jest niezbędny do replikacji i naprawy DNA. To prowadzi do zaburzeń w procesie podziału komórek, szczególnie tych szybko proliferujących, jakimi są komórki nowotworowe. Po drugie, 5-FU wbudowuje się w RNA, zakłócając jego prawidłowe funkcjonowanie i przetwarzanie, co dodatkowo przyczynia się do śmierci komórek nowotworowych.
Kapecytabina odgrywa fundamentalną rolę w leczeniu raka jelita grubego we wszystkich stadiach choroby. W przypadku raka okrężnicy w stadium III, lek stosowany jest jako terapia uzupełniająca po zabiegu chirurgicznym, aby zapobiec nawrotom choroby. Badania kliniczne wykazały, że kapecytabina w monoterapii jest równie skuteczna jak tradycyjna chemioterapia dożylna z użyciem 5-fluorouracylu i leukoworyny, oferując jednocześnie znacznie większą wygodę dla pacjenta.
W zaawansowanym lub przerzutowym raku jelita grubego, kapecytabina najczęściej stosowana jest w połączeniu z oksaliplatyną w schemacie zwanym CAPOX lub XELOX. Ten schemat leczenia jest uznawany za równoważny z tradycyjnym protokołem FOLFOX, ale oferuje znaczące korzyści logistyczne. Pacjenci unikają długotrwałych wlewów dożylnych, nie potrzebują portów naczyniowych ani pomp infuzyjnych, co zmniejsza ryzyko powikłań i poprawia komfort życia.
W onkologii piersi, kapecytabina znalazła zastosowanie szczególnie w leczeniu zaawansowanego i przerzutowego raka piersi. Jest szczególnie wartościowa u pacjentek, u których wcześniejsze leczenie antracyklinami i taksanami okazało się nieskuteczne. W tych przypadkach kapecytabina może być stosowana jako monoterapia lub w połączeniu z docetakselem.
Badanie kliniczne CREATE-X wykazało, że podawanie kapecytabiny po neoadiuwantowej chemioterapii u pacjentek z potrójnie ujemnym rakiem piersi, u których nie osiągnięto całkowitej remisji patologicznej, znacznie poprawia rokowanie. Ten schemat leczenia został włączony do standardowych wytycznych terapeutycznych i stanowi ważną opcję w trudnych przypadkach klinicznych.
Kapecytabina znajduje również zastosowanie w leczeniu raka żołądka i połączenia żołądkowo-przełykowego, zwykle w schemacie EOX (epirubicyna, oksaliplatyna, kapecytabina). W raku odbytnicy lek często kombinowany jest z radioterapią w ramach całkowitego leczenia neoadiuwantowego. Chociaż nie jest formalnie zarejestrowana do leczenia raka trzustki, kapecytabina jest używana off-label w połączeniu z radioterapią lub innymi chemioterapeutykami w przypadkach miejscowo zaawansowanych lub granicznych do resekcji.
Standardowe dawkowanie kapecytabiny wynosi 1250 mg/m² powierzchni ciała dwa razy dziennie przez 14 dni, po których następuje 7-dniowa przerwa w leczeniu. Ten 21-dniowy cykl jest powtarzany zgodnie z planem terapeutycznym ustalonym przez onkologa. Lek należy przyjmować w formie tabletek, które połyka się w całości, zapijając wodą, w ciągu 30 minut po posiłku. Przyjmowanie leku po jedzeniu jest kluczowe, ponieważ zwiększa wchłanianie i zmniejsza ryzyko działań niepożądanych ze strony przewodu pokarmowego.
Dawkę leku często trzeba modyfikować w zależności od stanu pacjenta i występujących działań niepożądanych. U pacjentów z zaburzeniami czynności nerek konieczne jest dostosowanie dawki – przy klirensie kreatyniny między 30-50 ml/min dawkę zmniejsza się o 25%, a przy klirensie poniżej 30 ml/min lek jest przeciwwskazany. Osoby starsze również mogą wymagać niższej dawki startowej ze względu na zwiększone ryzyko działań niepożądanych.
W przypadku stosowania kapecytabiny jednocześnie z radioterapią, dawka jest zwykle zmniejszana do 825 mg/m² dwa razy dziennie tylko w dniach napromieniania, aby zminimalizować toksyczność przy zachowaniu efektu radiosensybilizującego.
| Działanie niepożądane | Częstość wystąpienia | Objawy | Postępowanie |
|---|---|---|---|
| Zespół ręka-stopa | 50-60% | Zaczerwienienie, otarcia, bolesność dłoni i stóp | Przerwa w leczeniu, preparaty zmiękczające, redukcja dawki |
| Biegunka | 40-50% | Luźne stolce, dehidracja | Loperamid, uzupełnianie płynów, modyfikacja dawki |
| Zapalenie błony śluzowej jamy ustnej | 20-30% | Owrzodzenia, ból podczas jedzenia | Antyseptyki, analgetyki, dieta płynna |
| Nudności i wymioty | 30-40% | Uczucie mdłości, wymioty | Leki przeciwwymiotne, dieta |
Najbardziej charakterystycznym działaniem niepożądanym kapecytabiny jest zespół ręka-stopa, zwany także erytrodyzestezją dłoniowo-podeszwową. Objawia się początkowo jako zaczerwienienie i uczucie mrowienia w dłoniach i podeszwach stóp, które może progresować do bolesnego obrzęku, pęcherzy i złuszczania skóry. W ciężkich przypadkach może prowadzić do znacznego ograniczenia czynności życiowych.
Kluczowe znaczenie ma wczesne rozpoznanie i natychmiastowe wdrożenie postępowania. Pacjenci powinni być instruowani o regularnym stosowaniu preparatów nawilżających, unikaniu kontaktu z gorącą wodą, noszeniu wygodnego obuwia i rękawiczek podczas prac domowych. W przypadku wystąpienia objawów konieczna jest przerwa w leczeniu i często redukcja dawki przy wznowieniu terapii.
Kapecytabina często powoduje zaburzenia żołądkowo-jelitowe, w tym biegunkę, która może być ciężka i prowadzić do odwodnienia. Pacjenci doświadczają również zapalenia błony śluzowej jamy ustnej, co utrudnia przyjmowanie pokarmów i może wymagać zmiany konsystencji diety na płynną lub półpłynną.
Nudności i wymioty, choć mniej nasilone niż przy innych chemioterapeutykach, również mogą występować i wymagają profilaktycznego podawania leków przeciwwymiotnych. Ważne jest edukowanie pacjentów o konieczności wczesnego zgłaszania objawów i regularnego monitorowania stanu nawodnienia organizmu.
W Polsce kapecytabina jest szeroko stosowana w ramach programów lekowych Narodowego Funduszu Zdrowia. Najczęściej wykorzystywanymi schematami są:
CAPOX (XELOX) – połączenie kapecytabiny z oksaliplatyną, stosowane w leczeniu raka jelita grubego. Schemat ten obejmuje podawanie oksaliplatyny w dawce 130 mg/m² dożylnie w pierwszym dniu cyklu, wraz z kapecytabiną w dawce 1000 mg/m² dwa razy dziennie przez 14 dni. Jest to alternatywa dla schematu FOLFOX, równie skuteczna, ale znacznie wygodniejsza dla pacjenta.
EOX – schemat używany w raku żołądka, łączący epirubicinę (50 mg/m² dożylnie w pierwszym dniu), oksaliplatynę (130 mg/m²) i kapecytabinę (625 mg/m² dwa razy dziennie ciągle). Ten protokół wykazał przewagę nad tradycyjnym schematem ECF w badaniach klinicznych i jest obecnie standardem w leczeniu zaawansowanego raka żołądka.
W polskiej praktyce klinicznej kapecytabina najczęściej łączona jest z następującymi substancjami czynnymi:
Kapecytabina jest refundowana w Polsce w ramach programów lekowych prowadzonych przez NFZ. Dostęp do leczenia jest możliwy po spełnieniu określonych kryteriów klinicznych i otrzymaniu kwalifikacji od onkologa. Program obejmuje zarówno leczenie uzupełniające po zabiegach chirurgicznych, jak i terapię chorób zaawansowanych.
Polscy pacjenci mają dostęp do kapecytabiny w ramach kompleksowej opieki onkologicznej, która obejmuje również monitorowanie działań niepożądanych i dostosowanie dawkowania. System umożliwia kontynuację leczenia w warunkach ambulatoryjnych, co znacznie poprawia jakość życia chorych.
Kapecytabina nie może być stosowana u pacjentów z ciężką niewydolnością nerek (klirens kreatyniny poniżej 30 ml/min), ponieważ główna droga eliminacji leku przebiega przez nerki. Przeciwwskazaniem jest również znana nadwrażliwość na fluorouracyl lub kapecytabinę, ciężka niewydolność wątroby oraz niedobór enzymu dehydrogenazy dihydropirymidynowej (DPD).
Szczególnie ważne jest wykrycie niedoboru DPD przed rozpoczęciem leczenia, ponieważ może prowadzić do zagrażających życiu działań toksycznych. W krajach europejskich coraz częściej wykonuje się rutynowe badania genetyczne w kierunku wariantów genu DPYD przed rozpoczęciem terapii fluoropiramidynami.
Osoby starsze wymagają szczególnej ostrożności ze względu na zwiększone ryzyko działań niepożądanych, szczególnie ze strony układu pokarmowego i skóry. U pacjentów powyżej 80 roku życia często konieczne jest zastosowanie niższych dawek startowych i częstszego monitorowania.
Kobiety w wieku rozrodczym muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez co najmniej 6 miesięcy po jego zakończeniu. Kapecytabina może powodować uszkodzenie płodu, dlatego ciąża jest bezwzględnym przeciwwskazaniem do stosowania leku.
Przed rozpoczęciem leczenia i regularnie w jego trakcie konieczne jest wykonywanie badań laboratoryjnych. Obejmują one morfologię krwi obwodowej z oceną liczby krwinek białych, czerwonych i płytek krwi, ponieważ kapecytabina może powodować mielosupresję, choć rzadziej niż inne chemioterapeutyki.
Niezbędne jest również monitorowanie funkcji nerek poprzez oznaczanie stężenia kreatyniny i obliczanie klirensu kreatyniny. Funkcje wątroby należy kontrolować poprzez oznaczanie aktywności aminotransferaz (ALT, AST) i stężenia bilirubiny, szczególnie u pacjentów z przerzutami do wątroby.
Regularna ocena stanu klinicznego pacjenta powinna obejmować szczegółowe badanie skóry dłoni i stóp pod kątem objawów zespołu ręka-stopa. Konieczne jest także monitorowanie masy ciała, ponieważ utrata masy może wskazywać na zaburzenia odżywiania związane z działaniami niepożądanymi leku.
Ważne jest regularne sprawdzanie funkcji serca, szczególnie u pacjentów z czynnikami ryzyka chorób sercowo-naczyniowych, ponieważ fluoropiramidyny mogą rzadko powodować kardiotoksyczność, w tym dławicę piersiową czy zaburzenia rytmu.
Jedna z najważniejszych interakcji dotyczy jednoczesnego stosowania kapecytabiny z warfaryną. Połączenie to znacznie zwiększa ryzyko krwawień, szczególnie u pacjentów powyżej 60 roku życia. Mechanizm tej interakcji nie jest do końca poznany, ale prawdopodobnie związany jest z wpływem na metabolizm warfaryny.
U pacjentów wymagających antykoagulacji podczas terapii kapecytabiną konieczne jest częstsze monitorowanie wskaźnika INR i odpowiednie dostosowanie dawki warfaryny. Alternatywą mogą być nowe antykoagulanty doustne, choć dane o ich bezpieczeństwie w połączeniu z kapecytabiną są ograniczone.
Allopurynol może zwiększać toksyczność kapecytabiny poprzez hamowanie jej metabolizmu, dlatego jednoczesne stosowanie wymaga szczególnej ostrożności i często redukcji dawki. Fenytoina może być wypartytane z połączeń z białkami osocza, co prowadzi do zwiększenia jej stężenia i ryzyka zatrucia.
Leki o działaniu immunosupresyjnym mogą nasilać działanie mielosupresyjne kapecytabiny, wymagając częstszego monitorowania parametrów hematologicznych. Szczególną uwagę należy zwrócić na szczepienia żywymi szczepionkami, które są przeciwwskazane podczas chemioterapii.
Niedobór dehydrogenazy dihydropirymidynowej (DPD) dotyka około 3-5% populacji w różnym stopniu nasilenia. Częściowy niedobór tego enzymu znacznie zwiększa ryzyko ciężkich działań toksycznych kapecytabiny, które mogą być zagrażające życiu. W odpowiedzi na to zagrożenie, europejskie towarzystwa onkologiczne coraz częściej rekomendują rutynowe testowanie genetyczne przed rozpoczęciem terapii.
Identyfikacja głównych wariantów genu DPYD (*2A, *13, c.2846A>T, HapB3) pozwala na dostosowanie dawki leku lub wybór alternatywnej terapii. Pacjenci z niedoborem DPD mogą rozpoczynać leczenie od dawki zmniejszonej o 25-50% lub otrzymać całkowicie inny schemat chemioterapii.
Naukowcy intensywnie poszukują biomarkerów, które pozwoliłyby przewidzieć odpowiedź na leczenie kapecytabiną. Ekspresja syntazy tymidylanowej w tkance nowotworowej koreluje z odpowiedzią na fluoropiramidyny – wysokie poziomy tego enzymu wiążą się z gorszym rokowaniem.
Fosforylaza tymidynowa, enzym odpowiedzialny za aktywację kapecytabiny, jest również badana jako potencjalny biomarker. Wysokie poziomy tego enzymu w tkance nowotworowej mogą wskazywać na lepszą odpowiedź na leczenie, chociaż wyniki badań nie są jeszcze jednoznaczne.
Czas trwania leczenia kapecytabiną zależy od rodzaju nowotworu, stadium choroby i indywidualnej odpowiedzi pacjenta. W przypadku terapii uzupełniającej po operacji raka jelita grubego standardowy czas leczenia wynosi 6 miesięcy (8 cykli po 3 tygodnie każdy). W chorobie zaawansowanej lub przerzutowej leczenie może trwać znacznie dłużej, nawet do momentu progresji choroby lub wystąpienia nieakceptowalnej toksyczności. Niektórzy pacjenci kontynuują terapię przez wiele miesięcy lub nawet lat, jeśli leczenie jest skuteczne i dobrze tolerowane.
Kapecytabina może powodować zmęczenie, zawroty głowy i osłabienie, które mogą wpływać na zdolność prowadzenia pojazdów. Szczególnie w pierwszych dniach leczenia zaleca się ostrożność i unikanie prowadzenia, jeśli występują te objawy. Każdy pacjent reaguje inaczej na lek, dlatego decyzja o prowadzeniu powinna być podejmowana indywidualnie w zależności od samopoczucia. Warto omówić ten temat z lekarzem prowadzącym i nie prowadzić samochodu w przypadku wystąpienia jakichkolwiek objawów wpływających na koncentrację czy koordynację.
Jeśli pacjent zapomni przyjąć dawkę kapecytabiny, nie powinien podwajać następnej dawki. Zapomnianą dawkę należy pominąć i kontynuować regularny harmonogram przyjmowania leku. W przypadku wymiotów po przyjęciu tabletek, nie należy przyjmować dodatkowej dawki – trzeba poczekać do kolejnego zaplanowanego czasu podania. Ważne jest prowadzenie kalendarza przyjmowania leków i systematyczne przestrzeganie harmonogramu. Jeśli problemy z pamięcią są częste, warto skonsultować się z lekarzem w sprawie strategii przypominających.
Kapecytabina, jak większość leków przeciwnowotworowych, może wpływać na płodność zarówno u kobiet, jak i u mężczyzn. U kobiet może powodować zaburzenia miesiączkowania, a nawet przedwczesną menopauzę. U mężczyzn może wpływać na produkcję nasienia i jakość plemników. Przed rozpoczęciem leczenia osoby w wieku rozrodczym powinny otrzymać szczegółową informację o ryzyku i rozważyć zachowanie gamet (komórek rozrodczych) przed rozpoczęciem chemioterapii. Kobiety muszą stosować skuteczną antykoncepcję podczas leczenia i przez 6 miesięcy po jego zakończeniu.
Podczas leczenia kapecytabiną istnieje kilka objawów wymagających pilnej konsultacji medycznej. Należą do nich: gorączka powyżej 38°C wskazująca na możliwą infekcję, ciężka biegunka z odwodnieniem, krwawienia z nosa, dziąseł lub inne nietypowe krwawienia, duszność lub ból w klatce piersiowej, żółte zabarwienie skóry lub białek oczu, ciężkie objawy zespołu ręka-stopa z pękaniem skóry, a także wymioty uniemożliwiające przyjmowanie płynów. Pacjenci powinni mieć całodobowy dostęp do poradnictwa medycznego i nie wahać się kontaktować z kliniką w przypadku jakichkolwiek niepokojących objawów.
Chociaż nie ma bezpośrednich przeciwwskazań do spożywania alkoholu podczas terapii kapecytabiną, zdecydowanie zaleca się unikanie lub znaczne ograniczenie jego konsumpcji. Alkohol może nasilać niektóre działania niepożądane leku, szczególnie nudności, wymioty i zmęczenie. Dodatkowo może wpływać na funkcjonowanie wątroby, która jest kluczowa dla metabolizmu kapecytabiny. Alkohol może również osłabiać układ immunologiczny, który i tak jest obciążony przez chemioterapię. Najlepiej całkowicie zrezygnować z alkoholu podczas leczenia lub ograniczyć się do sporadycznych, niewielkich ilości po konsultacji z lekarzem.
Kapecytabina powinna być przechowywana w temperaturze pokojowej (15-30°C), z dala od wilgoci i bezpośredniego światła słonecznego. Tabletki należy trzymać w oryginalnym opakowaniu, szczelnie zamkniętym. Bardzo ważne jest przechowywanie leku w miejscu niedostępnym dla dzieci i zwierząt domowych. Nie należy przechowywać kapecytabiny w łazience ze względu na wysoką wilgotność. Przeterminowane lub nieużywane tabletki należy zwrócić do apteki lub przekazać w ramach programów zbiórki leków cytostatycznych – nigdy nie wyrzucać ich do śmieci domowych ani spłukiwać w toalecie.
Tak, kapecytabina może wpływać na wyniki wielu badań laboratoryjnych. Najczęściej obserwuje się zmiany w morfologii krwi – może wystąpić zmniejszenie liczby krwinek białych (leukopenia), czerwonych (anemia) lub płytek krwi (trombocytopenia). Lek może również podwyższać poziom bilirubiny i enzymów wątrobowych, co odzwierciedla jego wpływ na funkcjonowanie wątroby. Może wpływać na wskaźniki krzepnięcia krwi, szczególnie u pacjentów przyjmujących warfarynę. Dlatego przed każdym cyklem leczenia wykonywane są rutynowe badania kontrolne, a lekarz musi być poinformowany o przyjmowaniu kapecytabiny przy zlecaniu jakichkolwiek badań laboratoryjnych.
Zespół ręka-stopa to jedno z najbardziej charakterystycznych działań niepożądanych kapecytabiny, ale można go skutecznie łagodzić. Kluczowa jest profilaktyka – regularne stosowanie kremów nawilżających, unikanie gorącej wody, noszenie wygodnego obuwia i rękawiczek ochronnych podczas pracy. W przypadku wystąpienia objawów należy natychmiast skontaktować się z zespołem medycznym. Pomocne może być stosowanie chłodnych okładów, unikanie długiego stania lub chodzenia, używanie żeli z lideokainą dla łagodzenia bólu. W ciężkich przypadkach może być konieczna przerwa w leczeniu i redukcja dawki przy jego wznowieniu.
Podczas terapii kapecytabiną konieczne są regularne badania kontrolne, zwykle przed każdym cyklem leczenia. Obejmują one morfologię krwi obwodowej z wzorem, badania biochemiczne obejmujące funkcje wątroby (ALT, AST, bilirubina) i nerek (kreatynina, mocznik), a także parametry krzepnięcia u pacjentów przyjmujących antykoagulanty. Regularnie sprawdzana jest też masa ciała i stan wydolności. W przypadku objawów sercowych może być konieczne wykonanie EKG lub echokardiografii. Częstotliwość badań może się różnić w zależności od stanu pacjenta i występowania działań niepożądanych – niektórzy pacjenci wymagają częstszego monitorowania.
